Rozdzielanie kwasów perfluorokarboksylowych metodą elektroforezy kapilarnej z detekcją bezpośrednią UV Electrophoresis, w druku Lena Wójcik 1, Bogdan Szostek 2, Wioleta Maruszak 3, Marek Trojanowicz 1 1) Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, 2) DuPont Haskell Laboratory for Health and Environmental Sciences, USA, 3) Instytut Farmaceutyczny, Rydygiera 8, Warszawa Opracowano warunki rozdzielania i oznaczania perfluorowanych kwasów karboksylowych (PFCAs) zawierających od 6 do 12 atomów węgla w cząsteczce metodą elektroforezy kapilarnej z detektorem diodowym. Optymalizowano warunki pomiarów przez dobór odpowiedniego rodzaju i stężenia elektrolitu podstawowego, jak również typu i zawartości procentowej modyfikatora organicznego. Za optymalne warunki rozdzielania badanych kwasów uznano 50 mM bufor fosforanowy o pH 9,3 zawierający 40% izopropanolu. Za optymalną długość fali detekcji uznano 190 nm. Dla detekcji pośredniej badano kilka chromoforów, a 5 mM kwas 3,5dinitrobenzoesowy w 20 mM buforze fosforanowym uznano za optymalny eluent dla detekcji pośredniej przy 280 nm. Limit detekcji oznaczony dla detekcji bezpośredniej zawiera się w przedziale od 2 g/mL dla C6-PFCA do 33 g/mL dla C12-PFCA. Limit detekcji osiągnięty dla detekcji pośredniej był porównywalny do limitu detekcji dla detekcji bezpośredniej UV. 0.0062 3 Absorbancja, AU 0.0060 4 5 7 6 2 1 0.0058 0.0056 0.0054 0.0052 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Czas, s Elektroferogram standardowej mieszaniny kwasów perfluorokarboksylowych. Elektrolit: 50 mM Na2HPO4, 40% izopropanolu, pH 9.3, hydrostatyczne wstrzykiwanie próbki 0.5 p.s.i. 5s, napięcie +25 kV, λ = 190 nm, identyfikacja pików, 1 – C12PFCA, 2 – C11PFCA, 3 – C10PFCA, 4 – C9PDCA, 5 – C8PFCA, 6 – C7PFCA, 7 – C6PFCA, każdy analit o stężeniu 0.5 mM Zastosowanie różnych technik zatężania on-line w oznaczeniach melatoniny i wybranych neuroprzekaźników metodą elektroforezy kapilarnej Electrophoresis, przyjęte do druku Jacek Musijowski, Ewa Poboży, Marek Trojanowicz Melatonina (N-acetylo-5metoksytryptamina) jest hormonem wydzielanym przez szyszynkę. Spełnia ona wiele istotnych funkcji w organizmach. Najlepiej została poznana jej funkcja jako fizjologicznego regulatora dobowego cyklu snu. Opracowano metodę oznaczania i rozdzielania melatoniny (MT) i innych związków indolowych współwystępujących w próbkach naturalnych: 6-hydroksymelatoniny (6HMT), kwasu 5-metoksyindolooctowego (5-MIAA), 5-metoksytryptaminy (5-MTRA), tryptofanu (TRP) i serotoniny (SER). Jako metodę rozdzielania zastosowano micelarną chromatografię elektrokinetyczną (MEKC) z dodecylosiarczanem sodu jako fazą pseudostacjonarną. Uzyskano dobre rozdzielenie wszystkich analitów. Ponieważ melatonina występuje w płynach ustrojowych na poziomie pg/ml, konieczne jest przeprowadzenie wstępnego zatężania próbki. W tym celu sprawdzono możliwość zastosowania różnych wariantów technik zatężania on-line w kapilarze: spiętrzania (ang. stacking) oraz zmiatania (ang. sweeping). Uzyskane dla melatoniny współczynniki zatężania przedstawiono poniżej (EOF –przepływ elektroosmotyczny, LD – limit detekcji) Spiętrzanie przy wysokim EOF Spiętrzanie przy zatrzymanym EOF Zmiatanie przy wysokim EOF Zmiatanie przy zatrzymanym EOF Współczynnik zatężania 52,8 8,6 41,8 11,9 LD [ng/ml] 40 30 59 36 Technika Elektroforeogramy otrzymane po zastosowaniu techniki zmiatania z odwróconą migracją miceli i różnych czasach wstrzykiwania próbki 3, 30 i 50 sekund. Próbka: 1) 5-MTRA, 2) SER, 3)L-TRP, 4) MT, 5) 5-MIAA, 6) 6-HMT, 1 g/ml każdy; Elektrolit: 20 mM bufor fosforanowy pH 3,3 z 50 mM SDS; Napięcie: -20kV. Detekcja UV λ=214 nm. Zastosowanie cyklodekstryn w rozdzielaniu kompleksów metaloporfirynowych metodą elektroforezy kapilarnej Electrophoresis, wysłane do opublikowania Krystyna Pyrzyńska, Krzysztof Kilian Rozdzielanie i ilościowe oznaczanie porfiryn i ich kompleksów odgrywa istotną rolę w analizie klinicznej i farmaceutycznej. Niestety jakość uzyskanych elektroferogramów jest często obniżona przez silne rozmycie czołowe lub tyłowe sygnałów. Cyklodekstryny są naturalnie występującymi