Toksykologia sądowa

Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Toksykologia
sądowo-lekarska
mgr biol. Agnieszka Siwińska-Ziółkowska
toksykolog
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Toksykologia
nauka o truciznach
(gr. toxon – łuk
toxicon – trucizna do strzał)
Nauka interdyscyplinarna łącząca
elementy chemii, farmacji, biologii i
medycyny
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Gałęzie toksykologii



sądowa – najstarsza (XIXw.)
kliniczna – specjalizacja lekarska
doświadczalna – poznawanie
mechanizmu działania zw. toksycznych i
ich interakcji, np.:
leków
 metali
 pestycydów


środowiskowa (ekotoksykologia)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Trucizna
każda substancja, która poprzez swoje
właściwości fizykochemiczne lub drogę
podania powoduje zaburzenia w
funkcjonowaniu organizmu do śmierci
włącznie
„Wszystko jest trucizną i nic nią nie jest.
Tylko dawka czyni truciznę”
Paracelsus
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Ksenobiotyk
substancja nie będąca naturalnym
składnikiem organizmu, obca, egzogenna
ksenobiotykami jest większość trucizn i
leków, a także związki wytworzone przez
człowieka i wprowadzone do środowiska
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Toksyna
substancja toksyczna wytwarzana
przez żywy organizm:
 jady mikroorganizmów
 grzybów wyższych
 roślin
 zwierząt
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie


Dawka
Ilośćsubstancji wprowadzona do organizmu wyrażana w
jednostkach wagowych lub objętościowych (mg, g, mL)
Jednorazowa, wielokrotna, podzielona, dobowa,
efektywna, dopuszczalna, terapeutyczna, toksyczna,
śmiertelna
Stężenie

Ilość substancji przypadająca na jednostkę objętości lub
masy, np.:

stężenie w wodzie, roztworach, płynach biologicznych
(ng/mL, µg/mL, mg/L, mg%, mg/g, µg/L, mmol/L, m/L, ‰)
 stężenie w tkankach, w żywności (ng/g, mg/kg, µg/kg)
Terapeutyczne, toksyczne, śmiertelne, dopuszczalne,
progowe


dopuszczalne stężenie substancji szkodliwych w powietrzu
(mg/m3)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Toksykologia sądowa

wykonanie badania


warsztat - metody analizy chemicznej
(klasycznej, instrumentalnej i ozn.
immunochemiczne)
materiał

biologiczny

dowody rzeczowe
interpretacja wyniku
w oparciu o dane z sekcji, materiał
aktowy; wymagana jest wiedza z zakresu
farmakologii, biologii, medycyny
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
potwierdzenie
podejrzenia
śmierci z
zatrucia:
-sceneria miejsca
zdarzenia
-zeznania
świadków, rodziny
-wyniki oględzin
zewnętrznych i
wewnętrznych
zwłok
Cel analizy
próba ustalenia
przyczyny
nagłego
zgonu:
jeśli informacje
zebrane w toku
dochodzenia oraz
wyniki sekcji
zwłok na to nie
pozwoliły
wyjaśnienie
okoliczności
zgonu jeśli
przyczyna jest
znana:
- wypadki
komunikacyjne
- upadki z
wysokości
- zabójstwa
- utonięcia
- powieszenia
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Postanowienie
o badaniu decyduje Prokuratura lub Policja
 na
podstawie okoliczności zdarzenia
(badanie może być ukierunkowane lub nie)
 na wniosek lekarza zawarty w protokole
wstępnym sporządzanym w dniu sekcji lub
w
ostatecznym
protokole
sekcji
sporządzanym po uzyskaniu wyników
badań dodatkowych (alkohol, COHb,
histopatologia)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Transport przez błony
biologiczne

filtracja przez pory
(małe cząsteczki, zg. z gradientem
stężeń – EtOH, mocznik)

bierna dyfuzja
(najważniejszy mechanizm)
zgodnie z gradientem stężeń
 związki rozpuszczalne w lipidach
 związki w formie niezjonizowanej
prawo Ficka
szybkość dyfuzji =K x A x (C2-C1)

