Strategie autoprezentacji

Psychologia społeczna
(semestr drugi)
dr Jerzy Rosiński
Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ
Spostrzeganie społeczne
W jaki sposób dochodzimy do rozumienia innych osób
i jak interpretacja otoczenia społecznego
wpływa na nasze działania.
Aronson E. i in. Psychologia społeczna - serce i umysł.
Rozdział: 5
Spostrzeganie społeczne
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
Z komunikatów niewerbalnych
uzyskujemy najwięcej informacji o innych osobach,
gdy spotykamy je po raz pierwszy.
Spostrzeganie społeczne
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
Jakie elementy składają się na komunikację niewerbalną?
Spostrzeganie społeczne
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
Do czego potrzebujemy komunikacji niewerbalnej?
(M. Argyle)
wyrażanie emocji
(np. złość, radość)
przenoszenie postawy
(np. „Lubię Cię…”, „Nie lubię Cię…”
informowanie o cechach osobowości
(np. „Jestem osób nieśmiałą”, „Jestem osób towarzyską”)
ułatwianie komunikacji werbalnej
(np. sygnały zakończenia wypowiedzi:
obniżenie głosu + spoglądanie na rozmówcę)
Spostrzeganie społeczne
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
Czy mimiczne wyrazy emocji są uniwersalne?
(P. Ekman i W. Friesen)
TAK
dla sześciu głównych emocji:
gniew,
szczęście,
zaskoczenie,
strach,
niesmak,
smutek
Badania Ekmana i Friesena na Nowej Gwinei (s. 175)
Spostrzeganie społeczne
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
Czy mimiczne wyrazy emocji są uniwersalne?
(P. Ekman i W. Friesen)
Natomiast kulturowo określone są reguły ujawniania emocji.
W kulturze amerykańskiej mężczyźni nie powinni ujawniać smutku i płakać, kobiecie
wolno ujawniać tego rodzaju emocje.
W Japonii kobieta nie powinna otwarcie uśmiechać się okazując radość, w kulturze
europejskiej nie ma takiej reguły.
Spostrzeganie społeczne
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
O ile mimiczne wyrazy emocji są uniwersalne,
to gesty (tzw. emblematy) są niezwykle silnie związane
z kulturą społeczności, w której są używane.
Emblematy – gesty, które w danej kulturze posiadają swoje
bezpośrednie słowne odpowiedniki i są dobrze zdefiniowane.
Spostrzeganie społeczne
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
Zdolność rozumienia przekazu niewerbalnego.
(Hall; Rosenthal, DePaulo)
Różnice osobowościowe
Ekstrawertycy lepiej rozumieją przekaz niewerbalny niż introwertycy.
Różnice związane z płcią
Kobiety lepiej rozumieją przekaz niewerbalny.
Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie.
Różnice związane z płcią
Kobiety lepiej rozumieją przekaz niewerbalny.
Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie.
Teoria ról społecznych
Różnice płciowe pojawiające się w zachowaniu społ., wynikają z przyjętego podziału
pracy pomiędzy płciami.
Podział ten powoduje, że od kobiet i mężczyzn oczekuje się odmiennych
umiejętności związanych z „pełnieniem roli” mężczyzny / kobiety w społeczeństwie.
Różnice związane z płcią
Kobiety lepiej rozumieją przekaz niewerbalny.
Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie.
Teoria ról społecznych
Od kobiet oczekuje się:
większej opiekuńczości, przyjacielskości, wrażliwości i ekspresyjności.
U kobiet kształtuje się umiejętności w zakresie:
komunikatywności i uprzejmości (przystosowanie się do sytuacji i bycia życzliwą).
Spostrzeganie społeczne
UKRYTE TEORIE OSOBOWOŚCI
Ukryte teorie osobowości to:
Schematy poznawcze, które ludzie stosują, aby pogrupować
różne rodzaje cech osobowości.
Np. uważamy, że osoba:
uprzejma
jest także
popularna
precyzyjna
pomocna
hojna
szczęśliwa
wytrwała
szczera
Spostrzeganie społeczne
UKRYTE TEORIE OSOBOWOŚCI
Ukryte teorie osobowości zmieniają się zależnie od kultury
i są określone prostym, uzgodnionym terminem kulturowym.
Np.
w kulturach Zachodu
typ artystyczny (bohema)
osoba żyjąca intensywnie, o dużym temperamencie,
niekonwencjonalna, twórcza
w kulturze Chin
nie ma schematu „typu artystycznego”
występuje natomiast schemat shi gu nieistniejący w krajach Europy
Spostrzeganie społeczne
UKRYTE TEORIE OSOBOWOŚCI
Ukryte teorie osobowości zmieniają się zależnie od kultury
i są określone prostym, uzgodnionym terminem kulturowym.
Np.
w kulturach Zachodu
typ artystyczny (bohema)
osoba żyjąca intensywnie, o dużym temperamencie,
niekonwencjonalna, twórcza
w kulturze Chin
shi gu
osoba światowa, poświęcająca się rodzinie,
potrafiąca znaleźć się w towarzystwie, zachowuje pewną powściągliwość
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Teoria atrybucji zajmuje się
określaniem sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają
przyczyny swojego zachowania i zachowania innych ludzi.
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Atrybucje wewnętrzne
sposoby wyjaśniania zachowania odwołujące się do dyspozycji
osoby (charakter, osobowość, postawy)
Atrybucje zewnętrzne
sposoby wyjaśniania zachowania odwołujące się do właściwości
sytuacji, w której się znalazła osoba
(założenie: większość ludzi w tej sytuacji zachowałoby się tak samo).
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Atrybucje w służbie ego.
Sukces - atrybucje wewnętrzne
Porażka - atrybucje zewnętrzne
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Atrybucje w służbie ego.
Przyczyny:
- dysonans poznawczy (wsparcie samooceny)
- informacje dostępne osobie wnioskującej
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Podstawowy błąd atrybucji.
