Modele energetycznego zaopatrzenia gmin w kontekście rozwoju biogazowni Mariusz Kostrzewa Rada Główna Polska Izba Biomasy Członek Zarządu BBI ZENERIS NFI S.A. Europejska Karta Energetyczna Wykorzystywanie własnych zasobów energetycznych z maksymalną efektywnością ekonomiczną i sprawnością energetyczną, Działanie mechanizmów ekonomicznych (rynkowych) w sektorze energii celem racjonalnego wykorzystywania zasobów kapitałowych dla inwestycji rozwojowych, Stabilne regulowanie działalności przedsiębiorstw energetycznych o cechach naturalnego monopolu celem zrównoważenia interesów odbiorców i dostawców oraz wyeliminowania dyskryminacji odbiorców zależnie od ich rodzaju i formy własności, Racjonalne wytwarzanie i użytkowanie energii w sposób odpowiadający długofalowym celom danego kraju oraz zgodny ze światową polityką w zakresie ochrony środowiska. Planowanie energetyczne w gminie 1) 2) 3) 4) 5) 6) Prawo energetyczne – Projekt planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Plany te muszą m.in. określać: Przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła Przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł niekonwencjonalnych i odnawialnych Przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców Przewidywany sposób finansowania inwestycji Przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów Przewidywany harmonogram realizacji inwestycji Projekt założeń gminy do planu zaopatrzenia w energię ocena stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych zakres współpracy z innymi gminami, powiatem Miejsce i rola gminy w rozwoju OZE Uczestnictwo w programie 3X20 (perspektywa 2020 UE) Wzrost wytwarzanie energetyki odnawialnej do 20% Redukcja zużycia energii o 20% Redukcja emisji CO2 o 20% w porównaniu z 1988r. Ujęcie tego programu w Projekcie założeń do planu zaopatrzenia w energię Stworzenie planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających rozwój OZE Proekologiczna polityka gminna Audyt zasobów odnawialnych uwzględniających efekt ekonomiczny Własne inwestycje w OZE Ocena zasobów energii odnawialnej w gminie Ocenę odnawialnych zasobów energii dokonuje się na podstawie oceny zasobów energii zasobów geotermalnych, energii wiatrowej, energii słonecznej, hydroenergetyki, energii zawartej w biomasie i w biopaliwach Bilans odnawialnych zasobów energii, który będzie sporządzony na podstawie oceny tych zasobów pozwoli określić możliwości i sposoby wykorzystania energii odnawialnej w projekcie zaopatrzenia Gminy w ciepło i energię elektryczną Ocena potencjalnych projektów i zaproponowanie rozwiązań służących gospodarczemu i społecznemu rozwojowi Gminy poprzez realizację projektów wskazanych jako priorytetowe Inwestycje gminne w OZE Projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru gminy lub jej części, zgodny z założeniami planu uwzględniającymi źródła OZE Projekt planu powinien zawierać propozycje wykorzystania OZE i wysokosprawnej Kogeneracji z uzasadnieniem ekonomicznym i harmonogramem działań Rada Gminy uchwala plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Stworzenie strategii i koncepcji gminnego centrum energetycznego obejmującego wszystkie dostępne odnawialne źródła z terenu gminy wraz z audytem energii odnawialnej Etapy gminnej inwestycji w OZE Stworzenie centrum energetycznego wraz z centrum energii odnawialnej Studium celowości inwestycji w OZE Projekt funkcjonalno użytkowy planowanej inwestycji Studium wykonalności uwzględniający fundusze wsparcia Przetarg na projekt i wykonawstwo Realizacja inwestycji ENERGIA ELEKTRYCZNA OZE Prognoza 2020 Energetyka wiatrowa Biomasa wykorzystywana w procesach spalania, zgazowywania, fermentacji , wykorzystanie odpadów organicznych oraz celowe uprawy roślin energetycznych Biogaz uzyskiwany z odpadów komunalnych, wysypisk śmieci, oczyszczalni ścieków Hydroenergetyka – zagospodarowanie potencjału w ramach programu małej retencji Rozwój OZE na terenie gmin Biomasa / spalanie, współspalanie, fermentacja / Energia wiatrowa Energia wody Geotermia / pompy ciepła / Technologia solarowa, fotowoltaika Ocena zasobów uwzględniająca stan obecny oraz strategię rozwoju gminy Efektywność pozyskania istniejących zasobów Priorytety rozwoju infrastruktury gminy INNOWACYJNA GOSPODARKA, ENERGETYCZNE ROLNICTWO Program budowy biogazowni do 2020 roku Hasło marketingowe – 2000 biogazowni do 2020 roku Innowacyjne technologie w rolnictwie Ochrona środowiska lokalnego Rozwój wysokosprawnej Kogeneracji rozproszonej Program popierany przez Polską Radę Koordynacyjną OZE Konieczne dodatkowe wsparcie dla rozwoju programu biogazowego – czerwone certyfikaty, brązowe certyfikaty Rozwój technologii biopaliw II generacji Czynniki determinujące rozwój technologii biogazowej w gminie Wytwarzanie wysokosprawnej energii w Kogeneracji Wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł OZE Utylizacja odpadów organicznych Stworzenie dodatkowych stabilnych dochodów w rolnictwie Większa konkurencyjność