Praca z młodzieżą - specyfika kontaktu z nastolatkiem

„Praca z młodzieżą - specyfika kontaktu
z nastolatkiem; dlaczego młodzi ludzie
sięgają po alkohol i w jaki sposób
można temu przeciwdziałać.”
Radom, 21 kwietnia 2010
Plan szkolenia
• CZĘŚĆ I : Specyfika kontaktu z nastolatkiem
–
–
–
–
–
Kim jest nastolatek?
Rozwój społeczny i emocjonalny dziecka w wieku 13 – 18
Bariery w komunikacji z nastolatkiem
Zasady dobrego komunikowania się – mini – wykład i ćwiczenia
Jak być autorytetem?
• CZĘŚĆ II: Nastolatki a alkohol
–
–
–
–
–
Dane statystyczne dot. Spożycia alkoholu przez nieletnich
Fakty i mity na temat działania alkoholu na organizm
Dlaczego adolescenci sięgają po alkohol?
Szkody i zagrożenia związane z piciem alkoholu przez nastolatki
10 sposobów, aby pomóc dziecku nie pić
Rozwój w okresie adolescencji
• Adolescencja – od początku dojrzewania
płciowego (ok.12 r.ż.) do dorosłości (ok. 21 r.ż.)
• Okres intensywnych zmian:
– Fizycznych
– Emocjonalnych
– Poznawczych
– Społecznych
– W świadomości „ja” – kim jestem?
Rozwój w okresie adolescencji
• Erikson: kluczowy dla rozwoju człowieka jest
KRYZYS
• Kryzys w okresie adolescencji: Poczucie
tożsamości vs pomieszanie ról
• Przezwyciężenie kryzysu pozwala osiągnąć
stabilną tożsamość „ja”
• Tożsamość „ja” jest budowana poprzez
wypróbowywanie różnych ról
Rozwój w okresie adolescencji
• „Trudności” w okresie adolescencji:
– Kłopot w poradzeniu sobie z siłą wewnętrznych impulsów,
pragnień
– Trudność w poradzeniu sobie z wymaganiami świata
zewnętrznego
– Poczucie osamotnienia, niezrozumienia
– Konieczność podejmowania pierwszych ważnych decyzji
dotyczących przyszłości
– Konieczność odpowiedzenia na pytanie „kim jestem?”
– Konformizm wobec grupy rówieśniczej, lęk
Okres dorastania a praca z młodzieżą
• W pracy z młodzieżą – ze względu na specyfikę
okresu dorastania – trzeba zwrócić uwagę na
następujące obszary:
– UCZUCIA (postawa dorosłego wobec uczuć
nastolatka)
– KOMUNIKACJA (sposób prowadzenia rozmowy z
młodzieżą)
– POSTAWA DOROSŁEGO – jak być autorytetem?
Zasady dobrego komunikowania się
•
•
•
•
•
Oto zasady, które pomagają w dobrej komunikacji:
Koncentruj się na rozmówcy. Utrzymuj kontakt
wzrokowy.
Pozwól nastolatkowi wypowiedzieć jego zdanie. Staraj
się mniej mówić, a więcej słuchać.
Nie przewiduj, co Twój rozmówca chce powiedzieć.
Wysłuchaj go do końca.
Unikaj sprzecznych komunikatów. Staraj się, żeby to, co
mówisz było zgodne z tonem głosu, gestami i mimiką.
Staraj się jasno wyrażać swoje myśli i poglądy.
Zasady dobrego komunikowania się
Mówiąc o prawidłowym procesie
komunikowania się, należy zwrócić uwagę na
takie elementy jak:
• konstruktywne słuchanie,
• potwierdzenia
• pytania
Bariery w komunikacji
• Podstawowe bariery:
- Rozkazywanie, komenderowanie,
- Bagatelizowanie,
- Ośmieszanie,
- Moralizowanie, „kazania”,
- Straszenie, grożenie,
- Osądzanie, obwinianie.
Jak być autorytetem?
Czy dzieci/młodzież potrzebują dorosłych?
• Młodzież oczekuje od dorosłych rad i
wskazówek. Chce żeby dzielić się z nią
doświadczeniem.
• Młodzież potrzebuje i chce kontaktu z
dorosłymi. Kontakt ten musi przyjąć jednak
odpowiednią formę.
• Pragną szczerego, otwartego kontaktu.
Jak być autorytetem?
•
•
•
•
•
•
Wymagania młodzieży wobec autorytetu:
stawianie nowych wyzwań
stanowczość, jasne formułowanie oczekiwań,
konsekwencja
docenianie nie tylko efektu, ale też starań
(wzmacnianie pozytywne)
okazywanie szacunku
sprawiedliwe ocenianie
nie odreagowywanie na młodzieży własnych
złych nastrojów
Jak być autorytetem?
Dorosły, który może stać się autorytetem musi
być:
• - wymagający
• - życzliwy
• - sprawiedliwy
Dlaczego młodzież sięga po alkohol?