Tendencja do przeceniania roli czynników wewnętrznych i
niedoceniania czynników sytuacyjnych przy tłumaczeniu
zachowania innych osób i swojego.
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Skąd bierze się podstawowy błąd atrybucji?
1. Wyrazistość spostrzeżeniowa
2. Rola kultury
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Atrybucje w służbie ego.
Atrybucje obronne
- nierealistyczny optymizm
przeświadczenie, że dobre rzeczy przydarzają się mnie,
a złe innym (rabunek, rozbój, gwałt)
- wiara w sprawiedliwy świat
„bo to zła kobieta była” ;)
założenie, że dobre rzeczy spotykają dobrych ludzi,
a zło dotyka złych ludzi
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Atrybucje w służbie ego.
Atrybucje obronne
- nierealistyczny optymizm
- wiara w sprawiedliwy świat
Gdy „złe rzeczy” spotykają ludzi podobnych do nas, to tłumaczymy ten fakt
czynnikom losowym (to nie ofiara była odpowiedzialna).
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Na ile trafne są nasze sposoby interpretacji świata?
Pierwsze wrażenie
i wnioski na podstawie krótkiego przebywania z osobami
wcześniej nieznajomymi są zaskakująco nietrafne.
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Na ile trafne są nasze sposoby interpretacji świata?
Pierwsze wrażenie (Funder i Colvin 1988)
Osoby badane oglądały 5 – minutowe filmy przedstawiające wypowiedzi innych osób.
Potem opisywały ich cechy osobowości.
Opisy słabo korespondowały z wyobrażeniami „aktorów” na swój temat.
Krótkie przebywanie (De Paulo i in. 1987)
Osoby badane przebywały nieco więcej czasu z trzema osobami z grupy przy okazji
realizacji zadań.
Potem określały, w jakim stopniu lubią każdą z 3 osób i w jakim stopniu są lubiane przez
nich.
Wyobrażenia nt tego, kto spośród 3 osób lubi ich najbardziej / najmniej były podobne jak
przy losowaniu monetą.
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Skąd niska skuteczność?
1. Podstawowy błąd atrybucji.
Czy osoba, która na imprezie jest ożywiona i rozmawia z wieloma osobami
jest ekstrawertykiem?
2. Ukryte teorie osobowości
Eksperyment Davida Rosenhana
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Jednak uważamy, że nasze wyobrażenia są trafne.
1. Podstawowy błąd atrybucji.
Widzimy zwykle osoby w powtarzających się sytuacjach społecznych.
Przyczyny zachowania umiejscawiamy w cechach osobowości
a nie we wpływie sytuacyjnym.
Czy wykładowca jest zawsze osób stabilną emocjonalnie i zdystansowaną?
2. Samospełniająca się przepowiednia
Uważamy, że nowo poznana osoba jest serdeczna (np. na bazie ukrytej teorii
osobowości) i zachowujemy się wobec niej tak jak wobec osoby serdecznej.
Spostrzeganie społeczne
Atrybucja przyczyn zachowania
Różnica między aktorem a obserwatorem
Jesteśmy skłonni tłumaczyć zachowanie swoje i innych czynnikami wewn.,
jednak przy tłumaczeniu powodów swoich zachowań
w większym stopniu odwołujemy się do stałych dyspozycji.
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie?
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Czy samoświadomość jest dobrym źródłem informacji?
Intorspekcja
proces, w którym człowiek przygląda się swojej psychice
(swojemu „ja”), bada swoje myśli uczucia i motywy postępowania
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Czy samoświadomość jest dobrym źródłem informacji?
1. Teorie przyczynowości związane z kulturą w której się wychowaliśmy.
Np. Schemat: rozstanie sprzyja uczuciu; poniedziałek nie jest dobrym dniem
Nisbett & Wilson (1977)
Badania dot. oceny filmu w sytuacji hałasu przeszkadzającego w odbiorze.
Grupa której przeszkadzano i nie- oceniały film podobnie.
Grupa, która oceniała przy obecności hałasu, twierdziła,
ze spowodowało to niższa ocena filmu.
2. Nie jesteśmy świadomi czynnikowa, które na nas wpływają,
jesteśmy świadomi tylko rezultatowi
Nisbett & Wilson (1977)
Badania dot. oceny atrakcyjności towaru eksponowanego w witrynie sklepowej.
Cztery identyczne produkty (rajstopy) wyeksponowane na wystawie, osoby
badane uważały zawsze, ze najbardziej atrakcyjny jest 1. towar z prawej.
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Czy samoświadomość jest dobrym źródłem informacji?
3. Wyszukiwanie przyczyn powoduje zmianie postawy
Np. Nie jesteśmy świadomi przyczyn odczuwania sympatii wobec danej osoby,
gdy mamy spisach te przyczyny nasze pozytywne odczucia mogą ulec zmianie
Wilson & Kraft (1993)
Zakładamy zgodność naszych postaw z przyczynami, które wydaja się nam
wiarygodne dla otoczenia społecznego i łatwe do zwerbalizowania (dostępne)
Gdy łatwo dostępne uzasadnienia różnią się od przyjmowanej postawy,
jesteśmy skłonni modyfikować Postawce w kierunku zgodnym z uzasadnieniami.
4. Tłumione treści maja tendencje do ustawicznego /obsesyjnego ;)/
nawracania do naszego pola świadomości
Np. „Nie myśl o trudach kolejnej sesji egzaminacyjnej” „Nie mysio o kangurze”
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Uzasadnienie zewn. / wewn. raz jeszcze, albo....
Czy nagrody powodują lepsze wykonanie zadania?
Efekt nadmiernego uzasadnienia
spostrzeganie swojego działania jako wywołanego przekonującymi
czynnikami zewnętrznymi i niedocenianie czynnikowa wewnętrznych.
Jeśli początkowo istnieje motywacje wewnętrzna (np. Robię to bo lubię),
nagrody zewnętrzne zaburzają motywacje wewnętrzna
(zmiana na „robie to dla pieniędzy”).
Jednak nagrody zewn. są dobrym sposobem zmiany zachowania, gdy
motywacja wewn. nie jest początkowo duża.
