Fauna dżungli nie ustępuje florze pod względem liczby i

Dżungla to wiecznie zielony, wilgotny las tropikalny, pokrywający rozległe
obszary Środkowej i Południowej Ameryki (dorzecze Amazonki), Kotlinę
Kongo w Afryce, oraz znaczne terytoria w południowej i południowowschodniej Azji wraz z Archipelagiem Malajskim. Dżungla pokrywa
Madagaskar, Filipiny, większą część Nowej Gwinei. Jest charakterystyczną
formacją strefy międzyzwrotnikowej, występuje na ubogich glebach
laterytowych, w klimacie jednostajnie gorącym i wilgotnym przez cały rok.
Klimat strefy przyrównikowej, gdzie występują te lasy, jest gorący i parny.
Temperatura jest prawie stała przez cały rok i wynosi 25 do 280C, a ulewne
deszcze padają każdego popołudnia. W porze deszczowej potoki wody
nieraz całymi tygodniami bez przerwy leją się z nieba.
Z powodu dużej wilgotności powietrza czujemy się jak w parowej łaźni,
nie ma czym oddychać. W rezultacie szybko przebiegających procesów
gnilnych, zawartość dwutlenku węgla w powietrzu na dnie tropikalnego
lasu prawie dziesięciokrotnie przewyższa jego normalną zawartość w
atmosferze, dlatego możemy odczuwać brak tlenu.
Drzewa dorastają do ogromnych rozmiarów, osiągając nawet 60 metrów
wysokości. Ich korony tworzą wiele warstw, a skórzaste liście nie
przepuszczają światła, wskutek czego na dnie lasu panuje mrok. Dlatego, w
przeciwieństwie do naszych lasów, bardzo mało jest tu krzewów i runo jest
ubogie. Dużo jest natomiast pnączy (lian) i epifitów (roślin rosnących na
drzewach), wśród których jest wiele pięknie kwitnących storczyków. Rośliny
znajdują tu doskonałe warunki do rozwoju i dlatego występujące tu lasy nie
mają sobie równych, ale dla człowieka, szczególnie Europejczyka, to "zielone
piekło".
Rozróżniamy dwa typy lasu tropikalnego - pierwotny i wtórny. Pierwotny las
tropikalny jest pomimo swojego bogactwa gatunków roślin bardziej
dostępny. Gęste zarośla spotykamy tylko na brzegach rzek, polanach,
porębach i pogorzeliskach. W lesie tym można wyróżnić kilka pięter.
Najwyższe piętro to pojedyncze stare drzewa - giganty, wysokości do 60
metrów z szeroką koroną i gładkim pniem. Drugie piętro tworzą drzewa o
wysokości 20 - 30 m. Trzecie piętro to drzewa 10 - 20 metrowe, najczęściej
różne gatunki palm. Ostatnie, czwarte piętro tworzy runo leśne złożone z
bambusów, krzewów i roślin zielnych oraz paproci i widłaków.
W dżungli rosną też niebezpieczne, trujące rośliny. Wystarczy dotknąć pnia
mancinelli, z rodziny Wilczomleczowatych podczas deszczu, gdy po jej pniu
ścieka woda, a po chwili odczuwamy silne bóle brzucha, język puchnie tak,
że trudno mówić. W Azji Południowo-Wschodniej sok rośliny o nazwie
"chan", która w pierwszej chwili przypomina dużą pokrzywę, powoduje
głębokie, bolesne oparzenia. Niebezpieczne są także powierzchowne nawet
zadrapania i skaleczenia spowodowane przez sterczące w różne strony
połamane gałęzie oraz liczne kolczaste rośliny, jak na przykład palma
pandanus. Skaleczenia te, jeśli ich natychmiast nie zdezynfekujemy
(jodyną, spirytusem) szybko ropieją. Wyjątkowo długo nie goją się rany
spowodowane ostrymi jak brzytwa krawędziami rozszczepionych pędów
bambusa.