• Okres przejścia od dzieciństwa do adolescencji,
wiąże się z poważnymi zmianami w sferze
fizycznej i emocjonalnej.
• Bycie nastolatkiem wiąże się z tendencją do
podejmowania zachowań ryzykownych.
• Adolescenci bardzo chcą być niezależni i
samodzielni.
• Czynnikiem sprzyjającym ryzykownym
zachowaniom jest bardzo silna potrzeba bycia
akceptowanym w grupie rówieśniczej.
Dlaczego młodzież sięga po alkohol?
• Dopasować się do kolegów, być członkiem grupy:
W okresie dojrzewania bardzo ważne stają się związki poza domem
rodzinnym - w szczególności przynależność do grupy rówieśniczej.
• Czuć się jak dorosły:
Alkohol zaczyna kojarzyć się z przyjemnością dorosłością, zabawą.
Picie alkoholu wiąże się ze spotkaniami towarzyskimi.
• Być „spoko” na luzie:
Młodzież pije, aby pozbyć się napięcia i niepewności. Chce czuć się
swobodnie w towarzystwie, również osób płci przeciwnej.
• Lepiej się poczuć:
Młodzież pije, aby zapomnieć o kłopotach życia codziennego.
Alkohol używany jest jako lekarstwo na złe samopoczucie.
Dlaczego młodzież sięga po alkohol?
• Przestać być nieśmiałym:
Dojrzewanie często wiąże się z odczuciem niepewności i obawą, że nie jest
się atrakcyjnym dla innych.
• Sprawdzić jak to jest:
Alkohol otoczony jest wieloma mitami. Młodzież sięga po alkohol z
ciekawości.
• Złamać zakaz:
Zakaz picia dodatkowo motywuje do sięgnięcia po alkohol. Młodzież
testuje dorosłych łamiąc zasady i przekraczając granice.
• Dobrze się bawić:
W polskim społeczeństwie istnieje stereotyp, że trudno jest dobrze bawić
się bez alkoholu.
• Nuda:
Młodzież często pije, bo nie ma co robić. Brak im osób, które mogłyby
pokazać jak spędzać wolny czas.
• Zmiany społeczne:
Obecny styl życia może sprzyjać trudnościom w nawiązywaniu kontaktów i
kształtowaniu się umiejętności społecznych.
Dlaczego młodzież sięga po alkohol?
Motywy picia alkoholu:
• Pozytywne – spędzanie razem czasu, zawieranie
znajomości.
• Neutralne – dobra zabawa, ciekawość.
• Negatywne – ucieczka od problemów, poradzenie
sobie z lękiem, zwrócenie na siebie uwagi, prowokacja.
• Motywy negatywne są najbardziej niepokojące i
sygnalizują potrzebę pomocy i zagrożenie
uzależnieniem od alkoholu.
Szkody i zagrożenia spożywania alkoholu dla
nastolatków
Zdrowie fizyczne:
• układ nerwowy: alkohol uszkadza Twój mózg i pogarsza
jego działanie, te zmiany są nieodwracalne
• układ pokarmowy: niszczy Twoją wątrobę i trzustkę, źle
wpływa na cały układ pokarmowy
• układ krążenia: powoduje nadciśnienie i uszkadza serce
• układ oddechowy: powoduje raka jamy ustnej, krtani oraz
tchawicy
• układ moczowy: uszkadza nerki
• układ hormonalny: wpływa na wydzielanie testosteronu,
zmniejszenie ruchliwości plemników i zniszczenie ich
struktury. U dziewcząt powoduje zaburzenia
miesiączkowania i zanik jajników.
Szkody i zagrożenia spożywania alkoholu dla
nastolatków
• Alkohol powoduje osłabienie całego
organizmu.
• Powoduje częstsze zachorowania, obniża
odporność.
• Wywołuje niedobory witamin i pierwiastków.
• Niekorzystnie wpływa na kondycję skóry.
Szkody i zagrożenia spożywania alkoholu dla
nastolatków
Zdrowie psychiczne:
• Alkohol hamuje rozwój emocjonalny i opóźnia
dojrzewanie. Pijący nastolatek nie uczy się w
dojrzały sposób radzić sobie ze stresem i
emocjami.
• Alkohol zaburza funkcjonowanie psychiczne
człowieka(bezsenność, depresja, próby
samobójcze)
• W przypadku osób uzależnionych powoduje:
zmiany osobowości, amnezję, psychozę
alkoholową, halucynozę alkoholową, otępienie
Szkody i zagrożenia spożywania alkoholu dla
nastolatków
Sfera poznawcza:
• Alkohol zaburza zdolność uczenia się i zapamiętywania. Przeszkadza
w nauce.
Sfera społeczna:
• Alkohol powoduje, że robimy różne rzeczy, których nie zrobilibyśmy
na trzeźwo.
• U nastolatków alkohol jest częstą przyczyną szkód związanych z:
- konfliktami z prawem
- konfliktami z ważnymi osobami
- większym prawdopodobieństwem stania się ofiarą przestępstwa
- ryzykownym seksem