K – stała, A – powierzchnia, C2 – stężenie
na zewnątrz, C1 - stężenie wewnątrz
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
dyfuzja bierna zachodzi wg kinetyki
pierwszego rzędu (prędkość zależy od
gradientu stężeń)
związki
dysocjujące
muszą
być
niezjonizowane, a to zależy od ich pKa
i pH
równanie Hendersona i Hasselbacha
pH = pKa + Log[A-]/[HA]
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Czynniki współdecydujące o
toksyczności

droga podania
dożylna (b. efektywna)
 domięśniowa
 podskórna
 wziewna (b. efektywna)
 doustna (najczęstsza)
 przezzskórna (fenol, anilina; istotna u
niemowląt)
 doodbytnicza

Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Czynniki współdecydujące o
toksyczności

stężenie


np. kwasy, zasady
postać
rozpuszczalność w wodzie – zw.
nieorganiczne (sublimat, kalomel, rtęć
metaliczna)
 rozpuszczalność w lipidach – zw.
organiczne (lipofilność – zw. organiczne
rtęci)

Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Czynniki współdecydujące o
toksyczności


szybkość wprowadzenia
(zakłady, kto pierwszy wypije pół litra wódki;
wlew kroplowy vs bolus)
właściwości osobnicze




wiek
stan zdrowia
genetycznie uwarunkowana aktywność
enzymatyczna (duży polimorfizm CYP, szybkość
acetylacji)
zmiany wynikające z trybu życia (ekspresja układów
enzymatycznych, zmiany w układach
receptorowych, uczulenie  przyspieszony
metabolizm, zwiększona tolerancja, zwiększona
wrażliwość, idiosynkrazja)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie

Podział trucizn
wg toksyczności - podział Hodge’a i Sternera)
Klasa toksyczności
LD50 dla
szczura na
kg masy
ciała
Dawka śmiertelna dla
dorosłego człowieka
I wyjątkowo toksyczne
II silnie toksyczne
III średnio toksyczne
IV słabo toksyczne
V praktycznie nietoksyczne
VI Praktycznie nieszkodliwe
1 mg
1-50 mg
50-500 mg
0,5 – 5 g
5 – 15 g
> 15 g
szczypta, kilka kropli
Łyżeczka
około 30 g
250-500 g
1 kg
>1 kg
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Klasyfikacja toksyczności wg Rozp. Min. Zdrowia w
sprawie kryteriów i klasyfikacji substancji i
preparatów chemicznych (Dz. U. 2003.171.1666)

Bardzo toksyczne (symbol T+)
DL50 ≤ 25 mg/kg mc p.o. dla szczura

Toksyczne (symbol T)
25 < DL50 ≤ 200 mg/kg mc p.o. dla szczura

Szkodliwe (symbol Xn)
200 < DL50 ≤ 2.000 mg/kg mc p.o. dla szczura
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie

wg działania
 tr. żrące (kwasy, zasady, fenol, sublimat)
 tr. krwi (COHb, zw. methemoglobinotwórcze)
 tr. pokarmowe (wywołujące wymioty, biegunkę,
kolki)
 tr. wątroby (met. ciężkie, toksyny grzybów,
chlorowcopochodne węglowodorów)
 tr. nerek (met. ciężkie, olejki eteryczne)
 tr. serca (glikozydy, leki krążeniowe)
 tr. płuc (chlor, opary kwasów, fosgen)
 tr. nerwów (działające narkotycznie lub
uszkadzająco np. met. ciężkie)
podział bardzo sztuczny, nieścisły, niekonsekwentny
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie

Wg grup analitycznych
wynikający z właściwości
fizykochemicznych, od których zależy
dobór metody analizy:





związki organiczne nielotne (wymagające
ekstrakcji)
związki lotne
kationy (wymagające mineralizacji materiału)
aniony (dializa lub oznaczanie bezpośrednie)
pozostałe
Nie ma uniwersalnej metody pozwalajacej na wykrycie
wszystkich typów związków naraz
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Metody skryningowe