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Skąd wiemy jakie emocje odczuwamy?
Dwuczynnikowa teoria emocji
doznanie emocji jest rezultatem dwufazowego procesu spostrzegania siebie
Najpierw doświadczamy pobudzenia fizjologicznego, a następnie poszukujemy
dla niego odpowiedniego wystąpienia.
Jeśli przypiszemy przyczynę powstawania emocji obiektowi o charakterze
emocjonalnym, będziemy przeżywać odpowiednią emocję.
Schachter & Singer – badania z epinefryną
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Skąd wiemy jakie emocje odczuwamy?
Błędne określanie przyczyn pobudzenia
dokonywanie nietrafnego wnioskowania o przyczynach swoich odczuć
Błąd wnioskowania występuje szczególnie często, gdy pobudzenie może mieć
kilka źródeł.
np. wypicie 2 napojów energetyzujących + widok hostessy ;)
Dutton & Aron (1974) – ankieterka w parku narodowym (na moście / w miejscu odpoczynku)
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Poznanie siebie poprzez schematy „Ja”
Schematy Ja
oparte na doświadczeniach z przeszłości struktury wiedzy o nas samych
Poglądy na swój temat organizujemy w spójne schematy,
które wpływają na sposób wyjaśniania naszych obecnych zachowań
oraz służą przewidywaniu naszego zachowania w przyszłości.
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Poznanie siebie poprzez schematy „Ja”
Schematy Ja powstają w wyniku społecznego uczenia się (interakcji społ.)
Jednym z mechanizmów tworzenia schematów Ja jest budowanie schematów
w oparciu o cechy, które naszym zdaniem odróżniają nas od innych osób.
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Poznanie siebie poprzez schematy „Ja”
Pamięć autobiograficzna
treści pamięciowe dotyczące naszych myśli, uczuć i zachowań z przeszłości
Lepiej zapamiętujemy i łatwiej odtwarzamy treści pamięci autobiograficznej
zgodne z dotychczasowymi schematami Ja
(np. 1. jestem osób otyłą, jestem osób atrakcyjną,
2. jestem przeciwko karze śmierci – od zawsze jestem przeciwko…)
Trafność naszego poznania społ. zależy w dużym stopniu
od trafności naszych schematów Ja i przekonań jak się zmieniamy.
Spostrzeganie społeczne
Jak poznajemy samych siebie
Poznanie siebie poprzez interakcję społeczną
Ja odzwierciedlone (G.H. Mead)
włączanie opinii innych osób do swojego pojęcia Ja
(wykorzystywanie informacji zwrotnych)
Teoria porównań społecznych (L. Festinger)
do wiedzy na swój temat dochodzimy porównując się z innymi
- kiedy – gdy nie jesteśmy pewni wartości swojego działania
- z kim – najczęściej z osobami podobnymi pod względem porównywanej cechy
(to porównanie jest najbardziej użytaczne społęcznie)
choć zdarza się także obronne porównania społeczne w dół
oraz społeczne porównanie w górę aby określić poziom doskonałości
w danej dziedzinie
Spostrzeganie społeczne
AUTOPREZENTACJA
Spostrzeganie społeczne
AUTOPREZENTACJA
(manipulowanie wrażeniem wywieranym na innych)
proces, w którym staramy się sterować
odbiorem naszego wizerunku przez innych
jest zjawiskiem powszechnym w życiu społecznym
(wiąże się m.in. z doborem stroju, wyborem samochodu, decyzją jaki sport będziemy uprawiali)
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Dlaczego ludzie dokonują autoprezentacji:
- aby uzyskać od innych pożądane przez nas zasoby
- aby zbudować i utrzymać pożądany obraz Ja
- aby poinformować innych, w jaki sposób chcemy być traktowani
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Dlaczego ludzie dokonują autoprezentacji:
- aby uzyskać od innych pożądane przez nas zasoby
np. zdobycie pracy, zwiększenie sympatii osoby atrakcyjnej dla nas
Ta funkcja autoprezentacji pozwala sprawować kontrolę nad swoim życiem
oraz zwiększać osobiste zyski.
- aby zbudować i utrzymać pożądany obraz Ja
- aby poinformować innych, w jaki sposób chcemy być traktowani
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Dlaczego ludzie dokonują autoprezentacji:
- aby uzyskać od innych pożądane przez nas zasoby
- aby zbudować i utrzymać pożądany obraz Ja
(obraz Ja zależy także od tego, jak /naszym zdaniem/ postrzegają nas inne osoby)
Zatem kontrolując wrażenie wywierane na innych, kontrolujemy nasz obraz siebie.
Autoprezentując się gramy dla innych i dla samych siebie.
(np. chcemy wydać się osób dowcipną, opowiadamy kawały
– z każdym wypowiedziany kawałem wydajemy się także sami sobie b. dowcipni)
Chętniej przebywamy z ludźmi, którzy potwierdzają nasz obraz Ja.
- aby poinformować innych, w jaki sposób chcemy być traktowani
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Dlaczego ludzie dokonują autoprezentacji:
- aby uzyskać od innych pożądane przez nas zasoby
- aby zbudować i utrzymać pożądany obraz Ja
- aby poinformować innych, w jaki sposób chcemy być traktowani
Umożliwia to bezkonfliktowy przebieg interakcji społecznych.
Jeśli chcemy aby traktowano nas jak ważną osobistość, powinniśmy zachowywać się
(odgrywać rolę) w taki sposób, aby inni zostali poinformowani, iż należy się z nami
kontaktować, jak z ważną osobistością.