Jak powszechnie wiadomo, w krajach tropikalnych są bardzo
rozpowszechnione choroby wywoływane przez pasożyty. Człowiek
zwykle zaraża się nimi poprzez zjadanie jaj i larw pasożytów z pokarmem
oraz wodą. Ale dojrzałe larwy - cerkarie niektórych pasożytów mogą
przeniknąć w organizm człowieka poprzez nieuszkodzoną skórę, podczas
chodzenia boso lub w kąpieli. Dlatego należy przestrzegać następujących
środków ostrożności: nie kąpać się w stojących i wolno płynących
zbiornikach wody, obowiązkowo nosić obuwie, starannie gotować i
smażyć pokarmy, pić tylko przegotowaną lub chemicznie
zdezynfekowaną wodę.
Wiele niebezpiecznych chorób w tropikach przenoszą takie owady
jak komary, moskity, muchy, meszki. Najbardziej rozpowszechniona jest
malaria, przenoszona przez komary. Wiele gatunków komarów przenosi
żółtą febrę, przeciwko której należy się zaszczepić przed wyjazdem w
tropiki. Znana szeroko afrykańska mucha tse-tse przenosi śpiączkę.
Fauna dżungli nie ustępuje florze pod względem liczby i różnorodności
gatunków. W lasach tropikalnych można spotkać niemal wszystkie gatunki
dużych ssaków (słonie, hipopotamy, bawoły, nosorożce, tygrysy, jaguary), i
gadów (krokodyle), a także węży, wśród których jest wiele jadowitych. Świat
zwierząt dżungli to z punktu widzenia survivalu "żywa spiżarnia", ale
jednocześnie i źródło niebezpieczeństw. Co prawda na człowieka poluje tylko
krokodyl i czasem lampart, niemniej nieostrożne postępowanie przy spotkaniu
z dużymi drapieżnikami może je sprowokować do napaści. Natomiast niektóre
zwierzęta roślinożerne, jak na przykład afrykański bawół i hipopotam są
niezwykle agresywne i mogą atakować człowieka pozornie bez żadnej
przyczyny. Dlatego też, nie lwy i tygrysy, a bawoły i hipopotamy są uznawane
za najbardziej niebezpieczne duże zwierzęta tropików.
W dżungli można też spotkać wiele gatunków jadowitych węży, niektóre z nich
na przykład kobra potrafią "pluć" jadem na odległość. Przy trafieniu jadem w
oczy ofiary, występują takie same objawy jak przy ugryzieniu
Spośród zwierząt zamieszkujących południowoamerykańskie dżungle,
najliczniejszą grupę stanowią niewątpliwie małpy. Tutejsze małpy żyją
wyłącznie na drzewach. Ich charakterystycznymi cechami są szerokie
nozdrza i chwytny ogon. Występują pośród nich osobniki bardzo
niewielkiego wzrostu, jak na przykład małpka jedwabista albo tamaryn .
Niestety, ustawiczne trzebienie puszczy powoduje wyginięcie małp, Do
zagrożonych gatunków zwierząt zaliczają się także niektóre kotowate jak na
przykład ocelot, który jest obiektem polowań ze względu na cenne futro.
CZEPIAK CZARNY LUB MAŁPKA-PAJĄK
Jest najbardziej rozpowszechnionym z czterech gatunków małp
»pajęczych«. Ten mały akrobata żyje w konarach drzew, rzadko schodzi na.
ziemię. Jest zagrożona ze względu na systematyczny wyrąb puszczy.
Zmniejszanie się liczebności tych sympatycznych zwierząt powodują
ponadto polowania.
WEŁNIAK, BARRIGUDA. MAŁPKA, WEŁNIASTA
Zamieszkuje puszcze przyrównikowe. Długość z ogonem 1,2-1,3 m.
Należy do gatunków zagrożonych. Jej bliskim krewnym jest L.
Flavicauda. Prawie na wymarciu.
MAŁPECZKA
Jedna z najładniejszych, żyjących w Południowej Ameryce małych małp.
Długość 50-60 cm z czego połowę stanowi ogon. Ma białe wąsy, żyje w
Brazylii, Peru i Boliwii. Liczba okazów nieznana
CZEPIAK GEOFFROY'A
Wzrost 35-60 cm . Małpa czepiak jest najwyższa z małp lasów środkowej i
południowej Ameryki. Gatunek ten został mocno przetrzebiony z powodu
wyniszczenia puszcz.