Szybkie orientacyjne testy o wielkiej przydatności:






w szpitalach do oceny stanu pacjenta, kontroli
abstynencji od narkotyków
w Policji do badania kierowców
W szkołach, miejscach pracy
Tanie, łatwe w wykonaniu
Nie w pełni swoiste
Często tylko jakościowe
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Metody skryningowe cd

immunologiczne





testy paskowe, kasetowe (jakościowe - mocz)
immunofluorescencja w świetle spolaryzowanym – FPIA
(ilościowe - surowica, krew, mocz)
immunoenzymatyczne testy dołkowe – EIA (ELISA)
(jakościowe, ilościowe - surowica, ślina, mocz)
radiomimmunologiczne testy (RIA) (wycofywane)
klasyczne barwne




na
na
na
na
azotyny (test Griessa w TŻ)
cyjanki (testy komercyjne w TŻ)
fenotiazyny w moczu – z odczynnikiem FPN
salicylany w moczu – z FeCl3
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie

Tok analizy
Wyosobnienie związków z materiału
biologicznego




Ekstrakcja rozpuszczalnikiem organicznym
niemieszającym się z wodą (np. chloroform, octan
etylu, octan n-butylu, eter dietylowy) z odpowiedniego
dla związków organicznych nielotnych
Head-space (analiza fazy nadpowierzchniowej) –
podgrzanie lub wysolenie próbki zamkniętej w
szczelnym naczyńku i pobranie fazy gazowej – dla
związków lotnych
Zmineralizowanie materiału poprzez spopielenie w
wysokiej temperaturze na sucho lub zwęglenie przy
pomocy mieszaniny kwasów i mikrofal - dla kationów
metali
Dializowanie - dla anionów
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Tok analizy cd.

Wykrywanie i identyfikacja potencjalnych trucizn


spektrofotometria UV-VIS
chromatografia




analiza pierwiastków



atomowa spektrometria absorpcyjna ASA (metale)
spektrometria mas z plazmą indukcyjnie sprzężoną (ICP-MS)
klasyczne metody chemiczne



gazowa (najlepiej z detektorem mas GC/MS)
cieczowa (HPLC, LC/MS)
cienkowarstwowa (tania, lecz mało selektywna i czuła)
barwne
strąceniowe
Oznaczenie ilościowe
najważniejsze we krwi
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Chromatografia cienkowarstwowa
Rozdział benzodiazepin po przekształceniu w benzofenony
(produkty hydrolizy w środowisku kwaśnym)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Chromatograf gazowy z
detektorem mas
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Związki organiczne
nielotne
 leki
 narkotyki
 pestycydy
 glikol
etylenowy
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Leki





uspokajajaco-nasenne (gł.
benzodiazepiny)
neuroleptyczne (gł. fenotiazyny)
przeciwdepresyjne (gł. TCA)
przeciwpadaczkowe (karbamazepina,
kw. walproinowy)
krążeniowe (β-blokery, blokery Ca,
inhibitory konwertazy angiotensyny)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Środki odurzające
(nakroktyki)
opioidy
 amfetaminy
 kokaina
 halucynogeny
 kannabinole
 GHB

Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Opioidy
(wszystkie związki oddziaływujące na receptory opioidowe,
agoniści, antagoniści, ago-antagoniści)


opiaty (morfina, kodeina)
półsyntetyki
„kompot” (polska heroina – tylko iv)
 „brown sugar” (iv oraz palenie)
 dekstrometorfan (DXM)


syntetyki o budowie całkowicie odmiennej
od opiatów (metadon, tramadol, fentanyl,
pentazocyna, petydyna)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Psychostymulanty



klasa amfetamin
leki psychostymulujące
(w tym amfetaminopochodne)
kokaina
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Klasa amfetamin
(amfetamina i jej pochodne)

amfetamina
biały proszek wciągany do nosa, wcierany w
dziąsła, połykany, wstrzykiwany

