1 - NetPrace.pl

Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
6. Procesy mnożnikowe
6.1. Warunek ogólnej równowagi w gospodarce
Warunkiem występowania ogólnej równowagi krótkookresowej w gospodarce jest zrównanie
zagregowanego popytu (AD) i zagregowanej podaży (AS).
Zagregowany popyt (AD, Aggregated Demand) to popyt zgłaszany na
wszystkie dobra i usługi przez wszystkich uczestników gospodarki łącznie.
Zagregowana podaż (AS, Aggregated Supply) to podaż wszystkich dóbr i
usług.
Autonomiczne składniki popytu to te, które nie ulegają zmianom pod
wpływem zmian dochodu. Zmiany dochodu powodują natomiast zmiany
składników popytu indukowanego.
Przez zagregowaną podaż będziemy rozumieć wielkość PKB. Zagregowany popyt to suma popytu
konsumpcyjnego, inwestycyjnego, publicznego (rządowego) i zgłaszanego netto przez zagranicę, czyli
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
21
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
AS = Y
AD = C + I + G + NX
Zakładamy przy tym, że
a) krótkookresowa konsumpcja składa się z części autonomicznej (niezależnej od dochodu, C a) oraz
części indukowanej przez dochód, zależnej od krańcowej skłonności do konsumpcji (c) oraz dochodu
rozporządzalnego ( (1-t)·Y, gdzie Y oznacza PKB a t - średnie obciążenie podatkowe)
C = Ca + c·(1-t)·Y
Krańcowa skłonność do konsumpcji mówi o tym, jaką część każdej
dodatkowej jednostki dochodu zostanie przeznaczona na konsumpcję. Na
przykład, krańcowa skłonność do konsumpcji równa 0,8 oznacza, że z
każdej dodatkowej złotówki 80 gr zostanie skonsumowane, a 20 gr
oszczędzone.
b) inwestycje, wydatki rządowe i eksport są wielkościami autonomicznymi (Ia, Ga, Xa)
c) import składa się z części autonomicznej (niezależnej od dochodu, Qa) oraz części indukowanej
przez dochód, zależnej od krańcowej skłonności do importu (q) oraz wielkości dochodu
Podstawiając te kategorie do wzoru na AD otrzymujemy
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
22
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
AD(Y) = (Ca+Ia+Ga+NXa)+ [ c· (1-t) - q ] · Y
Oznaczając całkowity popyt autonomiczny jako ADa otrzymujemy wzór na funkcję popytu
zagregowanego, jako
AD = ADa + [ c· (1-t) - q ] · Y
Rysunek 9. Interpretacja graficzna równowagi zagregowanego popytu i podaży
AD
45°
zagregowany
popyt AD(Y)
E
AD*
popyt indukowany
ADa
popyt autonomiczny
Y*
Y
Linia 45° to zbiór punktów równowagi dla gospodarki
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
23
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
Z warunku równowagi AD = AS otrzymujemy warunek na wielkość dochodu (Y*), przy którym całkowity
popyt równa się całkowitej podaży, a więc sytuację, kiedy warunek równowagi jest spełniony:
Y* = α · ADa
gdzie
α
1
1  c  1  t   q
nazywa się mnożnikiem wydatków autonomicznych.
Mnożnik wydatków autonomicznych mówi, o ile zmieni się
w
wyniku
procesów
mnożnikowych
dochód
równoważący
w gospodarce, jeżeli popyt autonomiczny zmieni się o jednostkę.
Rysunek 10. Interpretacja graficzna zmian popytu autonomicznego
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
24
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
AD
45°
AD1(Y)
E1
AD1*
AD0(Y)
ADa1
AD0*
E0
ADa0
Y0*
Y1*
Y
6.2. Dostosowanie do nowego punktu równowagi
Dostosowanie do nowego punktu równowagi krótkookresowej odbywa się poprzez procesy
mnożnikowe: wzrost popytu powoduje konieczność zwiększenia produkcji (dochodu), a zwiększenie
dochodu powoduje kolejny wzrost popytu. O wielkości tych zmian decyduje mnożnik.
Zadanie 4.
