ŻRÓDŁA DO USTNEGO EGZAMINU Z HISTORII KLASA I

ŻRÓDŁA DO USTNEGO EGZAMINU Z HISTORII KLASA I – SIERPIEŃ 2017
ŚWIAT PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ
Zinterpretuj zawarte w poniższych obrazach przesłania
„Hitler – nasza ostatnia nadzieja”
„ Cios w plecy” -
„Nie wiem, czy ci pomogę Adolfie,
„Dzieło Stalina” - industrializacja
ale doskonale rozumiem twój punkt widzenia”
- współpraca niemiecko – radziecka, na brzuchach węży podbite kraje
Mussolini „tak”
Guernica – wojna domowa w Hiszpanii
Polska w okresie międzywojennym
„Sanacja – uzdrowienie”
Bitwa warszawska 1920
„Brzydka Panna Młoda” – konstytucja kwietniowa 1935
„Widzisz, Marinko, im nie przeszkadza nawet pianie
francuskiego koguta!”rysunek z 1934 – układ polsko - niemiecki
plebiscyt i powstania na Górnym Śląsku
II wojna
Kampania wrześniowa 1939
Wojna niemiecko – radziecka. Załamanie paktu o nieagresji
przegrana przez Hitlera bitwa o Anglię 1940
pomścić 7 grudnia 1941 – wezwanie do rewanżu
Za Pearl Harbor
Zbrodnia katyńska
zniechęcenie do czytania ocenzurowanej przez Niemców
tzw. „prasy gadzinowej”
powstanie warszawskie
referendum ludowe 1946
TEKSTY ŹRÓDŁOWE PISANE
1.Pakt Ligi Narodów, uchwalony w wersalu 28 czerwca 1919 r
Wysokie, układające się Strony, zważywszy, że dla rozwoju współpracy między narodami oraz dla
zapewnienia im pokoju i bezpieczeństwa należy przyjąć pewne zobowiązania nieuciekania się do wojny,
utrzymywać jawne stosunki międzynarodowe, oparte na sprawiedliwości i honorze, przestrzegać ściśle
przepisów prawa międzynarodowego, uznanych dotąd za normy rzeczywistego postępowania Rządów,
przestrzegać sprawiedliwości i skrupulatnie szanować wszelkie zobowiązania traktatowe we wzajemnych
stosunkach między zorganizowanymi narodami, przyjmują niniejszy Pakt, który ustanawia Ligę Narodów.
[...] Jeżeli jeden z członków Ligi ucieka się do wojny [...],uważany będzie ipso facto [tym samym] za
dopuszczającego się aktu wojennego przeciw wszystkim członkom Ligi. Co zobowiązują się zerwać z nim
natychmiast wszystkie stosunki handlowe i finansowe, zakazać wszelkich stosunków między obywatelami a
obywatelami państwa, które złamało Pakt, wreszcie przerwać porozumiewanie się w sprawach finansowych,
handlowych czy osobistych między obywatelami tego państwa a obywatelami innych Państw, należących lub
nie należących do Ligi.
Pytania
A. Wyjaśnij, jakie cele miały przyświecać Lidze Narodów.
B. Jakie konsekwencje groziły państwom członkowskim Ligi Narodów, gdyby rozpoczęły one działania
wojenne przeciwko krajom należącym do tej organizacji międzynarodowej.
2. Doktryna faszyzmu
Fragment programu społeczno-politycznego faszystów włoskich autorstwa Benito Mussoliniego
(...) Faszyzm jest afirmacją państwa, uznając w nim prawdziwą rzeczywistość jednostki. [...] Dlatego dla faszysty
wszystko mieści się w państwie i poza państwem nie istnieje nic ludzkiego ani duchowego, ani tym bardziej nie
posiada jakiejkolwiek wartości. W takim pojęciu faszyzm jest totalitarny, a państwo faszystowskie, jako synteza i
zjednoczenie wszelkich wartości, daje sens właściwy całemu życiu narodu, rozwija je i potęguje. [...]
Nie naród tworzy państwo (...). Wprost przeciwnie, państwo stworzyło naród. [...]
