Polska Organizacja Niebankowych Instytucji Płatności

Załączniki 1. Propozycje poprawek Polskiej Organizacji Niebankowych Instytucji Płatności (PONIP)
Propozycja poprawki do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz
niektórych innych ustaw (druk numer 785)
Art. 8a projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw
otrzymuje brzmienie:
„Art. 8a. W okresie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, Krajowa Spółdzielcza Kasa
Oszczędnościowo-Kredytowa, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, instytucje płatnicze oraz
instytucje pieniądza elektronicznego mogą wykorzystywać unikatowe identyfikatory w sposób
stosowany przed tym dniem.”.
UZASADNIENIE:
Ze względu na przyjęcie przez Podkomisję stałą do spraw instytucji finansowych poprawki
uprawniającej Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową oraz spółdzielcze kasy
oszczędnościowo-kredytowe do wykorzystywania w okresie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy unikatowych identyfikatorów w sposób stosowany przed tym dniem (tj. poprawki
dodającej art. 8a do projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych i niektórych innych
ustaw) zasadnym jest rozszerzenie zastosowania tego okresu przejściowego także na instytucje
płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego, poprzez rozszerzenie zastosowania dodanego w
wyniku poprawki art. 8a także na te podmioty.
Strona 1 z 7
Propozycja poprawki do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz
niektórych innych ustaw (druk numer 785)
Po art. 13 dodaje się art. 13a w brzmieniu:
„Art. 13a. 1. Oświadczenia woli związane ze świadczeniem usług płatniczych oraz z wydawaniem i
wykupem pieniądza elektronicznego przez instytucje płatnicze lub instytucje pieniądza
elektronicznego mogą być składane w postaci elektronicznej.
2. Dokumenty związane z czynnościami, o których mowa w ust. 1, mogą być sporządzane na
informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone,
utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Usługi związane z zabezpieczeniem tych
dokumentów mogą być wykonywane przez dostawcę usług płatniczych, a także podmioty
kontrolowane przez dostawców usług płatniczych.
3. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się, że czynność dokonana w
formie, o której mowa w ust. 1, spełnia wymagania formy pisemnej także wtedy, gdy forma została
zastrzeżona pod rygorem nieważności.
4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Banku
Polskiego, sposób tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczania, w tym przy
zastosowaniu środków identyfikacji elektronicznej, dokumentów, o których mowa w ust. 2, tak aby
zapewnić bezpieczeństwo obrotu oraz ochronę interesów instytucji płatniczych lub instytucji pieniądza
elektronicznego i ich klientów.”
UZASADNIENIE:
Ze względu na przyjęcie przez Podkomisję stałą do spraw instytucji finansowych poprawki
przedstawiciela Krajowej SKOK dotyczącej możliwości składania oświadczeń woli w postaci
elektronicznej w związku ze świadczeniem usług przez kasy, zasadnym jest podobnie jak w przypadku
spółdzielczych kas oszczędnościowo-rozliczeniowych umożliwienie stosowania tego rodzaju
oświadczeń przez instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego, celem uniknięcia
stawiania instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego w niekorzystnej pozycji
konkurencyjnej względem innych podmiotów i przyczyni się do poprawy konkurencyjności usług.