Tropikalne lasy Azji są bezlitośnie niszczone. Wycina się drzewa tworząc
obszary rolnicze, także na potrzeby przemysłu drzewnego i papierniczego.
Ustawiczne wojny na półwyspie Indochińskirn podzieliły dżunglę
azjatycką na wąskie pasy. Niektóre zwierzęta nie mogły przystosować się
do takich zmian i wyginęły. Inne bardziej odporne zachowały się w
rezerwatach i parkach narodowych. Do tych "szczęśliwców" zalicza się
banteng.
BANTENG
To dzikie bydło osiąga wysokość 1,7 m. Istnieją trzy odmiany w Birmie, lndochinach, na
Borneo, Jamie i Bali. Z powodu polowań i wyniszczania przestrzeni życiowej prawie nie
istnieje. Żyje około 200 okazów w ogrodach zoologicznych.
MAKAK CICHY
Malutki makak (50 - 60 cm) Żyje wyłącznie w górach Gat w południowo-zachodnich
Indiach. Zdziesiątkowane z powodu polowań i wyniszczenia środowiska. Dziś 700 800 żyje na wolności, a 300 okazów w ogrodach zoologicznych.
KOT ZŁOTY
Duży złocisty kot osiągający długość około 1,5 m łącznie z ogonem. Zamieszkuje tereny
od Nepalu do południowo zachodnich Chin i Sumatry. Ich liczba jest nieznana, ale
zaliczane są do gatunków zagrożonych. Parę okazów żyje w ogrodach zoologicznych.
GAUR
Najokazalsze dzikie bydło. Wysokość w kłębie może wynosić nawet 2 m , a ciężar
dochodzi do 1 tony. Trzy podgatunki żyją w Indii, Nepalu, Birmie, Indochinach i w
Malakai.Z powodu wyniszczenia środowiska i intensywnych polowań ustały się tylko
nieliczne okazy. W ogrodach zoologicznych znajdujemy około 120 sztuk tych zwierząt.
Indonezja to Uczący 3000 wysp - archipelag. Łącznie z wyspami Wielka
Sunda, Sumatra, Jawa, Borneo i Celebes. Przez cały rok panuje tu klimat
gorący i wilgotny, notowane są wysokie temperatury i obfite opady
deszczu. Jest tu wiele rzek. Na Borneo i Sumatrze rzeki te są bardzo długie.
W takich warunkach bujnie rozrasta się puszcza tropikalna. Wyspy są gęsto
zaludnione. Tutejsze drzewostany są poważnie przetrzebione, ponieważ
dostarczają cennego surowca. Ponadto wyręby i pożary lasów powodują
zmniejszanie się liczby zwierząt. Z Bali tygrys już zniknął. Orangutan
występuje nielicznie. Podobnie na Jawie i Sumatrze jest z nosorożcami.
Wymiera waran wodny i waran olbrzymi.
WARAN OLBRZYMI Z KOMODO
Jest pierwotnym gadem o wyglądzie zwierzęcia z okresu prehistorycznego mogącym
osiągać 3 metry długości. Na Komodorach i innych indonezyjskich wyspach żyje
około 6 tyś. okazów. Dziś już pod ochroną, mimo to odławiany wcale nie tak rzadko.
PANTERA CZARNA
Jest krewniakiem lamparta, różni się jednak od niego ciemnym kolorem skóry.
Podobnie jak on żyje w Afryce i Azji. ale często spotykany w Indiach, jeszcze częściej
na Jawie.
KROKODYL NOWOGWINEJSKI
Żyje w wodach Nowej Gwinei, na wyspach Sula i na Filipinach. Długość jego może
dochodzić do trzech metrów. Mimo, że odławiany jest jeszcze dość licznie
reprezentowany.
KROKODYL SŁONOWODNY
Ten dochodzący do siedmiu metrów długości krokodyl żyje w rzekach i lagunach
na terytorium Australii także w Azji.Jest odławiany, ponieważ posiada cenną skórę. I
dlatego są takie miejsca w tym rejonie świata, gdzie go już nie ma
WARAN WODNY
Duża jaszczurka żyjąca na Filipinach i w poludniowo - wschodniej Azji. Podobnie jak
inne gady pierwotne stanowi cenną zdobycz tak dla tubylców jak i licznych
kolekcjonerów.