Główną zasadą doktryny faszystowskiej jest pojęcie państwa, jego istoty, jego zadań, jego celów. Dla faszyzmu
państwo jest absolutem, wobec którego jednostki i grupy są czymś względnym. Jednostki i
A. . Co jest, zdaniem Mussoliniego, najwyższym dobrem człowieka?
B. Jak Mussolini określa miejsce jednostki w państwie?
3. Fragment Karty Atlantyckiej 14 sierpnia 1941
Prezydent Stanów Zjednoczonych i Premier p. Churchill, reprezentujący Rząd Jego Królewskiej Mości w
Zjednoczonym Królestwie, spotkali się na morzu. [...]
Po wtóre, nie pragną oni zrealizować żadnych zmian terytorialnych, które by nie zgadzały się ze
swobodnie wyrażonymi życzeniami ludów zainteresowanych;
Po trzecie; szanują oni prawo wszystkich ludów do wybrania sobie formy rządów, pod jaką chcą żyć, i
pragną oni, żeby przywrócono prawa suwerenne i autonomie tym, którym je odebrano siłą;
Po czwarte, bez uszczerbku dla swych zobowiązań, będą oni usiłowali ułatwić wszystkim państwom
wielkim i małym, zwycięzcom i zwyciężonym, korzystanie z dostępu, na stopie równości, do handlu i surowców
świata, potrzebnych im dla ich pomyślności gospodarczej.
Po piąte, pragną oni doprowadzić do skutku jak najściślejszą współpracę pomiędzy wszystkimi
narodami w dziedzinie gospodarczej w celu zapewnienia wszystkim lepszych warunków pracy, postępu
gospodarczego i bezpieczeństwa społecznego [...].
A. Podaj nazwisko będącego oprócz Churchilla autorem dokumentu.
B.Podaj trzy nowe zasady współżycia między narodami sformułowane przez autorów powyższego
dokumentu.
4.
Tekst A
Artykuł 1.
Państwo Polskie jest Rzecząpospolitą.
Artykuł 2.
Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Organami Narodu
w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat, w zakresie władzy wykonawczej – Prezydent Rzeczypospolitej
łącznie z odpowiedzialnymi ministrami, w zakresie wymiaru sprawiedliwości – niezawisłe Sądy.
Tekst B
Artykuł 1.
1. Państwo Polskie jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli.
2. Wskrzeszone walką i ofiarą najlepszych swoich synów ma być przekazywane w spadku dziejowym z
pokolenia w pokolenie.
3. Każde pokolenie obowiązane jest wysiłkiem własnym wzmóc siłę i powagę Państwa.
4. Za spełnienie tego obowiązku odpowiada przed potomnością swoim honorem i swoim imieniem.
Artykuł 2.
1. Na czele Państwa stoi Prezydent Rzeczypospolitej.
2. Na Nim spoczywa odpowiedzialność wobec Boga i historii za losy Państwa.
3. Jego obowiązkiem naczelnym jest troska o dobro Państwa, gotowość obronną i stanowisko wśród
narodów świata.
4. W Jego osobie skupia się jednolita i niepodzielna władza państwowa.
A. Na podstawie tekstów źródłowych oraz własnej wiedzy napisz, z jakich dokumentów pochodzą powyższe
fragmenty. Podaj dokładne daty ich uchwalenia (miesiąc, rok).
B. W której konstytucji prezydent miał większe uprawnienia. Odpowiedź uzasadnij
5.
Hitler liczył, że Anglia pójdzie na kompromis i podzieli się z Rzeszą panowaniem na świecie. Po to, by jej nie
drażnić, wstrzymał ofensywę pod Dunkierką, umożliwiając Anglii ewakuację jej Korpusu Ekspedycyjnego z
Francji. Żądał, by Anglia wyraziła zgodę na pozostawienie mu wolnej ręki w Europie i nowego podziału
kolonii. Rząd brytyjski nie podjął rozmów. „Führera – odnotował Halder 13 lipca – najbardziej zajmuje
sprawa, dlaczego Anglia dotychczas nie szuka pokojowych rozwiązań [...] uważa on, że trzeba będzie skłonić
Anglię siłą do zawarcia pokoju. Jednakże uczyniłby to niezbyt chętnie. Uzasadnienie: jeśli rozgromimy Anglię
militarnie, całe imperium brytyjskie rozpadnie się. Lecz Niemcy nic na tym nie zyskają. Rozbicie Anglii
zostanie osiągnięte za cenę niemieckiej krwi, zaś owoce zbierać będą Japonia, Ameryka i inni”.
A. Wyjaśnij, dlaczego – zdaniem autora – Hitler wstrzymał ofensywę pod Dunkierką.
B. Co skłoniło wodza III Rzeszy do podjęcia decyzji o ataku na Anglię w 1940 r.
6.