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Kiedy dokonujemy autoprezentacji:
- gdy wydaje się nam, że jesteśmy inni zwracają na nas uwagę
- obserwatorzy mają wpływ na to, czy osiągniemy swoje cele
- owe cele są dla nas ważne
- sądzimy, że obserwatorzy oceniają nas inaczej, niż chcielibyśmy być spostrzegani
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Kiedy dokonujemy autoprezentacji:
- gdy wydaje się nam, że jesteśmy inni zwracają na nas uwagę
Samoświadomość publiczna stopień, w jakim naszym zdaniem inni zwracają na nas uwagę
Osoby o wysokim nasileniu tej cechy
- w dużym stopniu koncentrują się na własnej reputacji i tworzonych pozorach,
- są szczególnie wyczulone na to, jak reagują na nie inni,
- bardzo źle znoszą odrzucenie społeczne.
Nie będziemy jednak dokonywać autoprezentacji, gdy jesteśmy w centrum uwagi
i jednocześnie nie zależy nam na opinii obserwatorów.
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Kiedy dokonujemy autoprezentacji:
Szczególnie wysokie prawdopodobieństwo autoprezentacji, gdy:
- obserwatorzy mają wpływ na to, czy osiągniemy swoje cele
- owe cele są dla nas ważne
- sądzimy, że obserwatorzy oceniają nas inaczej, niż chcielibyśmy być spostrzegani
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Kiedy dokonujemy autoprezentacji:
Szczególnie wysokie prawdopodobieństwo autoprezentacji, gdy:
- obserwatorzy mają wpływ na to, czy osiągniemy swoje cele
np. autoprezentacja wobec szefa i wobec osoby nieznajomej
- owe cele są dla nas ważne
np. mamy przeświadczenie, że konkurujemy z małą / dużą liczbą kandydatów
- sądzimy, że obserwatorzy oceniają nas inaczej, niż chcielibyśmy być spostrzegani
np. gdy wydaje nam się, że potencjalny pracodawca nisko ocenia nasze
kompetencje, będziemy autoprezentowali się silniej
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Ryzyka związane z autoprezentacją:
- lęk społeczny
lęk doświadczany wskutek wątpliwości, czy uda nam się wywrzeć na innych
pożądane wrażenie
30 – 40% osób nieśmiałych doświadcza lęku społecznego
2% populacji doznanie lękowe jest na tyle silne, że mówimy o fobii społecznej
- wrażenia wtórne
Niezamierzone wrażenia stanowiące efekt autoprezentacji.
np. otoczenie uznaje, że dana osoba gra i nie jest sobą – grupa wyciąga wniosek,
iż osoba ta jest człowiekiem nieszczery, nieuczciwym i niegodnym zaufania
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji
Autoprezentacja – zabiegi mające na celu przekonanie innych
o swojej wysokiej pozycji społecznej (statusie) i władzy
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji
- Demonstrowanie znak statusu i władzy
- Ostentacyjna konsumpcja
- Przebywanie wśród ludzi o wysokim statusie i władzy
- Niewerbalna demonstracja dominacji
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji
-Demonstrowanie znak statusu i władzy
- otoczenie osobiste
(umeblowanie, umiejscowienie, wielkość gabinetu, dyplomy)
- symbole statusu
(przedmioty używane na co dzień)
- Ostentacyjna konsumpcja
- Przebywanie wśród ludzi o wysokim statusie i władzy
- Niewerbalna demonstracja dominacji
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji
-Demonstrowanie znak statusu i władzy
- Ostentacyjna konsumpcja
- ilość pieniędzy, jaką jesteśmy w stanie wydać; ilość zasobów,
jakie jesteśmy w stanie zużyć
(dom / samochód; ceremonie; markowe ubrania, produkty codziennego
użytku o uznanych markach)
- marnotrawienie lub niszczenie dóbr (a ochrona środowiska)
- Przebywanie wśród ludzi o wysokim statusie i władzy
- Niewerbalna demonstracja dominacji
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji
- Demonstrowanie znak statusu i władzy
- Ostentacyjna konsumpcja
- Przebywanie wśród ludzi o wysokim statusie i władzy
- noszenie oznak przynależności do zwycięskiej grupy (koszulki)
- język: lśnienie blaskiem odbitym „Wygraliśmy”; odcinanie się od porażki „Przegrali”
- listy polecające
- Niewerbalna demonstracja dominacji
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji
- Demonstrowanie znak statusu i władzy
- Ostentacyjna konsumpcja
- Przebywanie wśród ludzi o wysokim statusie i władzy
- Niewerbalna demonstracja dominacji
- odprężenie + wrażenie sprawowania kontroli nad sytuacją
- dominacja wizualna: patrzymy na rozmówcę częściej gdy mówimy do niego
- „otwarte” pozycje ciała i zajmowanie większego terytorium
- zawłaszczenie uprzywilejowanego miejsca
- naruszanie przestrzeni osobistej rozmówcy (dotykanie)
- w sytuacji zagrożenia pokaz dominacji
(prężenie się, wyraz gniewu, stawanie twarzą w twarz, marszczenie brwi +
wysunięcie podbródka + pochylenie ku przeciwnikowi)
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (ingracjacji)
Ingracjacja – zabiegi mające na celu pozyskanie sympatii innych osób
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (ingracjacji)
- wyrażanie sympatii wobec innych
komplement usłyszany od osoby trzeciej (on powiedział o tobie, że....)
