Projektowanie - Zbieranie informacji

Planowanie i projektowanie bazy danych :
System informacyjny – to zestaw środków i zasobów, które
pozwalają na gromadzenie informacji, zarządzanie i sterowanie
nimi oraz ich rozpowszechnianie w obrębie instytucji.
Baza danych jest podstawowym składnikiem systemu
informacyjnego, dlatego jej powstawanie i późniejsze
wykorzystanie powinny być widziane z perspektywy potrzeb
danej instytucji.
Fazy cyklu życia (cyklu produkcyjnego) aplikacji baz danych
wynikają z faz cyklu życia systemu informacyjnego.
1
Planowanie
bazy danych
Definicja systemu
Fazy cyklu życia
aplikacji baz
danych:
Gromadzenie
i analiza wymagań
Projektowanie
bazy danych
Konceptualne projektowanie bazy danych
Selekcja SZBD
Logiczne projektowanie
bazy danych
Projektowanie
aplikacji
Fizyczne projektowanie
bazy danych
Tworzenie
prototypów
Implementacja
Konwersja
i przenoszenie danych
Testowanie
Bieżąca konserwacja 2
Główne czynności związane z każdą fazą:
Planowanie bazy danych – Planowanie najbardziej skutecznych i
wydajnych metod realizacji faz cyklu życia;
Definicja systemu – Określenie zakresu i granic stosowania danej
aplikacji bazy danych, wskazanie jej
użytkowników oraz obszarów zastosowań;
Gromadzenie i analiza wymagań – Zbieranie i analiza wymagań
pochodzących od użytkowników i
wynikających z obszarów zastosowań;
Projektowanie bazy danych – Projektowanie konceptualne,
logiczne i fizyczne bazy danych;
3
Selekcja SZBD (opcjonalnie) – Wybór SZBD odpowiedniego dla
aplikacji bazy danych;
Projektowanie aplikacji – Projektowanie interfejsów
użytkowników i programów użytkowych,
które będą przetwarzać bazę danych;
Tworzenie prototypów (opcjonalnie) – Budowanie działającego
modelu aplikacji bazy danych, który
pozwala projektantom i użytkownikom
zobrazować i ocenić sposób działania i
wygląd końcowego systemu;
Implementacja – Tworzenie zewnętrznych, konceptualnych i
wewnętrznych definicji bazy danych i
programów użytkowych;
4
Konwersja i przenoszenie danych – Przenoszenie danych ze
starego systemu do nowego;
Testowanie – Testowanie i usuwanie błędów z aplikacji bazy
danych oraz sprawdzenie zgodności z
wymaganiami użytkowników;
Bieżąca konserwacja – Aplikacja bazy danych jest w pełni
zaimplementowana; System jest na
bieżąco monitorowany i konserwowany;
W razie potrzeby do aplikacji bazy danych
są wprowadzane nowe wymagania
poprzez ponowne przejście przez
powyższe fazy.
5
Planowanie bazy danych:
Powinno być zintegrowane z ogólną strategią instytucji dotyczącą
systemów informacyjnych, poprzez zagadnienia:
•
identyfikacja celów i planów przedsiębiorstwa – określenie
wymagań wobec systemu informacyjnego;
•
ocena aktualnie używanego systemy informacyjnego –
określenie jego mocnych i słabych stron;
•
oszacowanie możliwości technologii informacyjnych, które
pomogą uzyskać przewagę nad konkurencją.
6
Planowanie bazy danych powinno także obejmować opracowanie
standardów, które będą regulować:
•
w jaki sposób będą zbierane dane;
•
jak będzie określany ich format;
•
jaka dokumentacja będzie wymagana oraz
•
w jaki sposób powinny przebiegać projektowanie i
implementacja.
7
Definicja systemu:
Definicja systemu – określa zakres i granice stosowania danej
aplikacji bazy danych oraz głównych perspektyw
użytkowników.
Perspektywa użytkownika – definiuje, jakie są oczekiwania
wobec aplikacji z punktu widzenia konkretnego
stanowiska pracy lub pewnego obszaru zastosowań w
przedsiębiorstwie.
8
Identyfikacja perspektyw zapewnia, że żaden użytkownik bazy
danych nie zostanie pominięty w czasie opracowywania nowej
aplikacji, pozwala na dzielenie pracy na mniejsze części, którymi
można łatwiej zarządzać.
Perspektywa
użytkownika 1
Perspektywa
użytkownika 6
Perspektywa
użytkownika 2
Perspektywa
użytkownika 5
Perspektywa
użytkownika 3
Perspektywa
użytkownika 4
Baza danych
9
Aplikacja bazy danych
Gromadzenie i analiza wymagań:
Proces zbierania i analizy informacji o tej części instytucji, która
będzie obsługiwana przez nową bazę danych oraz wykorzystania
ich do zidentyfikowania wymagań użytkowników wobec
tworzonego systemu.
Gromadzonymi informacjami mogą być:
•
•
•
opisy wykorzystywanych lub tworzonych danych;
szczegóły sposobów wykorzystania lub tworzenia danych;
inne dodatkowe wymagania wobec nowej bazy danych.
10
Gromadzenie i analiza wymagań:
Zgromadzone informacje – opisywane są w dokumentach
specyfikacji wymagań.
