Document 695761

WŁADCY POLSKI
Prezentację przygotował
Robert Cyrta.
poczet: Jan Matejko
PIASTOWIE
MIESZKO I
(963-992)
•
twórca państwa polskiego
•
zawarł sojusz z Czechami
•
przyjął chrzest w 966 r. i utworzył
pierwsze biskupstwo w Poznaniu (968r.)
•
przyłączył Pomorze Zachodnie (972r.)
•
przyłączył Śląsk (990r.)
•
utracił Grody Czerwieńskie (981r.)
•
utrzymywał dobre stosunki z cesarzami
niemieckimi Ottonem I i Ottonem II, ale
walczył z margrabiami niemieckimi
Geronem i Hodonem
PIASTOWIE
BOLESŁAW CHROBRY
(992 – 1025)
•
pierwszy król Polski – 1025 r.
•
utrzymywał dobre stosunki z cesarzem
Ottonem III
•
wyraził zgodę na misję biskupa Wojciecha w
Prusach 997 r.
•
zjazd gnieźnieński (1000r .) i utworzenie
arcybiskupstwa w Gnieźnie (arcybiskupem
Radzim Gaudenty); podlegają trzy biskupstwa
w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu
•
wojny z cesarzem Henrykiem II 1003–1018
(pokój w Budziszynie). Przyłączył Łużyce,
Milsko, Miśnię, Słowację, Morawy.
•
1018 – wyprawa na Ruś, zdobył Kijów,
przyłączył Grody Czerwieńskie
PIASTOWIE
MIESZKO II
(1025 – 1034)
•
•
•
•
•
koronowany w 1025 r. na króla
młodszy syn Bolesława Chrobrego,
wykształcony
za jego panowania nastąpił kryzys
państwowości polskiej: odpadły ziemie
przyłączone przez Bolesława, stracił koronę
po śmierci Mieszka wybuchł bunt możnych
(1034 r.), a około 1037 r. bunt ludowy –
zniszczenie polskiej organizacji kościelnej
w 1038 r. nastąpił najazd księcia czeskiego
Brzetysława, który spustoszył
Wielkopolskę, zagarnął Małopolskę i Śląsk
PIASTOWIE
BEZPRYM
(1031 – 1032)
•
•
•
•
•
•
starszy syn Bolesława Chrobrego i
księżniczki węgierskiej
Bolesław pozbawił go tronu na rzecz
młodszego Mieszka II
sprzymierzył się z władcą ruskim
Jarosławem Mądrym i cesarzem
niemieckim Konradem II, którzy
najechali na Polskę (1031 r.)
wypędził Mieszka II i rządził w latach
1031–1032
odesłał insygnia koronacyjne do
Niemiec
zamordowany w 1032 r.
PIASTOWIE
KAZIMIERZ
ODNOWICIEL
(1034 – 1058)
•
•
•
•
•
odzyskał Wielkopolskę, Mazowsze,
Małopolskę i Śląsk
musiał płacić trybut ze Śląska Czechom
przeniósł stolicę do Krakowa
nie udało mu się odbudować
arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz odzyskać
Pomorza Gdańskiego i Zachodniego
nadał wojom ziemię w zamian za służbę
rycerską – początek systemu feudalnego
w Polsce
PIASTOWIE
BOLESŁAW II
ŚMIAŁY
(1058 – 1079)
•
przystąpił do obozu gregoriańskiego –
wielokrotnie wyprawiał się na Węgry
by osadzić na tronie sprzymierzeńców
papieża Grzegorza VII
•
odbudował arcybiskupstwo w Gnieźnie
(1075 r.)
•
koronowany na króla 1076 r.
•
przyłączył do Polski Grody
Czerwieńskie
•
przestał płacić trybut ze Śląska
Czechom
•
został wygnany po zamordowaniu
biskupa krakowskiego Stanisława (1079
r.)
PIASTOWIE
WŁADYSŁAW I
HERMAN
(1079 – 1102)
•
•
•
•
•
•
•
młodszy brat Bolesława II Śmiałego
przystąpił do obozu cesarskiego i
ponownie zaczął płacić trybut ze Śląska
Czechom
nie koronował się na króla
władzę faktycznie sprawował palatyn
Sieciech
w 1097 r. podzielił kraj między swoich
synów pozostawiając sobie Mazowsze:
Zbigniew – poparcie możnych, władał
Wielkopolską, Kujawami i ziemia
sieradzko – łęczycką
Bolesław Krzywousty – poparcie
rycerstwa, władał Śląskiem i
Małopolską
PIASTOWIE
BOLESŁAW III
KRZYWOUSTY
(1102 – 1138)
•
po śmierci ojca pokonał brata Zbigniewa i
zjednoczył kraj
•
powstrzymał najazd cesarza Henryka V
•
przyłączył Pomorze Gdańskie 1116–1119
•
podporządkował sobie Pomorze Zachodnie
1121–1122 – książę Warcisław złożył mu hołd
lenny
•
na zjeździe w Merseburgu złożył hołd lenny
cesarzowi Lotarowi III w zamian za pełną
suwerenność polskiej organizacji kościelnej
•
W 1138 r. ogłosił statut, w którym podzielił kraj
pomiędzy swoich synów i ustanowił zasadę
senioratu i pryncypatu – statut zapoczątkował
okres rozbicia dzielnicowego
PIASTOWIE
ZBIGNIEW
•
•
•
•
•
brat Bolesława III Krzywoustego, z
nieprawego łoża
w latach 1097 – 1107 rządził
Wielkopolską, Kujawami i ziemią
sieradzko-łęczycką
po śmierci Władysława Hermana
wybuchła wojna o spuściznę po ojcu
wygnany w 1107 r. z kraju zwrócił się o
pomoc do cesarza Henryka V i
spowodował najazd cesarza na ziemie
polskie (1109 r. – obrona Głogowa)
po klęsce wyprawy cesarskiej wrócił
do kraju. Bolesław darował mu życie
ale kazał go oślepić
PIASTOWIE
WŁADYSŁAW II
WYGNANIEC
•
najstarszy syn Bolesława Krzywoustego
•
na mocy statutu otrzymał Śląsk i tytuł seniora
•
wygnany przez braci w 1146 r.
BOLESŁAW IV
KĘDZIERZAWY
•
syn Bolesława Krzywoustego
•
na mocy statutu otrzymał Mazowsze
•
był seniorem w klatach 1146–1173
PIASTOWIE
MIESZKO III STARY
•
syn Bolesława Krzywoustego
•
na mocy statutu otrzymał Wielkopolskę
•
dwukrotnie próbował zgodnie z prawem przejąć
kontrolę nad dzielnicą senioralną – po śmierci
Bolesława Kędzierzawego i Kazimierza
Sprawiedliwego
HENRYK SANDOMIERSKI
•
syn Bolesława Krzywoustego
•
na mocy statutu otrzymał ziemię sandomierską
PIASTOWIE
KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY

nie otrzymał ziemi na mocy statutu,
prawdopodobnie był pogrobowcem

pozbawił władzy seniora Mieszka III i przejął w
dziedziczne władanie Małopolskę z Krakowem.
Uzyskał na to zgodę duchowieństwa i dostojników
krakowskich po zjeździe w Łęczycy w 1180 r. Jego
rządy kończą okres pryncypatu.
LESZEK BIAŁY

syn Kazimierza Sprawiedliwego. Rządził Małopolską z
Krakowem od 1202 r. Jego panowanie rozpoczyna
okres pełnego rozbicia
PIASTOWIE
KONRAD
MAZOWIECKI

młodszy syn Kazimierza Sprawiedliwego

na mocy układu z bratem Leszkiem
Białym w 1202 r. otrzymał dzielnicę
składającą się z Mazowsza, Kujaw,
Sieradza i Łęczycy

w 1226 r. sprowadził Zakon Krzyżacki
do Polski i oddał im w lenno ziemię
chełmińską
PIASTOWIE
HENRYK I BRODATY

wnuk Władysława II

twórca tzw. monarchii Henryków śląskich.

przejął kontrolę nad dużą ilością dzielnic:
księstwem wrocławskim, Małopolską z Krakowem,
Wielkopolską
HENRYK II POBOŻNY

syn Henryka I Brodatego

poległ w bitwie pod Legnicą w 1241 r. z
Mongołami
PIASTOWIE
HENRYK IV PROBUS
ostatni przedstawiciel dynastii
Henryków Śląskich.
 udało mu się przejąć pod koniec XIII w.
kontrolę nad częścią dzielnic

PRZEMYSŁ II
książę wielkopolski
 władał Wielkopolską i Pomorzem
Gdańskim, dzięki umowie na przeżycie
z księciem Mszczujem II
 koronował się na króla Polski w
1295 r.
 zginął w 1296 r.