metamfetamina
charakterystyczne kryształy („ice”), palony,
wstrzykiwany

„designer drugs”
(narkotyki zmodyfikowane) np. MDMA, UFO,
Mitsubishi – zazwyczaj tabletki lub kapsułki
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Metamfetamina
tzw. „ice”
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Pochodne fenetyloaminy
fenetyloamina
AMINOKWASY
fenyloalanina, tyrozyna
ZWIĄZKI POCHODZENIA ROŚLINNEGO
meskalina, efedryna
AMINY
KATECHOLOW
E
aderenalina,
noradrenalina,
dopamina
ZWIĄZKI SYNTETYCZNE
LEKI
metylfenidat,
fentermina,
fenfluramina,
pseudoefedryna,
fenelzyna
sibutramina
ŚRODKI NIEMEDYCZNE
-NARKOTYKI
kilkadziesiąt pochodnych, z
czego cześć o działaniu
halucynogennym
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
wybrane amfetaminy
CH3
CH3
HN
HN
NH2
CH3
O
O
CH3
CH3
O
amfetamina
CH3
MDMA
3,4-metylenodioksymetamfetamina
PMMA
p-metoksymetamfetamina
INNE: metamfetamina, etyloamfetamina, pochodne - z atomem
chloru, bromu, jodu, tiopochodne, z jedną, dwoma, trzema
grupami metoksylowymi
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Tabsy
pixy
oraz
dropsy
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Pixy cd.
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
nazwy „dropsów”










wisienki białe – duży efekt pobudzenia
no-name = niebieskie duże tabletki, uczucie
zimna, roztrzęsienie, być może zawierają PMA
matrix niebieski = jw.
zielone mitsubishi = występuje dziwny, odbierany
jako nieprzyjemny wyraz twarzy
białe mitsubishi = lepiej oceniane od zielonego
czerwone love (lowki)
wiatrak
czerwone wiśnie
czerwone mitsubishi
Żółty tulipan
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Leki psychostymulujace





metylfenidat
(Ritalin)
fentermina (Adipex)
efedryna (Tussipect)
fenfluramina i
dexfenfluramina
(Isolipan)
sibutramina
(Meridia)
Ephedra vulgaris
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie



Kokaina
Narkotyk drogi, „elitarny”
Działa silnie euforyzująco, ale krótko
Ustępowanie działania wiąże się z bardzo
silnym obniżeniem nastroju

Silny przymus psychiczny brania
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Psychodeliki
(halucynogeny)


deformują rzeczywistość
chemicznie bardzo różnorodna grupa, np.:







lsd-25 (półsyntetyczna pochodna sporyszu)
psylocyna, psylocybina, muskaryna (grzyby)
bufotenina (ropuchy, grzyby)
meskalina (peyotl)
salwinaryna a (z rosliny Salvia divinorum)
mirystycyna (gałka muszkatołowa)
niektóre pochodne amfetaminy w odpowiedniej
dawce (np. MDMA)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
„Zmieniacze świadomości”
toksyczność ostra jest niska, zagrożenie wynika z
zaburzeń postrzegania rzeczywistości (ryzyko wypadku)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Kannabinoidy
Kannabinoidy - jest to grupa związkow
chemicznych, które oddziaływują na receptory
kannabinoidowe w mózgu. Zanim odkryte zostały
inne typy kannabinoidów, nazwa ta obejmowała
tylko alkaloidy konopi. Obecnie ta grupa
związków dzieli się na:



endokannabinoidy – stwierdzone u ludzi i zwierząt,
np. anandamid, naturalne ligandy receptorów o
funkcji regulatorowej
kannabinoidy roślinne - czyli te, które występują
jako alkaloidy roślinne, np. tetrahydrokannabinol
(Δ9-THC), tetrahydrokannabidiol,
tetrahydrokannabivarin, kannabinol.
kannabinoidy syntetyczne - czyli te, które zostały
stworzone przez człowieka, np. CP-55940 czy HU210.
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Przetwory konopi
(marihuana, haszysz, olej haszyszowy)
Δ9-THC
(Δ9-tetrahydrokannabinol)
główna substancja
psychoaktywna Cannabis sp.)