Ilość zgromadzonych informacji czy zestaw funkcji
realizowanych przez projektowaną bazę danych nie powinna być
niepełna jak i nadmiarowa
Prowadzić to może do zbyt pobieżnie sformułowanego problemu
(słabego wykorzystania systemu) lub do paraliżu analitycznego
(trudności w implementacji i eksploatacji systemu).
11
Zarządzanie perspektywami:
Scentralizowane - jeden zbiór wymagań obejmuje poszczególne
perspektywy użytkowników tworzonej bazy danych.
Podejście to stosowane gdy wymagania poszczególnych
perspektyw użytkowników pokrywają się w znacznym stopniu, a
aplikacja bazy danych nie jest skomplikowana.
12
Perspektywa
użytkownika 1
Wymagania w 1
perspektywie
użytkownika
Model związków encji
Perspektywa
użytkownika 2
+
Wymagania w 2
perspektywie
użytkownika
Wymagania
we wszystkich
perspektywach
użytkowników
Zależności,
słownik danych
oraz
inne wspomagające
dokumentacje
Perspektywa
użytkownika 3
Wymagania w 3
perspektywie
użytkownika
Ogólny model danych
13
Integrujące zarządzanie perspektywami:
W podejściu tym każdej perspektywie użytkownika
przyporządkowuje się niezależny model danych.
Utworzone modele łączy się ze sobą w końcowej fazie
projektowania bazy danych.
14
+
Perspektywa
użytkownika 1
Wymagania w 1
perspektywie
użytkownika
Perspektywa
użytkownika 3
Model związków encji
+
Perspektywa
użytkownika 2
Wymagania w 2
perspektywie
użytkownika
Perspektywa
użytkownika 3
Perspektywa
użytkownika 3
+
Wymagania w 3
perspektywie
użytkownika
+
Zależności,
słownik danych
oraz
inne wspomagające
dokumentacje
Ogólny model danych
Perspektywa
użytkownika 3
Lokalne modele danych
15
Projektowanie bazy danych:
Metody projektowania bazy danych:
wstępująca – rozpoczyna się od podstawowego poziomu
zawierającego atrybuty, a następnie poprzez analizę
powiązań łączy się je w encje i związki między nimi stosuje się do projektowania prostych baz danych
zawierających małą liczbę atrybutów;
zstępująca – rozpoczyna się od stworzenia modeli danych
zawierających niewielką liczbę ogólnych encji,
atrybutów i związków między nimi, stosując metodę
kolejnych uściśleń wprowadza się encje, związki i
atrybuty niższych poziomów - stosuje się do
projektowania złożonych baz danych;
strategii mieszanej – łączy w sobie powyższe dwie metody.
16
Modelowanie danych:
Celem tego etapu jest ułatwienie zrozumienia znaczenia danych i
pomoc w porozumiewaniu się co do wymagań informacyjnych.
Poprawnie opracowany model danych umożliwia zrozumienie:
•
sposobu widzenia (perspektywy) danych każdego
użytkownika;
•
natury samych danych, niezależnie od ich fizycznej
reprezentacji;
•
zastosowania danych w różnych perspektywach.
17
Przykładowy diagram związków encji:
Biuro
BiuroNr
Ma
Personel
PersonelNr
Nadzoruje
Oferuje
Nieruchomość
Ogląda
NieruchomośćNr
Posiada
Właściciel prywatny
WłaścicielNr
Klient
KlientNr
Wynajmuje
Wynajęty Przez
Wynajęcie
WynajęcieNr
18
Kryteria optymalności modelu:
poprawność – zgodność ze sposobem definiowania i organizacji
danych w przedsiębiorstwie;
prostota – zrozumiałość zarówno dla informatyków, jak i
nieprofesjonalnych użytkowników;
wyrażalność – zdolność odróżniania różnych typów danych,
związków pomiędzy danymi oraz więzów;
brak redundancji – eliminacja niepotrzebnych informacji w
szczególności dbałość o reprezentowanie każdej
informacji tylko raz;
19
uniwersalność – brak powiązań modelu z jakąś konkretną
aplikacją czy technologią, a zatem dostępność
dla wielu różnych;
rozszerzalność – zdolność do rozbudowy o elementy realizujące
nowe wymagania przy minimalnych skutkach
dla istniejących użytkowników;
integralność – zgodność ze sposobami wykorzystywania
informacji i zarządzania nią w
przedsiębiorstwie;
łatwość graficznej prezentacji – zdolność reprezentacji modelu
za pomocą prostych i zrozumiałych
schematów.
20
Etapy projektowania bazy danych:
•
•
•
konceptualne projektowanie bazy danych - proces konstrukcji
modelu dla informacji używanej w przedsiębiorstwie, który jest
niezależny od oprogramowania docelowego, programów
użytkowych, języków programowania czy platformy sprzętowej;
logiczne projektowanie bazy danych - doprecyzowanie i
przekształcenie modelu konceptualnego w logiczny model
danych oparty na docelowym (np. relacyjnym, sieciowym lub
obiektowym) modelu danych projektowanej bazy;
fizyczne projektowanie bazy danych - proces opisu
implementacji bazy danych w pamięci zewnętrznej, który
zawiera bazowe relacje oraz organizacje plików i indeksów
zapewniający efektywny dostęp do danych, realizację więzów
integralności i środków bezpieczeństwa danych.
21
Projektowanie aplikacji:
Faza projektowania interfejsu użytkownika oraz modułów
stosujących i przetwarzających bazę danych.
Projektowanie transakcji
Transakcje – to jedna lub kilka spójnych operacji odwołujących się
do zawartości bazy danych lub ją modyfikujących przeprowadzane
przez pojedynczego użytkownika lub aplikacje.