WŁADCA POLSKI
WACŁAW II CZESKI
(1300 – 1305)

1300 r. – koronował się na króla
Polski

władał: Małopolską, częścią Śląska,
Wielkopolską, Pomorzem Gdańskim.
Hołd lenny złożyły mu Mazowsze i
Kujawy

wprowadził do Polski urząd starosty
PIASTOWIE
WŁADYSŁAW
ŁOKIETEK
(1306 – 1333)

książę brzesko – kujawski

przejął władzę nad Kujawami i
Małopolską w 1306 r. Wielkopolskę
dzierżył od 1314 r.

utracił Pomorze Gdańskie w 1308 r. i
rozpoczął spór polsko – krzyżacki

1320 r. – koronował się na króla

1329–1332 – wojna polsko– krzyżacka –
Łokietek stracił ziemię dobrzyńską i
Kujawy

1331 r. – bitwa pod Płowcami

zawarł sojusz z Węgrami
PIASTOWIE
KAZIMIERZ WIELKI
(1333 – 1370)









syn Władysława Łokietka
zostaje królem w 1333 r.
skodyfikował prawo (statuty wiślicko –
piotrkowskie 1346/7)
wprowadził nowy podział
administracyjny - ziemie, na czele
których mieli stać starostowie
wprowadził urzędy centralne: kanclerza
i podskarbiego
ufortyfikował kraj i zreformował siły
zbrojne (chorągwie)
zawarł wieczysty pokój z Krzyżakami w
Kaliszu 1343 r. – odzyskał Kujawy i
ziemię dobrzyńską; w rękach
Krzyżaków Pomorze Gdańskie i ziemia
chełmińska
utracił Śląsk na rzecz Czech
przyłączył Ruś Halicko- Włodzimierską
ANDEGAWENOWIE
LUDWIK WĘGIERSKI
(1370 – 1382)

syn Karola Roberta Andegaweńskiego i Elżbiety
Łokietkówny

nadał szlachcie polskiej pierwszy przywilej
generalny w Koszycach (1374 r.) by uzyskać zgodę
na dziedziczenie tronu polskiego przez córkę
JADWIGA
(1384 – 1399)

młodsza córka Ludwika

koronowana na króla Polski w 1384 r.
JAGIELLONOWIE
WŁADYSŁAW II JAGIEŁŁO
(1386 – 1434)






książę litewski, zasiadł na tronie polskim po unii
z Litwą w Krewie – unia personalna
mąż Jadwigi i król Polski
wielka wojna z Zakonem Krzyżackim 1409–
1411 (bitwa pod Grunwaldem 15.07.1410 r.)
zakończona I pokojem toruńskim – odzyskał
ziemię dobrzyńską ; Żmudź ma wrócić do
Litwy
1413 r. unia z Litwą w Horodle –
potwierdzenie odrębności Litwy, Witold
Wielkim księciem, włączenie 50 rodów
litewskich do herbów polskich
1423 r. przywilej warcki
1430-33 wydał przywileje jedlneńsko–
krakowskie by uzyskać zgodę szlachty na
dziedziczenie tronu przez swoich synów.
Szlachta uzyskała nietykalność osobistą i
majątkową
JAGIELLONOWIE
WŁADYSŁAW III
WARNEŃCZYK
(1434 – 1444)

król Polski od 1434 r., król Węgier
od 1440 r.

zginął w bitwie pod Warną z Turkami w
1444 r.
JAGIELLONOWIE
KAZIMIERZ
JAGIELLOŃCZYK
(1447 – 1492)

Wielki książę litewski od 1440 r.,

król Polski od 1447 r.

