Metadane scenariusza

Scenariusz lekcji
I.
Cele lekcji
1) Wiadomości
Uczeń:
 zna pojęcia: Allah, islam, Koran, Mekka, meczet, sury, hidżra, szyici, sunnici, dżihad,
kalifat, kalif;
 zna następujące postacie: Mahomet, Awicenna, Awerroes;
 zna dynastie: Abbasydów, Fatymidzów, Ommajadów;
 zna główne zasady islamu: wyznanie wiary (szahada), modlitwa (sala), jałmużna (zaka),
post (saum), pielgrzymka do Mekki (hadżdż); obowiązek dżihadu – dzielenia się wiarą;
 wie o wpływie innych religii na islam;
 zna rolę nowej religii dla zjednoczenia plemion arabskich i rozwoju imperium arabskiego;
 zna dorobek sztuki i nauki Arabów oraz znaczenie tych osiągnięć dla cywilizacji.
2) Umiejętności
Uczeń:
 potrafi wskazać na mapie tereny podbite przez Arabów;
 potrafi rozpoznać charakterystyczne elementy sztuki islamu;
 wykazuje tolerancję dla innych religii;
 potrafi formułować sądy i opinie.
II.
Metoda



pracy
wykład z wykorzystaniem mapy,
dyskusja,
referat ucznia.
III.
Środki





IV.
Przebieg lekcji
dydaktyczne
podręcznik,
mapa,
przezrocza (lub foliogramy i inne materiały ilustracyjne),
rzutnik,
kserokopie z zadaniem domowym.
1) Faza przygotowawcza
a) Sprawy organizacyjno - porządkowe:
 sprawdzenie obecności,
 przygotowanie mapy Podboje Arabów.
b) Określenie celu i formy pracy na lekcji.
c) Podanie i zapisanie tematu lekcji.
2) Faza realizacyjna
a) Nauczyciel prowadzi wykład z wykorzystaniem mapy, poświęcony najwcześniejszym dziejom
plemion arabskich, działalności Mahometa i zasadom islamu oraz rozwojowi imperium
arabskiego. Wskazuje na mapie odpowiednie obiekty. Uczniowie prowadzą notatki.
b) Dyskusja.
Nauczyciel zadaje pytania: Jaki wpływ miała nowa religia na podboje Arabów w VII i VIII w.?
Jak wykorzystywano pojęcie dżihad w kontekście podbojów islamu? Jakie były inne przyczyny
ekspansji Arabów? Jakie znaczenie dla Europy miało rozszerzanie się imperium arabskiego?
Nauczyciel monitoruje dyskusję.
Przewidywane odpowiedzi: Islam zjednoczył plemiona arabskie. Dżihad, jedna z zasad islamu,
nakazywała dzielenie się swoją wiedzą religijną. Było to wykorzystywane przez islamskich
przywódców do głoszenia konieczności prowadzenia świętej wojny pod pretekstem szerzenia
wiary. Inną z przyczyn ekspansji było przeludnienie Półwyspu Arabskiego. Dla południowej
Europy rozwój imperium arabskiego był zagrożeniem, jednocześnie tam najsilniejsze były
wpływy rozwiniętej cywilizacji arabskiej.
Zakończenie dyskusji wnioskami na temat wykorzystywania religii do celów polityki i
konieczności rozumnej tolerancji wobec innych religii.
c) Referat ucznia na temat rozwoju kultury arabskiej, ilustrowany przezroczami lub fotografiami
z wycieczek, albumów, czasopism, np. „National Geographic”, foliogramami. Uczniowie
prowadzą notatki.
3) Faza podsumowująca
Nauczyciel ocenia szczególnie aktywnych uczniów i poleca wykonanie zadania domowego.
Przekazuje kserokopie z zapisanymi poleceniami zadania domowego lub poleca przepisać wybrane
polecenie z tablicy (lub z folii wyświetlanej na rzutniku).
V.
1)
2)
3)
4)
VI.
Bibliografia
Bielawski, Islam, religia państwa i prawa, Warszawa 1973.
B. Lewis, Bliski Wschód, tłum. J. Danecki, Gdańsk 2003.
B. Lewis, Historia Arabów, tłum. J. Danecki, Gdańsk 2003.
J. Reychman, Mahomet i świat muzułmański, Warszawa 1966.
Załączniki
1) Zadanie domowe
Do wyboru (wypowiedzi powinny liczyć nie mniej niż 2000 znaków):
a) Zanalizuj pytanie 3 z podręcznika (Zapoznaj się z wybranymi hadisami – wypowiedziami
Mahometa – z Sunny.) i na podstawie wiadomości z podręcznika, pisemnie odpowiedz na
pytania: Jaką postawę wobec wiedzy prezentował Mahomet? Jaki wpływ na arabską naukę
mogło mieć stanowisko Proroka?
b) Na podstawie wiadomości z podręcznika, pisemnie odpowiedz na pytanie: Jaki był wpływ
religii ludów żyjących w sąsiedztwie plemion arabskich na ukształtowanie się islamu?
c) Na podstawie wiadomości z podręcznika, referatu wysłuchanego na lekcji oraz ewentualnie
wybranych materiałów (lektur z bibliografii, artykułów, internetu), pisemnie odpowiedz na
pytanie: Co współczesna cywilizacja zawdzięcza Arabom?
d) (Dla szczególnie zainteresowanych) Wyjaśnij, na podstawie podręcznika i zgromadzonych
materiałów (lektur z bibliografii, artykułów, internetu), różnice między sunnitami i szyitami.
VII.
Czas trwania lekcji
45 minut
VIII.
Uwagi do scenariusza
Przygotowanie referatu i zgromadzenie odpowiednich materiałów ilustrujących wypowiedź należy
polecić uczniowi - ochotnikowi dwa tygodnie wcześniej.
Kserokopie z zadaniem domowym nauczyciel przygotowuje przed lekcją.