Projekt transakcji powinien zawierać:
• dane które są używane w transakcji;
• opis czynności realizowanych przez transakcje;
• wyniki transakcji;
• znaczenie transakcji dla użytkowników;
• oczekiwana częstość wykonywania transakcji.
Wyróżnia się transakcje wyszukujące, aktualizujące i mieszane.22
Zasady projektowania interfejsu użytkownika:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
znaczący nagłówek;
zrozumiałe instrukcje;
logiczne grupowanie i ustawianie kolejności pól;
atrakcyjny wizualnie formularz;
znane użytkownikom opisy pól;
spójna terminologia i skróty;
spójne używanie kolorów;
widoczne przestrzeń i granice pól służących do wprowadzania
danych;
wygodna obsługa ruchów kursora;
korekcja błędnie wprowadzanych znaków i pól;
wyraźne oznaczenia pół opcjonalnych;
komunikaty objaśniające pola;
komunikaty błędów informujące o nieakceptowanych polach, ...
23
Implementacja:
Fizyczna realizacja projektów bazy danych i aplikacji.
Wykonywana za pomocą języka definicji danych wybranego
SZBD lub za pomocą graficznego interfejsu użytkownika w
celu stworzenia struktury bazy danych i jej pustych plików.
Natomiast np. transakcje są realizowane za pomocą języka
manipulowania danymi docelowego SZBD.
Konwersja i przeniesienie danych :
Przenoszenie istniejących danych do nowego systemu i konwersje
istniejących aplikacji tak aby współdziałały z nową bazą.
Najczęściej SZBD dostarczają narzędzi do przenoszenia danych z
istniejących plików do nowej bazy danych.
24
Testowanie
Proces uruchamiania aplikacji, którego celem jest wyszukiwanie
błędów. Przeprowadzany według zaplanowanej strategii i najlepiej
przy użyciu realnych danych.
Bieżąca konserwacja
Następujący po instalacji proces monitorowania i konserwacji
systemu, poprzez wykonywanie:
• monitorowania wydajności systemu – gdy spadnie poniżej
akceptowanego poziomu, konieczne mogą być operacje
reorganizacji bazy danych;
• konserwację i aktualizację aplikacji bazy danych (gdy jest
to potrzebne) – nowe wymagania są wprowadzane do
aplikacji bazy danych poprzez przejście przez wcześniejsze
25
fazy cyklu życia aplikacji.
Administracja danymi
Zarządzanie zasobami danych, w tym planowanie bazy danych,
tworzenie i utrzymywanie standardów, założeń i procedur oraz
konceptualne i logiczne projektowanie bazy danych.
Administracja bazą danych
Zarządzanie fizyczną realizacją aplikacji, w tym fizyczne
projektowanie i implementację bazy danych, definiowanie zasad
bezpieczeństwa i więzów integralności, monitorowanie
wydajności bazy danych przeprowadzanie jej reorganizacji w
razie potrzeby.
26
Techniki zbierania informacji:
Zbieranie informacji – to formalny proces wykorzystujący takie
techniki, jak ankiety i wywiady, do zebrania faktów dotyczących
systemów, wymagań i preferencji.
Zbieranie informacji jest wyjątkowo ważne we wczesnych fazach
cyklu życia aplikacji (planowanie bazy danych; definicja systemu;
gromadzenie i analiza wymagań).
Wówczas właśnie wykonawca bazy danych poznaje terminologię,
problemy, możliwości, więzy, wymagania i priorytety
przedsiębiorstwa oraz przyszłych użytkowników systemu.
27
Bardzo ważne jest wstępne oszacowanie, ile czasu i pracy
trzeba będzie poświęcić na zbieranie informacji w danym
projekcie bazy danych.
Zbyt dokładne badania mogą doprowadzić do zbytniego
skomplikowania systemu i trudności w jego implementacji,
konserwacji i użyciu, zaś zbyt pobieżna analiza grozi
niepotrzebnym nakładem czasu i pieniędzy na pracę nad złym
rozwiązaniem źle sformułowanego problemu.
28
Najczęściej używane techniki zbierania informacji:
• Analiza dokumentacji
• Wywiady
• Obserwacja działalności przedsiębiorstwa
• Prowadzenie badań
• Ankietowanie
29
W cyklu życia aplikacji bazy danych wykonawca bazy musi
szukać informacji dotyczących bieżącego lub przyszłego
systemu.
Tak jak fazy cyklu życia aplikacji bazy danych, tak i podczas
zbierania informacji i wykonywanej dokumentacji mogą być
wymagane pewne liczby powrotów do poprzednich faz.
