Terapia czynnościowa mięśni Ciąg dalszy jest potrzebny…

DTP0411_20-22_HT04-06 02.08.11 10:25 Seite 4
4
Praktyka
HYGIENE TRIBUNE
Terapia czynnościowa mięśni
HT
Polish Edition
Autorka
Stephanie Wall, USA
Terapia czynnościowa mięśni,
nazywana terapią miofunkcjonalną to leczenie zaburzeń równowagi między mięśniami jamy
ustnej i twarzy, nieprawidłowego
schematu połykania oraz dysfunkcji mięśniowych ze strony
stawów skroniowo-żuchwowych
i/lub eliminacja bruksizmu, zaciskania zębów lub innych uporczywych nawyków.
innych palców albo obgryzanie paznokci także mogą wpływać na stan
zębów oraz na zdrowie i funkcjonowanie jamy ustnej, szczególnie
żuchwy. Każdy nawyk o nadmiernym natężeniu, czasie trwania
i częstotliwości może doprowadzić
do sytuacji, w której siły nacisku
lub tarcia zaczną wywierać wpływ
na wygląd twarzy lub zdrowie
i funkcjonowanie jamy ustnej.
Najważniejsze mięśnie, będące
w obszarze zainteresowań miologa
jamy ustnej i twarzy to: mięsień
skroniowy, żwacz, mięśnie skrzydłowe przyśrodkowy i boczny,
mięsień policzkowy, okrężny ust
oraz bródkowy.
Pozycja spoczynkowa języka,
żuchwy i warg jest bardzo ważna
dla prawidłowego rozwoju jamy
ustnej. Jeśli język spoczywa pomiędzy zębami bocznymi, nie
mogą one całkowicie się wyrżnąć,
a w związku z tym dochodzi do
zgryzu otwartego. Jeżeli w pozycji
spoczynkowej język opiera się o
przednie zęby szczęki, szczególnie
w przypadku krótkiej lub słabej
wargi górnej, zęby mogą zanadto
wychylić się ku przodowi. Jeśli w
spoczynku wargi nie są złączone,
może to niekorzystnie wpływać na
wzrost i rozwój jamy ustnej.
Jedno z najczęściej spotykanych zaburzeń to tzw. połykanie
niemowlęce – typ dysfunkcji, w
której język podczas przełykania
naciska do przodu i/lub na boki albo
jest wtłaczany pomiędzy zęby.
Każdego dnia powtarzamy czynność połykania wiele razy, zwykle
robiąc to podświadomie. Jeśli podczas połykania język naciska na
zęby albo jest pomiędzy nie wtłaczany, wywierane siły mogą mieć
niekorzystny wpływ na zęby,
wzrost kości, stan tkanek miękkich
oraz funkcjonowanie jamy ustnej.
Do objawów, jakie mogą towarzyszyć niemowlęcemu typowi przełykania, należą m.in.:
• połykanie powietrza,
• trudności w połykaniu tabletek
lub suchych pokarmów,
• trudności w noszeniu protez,
• przetrwały wpływ na podniebienie twarde w związku z nawykiem
ssania palca,
• przewlekłe oddychanie przez
usta,
• ciągłe uczucie zatkanego nosa,
• napięcie i brak równowagi mięśni
jamy ustnej i twarzy,
• przewlekłe bóle głowy, tiki nerwowe lub ból w obrębie twarzy.
Nadmierne ruchy struktur jamy
ustnej niezwiązane z żywieniem
lub mową, takie jak zgrzytanie i zaciskanie zębów, ssanie kciuka lub
Inne problemy, jakimi może
zajmować się miolog jamy ustnej
i twarzy, to np.:
• sklepienie gotyckie,
Mioczynnościowa terapia jamy
ustnej to jedna z form fizykalnej terapii twarzy. Obejmuje ćwiczenia
i stymulację, które mają hamować
nieprawidłowe zachowania i/lub
wzmacniać właściwą czynność
mięśni.
• słabe mięśnie ust,
• grymas twarzy podczas przełykania,
• przyrośnięte wędzidełko języka,
• protruzja języka w pozycji spoczynkowej,
• nadmierny rozwój mięśnia bródkowego,
• bezdech senny.