Autonomiczny popyt w gospodarce wynosi 200 mld zł, krańcowa skłonność do konsumpcji 0,90,
krańcowa skłonność do importu 0,01, zaś średnie obciążenie podatkowe 10%. Obliczyć wartość
mnożnika wydatków autonomicznych oraz wielkość dochodu równowagi w gospodarce. Jaki będzie
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
25
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
nowy poziom równowagi, jeżeli popyt wzrośnie o 100 mld zł? W jaki sposób nastąpi cykliczne
dostosowanie gospodarki do nowego poziomu równowagi?
Tabela 11. Dostosowanie do nowego punktu równowagi w gospodarce
ADa
E0
E1
200
300
300
300
...
300
Y
...
AD(Y)
...
równowaga
Decyzja
producentów
-
...
równowaga
...
-
Y-AD(Y)
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
26
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
Rysunek 11. Dostosowanie do nowego punktu równowagi w gospodarce
AD
45°
AD1(Y)
E1
AD1*
AD0(Y)
ADa1
AD0*
E0
ADa0
Y0*
Y1*
Y
6.3. Analiza mnożnika
Jeżeli rośnie skłonność do konsumpcji (c) to wartość mnożnika rośnie.
Jeżeli rośnie stopa podatkowa (t) to wartość mnożnika spada.
Jeżeli rośnie skłonność do importu (q) to wartość mnożnika spada.
Im większa wartość mnożnika, tym bardziej gospodarka jest narażona na wstrząsy i duże zmiany
produktu równowagi dla tej gospodarki. Może się też okazać, że przy dużej wartości mnożnika małe
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
27
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
zmiany popytu autonomicznego powodują dużo większe zmiany dochodu. Czasem konieczność
zwiększenia produkcji może przekraczać możliwości wytwórcze gospodarki. Ogólnie, im mniejszy
mnożnik tym bardziej stabilna jest gospodarka.
7. Cykl koniunkturalny i polityka antycykliczna
7.1. Klasyczny i współczesny cykl koniunkturalny
Cykl koniunkturalny to wahania poziomu produkcji wokół trendu, które
wielkość produkcji wyznacza w czasie.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
28
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
Rysunek 12. Cykl koniunkturalny to wahania produkcji wokół trendu
Y
rzeczywista wielkość
produkcji
trend
czas
Klasyczny cykl koniunkturalny, zaobserwowany na początku XX wieku składał się z czterech
następujących po sobie faz (kryzys, ożywienie, rozkwit, recesja) oraz charakteryzował się dużą
amplitudą wahań poziomu produkcji. Po zastoju gospodarki w fazie kryzysu pojawiał się pewien popyt,
który oznaczał początek fazy ożywienia. Rosnący popyt powodował, że opłacalna stawała się
produkcja. Niestety, możliwości produkcyjne gospodarki były ograniczone i szybkiemu wzrostowi popytu
towarzyszył o dość wolne dostosowanie się podaży. Poza tym, poprzez procesy mnożnikowe popyt
zwiększał się jeszcze bardziej. W sytuacji przewagi popytu nad podażą rosły ceny i rentowność
przedsiębiorstw. Aby zwiększyć możliwości produkcyjne przedsiębiorstwa dokonywały inwestycji
rozwojowych, co w jeszcze większym stopniu zwiększało popyt. Wzrost rentowności powodował, że
przedsiębiorstwa potrzebowały nowych pracowników aby zwiększyć produkcję. W wyniku tego malało
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
29
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
bezrobocie. Poprzez szybko rosnące ceny i małą jeszcze podaż opłacalne były inwestycje w zapasy.