30
Przykłady zbieranych danych i wykonywanej
dokumentacji dla każdej fazy cyklu życia aplikacji
bazy danych:
Fazy cyklu
Przykłady zbieranych Przykłady wykonywanej
życia aplikacji
informacji
dokumentacji
bazy danych
Planowanie bazy
danych
Definicja
systemu
Cele i zadania aplikacji
bazy danych
Opis głównych
perspektyw
użytkowników (w tym
stanowiska pracy i
obszary działalności)
Określenie misji i zadań
aplikacji bazy danych
Definicja zakresu i granic
stosowania aplikacji bazy
danych; definicja
perspektyw użytkowników,
które zostaną zrealizowane
31
Fazy cyklu
Przykłady zbieranych Przykłady wykonywanej
życia aplikacji
informacji
dokumentacji
bazy danych
Gromadzenie i
analiza
wymagań
Projektowanie
bazy danych
Selekcja SZBD
(opcjonalnie)
Wymagania dotyczące
perspektyw
użytkowników i
systemu
Oceny użytkowników
na temat logicznego
projektu bazy danych
Specyfikacja wymagań
systemowych i
użytkowników
Zestaw funkcji
dostarczony przez
docelowy SZBD
Ocena i rekomendacja
SZBD
Projekt konceptualny i
logiczny bazy danych
(modele ER, słowniki
danych, schemat
relacyjny); fizyczny projekt
danych
32
Fazy cyklu życia Przykłady zbieranych Przykłady wykonywanej
aplikacji bazy
informacji
dokumentacji
danych
Projektowanie
aplikacji
Oceny użytkowników Projekt aplikacji (w tym
na temat projektu
opis programów i
interfejsu użytkownika interfejsu użytkownika)
Tworzenie
prototypów
Oceny użytkowników Zmodyfikowane
na temat prototypu
wymagania
użytkowników i
specyfikacja systemu
Implementacja
Zestaw funkcji
dostarczony przez
docelowy SZBD
33
Fazy cyklu
Przykłady
Przykłady wykonywanej
życia aplikacji
zbieranych
dokumentacji
bazy danych
informacji
Konwersja i
Formaty aktualnie
przenoszenie
przechowywanych
danych
danych; możliwości
docelowego SZBD
dotyczące importu
danych
Testowanie
Wyniki testowania Używane strategie testowania;
analizy wyników testowania
Bieżąca
Wyniki testowania Podręcznik użytkownika;
konserwacja
wydajności; nowe i analiza wyników wydajności;
zmienione
zmodyfikowane wymagania
wymagania
użytkowników i specyfikacja
systemowe i
systemu
użytkowników
34
Analiza dokumentacji
Może być użyteczna do ustalenia skąd wzięła się potrzeba posiadania
bazy danych. Może również zawierać informacje o tej części
przedsiębiorstwa, której dotyczy analizowany przez nas problem.
Przykładowe typy dokumentacji, które powinniśmy poddać analizie:
Cel dokumentacji
Przykłady użytecznych źródeł
Opisanie problemu i Wewnętrzne notatki, listy elektroniczne i
potrzeby stworzenia konspekty spotkań;
bazy danych
Skargi klientów, pracowników i inne dokumenty
opisujące problem;
Raporty i przeglądy wydajności;
35
Cel dokumentacji Przykłady użytecznych źródeł
Opisanie tej części
przedsiębiorstwa,
której dotyczy
badany problem
Schematy organizacyjne, określenie misji i plany
strategiczne przedsiębiorstwa;
Zadania tej części przedsiębiorstwa, którą
badamy;
Opisy stanowisk pracy i zadań;
Przykłady formularzy i raportów wypełnionych
ręcznie;
Przykłady formularzy i raportów wypełnionych
za pomocą komputera
Opisanie
Różnego typu schematy działań i diagramy;
bieżącego systemu Słownik danych;
Projekt aplikacji bazy danych;
Dokumentacja programów;
Podręczniki użytkownika i materiały
36
szkoleniowe.
Wywiady:
Poprzez wywiad jesteśmy w stanie bezpośrednio uzyskiwać
informacje od poszczególnych osób. Główne cele to: zbieranie,
sprawdzenie i wyjaśnienie informacji, angażowanie
użytkowników, identyfikacja wymagań oraz zbieranie pomysłów i
opinii.
Zalety i wady korzystania z wywiadów jako techniki zbierania
informacji:
37
–
–
–
–
–
–
–
–
Zalety:
Pozwalają osobom ankietowanym odpowiadać otwarcie i swobodnie.
Dają osobom ankietowanym poczucie uczestnictwa w projekcie.
Pozwalają ankieterom na zdobycie interesujących komentarzy od
osób ankietowanych.
Pozwalają ankieterom na dopasowanie lub przeformułowanie pytań w
trakcie wywiadu.
Pozwalają ankieterom na obserwowanie mimiki i zachowania osób
ankietowanych.
Wady:
Wymagają dużo czasu i są kosztowne, dlatego mogą być
niepraktyczne.
Ich powodzenie zależy od zdolności komunikacyjnych ankieterów.
Ich powodzenie zależy od chęci uczestnictwa w wywiadzie osób
ankietowanych.
38
Obserwacja działalności przedsiębiorstwa:
Obserwacje wykonujemy w celu zrozumienia istniejącego
systemu – albo poprzez aktywne uczestnictwo, albo poprzez
przyglądanie się osobie wykonującej dane czynności.
Jest ona szczególnie użyteczna, gdy chcemy zweryfikować
dane zebrane innymi metodami lub gdy pewne zagadnienia są
na tyle złożone, że użytkownicy nie potrafią ich w pełni
wyjaśnić.
39
–
–
–
–
–
–
–
–
Zalety:
Pozwalają na sprawdzenie faktów i danych.
Obserwator widzi dokładnie wykonywane czynności.
Obserwator może także otrzymać dane opisujące fizyczne
otoczenie wykonywanego zadania.
Względnie nieduże koszty.
Obserwator może także dokonać pomiarów parametrów
wykonywanej pracy.
Wady:
Ludzie świadomie lub nie mogą zachowywać się odmiennie, gdy
są obserwowani.