Za przyczynę problemów miofunkcjonalnych w obrębie jamy
ustnej i twarzy często uznaje się infekcje lub niedrożność górnych
dróg oddechowych – szczególnie,
jeśli w efekcie w pozycji spoczynkowej szpara ust nie jest domknięta. Zmniejszone napięcie mięśni lub niewłaściwe ustawienie
mięśni jamy ustnej negatywnie
wpływa na rozwijające się struktury jamy ustnej i twarzy.
Długotrwały nawyk ssania niezwiązany z przyjmowaniem pokarmów również może zniekształcać
budowę jamy ustnej. Czasami nieprawidłowa artykulacja może wynikać z zaburzeń neurologicznych
lub niedorozwoju fizycznego. Często trudno jest stwierdzić przyczynę zaburzeń mięśniowo-czynnościowych jamy ustnej i twarzy,
ponieważ zachowania mogą wynikać z bodźców, które nie są już
obecne.
Niezależnie od przyczyny, po
ukształtowaniu się nieprawidłowych schematów behawioralnych
w obrębie jamy ustnej, mają one
tendencję do utrzymywania się do
czasu ich zmiany przez bodźce zewnętrzne lub terapię, co umożliwia
wyuczenie nowych zachowań.
Czasami zmiana warunków panujących w jamie ustnej przez ortodontę może przyczynić się do poprawy funkcjonowania mięśni. Je-
Ciąg dalszy jest potrzebny…
Cathie Stark, USA
Leczenie podtrzymujące ma
istotne znaczenie dla osiągnięcia
pożądanego poziomu opieki nad
pacjentem dotkniętym chorobą
przyzębia. W leczeniu tej grupy
chorób bardzo ważna jest profesjonalna opieka. Stajemy przed
wyzwaniem, jakim
jest empa-
tyczne podejście do pacjenta,
promocja zdrowia, zapobieganie
destrukcji tkanek i zapewnienie
optymalnego ogólnego
stanu zdrowia.
W procesie badania pacjenta
ważną rolę odgrywa higienistka,
która pomaga dentyście we właściwym rozpoznaniu choroby. Higienistka zbiera od pacjenta wszystkie
dane, w tym także historię choroby,
wykonuje odpowiednie zdjęcia rtg,
prowadzi dokładne badanie wewnątrz- i zewnątrzustne oraz badanie periodontologiczne.
Prawidłowe przeprowadzenie badania przyzębia zależy
od wielu czynników. Ważne
jest stosowanie prostej sondy
periodontologicznej o tępym końcu. Ustawiając
sondę pod odpowiednim
kątem, można dowiedzieć
się najwięcej na temat
stopnia utraty kości w
określonym miejscu.
Wreszcie, jeżeli jako
jeden ze wskaźników
choroby wykorzystujemy krwawienie
przy zgłębnikowaniu,
ważny jest odpowiedni nacisk wywierany na sondę – 15 g.
om
tock.c
utters
orn/Sh
Fot.: K
śli jednak nie ma wskazań do leczenia stomatologicznego albo jeśli
samo leczenie ortodontyczne nie
przyniesie pożądanej zmiany w
czynności jamy ustnej, konieczna
może być terapia mięśniowo-czynnościowa. Nieprawidłowe nawyki
mogą też utrudniać leczenie stomatologiczne lub ortodontyczne i pogarszać stabilność uzyskanych
efektów.
Terapia miofunkcjonalna jamy
ustnej i twarzy to strukturalne, indywidualne leczenie, mające na
celu przywrócenie i utrzymanie
prawidłowego funkcjonowania
jamy ustnej. Terapeuta stara się
skorygować nieprawidłowe ruchy
mięśni i wypracować naturalne,
swobodne czynności, takie jak
ustna faza połykania, artykulacja
mowy oraz pozycja spoczynkowa
jamy ustnej. Terapia może obejmować wybrane elementy spośród następujących możliwości:
• eliminacja niekorzystnych parafunkcji,
• redukcja zbędnego napięcia i nacisku mięśni twarzy i ust,
• wzmacnianie mięśni, które niedostatecznie sprzyjają normalnemu
funkcjonowaniu,
• wypracowanie prawidłowej pozycji spoczynkowej języka, warg,
żuchwy i mięśni twarzy,
• stworzenie prawidłowych schematów odgryzania, żucia i połykania.
