PROJEKT PROGRAMU ŚCIEŻKI FILOZOFICZNEJ W RAMACH

PROJEKT PROGRAMU ŚCIEŻKI
FILOZOFICZNEJ W RAMACH
NAUCZANIA JĘZYKA ŁACIŃSKIEGO
DLA LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO
Opracowała:
mgr Małgorzata Szmit
RADOM 2002
I.
WSTĘP
Humanistyka to bezpośrednia, ciągła rozmowa ze społeczeństwem, pomaganie
mu w rozpoznaniu tego, co stanowi o jego osobowości, a więc języka, historii,
filozofii, wszelkich tworów kultury swojej i obcej. Platon to jeden z
najświetniejszych myślicieli, jakich ludzkość wydała; to autor genialnych w formie
i treści dialogów, założyciel Akademii, wychowawca Arystotelesa, a prawdę
mówiąc – wszystkich późniejszych pokoleń aż po dzień dzisiejszy, rzeczywisty
filar europejskiej kultury. Arystoteles pisał o logice, o zwierzętach, o ustrojach
państw greckich, a także o etyce, metafizyce, psychologii, meteorologii.
Maksyma „Γνόυι σέ αύτόν” (Poznaj samego siebie) mniemano, że pośrednio
dowodzi autorstwa Sokratesowego, bo to on otrzymał od boga delfickiego miano
najmądrzejszego z ludzi, ale na podstawie dokładnej analizy stylu przyjmuje się
dziś zgodnie, że chodzi o dzieło Alkamenesa. Przywykliśmy myśleć o Sokratesie
żyjącym ubogo i niemal w całkowitej abnegacji, korzystającym nieustannie z
łaskawości zamożnych przyjaciół. Pamiętać jednak należy, że było to ubóstwo z
wyboru, a nie z konieczności. Również i to potwierdza Sokrates – a raczej
potwierdza Platon ustami Sokratesa – mówiąc ze swoistą dumą w sławnej mowie
obrończej przed sadem ateńskim. To odejście od pracy zarobkowej, fizycznej, ku
zajęciom, jak wtedy rozumiano, szlachetniejszym, czystszym, godniejszym
człowieka wolno urodzonego, miało swoje skutki w dziejach kultury europejskiej.
Przecież postąpił tak ktoś, kto w wiekach następnych cieszył się sławą niezmienną.
Mówiąc o starożytnych filozofach warto wspomnieć o antycznych
rozważaniach poświęconych szczęściu np. mająca osobną rozprawę Seneki „De
vita beata”. Na uwagę zasługuje również dziełko łacińskie pod tym samym tytułem
autorstwa św. Augustyna. W jednym z końcowych rozdziałów autor mówi, że
człowiek szczęśliwy to ten, który nie odczuwa niedostatku, a takim jest mędrzec.
Mądrość bowiem to równowaga duszy. A kiedy dusza przekroczy granice? Wtedy,
kiedy daje się pociągnąć urokom rozkoszy, ambicji, dumy – słowem takim
namiętnościom i występkom, w których ludzie nie panujący nad sobą widzą istotę
szczęścia.
Zasygnalizowane i inne koncepcje filozoficzne będę starała się przedstawić w
programie języka łacińskiego w kl. I i II.
II.
-
-
-
III.