Wbrew późniejszym relacjom, Stalingrad nie był decydującym wydarzeniem drugiej wojny światowej. [...]
Natomiast w kategoriach psychologicznych znaczenie Stalingradu było ogromne. Po raz pierwszy okazało
się, że Wehrmacht Hitlera nie jest niepokonany. Stalingrad dowiódł, że Armia Czerwona Stalina nie jest
olbrzymem na glinianych nogach, co miało się okazać w myśl przewidywań wielu ekspertów. Wstrząsnął
Berlinem i uradował serca wszystkich wrogów Hitlera. Nie sposób przecenić jego wpływu na umysły
Brytyjczyków
i Amerykanów, którzy w tym czasie nie mieli w Europie ani jednego uczestniczącego
w walkach własnego żołnierza. [...] Znaczenia bitwy pod Kurskiem nie sposób przecenić. Była to decydująca
bitwa. Wspaniałe oddziały szturmowe Wehrmachtu zostały tak zniszczone, że Niemcy już nigdy nie mogli
podjąć żadnej poważniejszej ofensywy. [...] Natomiast Armia Czerwona została wprawdzie mocno
pokiereszowana, ale wyszła z walki wzmocniona psychicznie, a pod względem logistyki – stała się zdolna do
energicznej walki każdego rodzaju. [...] W dniu zwycięstwa pod Kurskiem Żukow zaczął swój nieubłagany
marsz
w kierunku bunkra Hitlera w Berlinie.
N. Davies, Europa walczy 1939–1945. Nie takie proste zwycięstwo,
A. Jaka rangę obu starciom militarnym nadał Norman Davies?
B. Jaki wpływ, zdaniem autora tekstu, miały obie bitwy na dalsze losy II wojny światowej?
7.
Wojna niemiecko-polska ujawniła wewnętrzne bankructwo państwa polskiego. W ciągu dziesięciu dni operacji
wojskowych Polska straciła wszystkie swoje okręgi przemysłowe i ośrodki kulturalne. Warszawa, jako stolica
Polski, już nie istnieje. Rząd polski uległ rozkładowi i nie okazuje przejawów życia. Oznacza to, że państwo
polskie i jego rząd przestały faktycznie istnieć. Dlatego też straciły ważność traktaty zawarte pomiędzy ZSRR a
Polską. Pozostawiona własnemu losowi i pozbawiona kierownictwa, Polska stała się łatwym polem wszelkiego
rodzaju niebezpiecznych i niespodziewanych akcji, mogących stać się groźbą dla ZSRR. [...]
Rząd radziecki nie może również pozostać obojętny na fakt, że zamieszkująca terytorium Polski pokrewna
ludność ukraińskiego i białoruskiego pochodzenia jest bezbronna i została pozostawiona własnemu losowi.
Rząd radziecki polecił wobec powyższych okoliczności Naczelnemu Dowództwu Armii Czerwonej, aby
nakazało wojskom przekroczyć granicę i wziąć pod swoją opiekę życie i mienie ludności Zachodniej Ukrainy i
Zachodniej Białorusi.
A. Podaj trzy argumenty, którymi rząd ZSRR uzasadnił wkroczenie swoich wojsk
(0–3 p.)
na terytorium II Rzeczypospolitej.
B. Podaj datę wkroczenia wojsk radzieckich do Polski ( dzień, miesiąc, rok)
8. Instrukcja gen. k. Sosnkowskiego dla płk. Stefana Roweckiego w sprawie powołania Związku Walki
Zbrojnej, 4 grudnia 1939 r.,
Władze RP na emigracji oraz dowództwo ZWZ/AK sprzeciwiały się przedwczesnemu rozwijaniu działań
partyzanckich. Po wrześniu 1939 roku w wielu regionach kraju powstawały oddziały partyzanckie tworzone
przez oficerów, którzy nie chcieli zaprzestać czynnej walki. W następnych miesiącach te oddziały, które
przetrwały pacyfikacje niemieckie, dowództwo ZWZ starało się rozformować, a ich żołnierzy przenieść do
konspiracji. Działalność partyzancka, odbywająca się w warunkach ogromnej przewagi sił niemieckich, nie
mogła bowiem przynieść wymiernego sukcesu, a ściągała na okoliczną ludność krwawe pacyfikacje. [...]
Rozbudowa oddziałów partyzanckich była planowana dopiero na okres poprzedzający powstanie
powszechne.