Obserwator może niewłaściwie oceniać zadania o różnym stopniu
trudności i wielkości, które normalnie występują w
obserwowanym okresie.
Niektóre zadania nie zawsze są wykonywane w taki sam sposób,
40
w jaki to zostało zaobserwowane.
Prowadzenie badań:
Przeprowadzenie badań dotyczących aplikacji lub problemu na
podstawie czasopism, podręczników czy Internetu pozwoli
zapoznać się z istniejącymi rozwiązaniami podobnych
problemów oraz dowiedzieć się czy istnieją pakiety
oprogramowania rozwiązujące w pełni lub częściowo nasze
zadanie.
Wady i zalety prowadzenia badań jako techniki zbierania
informacji:
41
Zalety:
– Może zaoszczędzić czas, jeśli rozwiązanie już istnieje.
– Badacz może zobaczyć, w jaki sposób inni rozwiązywali
podobne problemy lub spełniali podobne wymagania.
– Pozwala badaczom śledzić aktualny rozwój dziedziny.
Wady:
– Może pochłaniać wiele czasu na znalezienie podobnego
rozwiązania.
– Wymaga dostępu do właściwych źródeł informacji.
– Może ostatecznie nie pomóc w rozwiązaniu problemu, gdy taki
problem nie jest nigdzie opisany.
42
Ankietowanie:
Ankiety to specjalne formularze służące do zbierania informacji
od dużej grupy ludzi, przy jednoczesnym zachowaniu pewnej
kontroli nad udzielanymi odpowiedziami.
Wady i zalety ankietowania jako techniki zbierania informacji:
43
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Zalety:
Ludzie mogą wypełniać i oddawać ankiety w dogodnym dla siebie
terminie.
Względnie niedrogi sposób uzyskiwania danych od dużej liczby osób.
Ludzie dużo chętniej dostarczają prawdziwych informacji, gdy
wiedzą, że ankiety są anonimowe.
Odpowiedzi mogą zostać szybciej zestawione i przeanalizowane.
Wady:
Liczba zwróconych ankiet może być niska (często tylko 5% do 10%).
Ankiety mogą zostać tylko fragmentarycznie wypełnione.
Nie daje możliwości uściślenia lub przeformułowania pytań, które
zostały źle zinterpretowane.
Nie pozwalają obserwować i analizować zachowania odpowiadającej
osoby.
Przygotowanie ankiety może wymagać dużo czasu.
44
Analiza przykładu Biura Nieruchomości:
•
•
•
•
Zamówiono wykonanie aplikacji bazy danych wspierającej
działalność firmy, która specjalizuje się w obrocie
nieruchomościami
poprzez
pośredniczenie
pomiędzy
właścicielami, którzy chcą wynająć swoje umeblowane domy
lub mieszkania, a klientami firmy, którzy poszukują tego typu
nieruchomości do wynajęcia na określony czas.
Firma zatrudnia 2000 pracowników w 100 biurach.
W każdym biurze: dyrektor, kierownicy i asystenci.
Dyrektor jest odpowiedzialny za bieżące funkcjonowanie biura,
a kierownicy nadzorują pracę grup pracowników (asystentów).
45
Wypełniane formularze wykorzystywane są w przypadku:
•
•
przyjęcia nowo zatrudnionego pracownika;
•
rejestracji
klienta
zainteresowanego
wynajęciem
nieruchomości (z określeniem wymagań dotyczących
szukanej nieruchomości)
•
rejestracji nieruchomości do wynajęcia (szczegółowe
informacje o nieruchomości z uzgodnionym czynszem);
realizacji umowy najmu.
46
Firma realizuje czynności wynikające z pakietu jej usług
(przeprowadzanie rozmów z potencjalnymi wynajmującymi,
organizacja wizyt w nieruchomościach, zamieszczanie ogłoszeń w
gazetach i negocjacja czynszu), aby znaleźć najemcę i aby
nieruchomość przynosiła jak największy zysk zarówno
właścicielowi jak i oczywiście firmie.
Zarejestrowanym klientom dostarcza się raz w tygodniu raport
zawierający listę nieruchomości oferowanych do wynajęcia.
Klienci mogą chcieć obejrzeć jedną lub więcej nieruchomości z
tej listy, następnie informują biuro, czy oferta spełnia ich
wymagania.
Gdy klient znajdzie odpowiadającą mu nieruchomość, pracownik
firmy przygotowuje umowę najmu według określonego
formularza.
47
Planowanie bazy danych:
Określenie misji – celem aplikacji bazy danych jest:
•
utrzymanie danych, które są używane i generowane w trakcie
działalności firmy;
•
wspieranie kooperacji i współdziałania danych pomiędzy
biurami.
48
Na podstawie wywiadów z odpowiednią liczbą pracowników,
używając głównie pytań otwartych, np.:
- Jaki jest zakres Pana obowiązków?
- Jakie czynności wykonuje Pan standardowo każdego dnia?
- Z jakiego rodzaju danymi ma Pan do czynienia?
- Z jakiego typu raportów korzysta Pan w swojej pracy?
- Za jakie sprawy jest Pan odpowiedzialny?
- Jakie usługi oferuje Pana firma?
sformułowano cele misji dla aplikacji bazy danych:
49
Utrzymywanie (wprowadzanie, aktualizacja i usuwanie) danych
dotyczących: biur,
personelu,
nieruchomości do wynajęcia,
właścicieli nieruchomości,
klientów,
wizyt w nieruchomościach,
wynajęć,
ogłoszeń prasowych.
