duszność
advertisement
Duszność Katedra i Klinika Otolaryngologii Akademia Medyczna w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. Kazimierz Niemczyk Duszność - stan uświadomionej konieczności wzmożenia czynności oddechowej duszność wysiłkowa - po wysiłku fizycznym duszności spoczynkowa - bez uprzedniej aktywności fizycznej asfiksja (duszenie się) - najcięższa postać duszności, jest stanem ostrej niewydolności oddechowej duszności krtaniowa - zwężenie drogi oddechowej na poziomie krtani jest dusznością spoczynkowo-wysiłkową ma charakter wdechowo-wydechowy ostra przewlekła (może być nieuświadomiona) duszności krtaniowa towarzyszy jej zwykle zjawisko akustyczne, określane jako świst krtaniowy (ang. stridor). Świst krtaniowy jest dźwiękiem o szorstkim brzmieniu powstałym w wyniku przeciskania się powietrza przez zwężone światło krtani, ulegającego turbulencji i wywołującego wibrację jej ścian. Duszność krtaniowa jest zawsze stanem bezpośredniego zagrożenia życia, niejednokrotnie o dramatycznym przebiegu Przyczyny duszności: Przyczyn należy szukać od poziomu gardła do poziomu oskrzeli – Na poziomie gardła – Na poziomie krtani – Na poziomie tchawicy – Na poziomie oskrzeli Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień okołomigdałkowy Ropień zagardłowy lub przestrzeni przygardłowej Ropień języka Ropień dna jamy ustnej Obrzęk naczynioruchowy Quinckego Nowotwory złośliwe Choroby zakaźne (mononukleoza zakaźna, błonica) Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień okołomigdałkowy Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień przestrzeni przygardłowej Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień języka Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień dna jamy ustnej Przyczyny duszności na poziomie gardła: Obrzęk Quinkego Przyczyny duszności na poziomie gardła: Nowotwory złośliwe –rak migdałka Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne Obrzęk krtani Zapalenie nagłośni Ropień nagłośni Porażenie fałdów głosowych Urazy krtani i szyi Ciało obce Skurcz krtani Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne Brodawczaki krtani Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne Przyczyny duszności na poziomie krtani : Zapalenie nagłośni Przyczyny duszności na poziomie krtani : Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani Przyczyny duszności na poziomie krtani : Porażenie fałdów głosowych Przyczyny duszności na poziomie tchawicy: Zwężenia tchawicy (bliznowate, ucisk z zewnątrz przez wole, guz śródpiersia) Uraz tchawicy Ciało obce Tracheomalacja Nowotwory tchawicy Stany zapalne Powikłania po tracheotomii Objawy: Zwężenie światła gardła lub okolicy nadgłośniowej utrudnienie wdechu słyszalny stridor głos zwykle jest prawidłowy Objawy: Zwężenie światła krtani duszność wdechowo-wydechowa często chrypka lub bezgłos Objawy: Zwężenie okolicy podgłośniowej duszność wdechowo-wydechowa często „szczekający kaszel” głos zwykle jest prawidłowy Objawy: Zwężenie światła tchawicy Ciężka duszność wdechowo-wydechowa Uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych – wciąganie dołków nadobojczykowych, dołka nad mostkiem, przestrzeni międzyżebrowych głos jest prawidłowy W każdym przypadku konieczne jest podjęcie natychmiastowego leczenia zachowawczego bądź chirurgicznego, w zależności od przyczyny duszności. Postępowanie: Ustalenie poziomu, na którym nastąpiło upośledzenie drożności dróg oddechowych Rozpoznanie: badanie laryngologiczne, w tym badanie krtani w laryngoskopii pośredniej Zebranie wywiadu od chorego lub osoby towarzyszącej Leczenie duszności krtaniowej obejmuje: przywrócenie oraz utrzymanie drożności drogi oddechowej możliwie najszybsze usunięcie przyczyny wystąpienia duszności Leczenie zachowawcze jest z reguły wystarczające w przypadku zmian zapalno-obrzękowych. "tracheotomia farmakologicza„ podawanie kortykosteroidów w iniekcjach dożylnych – u dorosłych w dawce do 1000 mg – u dzieci 10 mg/kg masy ciała. Duszność w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego: może zawierać komponentę duszności krtaniowej. Lekiem z wyboru jest epinefryna, dawka zależnie od wartości ciśnienia tętniczego krwi chorego oraz stopnia nasilenia objawów anafilaksji. U chorych w ciężkim stanie - dożylnie po rozcieńczeniu 0,1 ml epinefryny 1:1000 w 9,9 ml soli fizjologicznej przez 5 - 10 minut. Przy mniej nasilonych objawach - podskórnie lub domięśniowo dawka 0,3 - 0,5 ml (0,01 ml/kg roztworu 1:1000, maksymalnie do 0,5 ml). Ponadto kortykosteroidy (np. metylprednizolon 125 - 250 mg i.v. lub hydrokortryzon 250 - 1000 mg i.v.) oraz leki przeciwhistaminowe anty H1 (difenhydramina 1 mg/kg i.v. lub i.m. zwykle 50 mg) lub anty H2 (cymetydyna 300 mg i.v., i.m., p.o.). Utrzymywanie się duszności krtaniowej mimo stosowanego leczenia zachowawczego wymaga mechanicznego udrożnienia górnych dróg oddechowych. Interwencja chirurgiczna obejmuje intubację dotchawiczą, tracheotomię, a w szczególnych okolicznościach – konikotomię lub konikopunkcję.