Gospodarka zaczynała rozwijać się coraz szybciej, a wielkość produkcji jeszcze bardziej zwiększała się,
kiedy rozpoczęte wcześniej inwestycje zaczynały przynosić efekty. Wchodząc w fazę rozkwitu (boomu,
bardzo szybkiego wzrostu) podaż znacznie zwiększała swoje rozmiary, wszystkie zasoby produkcyjne
gospodarki były w wykorzystywane w najwyższym stopniu, poziom bezrobocia był bardzo niski. W fazie
rozkwitu dysproporcje pomiędzy popytem i podażą stawały się coraz mniejsze, aż w pewnym momencie
dochodziło do ich krótkookresowego zrównania, a następnie niczym nie kontrolowana podaż zaczynała
przewyższać popyt. Pojawiła się przesłanka wejścia w fazę recesji. Przedsiębiorstwa ograniczały
podaż z uwagi na zbyt mały popyt. Rosły zapasy, rosły koszty funkcjonowania przedsiębiorstw, malała
ich rentowność, w związku z czym redukowano zatrudnienie. Zwiększało się bezrobocie, ale
jednocześnie malały ceny. Poprzez efekty mnożnikowe popyt zmniejszał się jeszcze bardziej (bo
ograniczany był dochód społeczeństwa, który powodował ograniczenie popytu itd.). Część
przedsiębiorstw bankrutowała, pozostawały tylko te, które mogły obniżyć koszty lub funkcjonować przez
pewien okres ze stratą. Rynek oczyszczał się z najmniej efektywnych przedsiębiorstw, ale jednocześnie
zmniejszały się możliwości produkcyjne gospodarki oraz ich wykorzystanie. Podaż zmniejszała się
jednak wolniej od popytu, a wielkość produkcji ograniczono w końcu do pewnego poziomu. Oznaczało
to wejście w fazę kryzysu (dna). Produkcja zatrzymywała się popyt przestawał spadać, podaż powoli
zmniejszała się (likwidacja nadmiernych zapasów). W końcu podaż zrównywała się z popytem na
bardzo niskim poziomie wykorzystania możliwości produkcyjnych. Jednocześnie, niskie ceny stwarzały
zachętę dla przedsiębiorstw do dokonania inwestycji odtworzeniowych w majątek trwały, który był
nadmiernie eksploatowany w poprzednich fazach. W ten sposób inwestycyjny popyt odtworzeniowy
dawał impuls do wzrostu popytu ponad podaż i wejścia gospodarki z powrotem w fazę ożywienia.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
30
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
7.2. Dlaczego cykl współczesny różni się od cyklu klasycznego?
Pełny klasyczny cykl koniunkturalny trwał około 8-10 lat. Współczesny cykl koniunkturalny uległ
skróceniu i trwa od około 4-5 lat, przy czym wyróżnia się w nim dwie fazy: fazę stabilizacji (wolnego
wzrostu produkcji) i fazę rozwoju (szybkiego wzrostu produkcji). Wahania poziomu produkcji wokół
trendu są mniejsze i mniej kosztowne dla społeczeństwa.
1. Zmiany strukturalne w gospodarkach: pojawiają się nowe branże, które wciąż kreują nowe potrzeby,
nowy popyt i próbują go zaspokajać.
2. Postęp techniczny powoduje konieczność wycofywania kapitału i dokonywania inwestycji
odtworzeniownych.
3. Rozwój technik teleinformatycznych powoduje, że szybciej i lepiej można ocenić procesy, jakie
zachodzą w rynku oraz odpowiednio wcześniej zareagować na nie.
4. Rozwój marketingu, zarządzania strategicznego powoduje, że przedsiębiorstwa planują działania
w długim terminie, rozpatrując szanse i zagrożenia.
5. Zwiększył się zakres i efektywność polityki makroekonomicznej państwa oraz udział państwa
w gospodarce.
7.3. Narzędzia polityki antycyklicznej państwa
1. Automatyczne stabilizatory gospodarki:
 progresywne opodatkowanie (patrz: stopa podatków w mnożniku wydatków autonomicznych)
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
31
Materiały do ćwiczeń z MAKROEKONOMII
 system pomocy socjalnej państwa, zwłaszcza zasiłki dla bezrobotnych (patrz: krańcowa
skłonność do konsumpcji w mnożniku wydatków autonomicznych)
 wymiana międzynarodowa (patrz: krańcowa skłonność do importu w mnożniku wydatków
autonomicznych)
2. Indywidualne narzędzia oddziaływania państwa (polityka dyskrecjonalna):
 zmiana stóp procentowych (polityka monetarna)
 zmiana poziomu podatków (polityka fiskalna)
 zamówienia publiczne, kreowanie popytu przez państwo (polityka fiskalna)
 interwencje na rynku (polityka fiskalna)
 wsparcie przedsiębiorstw przez dotacje itp.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Mariusz Kicia <[email protected]>  http://www.kicia.hg.pl
32