11-nor-9-karboksy-Δ9-tetrahydrokannabinol
(THC-COOH)
główny, nieaktywny biologicznie metabolit
wykrywany w moczu w testach wstępnych jako
marker przyjmowania przetworów konopi)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Anandamid
Arachidonyloamina, AEA
produkowany w organizmach zwierzecych podczas snu
i relaksu, odgrywa rolę w implantacji zarodka
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Δ9-THC
(stos. jako lek
Dronabinol,
Marinol w USA i
Holandii)
HU-210
(1000x
silniejszy od
Δ9-THC)
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Rimonabant
Antagonista receptorów CB1
Cl
CH3
NH
N
Cl
Cl
N
O
N
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
GHB
(kwas γ-hydroksymasłowy)








biały, krystaliczny proszek
bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie
roztwory są bezbarwne, przezroczyste
lekko słonawy smak niewyczuwalny w
napojach lub potrawach
działanie analogiczne do alkoholu, ale
dawki kilkadziesiąt razy mniejsze
wykorzystywany do celów przestępczych
brak testów skryningowych
naturalny składnik organizmu
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie

Pestycydy
Środki do zwalczania organizmów
niepożadanych dla człowieka np.
owadów – insektycydy
 Grzybów – fungicydy
 Chwastów – herbicydy
 Gryzoni - rodentycydy


Bardzo zróżnicowane pod względem
budowy chemicznej
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Przykładowe wzory pestycydów
lindan
symazyna
Piretryna I
metydation
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Grupy pestycydów







Fosforoorganiczne
Karbaminiany
Chlorowcopochodne
Triazyny
Poch. Kwasu fenylooctowego
Pyretroidy
inne
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Glikol etylenowy







zamiennik alkoholu etylowego, który jest nielotny
smak słodkawo-piekący
łatwo dostępny jako składnik płynów do chłodnic
początkowe objawy zatrucia łudząco podobne do
upojenia etanolem
bardzo toksyczne, kwasicotwórcze metabolity: aldehyd
glikolowy, kwas glioksalowy, kwas glikolowy (o rokowaniu
decyduje głębokość kwasicy, a nie poziom glikolu w
surowicy)
kryształy szczawianów (późny metabolit)– uszkodzenie
nerek (oliguria, anuria)
wczesne rozpoznanie zatrucia glikolem – szansa na
uratowanie pacjenta poprzez wdrożenie hemodializy
Bardzo istotne jest różnicowanie zatrucia
etanolem od zatrucia metanolem i glikolem
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Związki organiczne lotne

gazy



metan (gaz ziemny)
propan, butan (paliwa gazowe)
łatwo parujące ciecze




etanol
paliwa płynne (etyliny, olej napędowy)
rozpuszczalniki (benzyna ekstrakcyjna, benzyna
lakowa, solwent nafta, toluen, ksyleny, octan
etylu, octan n-butylu, aceton, butanol,
terpentyna, eter metylowy i etylowy glikolu
etylenowego, metanol, izopropanol,
tetrachloroetan)
formaldehyd
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie



Metale
Obecnie zatrucia bardzo rzadkie –
wycofywanie niebezpiecznych metali z
chemii gospodarczej (farby bezołowiowe,
wycofanie siarczanu talawego i arszeniku z
trutek na gryzonie, wycofanie sublimatu,
wycofywanie soli chromu z impregnatów)
Problem ekotoksykologiczny, oddziaływanie
długofalowe – obecność metali ciężkich w
środowisku
Medycyna pracy – monitorowanie narażenia
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie

Aniony
azotany i azotyny
nawozy sztuczne – skażenie wód
gruntowych, przenawożone warzywa
 konwersja do rakotwórczych nitrozoamin
w przewodzie pokarmowym
 konserwowanie żywności, zwłaszcza
wyrób wędlin – dostępność do soli
peklującej


chlorany, podchloryny, szczawiany,
fluorki
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Zatrucia śmiertelne w materiale ZMS
w Warszawie w latach 1997-2004
180
liczba przypadków
160
140
narkotyki
120
leki
100
CO
80
alkohol
60
inne
40
20
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Udział poszczególnych narkotyków
w całkowitej liczbie zatruć
narkotykami w latach 1997-2004
opiaty
kokaina
am fetam iny
m ieszane
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Zmiany anatomopatologiczne
sugerujące zatrucie
Zawsze należy mieć na uwadze zacieranie się obrazu pod wpływem
zmian pośmiertnych !!!