proszenie o radę (uznanie wiedzy i mądrości)
- tworzenie podobieństwa
- zwiększanie własnej atrakcyjności fizycznej
- udawanie skromności
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (ingracjacji)
- wyrażanie sympatii wobec innych
- tworzenie podobieństwa
dostosowujemy nasze opinie do poglądów osób, któryhch sympatię chcemy zdobyć
bad. Zanna& Pack (1975) s. 196
atrakcyjny / nieatrakcyjny student wyznający tradycyjne poglądy na temat kobiet
studentki wypełniały arkusze opisujące ich poglądy nt ról związanych z płcią
gdy partner był atrakcyjny – studentki modyfikowały swoją opinię
na podobną do poglądów potencjalnego partnera
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (ingracjacji)
- wyrażanie sympatii wobec innych
- tworzenie podobieństwa
- zwiększanie własnej atrakcyjności fizycznej
osoby atrakcyjne fizycznie
cieszą się większą sympatią
są oceniane pozytywnie (aureola)
zajmują częściej stanowiska kierownicze (pracodawcy zaprzeczają)
otrzymują niższe grzywny / kaucje / wyroki
zarabiają więcej (7%  przeciętni; 12%  „brzydcy”)
- udawanie skromności
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (ingracjacji)
- wyrażanie sympatii wobec innych
- tworzenie podobieństwa
- zwiększanie własnej atrakcyjności fizycznej
- udawanie skromności
Ludzie umniejszający swoje osiągnięcia cieszą się wiekszą sympatią niż ci,
którzy się nimi chlubią. (Nie chwal się, że miała(e)ś max. punktów na egzaminie)
Opłaca się, aby zyskać sympatię innych:
- dziękować innym za wkład w nasze sukcesy
- wspominać o swoich słabościach w innych, mniej istotnych dziedzinach
Ryzyko: - uznanie za osób o niskiej samoocenie
- uznanie za zarozumiałego aroganta („Ta nagroda to nic wielkiego”)
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (autopromocji)
Autopromocja – zabiegi mające na celu przekonanie innych o swojej kompetencji
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (autopromocja)
- Inscenizacja pokazów kompetencji
- Deklaracje kompetencji
- Rekwizyty kompetencji
- Szukanie wymówek i podkreślanie przeszkód
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (autopromocja)
- Inscenizacja pokazów kompetencji
- zorganizować sytuację społęczną tak by sukces został zauważony
„Tato popatrz…”, impreza by wykazać się umiejętnościami tanecznymi
- wykazywać się wobec osób o małych kompetencjach
- unikać pokazów wobec profesjonalistów
- Deklaracje kompetencji
- Rekwizyty kompetencji
- Szukanie wymówek i podkreślanie przeszkód
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (autopromocja)
- Inscenizacja pokazów kompetencji
- Deklaracje kompetencji
- opowiedzieć innym o swoich talentach
(np. wspomnieć „mimochodem” nowo poznanej dziewczynie, że świetnie tańczymy)
- Ryzyko: sympatią cieszą się skromni, a nie ci, którzy się przechwalają
ten kto się przechwala może być uznany za niewiarygodnego
- Rekwizyty kompetencji
- Szukanie wymówek i podkreślanie przeszkód
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (autopromocja)
- Inscenizacja pokazów kompetencji
- Deklaracje kompetencji
- Rekwizyty kompetencji
- udawanie osoby bardzo zajętej
(liczne notatki w kalendarzu, nierozstawanie się z terminarzem / palmtopem)
(„ludzie sukcesu nie mają wiele wolnego czasu”))
- strój, artykuły piśmiennicze, gadżety elektroniczne
(„za lekarza uznajemy tego, kto wygląda jak lekarz”)
- Szukanie wymówek i podkreślanie przeszkód
Spostrzeganie społeczne
Autoprezentacja
Strategie autoprezentacji (autopromocja)
- Inscenizacja pokazów kompetencji
- Deklaracje kompetencji
- Rekwizyty kompetencji
- Szukanie wymówek i podkreślanie przeszkód
- podkreślanie przeszkód zewnętrznych przed wykonaniem zadania
(sukces – silna atrybucja wewn., porażka – b. prawdopodobna zewn.)
- samoutrudnianie - zachowanie polegające na zaprzestaniu wysiłku lub
tworzeniu przeszkód na drodze do sukcesu
(częsta strategia, gdy osoba nie przypisuje sukcesu swojemu sprawstwu)
Stosunki społeczne
ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA – MIŁOŚĆ I ZWIĄZKI UCZUCIOWE
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Definicyjne cechy miłości
(Trójczynnikowa teoria R. Sternberga)
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Definicyjne cechy miłości
(Trójczynnikowa teoria R. Sternberga)
-Namiętność
- pobudzenie fizjologiczne i pragnienie zjednoczenia z partnerem
(pożądanie seksualne + romantyczne przyciąganie)
- Intymność
- uczucie bliskiego przywiązania do danej osoby, obejmujące pragnienie
zapewnienia ukochanej osobie dobrostanu, radość ze wspólnego przebywania,
dzielenie się wszystkim
- Decyzja / zaangażowanie
- elementy związane z decyzją iż kocha się partnera (krótkoterminowo)
i jest się zaangażowanym w związek z nim / utrzymanie miłości (długoterminowo)
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Odmiany miłości
(badania B. Fehr i J. Rusell’a /1991/)
miłość
namiętna
romantyczna
„szczenięca”
miłość
rodzicielska
miłość
namiętna
stan intensywnego pragnienia,
by się zjednoczyć się z daną osób
miłość
przyjacielska
macierzyńska
rodzinna
braterska
sympatia i czułość, w stosunku do osób,
z którymi związane jest nasze życie
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Odmiany miłości
(badania B. Fehr i J. Rusell’a /1991/)
namiętność
miłość
namiętna
(intymność)
(ew. decyzja)
intymność
zaangażowanie
stan intensywnego pragnienia,
by się zjednoczyć się z daną osób
miłość
przyjacielska
sympatia i czułość, w stosunku do osób,
z którymi związane jest nasze życie
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Odmiany miłości
(badania B. Fehr i J. Rusell’a /1991/)
namiętność
(intymność)
miłość
namiętna
miłość
przyjacielska
zróżnicowanie ze względu
na cel związku
(ew. decyzja)
intymność
zaangażowanie
mechanizmy podobne jak
w lubieniu i sympatii
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Cele związków romantycznych:
Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Stworzenie więzów rodzinnych.
Zdobycie zasobów materialnych i pozycji społęcznej.