Czas trwania terapii i częstość
wizyt zależą od stopnia nasilenia i
charakteru zaburzeń. W większości
przypadków sama terapia to proces
krótkotrwały. Aktywna faza leczenia trwa ok. 3-6 miesięcy. Konieczne mogą okazać się wizyty
kontrolne w rosnących odstępach
czasu w okresie 6-12 miesięcy.
Sonda Florida Probe to gotowe
narzędzie, które służy do badania
i edukowania. Sonda jest wyposażona w komputerowy syntezator
mowy, który odczytuje na głos wynik badania. Jeśli w czasie badania
napotkane zostaną kieszonki o głębokości równej lub większej niż
4 mm, pacjent słyszy alarmujący
komunikat o zagrożeniu.
To obiektywne potwierdzenie
obecności procesu chorobowego
jest ważne, ponieważ pacjent staje
się bardziej świadomy istnienia
problemu. Jest to także pomocne
narzędzie dla osób, które mają
opory przed informowaniem pacjentów o złym stanie ich przyzębia, ponieważ wyręcza je w tym
bezosobowy głos z komputera.
Sonda Florida Probe w profesjonalny sposób podsumowuje
wszystkie dane. Pacjent widzi i słyszy, w jakim stanie jest jego przyzębie. Należy także pamiętać, że
wielu ubezpieczycieli wymaga
przeprowadzenia badania periodontologicznego przed rozpoczęciem leczenia.
Badanie głębokości kieszonek
i diagnostyka radiologiczna pomagają w pełni wykorzystać istniejące
Stephanie Wall – RDH, MSDH,
MEd, jest higienistką stomatologiczną od ponad 25 lat. Prowadzi
własną firmę Cranioral Health Solution, zajmując się miologią jamy ustnej i twarzy oraz osteopatią kranialną. Można się z nią skontaktować, pisząc na adres e-mail:
[email protected].
Specjalista terapii mięśniowoczynnościowej jamy ustnej przechodzi szczegółowe szkolenie,
obejmujące diagnostykę i leczenie
wielu zaburzeń jamy ustnej i twarzy. Wiele osób kończy dodatkowe
specjalistyczne szkolenia w dziedzinie zaburzeń mowy, higieny
stomatologicznej, stomatologii
oraz w innych dziedzinach związanych ze zdrowiem. Większość
należy do Międzynarodowego Towarzystwa Miologii Jamy Ustnej
i Twarzy (International Association of Orofacial Myology –
IAOM), które reguluje zasady
praktykowania zawodu miologa
jamy ustnej i twarzy oraz materiał
szkoleń i sposób ich prowadzenia,
a także monitoruje proces certyfikacji, kończący się przyznaniem
tytułu certyfikowanego miologa
jamy ustnej i twarzy (Certified
Orofacial Myologist – COM). Posiadanie tego certyfikatu nie jest
konieczne, aby móc pracować
jako miolog, jest jednak bardzo
polecane. HT
Więcej informacji na temat IAOM
oraz zawodu miologa jamy ustnej
i twarzy znaleźć można na stronie
internetowej: www.iaom.com
możliwości terapeutyczne. Zdjęcia
rtg powinny być aktualne, odpowiadać potrzebom diagnostycznym
i umożliwiać jednoznaczną interpretację stanu przyzębia. Zdjęcia
z kamery wewnątrzustnej wykonane
przed i po każdym zabiegu pozwalają pokazać pacjentowi różnicę.
Jeśli ze względu na stan zdrowia jamy ustnej nie ma możliwości
postawienia rozpoznania, ponieważ uniemożliwia to kamień, konieczne jest oczyszczenie zębów z
wykorzystaniem kodu D4355. Kod
ten wykorzystuje się tylko wtedy,
kiedy kamień uniemożliwia ocenę
tkanek twardych i miękkich. W celu
zakończenia diagnostyki periodontologicznej pacjent musi po
oczyszczeniu zębów wrócić do gabinetu i poddać się wszechstronnemu badaniu (D0150). Musi to
być pełne badanie, uwzględniające
istniejące wypełnienia i ich stan,
zdrowie tkanek miękkich oraz występowanie próchnicy zębów.
Ocena stanu przyzębia także stanowi element tego wszechstronnego badania.
Po przeprowadzeniu pełnej diagnostyki opracowuje się plan leczenia pacjenta w zależności od stanu
strona 6