barwa powłok, krwi, narządów







malinowa – CO, cyjanki
brązowa - methemoglobinemia
zabarwienie rąk, odzieży, okolic ust, ślady wymiocin o nietypowej
barwie lub woni
zmiany troficzne mogące świadczyć o działaniu substancji drażniącej
lub żrącej (jama ustna, przełyk, żołądek)
żółtaczka
nietypowa barwa treści żołądkowej, obecność tabletek, ich
fragmentów, masy tabletkowej, innych elementów nietypowych dla
menu człowieka
nietypowa „chemiczna” woń z jam ciała, czasem tylko subtelnie
wyczuwalna z przekrojów mózgu
Uwaga!
Nieżyt krwotoczny żołądka może mieć wiele przyczyn!!!
Żółtaczka - może być także wirusowa lub mechaniczna
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Methemoglobinemia znacznego
stopnia (> 80%)
Krew od osoby śmiertelnie
zatrutej azotynem sodu
Krew „zwykła”
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Żołądek z zawartością farby
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Nieżyt
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Materiał do badania na EtOH
do fiolki z NaF
O ile to możliwe powinno się pobierać zawsze dwa różne materiały!!!


krew
 tylko z naczyń obwodowych (żyła udowa, zatoki
strzałkowe)
 nigdy z jam opłucnowych lub z jamy brzusznej
mocz
Materiał alternatywny jeśli nie ma krwi i/lub moczu



mięsień udowy
ciałko szkliste
perylimfa, płyn stawowy, żółć
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Materiał do badania na CO

krew





z żyły udowej
z zatok strzałkowych
z jam serca
ocieklina z jamy brzusznej lub z jam
opłucnowych
śledziona, wątroba, płuco, mięsień –
warunkiem powodzenia oznaczenia COHb
jest możliwość „wyciśnięcia” z pobranych
tkanek płynu zawierającego
niezdenaturowaną i niezdegradowaną gnilnie
hemoglobinę
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Zasady pobierania materiału ze zwłok
do badań toksykologicznych


do czystych, najlepiej szklanych naczyń o
odpowiednim rozmiarze (słoiki typu twist, szklane
fiolki, probówki)
każde naczynie opisane






danymi denata (imię, nazwisko, ew. numer)
data sekcji i nazwisko lekarza
nazwa materiału
fragmenty narządów można umieścić w woreczkach
foliowych (dodatkowe zabezpieczenie przed
kontaminacją i utratą ew. związków lotnych)
zakaz dodawania jakichkolwiek związków lub środków
chemicznych i wody
jeśli do badania nie można przekazać niezwłocznie, to
materiał winien być zamrożony lub przechowywany w
lodówce
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Materiał pobierany podczas sekcji
zwłok do badań toksykologicznych

krew ok. 30-40
ml (min. 10 ml)
tylko z naczyń
obwodowych
(żyła udowa,
zatoki
strzałkowe)
 nigdy z jam
opłucnowych lub
z jamy brzusznej

Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Materiał pobierany podczas sekcji zwłok do
badań toksykologicznych cd.









mocz ok. 100 ml lub tyle ile jest
żołądek z treścią
ew. pętla jelita cienkiego z treścią (jeśli
żołądek pusty)
fragment wątroby z pęcherzykiem żółciowym,
ew. żółć do oddzielnej fiolki
jedna nerka
fragment mózgu (ok. 200-300 g)
fragment płuca (ok. 200-300 g)
ew. tkanki z kanału wkłucia
ew. ciałko szkliste
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Materiał pobierany podczas sekcji
zwłok wydobytych z ziemi


jak w normalnej sekcji, jeśli stan zwłok
pozwala na wyodrębnienie narządów
jeśli rozkład jest znaczny, to pobiera
się:
masę z jamy brzusznej
 mięśnie szkieletowe

Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Lektura warta polecenia
Jürgen Thorwald
„Stulecie
detektywów”
„Godzina
detektywów”
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej w
Warszawie
Dziękuję za uwagę…