Zachowanie w odniesieniu do każdego z celów modyfikowane jest przez:
cechy osoby,
sytuacji
interakcji
Cel: Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Czynniki związane z osób:
-poziom hormonów
poziom testosteronu (niezależnie od płci – androgeny mają w składzie testosteron)
wpływa na poziom pożądania
- postawy społeczno - seksualne
czy erotyka kojarzy nam się dobrze / źle, skłonność do przeżywania poczucia winy i lęku
zróżnicowane podejście co do sposobu w jaki odczucia seksualne powinny być wyrażane
w związkach: orientacja społeczno – seksualna
(osoby o nieograniczonej orientacji kierują się przy wyborze partnera atrakcyjnością,
osoby o ograniczonej orientacji poszukują partnerów wykazujących cechy związane
z dobrym rodzicielstwem: odpowiedzialnych, czułych, stałych, wiernych)
- atrakcyjność społeczna
osoby sprawniejsze społecznie (obserwacyjna samokontrola zachowania) lepiej
dostosowują się do aktualnej sytuacji społ., lepiej spełniają oczekiwania innych i mają
więcej partnerów
Cel: Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Czynniki związane z osób:
- atrakcyjność fizyczna
kobiety: kanony urody zmieniają się, uniwersalnym wskaźnikiem pozostaje
proporcja talia / biodra (wąska talia, szerokie biodra) – im proporcja wyrażona
mniejszym ułamkiem, tym lepiej
inne wskaźniki: przeciętna waga, duże oczy, mały nos
mężczyźni: podobny obwód talii i bioder,
średniej wielkości nos, wydatna szczęka
symetria ciała (u kobiet ten czynnik nie wpływa na atrakcyjność)
- płeć
seksualne zachowanie kobiet i mężczyzn służą różnym celom
różne są postawy wobec przelotnego seksu
Cel: Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Czynniki związane z osób:
- płeć
seksualne zachowanie kobiet i mężczyzn służą różnym celom
różne są postawy wobec przelotnego seksu
Cel: Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Czynniki związane z osób:
- płeć
seksualne zachowanie kobiet i mężczyzn służą różnym celom
różne są postawy wobec przelotnego seksu
Kobiety podkreślały
znaczenie miłości i intymności dla
satysfakcjonującego seksu.
U mężczyzn taki związek nie
występował
Cel: Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Czynniki związane z sytuacją:
- pobudzające otoczenie
- dwuczynnikowa teoria miłości
- teoria pobudzenia – facylitacji
/pobudzenie pochodzi z innego źródła/
stąd zaproszenie na spacer / tańce ;)))
/pobudzenie wzmaga istniejące już procesy poznawcze/
stąd pójście na kawę ;)))
- sygnały niewerbalne
poprawianie fryzury / „powłóczyste” spojrzenie + uśmiech / wpatrywanie się obustronne
- normy kulturowe
normy kulturowe dotyczące seksualności
(także wzorzec lansowany przez media)
Cel: Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Czynniki związane z interakcją:
- różne sposoby spostrzegania tej samej sytuacji
zachowania interpretowane przez kobiety jako przyjacielskie,
mężczyźni mogą odbierać jako seksualne
- przedmiotowa samoświadomość
osoby z poczuciem winy (na tle seksualnym)
negatywnie odpowiadają na bodźce erotyczne,
w sytuacji, gdy są świadome obserwacji ich zachowania przez innych
- interakcja kultury i ewolucji
dzieci z różnych rodzin, wychowywane pod tym samym dachem
szukają partnerów poza grupą, w której się wychowywały (mechanizm biologiczny)
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Cele związków romantycznych:
Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Stworzenie więzów rodzinnych.
Zdobycie zasobów materialnych i pozycji społęcznej.
Zachowanie w odniesieniu do każdego z celów modyfikowane jest przez:
cechy osoby,
sytuacji
interakcji
Cel: Stworzenie więzi rodzinnych.
Czynniki związane z osób:
- styl przywiązania
- temperament
- orientacja na wymianę a orientacja wspólnotowa
Cel: Stworzenie więzi rodzinnych.
Czynniki związane z osób:
- styl przywiązania
bezpieczny / lękowo – ambiwalentny / unikający
- temperament
na problemy z utrzymaniem więzi mogą wpływać
genetycznie uwarunkowane różnice temperamentalne
negatywnie korelują: ekstrawersja, niekonwencjonalność, zmienność emocjonalna
pozytywnie koreluje: wysoka samoocena
/osoby o niskiej samoocenie częściej przeżywają gwałtowną miłość romantyczną lecz
ich związki są mniej trwałe – gwałtowne spadki emocjonalne + styl ambiwalentno –
lękowy i w konsekwencji nadmierne żądanie uwagi ze strony partnera/
- orientacja na wymianę a orientacja wspólnotowa
osoby o orientacji na wymianę sa niezadowolone,
gdy uważają, że ich partner czerpie więcej ze związku
Cel: Stworzenie więzów rodzinnych.
Czynniki związane z sytuacją:
- zagrożenie
sytuacja zagrożenia zwiększa potrzebę bycia blisko głównych obiektów przywiązania
najsilniej w związku pobudza ta potrzebę możliwość rozdzielenia z partnerem
dysfunkcje: miłość obsesyjna (erotomania) zaburzenie polegające na niezachwianym
przekonaniu, że jest się przez kogoś kochanym, mimo jednoznacznych dowodów
świadczących o tym, że jest przeciwnie
- dzieci
partnerzy mają mniej czasu na przyjemne spędzanie czasu i mogą nawet mniej się lubić,
jednak znacznie (ponad 2x) spada prawdopodobieństwo rozwodu
- rywalizacja w obrębie tej samej płci
bardziej boli zdrada / stworzenie głębokiego uczuciowego związku
(swoboda vs szacunek dla więzi)
nadwyżka kobiet / mężczyzn w wieku zdolnym do małżeństwa
Cel: Stworzenie więzów rodzinnych.
Czynniki związane z interakcją:
- sposób komunikowania się
komunikacja wprost i mówienie od siebie / docenianie / okazywanie czułości /
nie interpretowanie zachowań
- wybieramy sytuacje, które lubimy
wybór partnera o określonych cechach osobowości wiąże się z wyborem sytuacji życiowych,
jakie ta osoba tworzy (np. osoby konwencjonalne dłużej zachowują tę samą pracę)
- zmiana stylu funkcjonowania społ.
związek trwający kilka lat może zmienić wzorzec przywiązania
- zaangażowanie zmienia postrzeganie innych możliwych związków
osoby nieczułe na inne alternatywy są bardziej zadowolone z tego, co mają
(bad. atrakcyjności reklam w pismach typu life style)
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Cele związków romantycznych:
Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Stworzenie więzów rodzinnych.
