Zasady dziedziczenia środków zgromadzonych w OFE i na
advertisement
Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych Strona główna Ubezpieczenia Społeczne Ubezpieczenie emerytalne Ustawa o zasadach wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych. Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1717) wprowadziła zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu otwartych funduszy emerytalnych. Zmiany te dotyczą przede wszystkim zasad inwestowania środków otwartych funduszy emerytalnych (OFE), obniżenia opłat pobieranych przez OFE, sposobu ustalania świadczeń emerytalnych, możliwości dokonania wyboru co do przekazywania składki albo do OFE i na subkonto w ZUS albo wyłącznie na subkonto w ZUS. Zmiany w zakresie zasad polityki inwestycyjnej OFE W dniu 3 lutego 2014 r. OFE umorzyły 51,5% jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku każdego członka otwartego funduszu emerytalnego, które zostaną, zgodnie z przepisami ustawy zewidencjonowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na subkontach ubezpieczonych w ZUS. OFE umorzyły aktywa zainwestowane między innymi w obligacje i bony emitowane przez Skarb Państwa oraz papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne, gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa. Tak więc, na rachunkach w OFE pozostały środki, w kwocie wynikającej z liczby pozostałych jednostek rozrachunkowych (48,5%). OFE, nie mogą inwestować w skarbowe instrumenty dłużne oraz w instrumenty dłużne gwarantowane przez Skarb Państwa. Od dnia 3 lutego 2014 r. OFE nie mogą inwestować w akcje mniej niż 75% swoich aktywów. W 2015 r. limit ten zostanie zmniejszony do 55%, w 2016 r. – 35%, a w 2017 r. – 15%. Zmiany ustawowe w zakresie polityki inwestycyjnej OFE mają na celu przywrócenie rynkowego (kapitałowego) charakteru otwartych funduszy emerytalnych.. OFE stosowały zbliżoną politykę inwestycyjną, co w połączeniu z mechanizmem obliczania średniej stopy zwrotu oraz minimalnej wymaganej stopy zwrotu, powodowało, że OFE zamiast konkurować ze sobą, naśladowały siebie nawzajem. Obowiązujący sposób wyliczania minimalnej stopy zwrotu powodował również, że OFE – osiągając nawet ujemne stopy zwrotu – nie były zobowiązane do pokrywania utraty środków. W związku z powyższym zlikwidowano minimalną stopę zwrotu, mając na względzie dobrowolność uczestnictwa w OFE oraz urynkowienie zasad inwestycyjnych otwartych funduszy. Od 1 lutego 2014 r. do OFE odprowadzana jest składka na poziomie 2,92%, co odpowiada 40% limitowi inwestycji otwartych funduszy emerytalnych w akcje przy pierwotnej wysokości składki przekazywanej do otwartych funduszy emerytalnych. Jednocześnie 1 stopniowo zmniejszeniu ulegają limity dotyczące inwestycji zagranicznych, w związku z realizacją wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-271/09. Obniżenie opłat Pomimo wprowadzenia zakazu akwizycji, powodującego znaczny spadek kosztów, żadne z funkcjonujących na polskim rynku powszechnych towarzystw emerytalnych nie podjęło decyzji o obniżeniu wysokości pobieranych opłat. Jedenaście z trzynastu funkcjonujących na rynku OFE pobierało do chwili wejścia w życie ustawy opłatę w wysokości 3,5% przekazywanej składki, a więc na maksymalnym dopuszczalnym poziomie. Wysoka rentowność PTE i obniżone koszty działalności towarzystw stwarzały wciąż duże pole do dalszych obniżek opłat. Stąd też w ustawie obniżono o połowę maksymalną opłatę od składki - do poziomu 1,75%. Umożliwiono również otwartym funduszom emerytalnym zróżnicowanie opłaty od składki w zależności od stażu członkowskiego OFE mogą pobierać opłatę od składki w niższej wysokości w stosunku do członków posiadających dłuższy staż członkowski, określony w statucie funduszu. Zasada dobrowolności w zakresie przekazywania przyszłych składek do OFE Ustawą z wprowadzona została zasada dobrowolności w zakresie przekazywania przyszłych składek do OFE. Decyzję, czy składka w wysokości 