przedsiębiorców Ograniczenie niskiej emisji Poprawa jakości życia społeczności lokalnej Poprawa stanu ekologicznego wód gruntowych Możliwości wykorzystania biogazu Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej lub chłodu Produkcja energii elektrycznej Biogaz wykorzystywany w sieci gazowniczej / aktualnie z powodów ekonomicznych oraz przepisów prawnych na terenie Polski jest to nieopłacalne dla inwestorów / Biogaz jako paliwo transportowe / Niemcy, Szwecja, Szwajcaria / Modele inwestycyjne Biogazownia samorządowa w ramach spółki celowej lub istniejącego przedsiębiorstwa komunalnego Biogazownia z udziałem samorządu /Partnerstwo Publiczno Prawne/ Biogazownia przy istniejącym przedsiębiorstwie przetwórczym lub gospodarstwie rolnym Biogazownia jako samoistne przedsięwzięcie biznesowe Lokalizacja gminnych instalacji biogazowych Na wysypiskach śmieci Oczyszczalnie ścieków Ciepłownie gminne W lokalizacjach umożliwiających wykorzystanie ciepła dla celów grzewczych infrastruktury gminnej Dofinansowanie projektów biogazowych O środki dotacyjne aplikować można w ramach następujących programów: 1. Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2007-2013 2. Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 3. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Finansowe wsparcie inwestycji ekologicznych oferują także: 1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 2. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 3. Bank Ochrony Środowiska SA Efektywność ekonomiczna biogazowni Uzależniona od zastosowanych substratów i lokalizacji Na poziom kosztów operacyjnych wpływać będzie model biznesowy oraz uwarunkowania lokalne Rentowność przedsięwzięcia może podnieść wykorzystanie energii elektrycznej dla własnych celów Korzyści ekologiczne i społeczne nie uwzględnione w rachunku ekonomicznym biogazowni Średnia cena technologii – 3,5 mln Euro/MWe Stopa zwrotu – 8 – 12% możliwa do osiągnięcia Dotacja poprawia opłacalność inwestycji, a wielu lokalizacjach jest konieczna, aby inwestycja była rentowna Tradycyjny model zaopatrzenia w energię Zapotrzebowanie na energię elektryczną jest w całości pokrywane przez spółki dystrybucyjne energii Ciepło częściowo jest wytwarzane w lokalnych kotłowniach należących do Gminy Energia cieplna w niewielkim stopniu jest wytwarzana ze źródeł OZE Gmina ma znikomy wpływ na inwestycje infrastrukturalne monopolistycznych dostawców energii Ograniczone możliwości wpływu na proekologiczną politykę energetyczną Niewystarczający wpływ na poziom cen energii dostarczanej dla potrzeb komunalnych i żaden na poziom cen energii dla podmiotów gospodarczych Gminne Centrum Energetyczne Zarządzanie zaopatrzeniem w energię na poziomie potrzeb komunalnych Podjęcie działań wdrażających unijny Pakiet 3X20 Utworzenie centrum kompetencyjnego odpowiedzialnego za bezpieczeństwo energetyczne gminy Budowa własnych źródeł energii Optymalne wykorzystanie źródeł OZE w Gminie Edukacja społeczności lokalnej w zakresie optymalizacji wykorzystania energii oraz ekologicznych źródeł energii / edukacja, informacja, doradztwo / Wprowadzanie innowacyjnych technologii Możliwość inwestowania w uzupełniające się moduły technologiczne Gmina – moderator inwestycji energetycznych Sfinansowanie profesjonalnych dokumentów planistycznych dotyczących zaopatrzenia w energię uwzględniających OZE Stworzenie aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego przewidujących lokalizacje inwestycji energetycznych Inwestycje w obiektach komunalnych oraz przedsiębiorstwach komunalnych wdrażających unijny Pakiet 3X20 Edukacja urzędników oraz społeczności lokalnej w zakresie OZE oraz programów oszczędzania energii Wdrażanie programów związanych z ograniczeniem niskiej emisji, dotacje dla mieszkańców gminy Zachęty inwestycyjne dla przedsiębiorców inwestujących w energetykę odnawialną Merytoryczny udział Gminy w procedurach dotyczących wprowadzania Obszarów Natura 2000 Wnioski Gmina może być aktywnym inwestorem w źródła wytwarzania energii W gminach o dużym potencjale OZE możliwe są do tworzenia Gminne Centra Energetyczne sfinansowane ze środków dotacyjnych i preferencyjnych Konieczność aktywnego włączenia samorządu lokalnego się w planowanie proekologicznych inwestycji energetycznych na własnym terenie Samorządy lokalne mogą włączyć się w proces edukacji społecznej propagującej oszczędzanie energii i ekologiczne źródła OZE Nie jest możliwe stworzenie jednego modelu zaopatrzenia Gmin w energię z uwagi na zróżnicowanie zasobów OZE na terenie kraju i możliwości finansowe samorządów Dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego na poziomie samorządu lokalnego wymagane jest wprowadzenie dodatkowych mechanizmów wsparcia przez rząd / np. wyższy poziom wsparcia inwestycji biogazowych, solarnych / Dziękuję za uwagę Mariusz Kostrzewa Rada Główna Polska Izba Biomasy Warszawa ul. Smocza 27 www.biomasa.org.pl [email protected] [email protected] tel. 0 601 06 44 87