Fizyka *wiata ro*lin i zwierz*t
advertisement
ECHOLOKACJA, CZYLI JAK ROZMAWIAĆ NIE MÓWIĄC? Echolokacja jest to wytwarzanie fal dźwiękowych, które po odbiciu się od przeszkody powracają do zwierzęcia, by dać mu rodzaj akustycznego obrazu jakiejś części środowiska. TAJEMNICA GEKONA, CZYLI JAK ŁAZIĆ PO SUFICIE? Gekon ma na stopach około pół miliona miniaturowych włosków, które rozszczepiają sie na końcach na setki takich samych włosków. Te włosy są tak elastyczne, ze potrafią robić niesłychane łamańce aby przystosować sie do miniaturowych nawet dołków i szczerb w jakiejkolwiek powierzchni, nawet szkła. DLACZEGO WODA SPŁYWA Z PIÓR KACZKI? Pióra są nasiąknięte tłuszczem więc woda nie dostaje się pomiędzy nie. NARZĄD HELLERA, CZYLI SKĄD KLESZCZE WIEDZĄ KIEDY SKOCZYĆ NA CZŁOWIEKA? Organy Hellera są wykrywaczem ciepła, co pozwala kleszczom precyzyjnie ustalić lokalizację zwierzęcego lub ludzkiego źródła pokarmu. ZJAWISKO ODRZUTU U OŚMIORNICY CZYLI JAK KUBA BOGU TAK BÓG KUBIE Ośmiornica pompuje wodę do środka ciała i w tym czasie rozkłada ramiona jak najszerzej, żeby maksymalnie zwiększyć opór wody. takie zasysanie wody powodowałoby ruch ośmiornicy do tylu. zauważ, ze w momencie wyrzucania wody z ciała ośmiornica składa ramiona w celu zmniejszenia oporu hydrodynamicznego. KONWEKCJA, CZYLI DLACZEGO GARNKI SĄ GORĄCE? Konwekcja jest to proces przekazywania ciepła związany z makroskopowym ruchem materii w gazie, cieczy bądź plazmie, np. powietrza, wodzie, plazmie gwiazdowej. Konwekcja to może być też ruch materii związany z różnicami temperatur, który prowadzi do przenoszenia ciepła (prąd konwekcyjny). NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE, CZYLI DLACZEGO NARTNIK NIE TONIE? Na powierzchni wody panuje napięcie powierzchniowe, które utrzymuje cząsteczki wody w spójności. Z PERSPEKTYWY PAJĄKA Idealny kamuflaż, czyli jak widzimy pająka Thomisusa spectabilisa. RUCHY BROWNA, CZYLI DLACZEGO PYŁEK KWIATOWY TAŃCZY? Ruchy Browna − chaotyczne ruchy cząstek w płynie (cieczy lub gazie), wywołane zderzeniami zawiesiny z cząsteczkami płynu. SZTUKA PLUCIA, CZYLI JAK ZŁAPAĆ OWADA NIE WYNURZAJĄC SIĘ Z WODY? Chodzi o ryby „strzelczyki”, które strącają owady do wody, plując w nie wodą. JAKIM SPOSOBEM ORGANIZMY ŻYWE ŚWIECĄ? Niektóre organizmy samodzielnie generują światło. Możliwe jest to dzięki uwalnianiu energii z reakcji chemicznych, które zachodzą w tych organizmach. Zdolne są do niej zarówno bakterie, rośliny, grzyby, jak i zwierzęta. ULTRAFIOLET, CZYLI JAK WIDZIEĆ NA NIEBIESKO Kraby, które zamieszkują pozbawione światła dziennego głębiny widza tylko światło powstające w procesie bioluminescencji. Dzięki oczom potrafią rozróżnić toksyczne korale od niebiesko świecącego planktonu. SKĄD WĘGORZE BIORĄ PRĄD? Węgorz elektryczny wytwarza prąd w narządach zbudowanych dokładnie tak, jak nasza tkanka mięśniowa. Różnica polega na tym, że węgorz elektryczny może porazić prądem o napięciu 600 V, natomiast w mięśniach ludzkich generowany prąd liczony jest w zaledwie tysięcznych częściach volta. W JAKI SPOSÓB PSZCZOŁY BRONIĄ SIĘ PRZED SZERSZENIAMI? Japońskie pszczoły w specyficzny sposób bronią się przed szerszeniem. Bardzo dużo pszczółek oblepia takiego szerszenia tworząc kulę i machają skrzydłami, w wyniku tego temperatura wewnątrz kuli się podnosi (zamiana pracy mechanicznej na ciepło). IZOLATOR CIEPŁA – CO NA TO NIEDŹWIEDŹ? Zwierzęta żyjące na obszarach o niskich temperaturach ubezpieczają się przed utratą ciepła na wiele sposobów. Futro u ssaków oraz pióra u ptaków są izolatorami ciepła. Ale czy prawdą jest, że futro grzeje? NIE. Zadaniem futra jest zatrzymanie nagrzanego powietrza przy skórze zwierzęcia, energia w postaci ciepła nie ucieka – dla naszego organizmu temperatura zewnętrza wydaje się być całkiem znośna. To właśnie ta warstwa ciepłego powietrza ma kluczowe znaczenie w ochronie zwierząt przed zgubną utratą ciepła. OWADY PIROFILNE, CZYLI JAK CHRZĄSZCZE WYCZUWAJĄ POŻAR? Australijskie chrząszcze wyposażone w swego rodzaju optomechaniczne czujniki podczerwieni – małe kuleczki wypełnione wodą. Pod wpływem promieniowania podczerwonego woda powiększa swoją objętość, co wyczuwają reagujące na nacisk komórki. ZJAWISKO WŁOSKOWATOŚCI U ROŚLIN CZYLI IM CIEŃSZE TYM LEPSZE Rośliny składają się z wielu długich i bardzo cienkich cząsteczek celulozowych. Woda zwilża ścianki cząsteczek celulozowych. Są to więc naczynia włoskowate, a woda podnosi się do góry. Dzięki temu rośliny mogą pobierać wodę poprzez korzenie i z gleby JAK PRZEPOWIEDZIEĆ POGODĘ PATRZĄC NA ZWIERZĘTA? Kury przeczuwając nadchodzący deszcz „kąpią” się w piasku. Są nerwowe i agresywne, zaczepiając się nawzajem, a w kurniku niemal biją się o zajęcie jak najwyższych żerdzi. Gdy spokojnie wracają do kurnika jeszcze przed zachodem słońca – następny dzień będzie słoneczny i ciepły. JAK PRZEPOWIEDZIEĆ POGODĘ PATRZĄC NA ZWIERZĘTA? Gdy komary gryzą nas bezlitośnie, krążą całymi chmarami, nie dając w lecie cieszyć się spokojnym wieczorem w romantycznej scenerii – jest to pewny znak, że choć je przeklinamy – przyniosą nam swoją zapalczywością następnego dnia piękną, słoneczną, ciepłą i bezdeszczową pogodę. DYFUZJA, CZYLI JAK ZWIERZĘTA WYCZUWJĄ WROGA I POŻYWIENIE? Zwierzę lori potto wytwarza zapach, który przyciąga wszelkie owady. Powabnia ta oddziałuje na 0,5 km. Poza tym wyczuwa też w ten sposób wrogów. Opracowały: Paulina Kulczak Katarzyna Kobak Anna Sas Emilia Szarota