2,92% podstawy wymiaru, ma być przekazywana do OFE czy na subkonto w ZUS, będzie można podjąć wyłącznie w okresie tzw. okienek transferowych, od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 r., następnie w okresie tych samych miesięcy w 2016 r., a następnie co 4 lata. W okienkach transferowych będzie można zmienić swoją poprzednią decyzję o sposobie przekazywania składek, do OFE czy na subkonto lub odwrotnie. Umożliwi to dokonywanie wyboru oraz podejmowanie decyzji przez członków OFE o przekazywaniu składki albo nadal do OFE albo na subkonto lub odwrotnie oraz ewentualną zmianę poprzedniej decyzji. Zasady dokonywania wyboru odnośnie sposobu alokacji składki przez osoby będące członkami OFE W przypadku gdy członek OFE nie podejmie decyzji i nie złoży w ZUS żadnego oświadczenia, ani o przekazywaniu przyszłych składek do OFE ani oświadczenia o zewidencjonowaniu składki, poprzednio kierowanej do OFE, na subkoncie w ZUS, składka będzie ewidencjonowana wyłącznie na subkoncie, począwszy od składki opłaconej za lipiec 2014 r. Składając oświadczenie o przekazywaniu składki do OFE, członek OFE moze wyrazić akces/wolę zmiany dotychczasowego funduszu na inny, wybrany przez siebie, znajdujący się na zamieszczonej w oświadczeniu liście z nazwami wszystkich OFE, funkcjonujących na rynku. Jest to jedynie wyrażenie woli zmiany dotychczasowego funduszu emerytalnego. Wybrany przez nas fundusz skontaktuje się z nami, po otrzymaniu naszego oświadczenia od ZUS w celu zawarcia nowej umowy członkowskiej. Zmiana OFE, gdy podtrzymamy swoją decyzję z oświadczenia, nastąpi w najbliższej sesji transferowej. Sesje transferowe odbywają się cztery razy do roku, w luty, maju, sierpniu i listopadzie. Zmiana OFE jest bezpłatna. 2 Decydując się o dalszym przekazywaniu składek do dotychczasowego OFE, nie musimy podpisywać żadnej nowej umowy. Wystarczy złożenie oświadczenia o przekazywaniu składek do OFE w wyznaczonym w ustawie, okresie, czyli w tzw. okienku transferowym. Oświadczenie można złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) osobiście, listownie, przez Internet (poprzez e-PUAP). Zasady dokonywania wyboru odnośnie sposobu alokacji składki przez osoby podejmujące pierwszą aktywność zawodową Osoba, która podejmuje pierwszą aktywność zawodową, rodząca obowiązek ubezpieczenia społecznego (emerytalnego) może zostać członkiem OFE, dokonując samodzielnego wyboru OFE i podpisując umowę z OFE w okresie pierwszych miesięcy podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu. Członkostwo w otwartym funduszu emerytalnym następuje z chwilą zawarcia umowy z funduszem, jeśli w dniu zawarcia pierwszej umowy osoba ta podlega lub podlegała w okresie 4 miesięcy przed dniem zawarcia umowy ubezpieczeniu emerytalnemu i po dokonaniu odpowiedniego wpisu w Centralnym Rejestrze Członków Otwartych Funduszy Emerytalnych. Jeśli w tym okresie nie zostanie podpisana umowa z OFE, składka będzie ewidencjonowana wyłącznie na subkoncie w ZUS. Tak więc w przypadku, gdy osoba wchodząca na rynek pracy nie zdecyduje się na wybór OFE, część składki będzie kierowana wyłącznie na subkonto. Zasady dziedziczenia środków zgromadzonych w OFE i na subkoncie w ZUS Zasady dziedziczenia środków zgromadzonych zarówno w OFE jak i na subkoncie w ZUS pozostały nie zmienione. Dziedziczenie środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS odbywa się na takich samych zasadach jak w przypadku środków zgromadzonych w OFE. Stąd też potrzeba ujednolicenia informacji w zakresie stosunków majątkowych ze współmałżonkiem oraz możliwość wskazania osób uposażonych do środków zewidencjonowanych na subkoncie. W związku z powyższym konieczne jest poinformowanie ZUS przez ww. ubezpieczonego o stosunkach majątkowych istniejących między nim a jego współmałżonkiem oraz wskazanie osób uprawnionych do otrzymania zgromadzonych środków po śmierci ubezpieczonego. ZUS został zobowiazany do poinformowania ubezpieczonego, który