50
Realizacja wyszukiwań dotyczących: biur.
personelu.
nieruchomości do wynajęcia.
właścicieli nieruchomości.
dotyczących klientów.
wizyt w nieruchomościach.
wynajęć.
ogłoszeń prasowych.
Śledzenie statusu: nieruchomości do wynajęcia.
klientów, którzy poszukują lokalu.
wynajęć.
Tworzenie raportów na temat: biur.
personelu.
nieruchomości do wynajęcia.
właścicieli nieruchomości.
klientów.
wizyt w nieruchomościach.
wynajęć.
ogłoszeń prasowych.
51
Definicja systemu:
Definiowanie granic stosowania aplikacji bazy danych na podstawie dalszych
wywiadów z użytkownikami czy analizy dokumentów używanych w firmie:
Sprzedaż
nieruchomości
Marketing
Dział płac
Wynajem
nieruchomości
Personel
Dział ogłoszeń
nieruchomości
Dział obsługi
klienta
Granice stosowania systemu
Dział kadr
52
Gromadzenie i analiza wymagań:
Specyfikacja wymagań użytkowników – opisuje szczegółowo
dane, które będą przechowywane w bazie danych, i sposób ich
wykorzystania.
Gromadzenie dodatkowych informacji dotyczących perspektyw
użytkowników w aplikacji bazy danych posługując się dalszymi
wywiadami i obserwowaniem działalności przedsiębiorstwa, np.:
• Jakie informacje musi Pan przechowywać o danych X?
(np. o personelu imię nazwisko, stanowisko, płeć, data
urodzenia, pensja)
• Jakie
operacje wykonuje Pan z danymi X? (np.
wprowadzanie danych o nowym pracowniku, usuwania
odchodzącego, czasem nazwisk i numerów telefonów
dyrektorów biur)
53
Przykłady bardziej ogólnych pytań do dyrektora dotyczących
wymagań systemowych:
• Jakie transakcje są często wykonywane na bazie danych?
(Aktualne dane dotyczące nieruchomości i klientów)
• Jakie transakcje są krytyczne dla działalności
przedsiębiorstwa? (wyszukiwanie konkretnych
nieruchomości oraz aktualna lista nieruchomości do
wynajęcia)
• Kiedy są wykonywane te krytyczne transakcje? (Każdego
dnia, z największym obciążeniem w godzinach 16-18)
54
Przykłady bardziej ogólnych pytań do prezesa dotyczących
wymagań systemowych:
• Jakiego typu zabezpieczeń potrzebuje Pan w stosunku do
aplikacji bazy danych? (pracownicy powinni widzieć tylko
te dane które są im potrzebne do wykonywania pracy i w
formie odpowiedniej do swoich zadań)
• Czy
istnieją jakieś dane poufne, które powinny być
dostępne tylko dla niektórych pracowników? (np.
kierownicy powinni mieć dostęp do danych o
pracownikach, ale nie powinni widzieć ich pensji)
55
• Jakie dane archiwalne chce Pan przechowywać? (dane o
klientach, właścicielach i umowy najmu w celu przesyłania
nowych ofert oraz prowadzenia analiz)
• Jakie wymagania ma spełniać system baz danych - praca w
sieci i współdzielony dostęp? (wszystkie biura połączone z
głównym oddziałem, w biurach większość czasu
pracownicy będą korzystać wyłącznie z lokalnych danych)
• Jakiego typu zabezpieczeń przed awariami systemu i utratą
danych oczekuje Pan w aplikacjach bazy danych? (np.
kopia zapasowa każdego wieczora po zamknięciu biur)
56
Zarządzanie perspektywami
Określenie głównych perspektyw użytkownika dla aplikacji bazy
danych na podstawie analizy wszystkich zgromadzonych dotychczas
danych:
Dane
Typ dostępu
Wszystkie
biura
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Jedno biuro
Cały personel
Personel biura
Prezes
Dyrektor Kierownik Asystent
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
57
Dane
Typ dostępu
Wszystkie
nieruchomości
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Nieruchomości
biura
Wszyscy
właściciele
Właściciele z
biura
Wszyscy
klienci
Klienci z biura
Prezes
X
X
Dyrektor Kierownik Asystent
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
58
Dane
Typ dostępu
Wszystkie
wizyty
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Utrzymanie danych
Zapytanie
Raport
Wizyty z biura
Wszystkie
wynajęcia
Wynajęcia
w biurze
Wszystkie
gazety
Gazety z
ogłoszeniami
biur
Prezes
X
X
X
X
Dyrektor Kierownik Asystent
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
59
Zarządzanie perspektywami
Prezes
Dyrektor
biura
X
X
personel
X
X
X
nieruchomości do
wynajęcia
X
X
X
X
właściciele
X
X
X
X
klienci
X
X
X
X
X
X
X
X
wizyty w
nieruchomościach
wynajęcia
X
X
gazety
X
X
Kierownik Asystent
60
Wybór użycia podejścia scentralizowanego czy integrującego
perspektywy na podstawie np. stopnia powiązania pomiędzy
perspektywami użytkowników a głównymi rodzajami danych
używanych przez aplikację bazy danych:
Na poprzednim slajdzie zauważyć, że większe podobieństwa
występują pomiędzy danymi używanymi przez prezesa i dyrektora
oraz pomiędzy danymi kierownika i asystenta.