nadał bojarom litewskim prawa równe szlachcie polskiej

inkorporował Prusy i Pomorze Gdańskie (6.03.1454 r.) co
doprowadziło do wybuchu wojny trzynastoletniej z
Zakonem Krzyżackim. Pokój zawarto w 1466 r. (II pokój
toruński) – Polska odzyskała Pomorze Gdańskie, ziemię
chełmińską. Przyłączono do Polski Warmię, Malbork i Elbląg
(zwane Prusami Królewskimi)

w 1454 r. nadał szlachcie przywileje cerkwicko –
nieszawskie by uzyskać zgodę na wojnę – król musiał mieć
zgodę sejmików ziemskich na zwoływanie pospolitego
ruszenia i stanowienie nowych praw. Król opierał swe
rządy na średniej szlachcie
JAGIELLONOWIE
JAN I OLBRACHT
(1492 – 1501)

syn Kazimierza Jagiellończyka

król Polski od 1492 r.

w 1493 r. zwołano pierwszy polski sejm
dwuizbowy – wykrystalizowała się izba poselska

w 1496 r. uchwalono II przywilej piotrkowski –
wzmocnienie pozycji ekonomicznej szlachty

na mocy tzw. unii wileńskiej (1499 r.) Polska i
Litwa pozostawały niezależnymi państwami
posiadającymi odrębnych władców, zobowiązanych
jednak do wzajemnej pomocy przeciwko wrogom
zewnętrznym – rozluźnienie unii polsko litewskiej
JAGIELLONOWIE





ALEKSANDER
JAGIELLOŃCZYK
(1501 – 1505)
Wielki książę litewski od 1492 r.
król Polski od 1501 r.
gdy został wielkim księciem litewskim, Jan Olbracht
został królem polskim – zerwanie unii polsko –
litewskiej
prowadził wojny z Moskwą w latach 1492-1494 i
1500-1503 – Litwa utraciła tereny na wschód od
środkowego Dniepru
za jego panowania uchwalono konstytucję Nihil
novi (1505 r.) – nic nowego o nas bez nas – co
doprowadziło do wykształcenia się ustroju
demokracji szlacheckiej
JAGIELLONOWIE









ZYGMUNT I STARY
(1506 – 1548)
najmłodszy syn Kazimierza Jagiellończyka
od 1506 r. Wielki książę litewski i król Polski
prowadził wojny z Rosją (m.in. 1507-1508, 1512-1522),
które mimo zwycięstwa pod Orszą (1514r.)
zakończyły się utratą Smoleńska
1515 r. – zjazd w Wiedniu – rozbicie sojuszu
moskiewsko – krzyżacko – habsburskiego; układy
dynastyczne z Habsburgami
1519 –1521 – wojna z Zakonem Krzyżackim
zakończona pokojem krakowskim (1525 r.) –
sekularyzacja Zakonu, powstanie księstwa pruskiego,
które zostało księstwem lennym Królestwa Polskiego
10.05.1525 r. – hołd pruski – hołd lenny księcia
Prus Albrechta Hohenzollerna
w 1526 r. włączył Mazowsze do Polski
doprowadził do wybrania swego syna Zygmunta II
Augusta na wielkiego księcia Litwy i króla polskiego,
jeszcze za swojego życia (vivente rege)
za jego panowania wybuchł bunt szlachty nazywany
„wojną kokoszą” (1537 r.)
JAGIELLONOWIE
ZYGMUNT II AUGUST
(1548 – 1572)







Wielki książę litewski od 1522 r.
Król Polski od 1529 r. – wybrany vivente rege;
przejął faktyczną władzę po śmierci ojca w 1548 r.
układ w Wilnie (1561 r.) z mistrzem Zakonu Kawalerów
Mieczowych Gotthardem Kettlerem – Pd. Inflanty
(Kurlandia i Semigalia) stały się lennem Polski i Litwy
wybuchła wojna północna (1563–1570) o pozostałe ziemie
Inflant. Była to część wojny o Dominium Maris Baltici
miedzy Moskwą, Polską, Szwecją i Danią (1558 –1583). Ten
etap walk zakończył rozejm z Rosją w 1570 r.
1569 r. – unia realna z Litwą w Lublinie – powstaje
Rzeczpospolita Obojga Narodów; do Korony
przyłączono Wołyń, Podole i ziemię kijowską
Zygmunt II August popierał stronnictwo szlacheckie w
walce z magnaterią - ruch egzekucyjny
ostatni król z dynastii Jagiellonów
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
HENRYK WALEZJUSZ
(1573 – 1574)