A. jak do innych organizacji partyzanckich w 1939 r. odnosiły się władze polskie na emigracji oraz
dowództwo ZWZ? Wyjaśnij powody takiego stanowiska.
9. Rozkaz gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego do komendantów okręgów
z 20 listopada 1943 r. (fragment)
I. Wszystkie nasze przygotowania wojenne zmierzają do działań zbrojnych przeciw Niemcom. W żadnym
wypadku nie może dojść do działań zbrojnych przeciw Rosjanom wkraczającym na ziemie nasze w ślad za
ustępującymi pod ich naporem Niemcami, poza koniecznymi atakami samoobrony, co jest naturalnym
prawem każdego człowieka. [...]
V. Stosunek do Rosjan.
1. Znajdującym się na ziemiach naszych sowieckim oddziałom partyzanckim nie należy
w żadnym wypadku utrudniać prowadzenia walki z Niemcami. Unikać obecnie zatargów
z oddziałami sowieckimi. [...]
2. Należy przeciwdziałać tendencji ludności z terenów wschodnich do ucieczki na zachód przed
niebezpieczeństwem rosyjskim. Zwłaszcza masowe opuszczanie przez ludność polską rejonów, gdzie tworzy
ona wyraźne skupiska, byłoby równoznaczne z likwidacją polskiego stanu posiadania na tych terenach.
3. Wobec wkraczającej na ziemie nasze regularnej armii rosyjskiej wystąpić w roli gospodarza. Należy
dążyć do tego, aby naprzeciw wkraczającym oddziałom sowieckim wyszedł polski dowódca mający za sobą
bój z Niemcami i wskutek tego najlepsze prawo gospodarza.
A. Podaj kryptonim akcji, którą zapoczątkował powyższy rozkaz
B. Jak powinni zachowywać się żołnierze AK wobec wkraczających Rosjan
10
Na podstawie tekstu wykonaj polecenia A i B.
[…] Gen. Alexander mówi: „W imieniu Jego Królewskiej Mości, Króla Wielkiej
Brytanii Jerzego VI, dekoruję Pana Generała Orderem Łaźni. [...] Mój Król [...] nadał
go dowódcy 2. Korpusu [Polskiego] za Jego wspaniałe dowodzenie i jako wyraz uznania dla
niezwykłego męstwa, ofiarności i poświęcenia żołnierza polskiego […].
Był to wielki dzień sławy dla Polski, kiedyście zdobyli tę warowną fortecę, którą sami
Niemcy uważali za niemożliwą do zdobycia.
Źródło: […], Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939-1946, Warszawa 2007, s. 244.
A. Podaj nazwisko dowódcy odznaczonego Orderem Łaźni.
...............................................................................................................................................
B. Podaj nazwę miejsca, które zdobyła polska jednostka.
...............................................................................................................................................
PYTANIA NA EGZAMIN USTNY
Wymień postanowienia traktatu wersalskiego
Podaj przyczyny kryzysu demokracji w Europie między wojnami w latach 1918-1939
Scharakteryzuj cechy faszyzmu niemieckiego
Wyjaśnij, dlaczego system komunistyczny w ZSRR nazywany jest zbrodniczym?
Określ, jakie skutki przyniosła Europie polityka ustępstw ( appeasement)
Wyjaśnij, jakie trudności administracyjne, gospodarcze i społeczne musiał pokonać odrodzona
Rzeczpospolita po 1918r.
7. Scharakteryzuj koncepcje granicy wschodniej Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego
8. Przedstaw przyczyny i skutki zamachu majowego
9. Na czym polegała polityka równowagi i „ równych odległości” prowadzona przez Józefa
Piłsudskiego i jego współpracowników. Dokonaj jej oceny.
10. Jakie były żądania niemieckie wobec Polski.
11. Wyjaśnij znaczenie bitwy o Anglię dla losów II wojny światowej
12. Wymień przyczyny klęski armii niemieckiej na froncie wschodnim
13. Wyjaśnij dlaczego Niemcy i Rosjanie w pierwszej kolejności podjęli działania zmierzające do
wyeliminowania polskiej inteligencji.
14. Na czym polegał układ Sikorski – Majski. Dlaczego wywołał niechęć części polskich polityków?
15. Jakie były przyczyny decyzji o rozpoczęciu powstania w Warszawie. Dokonaj jej oceny.
1.
2.
3.
4.
5.
6.