Możemy zatem użyć np. najpierw podejścia scentralizowanego
tworząc perspektywy dyrektorów oraz personelu. Następnie
użyjemy podejścia integrującego perspektywy do połączenia tych
dwóch modeli.
61
Specyfikacja systemowa
opisuje cechy, które powinna posiadać aplikacja bazy danych:
•
•
•
•
początkowa wielkość bazy danych;
•
•
•
•
wydajność;
szybkość przyrostu danych w bazie;
typy i średnie liczby wyszukiwań rekordów;
wymagania dotyczące pracy w sieci i współdzielonego
dostępu;
bezpieczeństwo;
kopie zapasowe i odzyskiwanie danych;
aspekty prawne.
62
Początkowa wielkość danych
1. Około 2000 osób personelu pracuje w ponad 100 biurach; w
każdym biurze pracuje średnio 20, maksymalnie 40 osób;
2. We wszystkich biurach jest około 100 000 nieruchomości; w
każdym biurze jest średnio 1000, a maksymalnie 3000
nieruchomości;
3. Jest około 60 000 właścicieli nieruchomości; w każdym biurze
jest średnio 600, a maksymalnie 1000 właścicieli;
63
4. We wszystkich biurach jest zarejestrowanych około 100 000
klientów; w każdym biurze jest zarejestrowanych średnio
1000, a maksymalnie 1500 klientów;
5. We wszystkich biurach jest około 4 000 000 wizyt w
nieruchomościach; w każdym biurze jest średnio 40 000, a
maksymalnie 100 000 wizyt;
6. We wszystkich biurach jest około 400 000 umów najmu; w
każdym biurze jest średnio 4000, a maksymalnie 10 000
umów;
7. We wszystkich biurach dano około 50 000 ogłoszeń
prasowych w około 100 gazetach.
64
Szybkość przyrostu danych w bazie
1. Około 500 nowych nieruchomości i 200 nowych właścicieli
nieruchomości jest dodawanych do bazy danych w każdym
miesiącu.
2. Gdy nieruchomość przestaje być dostępna do wynajmu, jej rekord
jest usuwany z bazy danych; miesięcznie jest usuwanych średnio
100 rekordów nieruchomości.
3. Jeśli właściciel nieruchomości nie zgłasza przez okres dwóch lat
żadnej nieruchomości do wynajęcia, to jego rekord jest usuwany;
miesięcznie usuwa się z bazy średnio 100 rekordów właścicieli.
4. W każdym miesiącu jest zatrudnianych i zwalnianych średnio 20
pracowników. Rekord pracownika, który odszedł z pracy, jest
usuwany po roku. W każdym miesiącu usuwanych jest z bazy
średnio 20 rekordów pracowników.
65
5. Miesięcznie rejestrowanych jest średnio 1000 nowych klientów
we wszystkich biurach. Gdy klient nie ogląda i nie wynajmuje
żadnej nieruchomości przez okres dwóch lat, jego rekord jest
usuwany; miesięcznie jest usuwanych średnio 100 rekordów
klientów.
6. W każdym miesiącu rejestrowanych jest średnio 5000 nowych
wizyt w nieruchomościach we wszystkich biurach. Informacje
dotyczące danej prezentacji kasowane są po upływie jednego
roku od daty rejestracji.
7. Miesięcznie zawieranych jest średnio 1000 nowych umów najmu
we wszystkich biurach. Informacje dotyczące umowy najmu
usuwane są z bazy po upływie dwóch lat od ich rejestracji.
8. W każdym tygodniu dawanych jest do prasy średnio 1000
ogłoszeń. Informacje dotyczące ogłoszenia kasowane są po
upływie jednego roku od daty rejestracji.
66
Typy i średnie liczby wyszukiwań rekordów
1. Wyszukiwanie informacji o biurach – średnio 10 dziennie;
2. Wyszukiwanie informacji o pracowniku biura - średnio 20
dziennie.
3. Wyszukiwanie informacji o danej nieruchomości - średnio
5000 dziennie.
4. Wyszukiwanie informacji o właścicielach nieruchomości średnio 100 dziennie.
67
5. Wyszukiwanie informacji o kliencie - średnio l000 dziennie
(od poniedziałku do czwartku) i 2000 dziennie (piątek i
sobota). Szczyt obciążenia występuje codziennie w godzinach
12-14 i 17-19.
6. Wyszukiwanie informacji o wizytach w nieruchomościach średnio 2000 dziennie (od poniedziałku do czwartku) i 5000
dziennie (piątek i sobota). Szczyt obciążenia występuje
codziennie w godzinach 12-14 i 17-19.
7. Wyszukiwanie informacji o wynajęciach - średnio 1000
dziennie (od poniedziałku do czwartku) i 2000 dziennie
(piątek i sobota). Szczyt obciążenia występuje codziennie w
godzinach 12-14 i 17-19.
68
Wydajność
1. W godzinach pracy biura, poza godzinami szczytu, oczekiwany
czas odpowiedzi systemu wyszukiwania pojedynczych
rekordów powinien wynosić mniej niż 1 sekundę; w godzinach
szczytu mniejszy niż 5 sekund;
2. W godzinach pracy biura, poza godzinami szczytu, oczekiwany
czas odpowiedzi systemu na wyszukiwania wielu rekordów
powinien wynosić mniej niż 5 sekund; w godzinach szczytu
mniej niż 10 sekund;
3. W godzinach pracy biura, poza godzinami szczytu, oczekiwany
czas odpowiedzi systemu na każdą aktualizację lub zapis
powinien wynosić mniej niż 1 sekundę; w godzinach szczytu
mniej niż 5 sekund.
