Urszula Erfurt

Restrukturyzacja personalna w szpitalu specjalistycznym (opis przypadku).
Przedmiotem prezentacji jest restrukturyzacja przeprowadzona w latach 1999–2000 w
Górnośląskim Centrum Rehabilitacji „REPTY” im.gen. J.Ziętka w Tarnowskich Górach.
Pierwszy rok działania Górnośląskiego Centrum Rehabilitacji „REPTY” w Tarnowskich
Górach w warunkach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego był bardzo trudnym
okresem. Nastąpiło bowiem załamanie popytu na świadczone przez Centrum usługi w
zakresie rehabilitacji leczniczej (spadek liczby skierowań na leczenie). Powodem takiej
sytuacji była obawa lekarzy kierujących i chorych o ewentualną odpłatność za leczenie tak jak
ma to miejsce w przypadku sanatoriów. Niedoinformowanie lekarzy i chorych przełamano
dopiero w drugim półroczu 1999r. Niedobory dużej ilości skierowań pacjentów Centrum w
pierwszym kwartale 1999r. doprowadziły do tego, że zdolność pokrycia kosztów leczenia
chorych z przychodów z kontraktów z kasami chorych załamała się.
w obydwu zakresach do roku 1999. W pierwszym kwartale 2000 roku oferta skierowana do
ZUS przyjęta została jedynie w zakresie rehabilitacji schorzeń narządu ruchu. Odrzucenie
możliwości prowadzenia rehabilitacji kardiologicznej dla pacjentów ZUS doprowadziło do
kolejnego załamania się planu rzeczowo- finansowego Centrum na rok 2000 i konieczność
podjęcia szybkich decyzji naprawczych w celu zminimalizowania ostrej dysproporcji
pomiędzy planowanymi przychodami i ponoszonymi przez jednostkę kosztami.
Propozycja programu restrukturyzacji szpitala obejmowała :
restrukturyzację personalną mającą na celu obniżenie poziomu kosztów osobowych,
restrukturyzację operacyjną i organizacyjną (outsourcing usług w zakresie żywienia
zbiorowego oraz utrzymania czystości w szpitalu, wydzielenie ze struktury szpitala Wydziału
Zamiejscowego GCR w Ustroniu jako samodzielnej jednostki służby zdrowia).
Program restrukturyzacji szpitala przygotowany został w porozumieniu z działającymi w
Centrum organizacjami związkowymi . Ponadto szczegóły programu zaprezentowane zostały
Radzie Społecznej szpitala która program ten pozytywnie zaopiniowała i obserwowała proces
jego realizacji.
Pierwszy etap restrukturyzacji personalnej
Szpital jako element systemu opieki zdrowotnej ukierunkowany jest na spełnianie funkcji
profilaktycznej, diagnostyczno – leczniczej i rehabilitacyjnej w odniesieniu do
poszczególnych osób, rodzin i społeczności. Aby funkcje te mogły być realizowane, potrzebni
są pracownicy medyczni z odpowiednimi umiejętnościami i właściwą motywacją do ich
realizacji. Pracownicy są najcenniejszym elementem każdej organizacji, także zakładu opieki
zdrowotnej. To ich potencjał intelektualny
i chęć działania powodują, że szpital może oferować dobrą jakość świadczeń. Ale to właśnie
pracownicy są najdrożsi .Płace personelu stanowią około 50–80% kosztów ogólnych każdego
zakładu opieki zdrowotnej , stąd tak istotny jest wybór odpowiednich metod planowania kadr,
aby ich wartość była zgodna z zapotrzebowaniem chorych na dany typ świadczeń, a
jednocześnie gwarantowała efektywne ich wykorzystanie.
Konieczność wprowadzenia elementów gospodarki rynkowej do działalności zakładów opieki
zdrowotnej, konkurencja na rynku usług zdrowotnych oraz powstawanie różnych podmiotów
świadczących usługi medyczne wpłynęło na to, że planowanie obsad kadrowych musi być
zorientowane na potrzeby zdrowotne pacjentów i ich rodzin, a jednocześnie nie może
pozwalać na marnotrawstwo zasobów.
Mając na uwadze powyższe aspekty w zakresie określenia norm zatrudnienia
i kwalifikacji personelu niezbędnego do realizacji zadań określonych w kontraktach
zawartych z kasami chorych oraz biorąc pod uwagę konieczność świadczenia usług na
najwyższym poziomie do czego zobowiązany jest szpital akredytowany, Dyrekcja Centrum
przystąpiła do realizacji pierwszego etapu restrukturyzacji personalnej już w roku 1999.
Ogłoszony wówczas przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej program tzw. „szybkiej
ścieżki” przewidywał zwrot środków finansowych wydanych przez zakłady opieki
zdrowotnej na wypłacenie należnych zwalnianym pracownikom odpraw oraz odszkodowań.
Przygotowanie tego rodzaju programu restrukturyzacji personalnej wymagało
przeprowadzenia szczegółowej analizy wieku i stażu pracy zatrudnionych pracowników,
ustalenie jaka grupa spośród nich zostanie objęta przepisami o zatrudnieniu i bezrobociu,
gwarantując im zasiłki lub świadczenia przedemerytalne stanowiące zabezpieczenie socjalne
aż do momentu uzyskania praw do pełnej emerytury. W grupie pracowników przewidzianych
do zwolnienia w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi znaleźli się głównie pracownicy,
których odejście nie spowodowało istotnych zakłóceń w pracy szpitala. Obowiązki
zwalnianych pracowników musiały zostać przekazane do wykonania innym pracownikom
często na zasadzie zmiany dotychczasowych prostych umów o pracę na umowy o pracę z
podziałem obowiązków.
W procedurze typowania pracowników do zwolnienia pominięto całkowicie grupę lekarzy,
pielęgniarek oraz fizjoterapeutów uznając standardy zatrudnienia personelu medycznego za
priorytetowe w utrzymaniu i ciągłej poprawie jakości świadczeń medycznych. Pracownicy z
grupy niższego personelu medycznego oraz obsługi jako najniżej wynagradzani pośród
pracowników szpitala byli zainteresowani odejściem z pracy na zasadach zwolnień z
przyczyn dotyczących zakładu pracy albowiem wysokość otrzymywanego przez nich
wynagrodzenia za pracę nie odbiegała istotnie od wysokości proponowanego zasiłku lub
świadczenia przedemerytalnego przy możliwości uzyskania dodatkowego dochodu z innej
pracy.
W wyniku przeprowadzenia pierwszego etapu restrukturyzacji personalnej załoga Centrum
zmniejszyła się o 56,5 etatów kalkulacyjnych.
Urszula Erfurt