Strona 2 z 7
Poprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych i niektórych innych ustaw –
druk 785
Proponuje się następująca zmianę art. 59ib ust. 1 ustawy o usługach płatniczych:
„1. Dostawca, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1–3 i 9, z wyłączeniem Krajowej Spółdzielczej Kasy
Oszczędnościowo-Kredytowej, może wymagać od konsumenta ubiegającego się o zawarcie umowy
podstawowego rachunku płatniczego złożenia oświadczenia, że nie posiada on rachunku płatniczego
umożliwiającego wykonywanie transakcji, o których mowa w art. 59ia ust. 3, prowadzonego przez
dostawcę, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1–3 i 9, z wyłączeniem Krajowej Spółdzielczej Kasy
Oszczędnościowo-Kredytowej, w ramach jego działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”
Proponuje się następująca zmianę art. 59ic ust. 6 pkt. 1 ustawy o usługach płatniczych:
„konsument jest stroną umowy o prowadzenie rachunku płatniczego, zawartą z dostawcą, o którym
mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1–3 i 9, z wyłączeniem Krajowej Spółdzielczej Kasy OszczędnościowoKredytowej, prowadzącym działalność w zakresie usług płatniczych na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, umożliwiającego wykonywanie transakcji, o których mowa w art. 59ia ust. 3;”
Uzasadnienie:
Zaproponowana poprawka ma na celu doprecyzowanie, iż podstawowy rachunek płatniczy
przeznaczony jest dla konsumentów, którzy nie mają podobnego rachunku w banku czy SKOK. Jeśli
zmiana powyższa nie zostałaby wprowadzona, rachunek podstawowy nie przysługiwałby nie tylko
konsumentowi, który ma już ROR w banku czy SKOK, ale nie przysługiwałby także temu konsumentowi,
który wprawdzie nie ma rachunku w banku czy SKOK, ale ma rachunek w instytucji płatniczej czy
instytucji pieniądza elektronicznego. Rachunki prowadzone przez te instytucje są niepełne, gdyż nie
pozwalają wykonywać przelewów, które są kluczowym elementem rachunku podstawowego.
Propozycja powyższa zapewnia spójność zmienianego przepisu z dalszymi przepisami projektu oraz z
dyrektywą 2014/92/UE), w tym z przepisem o odmowie otwarcia rachunku podstawowego, który
wskazuje, że odmowa możliwa jest wyłącznie gdy aktualnie posiadany przez konsumenta rachunek
płatniczy pozwala na korzystanie m.in. z polecenia przelewu i polecenia zapłaty.
Strona 3 z 7
Propozycja poprawki do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz
niektórych innych ustaw (druk numer 785)
Ustęp 1. w art. 59iq przyjmuje następujące brzmienie:
„Art. 59iq. 1. W przypadku gdy dostawca, o którym mowa w art. 59ih ust. 1, inny niż dostawca, o którym
mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1–3 i 9, nie udostępnia usługi przenoszenia rachunku płatniczego, właściwy
organ nadzoru, o którym mowa w art. 14, może nałożyć na tego dostawcę karę pieniężną w wysokości
do 100 000 zł, po uprzednim bezskutecznym wezwaniu go do spełnienia tego obowiązku w terminie
wyznaczonym przez organ.”
UZASADNIENIE:
Art. 59iq ust. 1 projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych i niektórych innych ustaw,
przewiduje możliwość nałożenia przez nadzorcę na dostawców usług płatniczych innych niż banki,
instytucje kredytowe i SKOKi, kary w wysokości do 1 mln złotych za nieudostępnienie usługi
przenoszenia rachunku płatniczego. Sankcja w identycznej wysokości została przewidziana w stosunku
do banków, instytucji kredytowych i SKOKów, które z zasady prowadzą działalność na dużo większą
skalę niż inni dostawcy usług określeni w art. 59ih ust. 1. Z tego względu nieuzasadnione wydaje się
przyjęcie sankcji w takiej wysokości. Kara zaproponowana w niniejszej poprawce w wysokości 100 000
zł, w ocenie PONIP spełni swoje cele i będzie wystarczająco wysoka w stosunku do dostawców z art.
59ih ust.1.
Strona 4 z 7
Propozycja poprawki do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz
niektórych innych ustaw (druk numer 785)
Art. 3. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128, z późn. zm.)
wprowadza się następujące zmiany:
1)
pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 63d.
1. Polecenie zapłaty stanowi udzieloną bankowi, spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej,
instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego dyspozycję wierzyciela obciążenia
określoną kwotą odpowiednio rachunku bankowego dłużnika, rachunku dłużnika w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, rachunku płatniczego dłużnika w instytucji płatniczej lub rachunku
płatniczego dłużnika w instytucji pieniądza elektronicznego i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela.