69
Bezpieczeństwo:
1. Dostęp do bazy danych powinien być chroniony hasłem;
2. Każdej osobie z personelu powinny być przydzielone prawa
dostępu do bazy danych odpowiednie do zajmowanego
stanowiska (perspektywy użytkownika), tzn. prezesa,
dyrektora, kierownika i asystenta;
3. Każdy pracownik powinien mieć dostęp do danych
niezbędnych do wykonywania jego pracy i widzieć te dane w
formie odpowiedniej do jego zadań.
70
Kopie zapasowe i odzyskiwanie danych:
Kopie zapasowe bazy danych powinny być wykonywane
codziennie o północy.
Aspekty prawne:
W każdym państwie obowiązujące prawo określa zakres ochrony
danych osobowych przechowywanych w bazie danych, dlatego
wszelkie prawne wymagania, które muszą być spełnione,
powinny zostać zbadane i zaimplementowane.
71
Przykładowe wyszukiwanie danych użytkownika „Biuro”:
1. Podaj informacje o biurach w danym mieście;
2. Podaj liczbę wszystkich biur w danym mieście.
3. Podaj nazwiska, stanowiska oraz wysokości pensji pracowników
zatrudnionych w danym biurze. Wynik uporządkuj według nazwisk.
4. Podaj całkowitą liczbę pracowników firmy oraz ich sumaryczną pensje.
5. Podaj liczbę pracowników zatrudnionych na
stanowiskach we wszystkich biurach w Białymstoku.
poszczególnych
Użytkownik „Biuro” 2 (zarząd biura):
6. Podaj nazwiska wszystkich dyrektorów biur w kolejności wyznaczonej
adresami biur.
7. Podaj nazwiska wszystkich pracowników podległych określonemu
kierownikowi.
8. Podaj numery, adresy, typy i wysokość czynszu dla wszystkich
nieruchomości z Białegostoku. Wynik uporządkuj według czynszu.
9. Podaj informacje o wszystkich nieruchomościach nadzorowanych przez
określonego pracownika.
10. Podaj liczbę nieruchomości nadzorowanych przez każdego pracownika w
każdym z biur.
Użytkownik „Biuro” 3 (zarząd biura):
11. Podaj informacje o nieruchomościach oferowanych do wynajęcia przez
właścicieli instytucjonalnych zarejestrowanych w danym biurze.
12. Podaj całkowitą liczbę nieruchomości każdego typu zarejestrowanych w
każdym z biur.
13. Podaj informacje o wszystkich właścicielach prywatnych oferujących do
wynajęcia więcej niż jedną nieruchomość.
14. Podaj informacje o wszystkich mieszkaniach w Białymstoku, w których
są przynajmniej trzy pokoje, a czynsz nie przekracza 400 złotych.
15. Podaj numery, nazwiska i numery telefonów oraz preferowany rodzaj
nieruchomości dla wszystkich klientów danego biura.
Użytkownik „Biuro” 4 (zarząd biura):
16. Znajdź nieruchomości, które były ogłaszane w prasie częściej, niż
wynosi przeciętna liczba ogłoszeń dotyczących jednej nieruchomości.
17. Podaj informacje o wynajęciach nieruchomości zarejestrowanych w
danym biurze, których termin końcowy upłynie w następnym miesiącu.
18. Podaj całkowitą liczbę umów najmu zawartych w biurach w Łomży na
okres krótszy niż jeden rok.
19. Podaj najwyższą dzienną stawkę za wynajęcie nieruchomości w
każdym z biur. Wynik uporządkuj według numerów biur.
Przykładowe wyszukiwanie danych użytkownika „Personel”:
1. Podaj wszystkich podwładnych danego kierownika z danego biura;
2. Podaj szczegółowe informacje o wszystkich asystentach, uporządkowane
według nazwiska i biura.
3. Podaj szczegółowe informacje o nieruchomościach (obejmujące także
kaucje za wynajęcie), które można uzyskać w biurze, wraz z
informacjami o właścicielu.
4. Podaj szczegółowe informacje o nieruchomościach nadzorowanych przez
wskazanego pracownika z danego biura.
Użytkownik „Personel” 2 (pracownicy):
5. Podaj dane klientów zarejestrowanych w danym biurze oraz dla każdego
klienta dane pracownika, który go zarejestrował.
6. Podaj dane nieruchomości znajdujących się w Łomży, dla których
miesięczny czynsz nie przekracza 450 złotych.
7. Podaj nazwisko i numer telefonu właściciela wskazanej nieruchomości.
8. Podaj uwagi
nieruchomość.
zgłaszane
przez
klientów
odwiedzających
daną
9. Podaj nazwiska i numery telefonów klientów, którzy oglądali
nieruchomość, ale nie zgłosili żadnych uwag.
Użytkownik „Personel” 3 (pracownicy):
10. Podaj szczegółowe informacje dotyczące wynajęcia określonej
nieruchomości przez określonego klienta.
11. Podaj informacje o wynajęciach nieruchomości, których termin
końcowy upłynie w następnym miesiącu.
12. Podaj informacje o nieruchomościach, których nie udało się wynająć
przez ponad trzy miesiące.
13. Podaj listę klientów, których wymagania odpowiadają określonej
nieruchomości.