Zdobycie zasobów materialnych i pozycji społęcznej.
Zachowanie w odniesieniu do każdego z celów modyfikowane jest przez:
cechy osoby,
sytuacji
interakcji
Cel: Zdobycie statusu.
Czynniki związane z osób:
- płeć
kobiety: mniej atrakcyjny fiz. i w garniturze obok samochodu za 100 tys.
vs atrakcyjny fiz. i ubrany w strój roboczy
mężczyźni : mniej atrakcyjna fiz. kobieta w kostiumie biznesowym
vs atrakcyjna sprzedawczyni w barze
Cel: Zdobycie statusu.
Czynniki związane z osób:
- płeć
kobiety: w porównaniu z mężczyznami wyższa motywacja do poszukiwania partnera
o wysokiej / dominującej pozycji społecznej
lub prezentującego niewerbalne oznaki pewności siebie i siły
(wybierają przeciętnej urody mężczyznę, ale o wyższym statusie)
ta tendencja występuje także u kobiet o wysokim statusie
mężczyźni: zwracają mniejszą uwagę na pozycję społ. kobiety wyrażaną przez jej ubiór
(wybierają ładniejsze kobiety niezależnie od ich domniemanego statusu)
Cel: Zdobycie statusu.
Czynniki związane z sytuacją:
- przewidywana długość związku
kobiety poszukują innych cech u partnera dna krótkotrwały / długotrwały związek
u mężczyzn ta zależność nie występuje
- zaangażowanie w związek
gdy jesteśmy szczęśliwie (z wzajemnością) zakochani
kwestie ekonomiczne schodzą na plan dalszy
Cel: Zdobycie statusu.
Czynniki związane z interakcją:
- męska dominacja jest początkowo atrakcyjna
lecz może szkodzić długotrwałym związkom
- dominacja jest atrakcyjna gdy łączy się z ugodowością
Stosunki społeczne
Miłość i związki uczuciowe
Cele związków romantycznych:
Uzyskanie satysfakcji seksualnej.
Stworzenie więzów rodzinnych.
Zdobycie zasobów materialnych i pozycji społęcznej.
Zachowanie w odniesieniu do każdego z celów modyfikowane jest przez:
cechy osoby,
sytuacji
interakcji
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Zachowania prospołeczne
Działania podejmowane dla dobra 2. człowieka
(nawet jeśli pomagający odnosi z tego tytułu korzyści)
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Dlaczego pomagamy:
- dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)
- by podwyższać swoja pozycje społeczną i zdobyć aprobatę
- by zarządzać wizerunkiem własnej osoby (poprawiać go lub potwierdzać)
- by radzić sobie z własnymi nastrojami i emocjami
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Pomaganie dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)
- dostosowanie łączne (staramy się przetrwać i zapewnić przetrwanie swoim genom)
z punktu widzenia ewolucyjnego pomaganie ma zapewnić jednostce
przetrwanie nie tyle osoby co jej genów
(czyli najbardziej opłaca się pomagać krewnym
stad podczas tornado 2/3 ratowników nie podjęło akcji zanim nie pomogło swoim rodzinom)
- pomoc odwzajemniona
(pomaganie osobom niespokrewnionym odbywa się często na zasadach wzajemności)
czyli zyskujemy dostęp do nagród i korzyści niedostępnych bez wymiany przysług
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Pomaganie dla własnego dobra (cechy osoby)
- przekonania wpojone
(w procesie edukacji wyuczamy się,
ze zachowanie prospołeczne jest użyteczne z osobistego punktu widzenia)
studenci ekonomii częściej wykorzystują partnerów w grze
tendencja ta rośnie wraz z długością studiowania
- rozszerzone pojecie My
(wczesna obecność innych w naszym otoczeniu)
dzieci, których rodzice przyjmowali w domu wiele osób sa bardziej skłonne do pomagania
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Pomaganie dla własnego dobra (cechy sytuacji)
- podobieństwo
(chętniej pomagamy osobom podobnym do nas fizycznie
być może ma tu znaczenie motyw zachowania genów)
„Jesteśmy Azjatami, tak jak wy”
wyjątek: pomoc osobie tej samej rasy vs opinia rasisty
- „swojscy” (familiar)
osoby z którymi blisko mieszkamy i utrzymujemy kontakty towarzyskie
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Dlaczego pomagamy:
- dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)
- by podwyższać swoja pozycje społeczną i zdobyć aprobatę
- by zarządzać wizerunkiem własnej osoby (poprawiać go lub potwierdzać)
- by radzić sobie z własnymi nastrojami i emocjami
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Aprobata i pozycja społeczna
Społeczna norma pomagania - Inni jako źródło potencjalnej pomocy
- norma odpowiedzialności społecznej
(pomagamy tym, którzy potrzebują naszej pomocy lub są od niej zależni)
- rozproszenie odpowiedzialności
(skłonność każdego członka grupy do zmniejszania własnej odpowiedzialności za działanie
poprzez przerzucanie odpowiedzialności na pozostałych członków grupy)
ofiara staje się mniej zależna wyłącznie / właśnie od nas
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Aprobata i pozycja społeczna
- przechodnie jako źródło informacji
(w sytuacji krytycznej obserwatorzy tej sytuacji starają się sprawdzić, jak zachowują się inni;
robią to szybko, dyskretnie i obojętnym wzrokiem, aby sprawiać wrażenie,
że nie ulega się panice)
jeśli nikt nie reaguje jest to informacją, że nic złego się nie dzieje
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Aprobata i pozycja społeczna
….jeśli nikt nie reaguje jest to informacją, że nic złego się nie dzieje
bad. Latane i Darley
3 osoby wypełniają kwestionariusz
2 z nich to pomocnicy eksperymentatora
gdy pomocnicy zachowyją się spokojnie, to 3. osoba także wypełnia dalej kwestionariusz
po eksperymencie mówi,
że pojawiający się dym, to była mgła, para z klimatyzacji lub „gaz prawdy”
Zatem najbardziej niebezpieczni są liczni i bierni świadkowie
– ich zachowanie stanowi sygnał żeby ograniczyć działania ratunkowe.