nie zawarł umowy z otwartym funduszem emerytalnym, o obowiązku złożenia pisemnego oświadczenia o stosunkach majątkowych istniejących między nim a jego współmałżonkiem, oraz o tym, że może wskazać osoby uprawnione do otrzymania środków po jego śmierci. Finansowe konsekwencje wyboru przekazywania przyszłych składek do OFE lub do ZUS dla ubezpieczonego Podstawowa różnica pomiędzy środkami zewidencjonowanymi na subkoncie a zgromadzonymi na rachunku w OFE wynika z gwarancji, jakim podlegają te środki. Na subkoncie wartość środków jest gwarantowana przez państwo i ich wartość nie może ulec zmniejszeniu. Środki te podlegają waloryzacji opartej na wzroście PKB z ostatnich pięciu lat. Środki zgromadzone na rachunku w OFE nie podlegają gwarancji państwa ani też powszechne towarzystwa emerytalne, które zarządzają OFE nie gwarantują zachowania ich wartości. W konsekwencji wartość środków zgromadzonych na rachunku w OFE może ulec 3 zmniejszeniu w wyniku wahań na giełdzie, a nawet znacznemu spadkowi w przypadku bessy, z drugiej jednak strony ich wartość może w pewnych okresach rosnąć w tempie przewyższającym wzrost PKB. OFE pobierają opłaty od składki oraz za zarządzanie (zmniejszając o nie wartość środków), w przypadku ZUS nie ma opłat. Podstawową zmianą wpływającą na bezpieczeństwo środków zgromadzonych w OFE jest zakaz inwestowania w obligacje skarbowe. Tym samym zniesiona została gwarancja państwa zachowania (i wzrostu) wartości części środków zgromadzonych w OFE. (wynikała ona z gwarancji państwa w stosunku do wyemitowanych przez nie obligacji). Pozostała część środków w OFE podlega regułom rynkowym i nie posiada żadnej gwarancji zachowania ich wartości. W szczególności dotyczy to środków zainwestowanych w akcje. PTE nie gwarantuje (bo nie może) kursów akcji na giełdzie. W związku z tym wartość środków zgromadzonych na rachunku w OFE podlegać będzie fluktuacjom wynikającym ze zmiany kursu giełdowego. W zależności od sytuacji na giełdzie wartość aktywów zgromadzonych na koncie będzie wzrastać lub maleć. Wahania te mogą być duże. Zmiana zasad ustalenia emerytury Całość emerytury będzie wypłacana przez ZUS. Dodatkowo, by zapewnić bezpieczeństwo i ochronę wartości środków zgromadzonych w OFE w ostatnim okresie oszczędzania na emeryturę wprowadzona została zasada, zgodnie z którą na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez ubezpieczonego, co miesiąc na subkonto w ZUS przekazywana będzie określona wartość środków zgromadzonych na rachunku członka OFE. W momencie osiągnięcia wieku emerytalnego, na rachunku w OFE nie będzie żadnych środków. Podstawą ustalenia emerytury, będzie suma środków zewidencjonowanych na koncie i subkoncie wraz z kwotą środków przeniesioną z OFE do FUS. Sposób liczenia emerytur będzie analogiczny jak w przypadku emerytury wypłacanej dotychczas przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a całość wypłaty świadczenia dokonywana będzie przez ZUS. Środki zewidencjonowane na subkoncie i zgromadzone w OFE podlegają identycznym jak dotychczas zasadom w zakresie dziedziczenia czy też podziału w przypadku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Przepisami ustawy wprowadzono możliwość dziedziczenia środków również po przejściu na emeryturę. Środki zewidencjonowane na subkoncie ubezpieczonego w ZUS, powiększone o środki przeniesione z rachunku w otwartym funduszu emerytalnym w okresie pierwszych 36 miesięcy wypłaty emerytury, licząc od miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę z FUS do miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta, będą podlegać dziedziczeniu (wypłata gwarantowana). Wypłata gwarantowana, tj. wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego jest ustalana jako różnica pomiędzy powyżej wymienioną kwotą a iloczynem pełnych miesięcy w tym okresie oraz trzydziestej siódmej części powyższej kwoty. Akt prawny: 4 Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1717) 5