Dyspozycja wierzyciela oznacza równocześnie jego zgodę na cofnięcie przez bank, spółdzielczą kasę
oszczędnościowo-kredytową, instytucję płatniczą lub instytucję pieniądza elektronicznego dłużnika
obciążenia rachunku dłużnika i cofnięcie uznania rachunku wierzyciela w przypadku dokonanego przez
dłużnika odwołania polecenia zapłaty, o którym mowa w ust. 6.
2. Przeprowadzenie rozliczeń poleceniem zapłaty jest dopuszczalne pod warunkiem:
1)
posiadania przez wierzyciela i dłużnika rachunków w bankach, spółdzielczych kasach
oszczędnościowo-kredytowych, instytucjach płatniczych lub instytucjach pieniądza elektronicznego,
które zawarły porozumienie w sprawie stosowania polecenia zapłaty, określające w szczególności:
zakres odpowiedzialności banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, instytucji
płatniczych lub instytucji pieniądza elektronicznego wykonujących polecenie zapłaty, przyczyny
odmowy wykonania polecenia zapłaty przez bank, spółdzielczą kasę kredytową, instytucję płatniczą
lub instytucję pieniądza elektronicznego dłużnika, procedury dochodzenia wzajemnych roszczeń
banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, instytucji płatniczych lub instytucji
pieniądza elektronicznego, wynikających ze skutków odwołania polecenia zapłaty przez dłużnika,
wzory jednolitych formularzy oraz zasady wykonywania przez banki, spółdzielcze kasy
oszczędnościowo-kredytowe, instytucje płatnicze lub instytucje pieniądza elektronicznego poleceń
zapłaty za pomocą informatycznych nośników danych;
2) udzielenia przez dłużnika wierzycielowi zgody do obciążania rachunku dłużnika w drodze polecenia
zapłaty w umownych terminach zapłaty z tytułu określonych zobowiązań;
3) zawarcia pomiędzy wierzycielem a bankiem, spółdzielczą kasą oszczędnościowo-kredytową,
instytucją płatniczą lub instytucją pieniądza elektronicznego prowadzących jego rachunek umowy w
sprawie stosowania polecenia zapłaty przez wierzyciela, zawierającej w szczególności: zgodę banku,
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza
elektronicznego na stosowanie polecenia zapłaty przez wierzyciela, zasady składania i realizowania
poleceń zapłaty, zgodę wierzyciela na obciążenie jego rachunku kwotami odwoływanych poleceń
zapłaty wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 7, zwróconymi dłużnikowi w związku z odwołaniem
polecenia zapłaty oraz zakres odpowiedzialności wierzyciela i banku, spółdzielczej kasy
oszczędnościowo-kredytowej, instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego,
4) że maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie przekracza równowartości, przeliczonej
na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu kwartału
poprzedzającego kwartał, w którym dokonywane jest rozliczenie pieniężne:
Strona 5 z 7
a) 1 000 euro - w przypadku gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna niewykonująca działalności
gospodarczej,
b) 50 000 euro - w przypadku pozostałych dłużników.
3. Bank, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, instytucja płatnicza lub instytucja pieniądza
elektronicznego, które udzieliły wierzycielowi zgody na stosowanie poleceń zapłaty, są wobec banków,
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, instytucji płatniczych lub instytucji pieniądza
elektronicznego - stron porozumienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, odpowiedzialne za działania
wierzyciela związane ze stosowaniem poleceń zapłaty, w szczególności są obowiązane do
natychmiastowego uznania kwotą odwołanego polecenia zapłaty rachunku banku, spółdzielczej kasy
oszczędnościowo-kredytowej, instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego dłużnika
wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 7, również w przypadku braku środków na rachunku
wierzyciela lub wystąpienia innej przyczyny uniemożliwiającej obciążenie rachunku wierzyciela.
4. Uznanie rachunku wierzyciela następuje po uzyskaniu przez jego bank, spółdzielczą kasę
oszczędnościowo-kredytową, instytucję płatniczą lub instytucję pieniądza elektronicznego od banku,
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza
elektronicznego dłużnika środków wystarczających na pokrycie polecenia zapłaty.