pierwszy król elekcyjny z dynastii
Walezjuszy, brat króla Francji Karola
IX, król Polski od 1573

uciekł z kraju w 1574 r. by objąć tron
francuski jako Henryk III
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
STEFAN BATORY
(1576 – 1586)

książę Siedmiogrodu, król Polski od 1576 r.
Ożenił się z królową – Anną Jagiellonką

w 1577 r. spacyfikował zbuntowany Gdańsk za
cenę rezygnacji ze statutów Karnkowskiego

1578–1582 – wojna z Moskwą o Inflanty;
wyprawy połocka, wielkołucka i pskowska
doprowadziły do rozejmu w Jamie Zapolskim
(1582 r.)

utworzył piechotę wybraniecką – 1 żołnierz
utrzymywany przez 20 chłopów z dóbr
królewskich

ustalił podział jazdy na ciężkozbrojną husarię,
chorągwie kozackie i jazdę lekką.

1579 r. – założył Akademię Wileńską
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
ZYGMUNT III WAZA
(1587 – 1632)








syn króla Szwecji Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki
połączył Rzeczypospolitą i Szwecję unią personalną w
1593 r. Szwedzi zdetronizowali Zygmunta III w 1599 r.
1606–1609 – rokosz sandomierski (Mikołaja
Zebrzydowskiego) – początek oligarchii magnackiej
1600 r. – inkorporował Estonię czym doprowadził do
wybuchu wojen ze Szwecją: 1600–1611, 1617–1622,
1626–1629. Skutek – RP utraciła Inflanty
za jego panowania magnateria wmieszała się w
wewnętrzne sprawy Rosji – dymitriady 1604–1605, 1607–
1609
wypowiedział wojnę Rosji 1609–1619; zwycięstwo
Żółkiewskiego pod Kłuszynem, zajęcie Kremla, zdobycie
Smoleńska. Skutek – do RP przyłączono ziemię smoleńską,
czernihowską i siewierską
wojna z Turcją 1620–1621 zakończona pokojem
chocimskim – granicą stała się rzeka Dniestr
zwolennik kontrreformacji. W 1596 r. zawarto unię
brzeską – część biskupów prawosławnych uznała
zwierzchność papieża zachowując obrządek prawosławny
– unici.
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
WŁADYSŁAW IV WAZA
(1632 – 1648)

syn Zygmunta III,

wybrany na króla w 1632 r.

1632–1634 – Rosjanie wszczęli wojnę o
Smoleńsk, którą zakończył pokój w Polanowie;
potwierdzał wcześniejsze polskie zdobycze (z
1619 r. – Dywilino)

w 1635 r. zawarł rozejm ze Szwecją w Sztumskiej
Wsi – potwierdzał postanowienia rozejmu w
Mittawie; Inflanty pozostały w rękach szwedzkich

zmarł gdy szykował się do wojny z Turcją
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
JAN KAZIMIERZ WAZA
(1648 – 1668)







młodszy brat Władysława IV; jego panowanie jest okresem
ciągłych wojen
1648–1654 – powstanie kozackie Bohdana Chmielnickiego;
1654 r. – ugoda w Perejasławiu – kozacy uznają
zwierzchność cara rosyjskiego
1654–1667 – wojna z Rosją (przerwa w latach 1655–1660)
. Na mocy rozejmu w Andruszowie (1667 r.) RP traci
Ukrainę na wschód od Dniepru wraz z Kijowem oraz
ziemię smoleńską, czernihowską i siewierską. Ostateczny
pokój podpisano w Moskwie w 1686 r.
1655–1660 – potop szwedzki; pokój w Oliwie – król
rezygnuje z tronu szwedzkiego, potwierdzono przekazanie
Inflant Szwecji
1657 r. – traktaty welawsko–bydgoskie – Prusy uzyskują
suwerenność
1652 r. – po raz pierwszy zerwano sejm dzięki liberum
veto
Abdykował w 1668 r.
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
MICHAŁ KORYBUT
WIŚNIOWIECKI
(1669 – 1673)