CELE EDUKACYJNE
Uświadomienie specyfiki zagadnień filozoficznych, ich genezy, rozwoju, roli i
znaczenia w kulturze, w celu odnalezienia własnej tożsamości i formowaniu
stosunku do świata
Wdrażanie do logicznego i krytycznego myślenia, rozwijanie umiejętności
uczestnictwa w dialogu, prezentacji własnego stanowiska i jego obrony
Rozwijanie samopoznania poprzez uświadomienie własnych problemów
moralnych i rozwijanie umiejętności uczestnictwa w dialogu, prezentacji
własnego stanowiska i jego obrony
Rozwijanie samopoznania, poprzez uświadomienie ważnych problemów
moralnych i rozwijanie umiejętności oceniania zjawisk społecznych i
kulturowych
Dostrzeżenie istoty różnic między człowiekiem i otaczającym światem
Poznanie i zrozumienie sensu praw i obowiązków, zasad i reguł, zakazów i
nakazów
Zrozumienie znaczenia wartości – prawdy, dobra i piękna w najbliższym
otoczeniu i we własnym postępowaniu
Uczenie się uzasadniania własnego zdania i szacunku dla opinii innych osób
Ukształtowanie aktywnej postawy wobec świata opartej na wrażliwości
moralnej, poczuciu odpowiedzialności za los własny i innych ludzi
Pogłębienie samowiedzy poprzez uświadomienie ważnych zagadnień
związanych z istnieniem w świecie i w społeczeństwie
Twórcze poszukiwanie własnej tożsamości
TREŚCI
Klasa I
1. Kim jest osoba. Człowiek a zwierzę. Prawa ludzi a prawa zwierząt.
2. Przekonanie, zasady, reguły.
3. Uzasadnienie opinii, kryteria ocen, wydawanie sądów.
4. Myślenie, przewidywanie, konsekwencje.
5. Wartości.
6. Dobro.
7. Prawda.
8. Piękno.
9. Znaczenie kultury i cywilizacji.
10. Sens i wartość ludzkiego istnienia.
11. Główne problemy współczesnej moralności.
12. Filozofia polityki.
13. Wybrane
kierunki
współczesnej
psychologii
(neopsychoanaliza,
behawioryzm, psychologia humanistyczna).
Klasa II
1
1. Czym jest filozofia? – różne rozumienie filozofii. Działy filozofii. Filozofia,
a inne nauki i różne dziedziny ludzkiego życia.
2. Spór o naturę rzeczywistości (monizm, dualizm, pluralizm, materializm,
spirytualizm). Spór o istnienie Boga.
3. Drogi poznawania świata. Doświadczenie a rozum. Rozum, wiara, intuicja.
Poznanie potoczne i naukowe.
4. Człowiek wobec wartości. Różne koncepcje etyczne.
5. Wskazania moralne wielkich religii świata.
6. Samowychowanie jako element rozwoju człowieka.
7. Refleksja i autorefleksja jako metody poznawania.
8. Logika jako nauka o poprawnym myśleniu.
9. Filozofia współczesna, najważniejsze kierunki (filozofia analityczna,
filozofia nauki, tomizm współczesny, fenomenologia, egzystencjalizm,
marksizm, hermeneutyka, filozofia dialogu, postmodernizm).
IV.
PRZEWIDYWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Rzetelne prezentowanie cudzych poglądów
Formułowanie podstawowych pytań filozoficznych dotyczących natury
rzeczywistości, natury poznania i etyki
Analizowanie poglądów innych, odnajdywanie argumentów za i przeciw
Prowadzenie dialogu i obrony w dyskusji wybranego stanowiska
filozoficznego
Rozstrzyganie dylematów moralnych zgodnie z wybranym stanowiskiem
etycznym
Dostrzeganie różnic między człowiekiem, a zwierzęciem
Umiejętność odczytywania przesłanek własnych przekonań
Umiejętność dostrzegania wartości
Znajomość obowiązków wobec rodziny, szkoły, najbliższego otoczenia oraz
własnych uprawnień
Dostrzeganie zagadnień filozoficznych w nauce, sztuce oraz moralności i
religii
-
V.
PROPOZYCJE SPOSOBU OCENY UCZNIÓW
Będę oceniać nie tylko poziom wiedzy filozoficznej i nabyte umiejętności, ale
również zaangażowanie uczniów, ich aktywność i twórczość, wkład pracy. Będę
zwracać uwagę na uzdolnienia i zainteresowania ucznia, jego prawo do
swobodnego wypowiadania własnych sądów i opinii oraz indywidualnego ujęcia
problematyki filozoficznej.
VI.
PROCEDURY OSIĄGANIA ZAŁOŻONYCH CELOW
1. Stosowanie metod aktywizujących uczniów (rozmowa nauczająca, pracach
w grupach, metoda projektu indywidualnego, wykład)
2
2. Motywowanie uczniów do analizy zagadnień filozoficznych, dyskusji
problemów związanych z filozofią
3. Zorganizowanie działu filozoficznego w bibliotece szkolnej
4. Współpraca z Dyrektorem i nauczycielem uczącym filozofii w szkole
3