5. Dłużnikowi przysługuje prawo do cofnięcia w każdym czasie zgody, o której mowa w ust. 2 pkt 2.
6. Dłużnik może odwołać pojedyncze polecenie zapłaty, w banku, spółdzielczej kasie oszczędnościowokredytowej, instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego prowadzącej jego rachunek,
w terminie:
1) 30 dni kalendarzowych od dnia dokonania obciążenia rachunku bankowego, rachunku w
spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, rachunku płatniczego w instytucji płatniczej lub
rachunku płatniczego w instytucji pieniądza elektronicznego - w przypadku gdy dłużnikiem jest osoba
fizyczna niewykonująca działalności gospodarczej;
2) 5 dni roboczych od dnia dokonania obciążenia rachunku bankowego, rachunku w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, rachunku płatniczego w instytucji płatniczej lub rachunku płatniczego w
instytucji pieniądza elektronicznego - w przypadku pozostałych dłużników.
7. Odwołanie polecenia zapłaty przez dłużnika zobowiązuje bank, spółdzielczą kasę oszczędnościowokredytową, instytucję płatniczą lub instytucję pieniądza elektronicznego dłużnika do
natychmiastowego uznania rachunku bankowego dłużnika, rachunku dłużnika w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, rachunku płatniczego dłużnika w instytucji płatniczej lub rachunku
płatniczego dłużnika w instytucji pieniądza elektronicznego kwotą odwołanego polecenia zapłaty.
Uznanie rachunku dłużnika następuje z datą złożenia odwołania polecenia zapłaty, z obowiązkiem
naliczenia - od dnia obciążenia rachunku dłużnika kwotą odwołanego polecenia zapłaty - odsetek
należnych dłużnikowi z tytułu oprocentowania rachunku.
8. Bank, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, instytucja płatnicza lub instytucja pieniądza
elektronicznego będąca wierzycielem może przeprowadzić rozliczenia poleceniem zapłaty na
warunkach określonych w ustawie, z tym że:
1) do rozliczeń tych nie stosuje się przepisów ust. 2 pkt 3 i ust. 3-3c;
2) bank ten, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, instytucja płatnicza lub instytucja
pieniądza elektronicznego jest obowiązana do natychmiastowego uznania kwotą odwołanego
polecenia zapłaty rachunku banku dłużnika.
9. Przepisów ust. 1-8 nie stosuje się do transakcji polecenia zapłaty, do których stosuje się ustawę z
dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.”
Strona 6 z 7
UZASADNIENIE:
Ze względu na przyjęcie przez Podkomisję stałą do spraw instytucji finansowych poprawki
uwzględniającej możliwość realizacji przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe poleceń
zapłaty (tj. poprawki określającej brzemiennie art. 3 pkt 1 projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach
płatniczych i niektórych innych ustaw oraz oznaczającej w art. 3 tego projektu dotychczasowy pkt 1 i 2
jako pkt 2 i 3) zasadnym jest rozszerzenie przyjętego tą poprawką art. 3 pkt 1 projektu ustawy o
zmianie ustawy o usługach płatniczych i niektórych innych ustaw poprzez objęcie regulacją polecenia
zapłaty także instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego. Podobnie jak w przypadku
spółdzielczych kas oszczędnościowo kredytowych uwzględnienie w przepisach dotyczących polecenia
zapłaty instytucji płatniczych oraz instytucji pieniądza elektronicznego będzie służyło eliminowaniu
sytuacji, w których instytucje te stawiane są w niekorzystnej pozycji konkurencyjnej względem innych
podmiotów i przyczyni się do poprawy konkurencyjności tych usług. Co więcej również w przypadku
instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego brak jest powodów aby instytucje te nie
zostały, obok banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, uwzględnione w regulacji
dotyczącej tak podstawowej i powszechnej usługi płatniczej jak polecenie zapłaty.
Strona 7 z 7