syn księcia Jeremiego Wiśniowieckiego

za jego panowania w RP ścierały się dwa
stronnictwa – prohabsburskie i
profrancuskie

w 1672 r. najazd turecki zakończył się
zdobyciem Kamieńca Podolskiego przez
Turków i podpisaniem hańbiącego układu
w Buczaczu – RP traci Podole i
Kamieniec Podolski, musi płacić haracz
Turcji
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
JAN III SOBIESKI
(1674 – 1696)






wielki wódz polski epoki XVII w. – brał
udział w walkach ze Szwedami, Rosją,
kozakami, tatarami, Turkami. Od 1667 r.
hetman wielki koronny
pokonał Turków w drugiej bitwie pod
Chocimiem (1673 r.); zwycięstwo to
wyniosło go na tron. Na mocy traktatu w
Żórawnie (1676 r.) RP nadal traciła Podole
ale nie musiała płacić haraczu.
Król od 1674 r.
pod naciskiem magnatów zawarł
przymierze zaczepno–obronne z
Habsburgami przeciwko Turcji
1683 r. – odsiecz Wiednia
1686 r. – zawarł pokój wieczysty z Rosją w
Moskwie
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
AUGUST II MOCNY
(1697 – 1706,
1709 – 1733)






Elektor saski z dynastii Wettinów
wplątał RP w wojnę północną 1700–1721
abdykował w 1706 r. i uznał prawa Stanisława
Leszczyńskiego do tronu
powrócił do RP w 1709 r. gdy car Piotr I pokonał
króla Szwecji Karola XII
spór szlachty z królem – konfederacja tarnogrodzka
(1715 r.) – zakończył się mediacją Piotra I i sejmem
niemym (1717 r.)
Sejm niemy zatwierdzał umowę miedzy
konfederatami a Augustem II, ograniczył wpływy
króla; pierwsza ingerencja rosyjska w sprawy polskie
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
STANISŁAW
LESZCZYŃSKI
(1704 – 1709,
1733 – 1736)

otrzymał tron polski, w trakcie wojny północnej,
przy poparciu Szwecji

w 1705 r. zawarł przymierze z królem szwedzkim
zezwalające Karolowi XII na utrzymywanie
wojska w Polsce oraz na werbunek żołnierzy, co
doprowadziło do wybuchu wojny domowej

opuścił kraj w 1709 r. po powrocie Augusta II

jego córka została żoną króla Francji Ludwika XV

wybrany na króla w 1733 r. Na skutek
interwencji wojskowej Rosji i opozycji
magnackiej abdykował w 1736 r.
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
AUGUST III SAS
(1736 – 1763)

syn Augusta II z dynastii Wettinów

zasiadł na tronie przy zbrojnej pomocy Austrii i
Rosji – po rozbiciu wojsk konfederacji
dzikowskiej w 1735 r.

uznany za króla w 1736 r.

oparł swoje panowanie na trwałym sojuszu z
Rosją i na „Familii” – obozie Czartoryskich
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
STANISŁAW AUGUST
PONIATOWSKI
(1764 – 1795)












kandydat „Familii” do tronu polskiego
wielki reformator i mecenas sztuki
w 1765 r. powołał Szkołę Rycerską
reformy sejmu konwokacyjnego i króla zaniepokoiły
Rosję, która wywołała sprawę przywrócenia pełnych
praw innowiercom. Podzieliła ona Polaków –
konfederacje przeciwko innowiercom i reformom. Na
sejmie 1767-1768 uchwalono tzw. prawa kardynalne,
których gwarantem została Rosja.
1768–1772 – konfederacja barska zawiązana przeciwko
innowiercom, reformom, królowi i Rosji
1772 r. – I rozbiór Polski
1788–1792 – obrady Sejmu Wielkiego
3.05.1791 r. – uchwalenie konstytucji 3 Maja – ustrój
monarchii konstytucyjnej
1792 r. – konfederacja targowicka
1793 r. – II rozbiór Polski
1794 r. – powstanie kościuszkowskie
1795 r. – III rozbiór Polski i abdykacja Stanisława Augusta.