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Aprobata i pozycja społeczna
- przechodnie jako źródło aprobaty / dezaprobaty dla pomagania
(w sytuacji krytycznej obserwatorzy mogą zakładać,
że ich interwencja byłaby niepożądana lub kłopotliwa dla wszystkich)
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
bad. Scotland i Straw
zaaranżowana bójka pomiędzy kobieta a mężczyzną
gdy brak wskazówek co do charakteru ich związku,
to 70% badanych zakłada, że są parą
tylko 4% zakłada, że to osoby całkowicie sobie obce
Gdy pojawiają się sygnały co do charakteru związku:
„…dlaczego za ciebie wyszłam” vs „Nie znam cię”
obserwatorzy mniej chętnie pomagają „zamężnej” kobiecie
Obserwatorzy najczęściej wnioskowali, że parę łączy związek formalny / romantyczna relacja
i nie należy w tej sytuacji interweniować.
Wniosek:
powiedz głośno, że potrzebujesz pomocy,
przypisz odpowiedzialność jednej osobie,
opisz, jakie działania sa niezbędne
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Aprobata i pozycja społeczna
zmienne związane z cechami jednostki
- potrzeba aprobaty społecznej
(osoby o podwyższonej potrzebie chętniej pomagają innym gdy s obserwowane
w sytuacji pomagania na osobności nie są bardziej szczodrzy)
- świadomość normy pomagania
(dzieci w wieku 7 – 11 uświadamiają sobie, że dorośli pochwalają zachowania prospołeczne
i wykazują tendencję do takich zachowań, aby zasłużyć na nagrodę)
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Aprobata i pozycja społeczna
zmienne związane z cechami sytuacji
- modele pomagania
(im więcej obserwujemy wzorców zachowań prospołecznych w swoim otoczeniu /także w
mediach/ tym bardziej jesteśmy skłonni pomagać)
bad. Bryana i Test – pomoc kierowcy samochodu dla niepełnosprawnych
- gęstość zaludnienia
(mieszkańcy wielkich miast znacznie mniej skłonni do pomagania
jednym ze sposobów wytłumaczenia może być strategia radzenia sobie z nadmiarem bodźców)
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Aprobata i pozycja społeczna
płeć a rodzaj pomocy
Stereotypowo uważamy, że kobiety są bardziej skłonne do pomocy, z drugiej strony medale za
odwagę (cywilną) częściej otrzymują mężczyźni
kobiety
mężczyźni
starają się pomagać w sposób społecznie aprobowany – przypisany do roli kobiecej / męskiej
interwencja pośrednia
interwencja bezpośrednia
wezwanie pomocy
osobiście działania ratownicze
wsparcie emocjonalne, nieformalne doradztwo
zdecydowane, bezpośrednie działanie
osoba bliska (przyjaciel)
osoby obce
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Dlaczego pomagamy:
- dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)
- by podwyższać swoja pozycje społeczną i zdobyć aprobatę
- by zarządzać wizerunkiem własnej osoby (poprawiać go lub potwierdzać)
- by radzić sobie z własnymi nastrojami i emocjami
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Zarządzanie wizerunkiem własnej osoby
zmienne związane z cechami jednostki
- normy osobiste
zinternalizowane przekonania i wartości,
tworzące wewnętrzne standardy jednostki dotyczące postępowania
- normy religijne
osoby deklarujące silne przekonania religijne
pomagają 2 razy częściej
są bardziej hojne
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Zarządzanie wizerunkiem własnej osoby
zmienne związane z cechami sytuacji
- etykietkowanie
„ja odzwierciedlone”
dzieci, które otrzymały informację, że są dobre i pomocne
mieszkańcy New Haven (Connecticut)
- autokoncentracja
chęć pomocy w zależności od oceny poziomu swoich problemów osobistych (s. 464)
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Zarządzanie wizerunkiem własnej osoby
zmienne związane z cechami interakcji
- przyjaciele – kiedy nie pomagamy im i nie prosimy o pomoc
gdy sprawa dotyczy zadań ważnych dla naszej samooceny odmawiamy pomocy
pomagamy naszym przyjaciołom tak długo,
jak ich sytuacja nie niszczy naszego wyobrażenia na nasz temat
bad. Tesser i Smith
gra vs zadane mierzące inteligencję
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Dlaczego pomagamy:
- dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)
- by podwyższać swoja pozycje społeczną i zdobyć aprobatę
- by zarządzać wizerunkiem własnej osoby (poprawiać go lub potwierdzać)
- by radzić sobie z własnymi nastrojami i emocjami
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Radzenie sobie z nastrojami i emocjami
zmienne związane z cechami jednostki
- smutek
osoby reagujące smutkiem na czyjeś trudne położenie pomagają częściej
- wiek
im osoba starsza tym bardziej chętna do pomagania (dłuższa socjalizacja)
badania dzieci 6-8; 10-12; 15-18
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Radzenie sobie z nastrojami i emocjami
zmienne związane z cechami sytuacji
- koszty i zyski wynikające z pomagania
- możliwość zmiany nastroju poprzez pomaganie
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Radzenie sobie z nastrojami i emocjami
zmienne związane z cechami interakcji
- „smakosze i osoby o zdrowym apetycie”
Stosunki społeczne
Zachowania prospołeczne
Dlaczego pomagamy:
- dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)
- by podwyższać swoja pozycje społeczną i zdobyć aprobatę
- by zarządzać wizerunkiem własnej osoby (poprawiać go lub potwierdzać)
- by radzić sobie z własnymi nastrojami i emocjami