cyklicznymi oligosacharydami, w których jednostki D-glukozy tworzą lukę, oddziałującą z cząsteczkami o odpowiednim kształcie i wielkości na zasadzie gość-gospodarz. Metaloporfiryny tworzą z cyklodekstrynami kompleksy inkluzyjne o stechiometrii 1:2, których charakterystyczną właściwością jest ograniczenie oddziaływań pomiędzy cząsteczkami metaloporfiryn w roztworze. Zbadano możliwość zastosowania modyfikacji elektrolitu podstawowego cyklodekstryną do poprawy rozdzielenia mieszaniny kompleksów Co, Cu, Cd, Ni i Zn z TCPP, o stężeniu 10-5 mol/dm3 . Zastosowano bufor boranowy o stężeniu 50 mmol/dm3 i pH=9.0 z dodatkiem 2 mmol/dm3 -cyklodekstryny. Zastosowanie -cyklodekstryny pozwoliło na rozdzielenie mieszaniny metaloporfiryn i uzyskanie sygnałów o poprawnych kształtach. CuTCPP CoTCPP NiTCPP ZnTCPP CdTCPP Elektroferogram mieszaniny kompleksów metaloporfirynowych po modyfikacji elektrolitu podstawowego 2 mmol/dm3 -cyklodekstryną (TCPP – 5,10,15,20-tetrakis (4-karboksyfenylo) porfiryna). Wykorzystanie zintegrowanego systemu chromatografów jonowych do oznaczania chlorków, fosforanów i siarczanów w roztworach stężonego kwasu azotowego Journal of Chromatography A, 1026 (2004) 195-200 Magdalena Biesaga 1, Nicole Schmidt 2 and Andreas Seubert *,2 1) Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego 2) Department of Chemistry, Philipps-University of Marburg, Niemcy Wysokiej czystości kwas azotowy jest wykorzystywany w produkcji elementów elektronicznych. Oznaczanie śladowych zanieczyszczeń w roztworach o skomplikowanej matrycy jest szczególnie trudnym zagadnieniem. Dwa połączone on-line systemy chromatografów jonowych zostały wykorzystane do oznaczanie zawartości chlorków, fosforanów i siarczanów w roztworze stężonego kwasu azotowego. Pierwszy system zawierał kolumnę anionową z kopolimerem divinylobenzenu i polistyrenu i unieruchomionymi grupami N-metylodietanolowymi o dużej pojemności, która umożliwiała oddzielenie anionowych zanieczyszczeń od wysokiego stężenia azotanów. Drugi system zawierający komercyjną kolumnę anionową był wykorzystywany do oznaczeń ilościowych. Oba systemy były połączone zaworem z kolumienką zatężającą. Calkowity czas analizy wynosił 30 minut. Granica wykrywalności dla Cl -, SO42-, PO43wynosiła odpowiednio 0,1; 1 i 5 mg/l w kwasie azotowym o stężeniu 69%. (a) (b) Schemat układu (a) zatężanie próbki; (b) analizowanie próbki Wpływ stężenia kwasu azotowego (system 1) Chromatograam mieszaniny anionów po oddzieleniu matrycy-system 2 Opracowanie układu do chromatografii cieczowej z detekcją w podczerwieni i detekcją Ramana z zastosowaniem mikrodyspensera przepływowego Journal of Chromatography A, w druku Izabella Surowiec 1, Josefa R. Baena 2, Johannes Frank 2, Thomas Laurell 3, Marek Trojanowicz 1, Bernhard Lendl 2 1) Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, 2) Instytut Technologii Chemicznej i Analizy Politechniki Wiedeńskiej, Austria 3) Wydział Pomiarów Elektrycznych, Instytut Technologii Uniwersytetu w Lund, Szwecja Mikrodyspenser (Rys.1) jest urządzeniem zbudowanym z dwóch struktur silikonowych z kanałem pomiędzy nimi, umożliwiającym jego podłączenie do pomiarowego systemu przepływowego (np. HPLC, Rys.2). Do kanału zamocowany jest poprzez płytkę z pleksi element piezoceramiczny. Przyłożenie napięcia do tego elementu powoduje jego zginanie a tym samym nacisk na kanał przepływowy i wypchnięcie kropli z małego otworu znajdującego się w nim. Zastosowanie mikrodyspensera umożliwia naniesienie wycieku z kolumny chromatograficznej na płytkę spektroskopową sterowaną komputerem i poruszającą się z określoną prędkością pod urządzeniem w postaci szeregu kropel o objętości pikolitrów. Odparowanie eluenta z tych kropel jest szybkie i umożliwia analizę otrzymanych suchych depozytów różnymi technikami mikroskopowymi. Układ HPLC-mikrodyspenser został wykorzystany do oznaczania pięciu kwasów fenolowych występujących w próbkach win, po ich uprzednim chromatograficznym rozdzieleniu na kolumnie C-18 o średnicy 2.1 mm. Widma poszczególnych osadzonych związków zostały wykonane mikroskopią w podczerwieni oraz mikroskopią Ramana i wykazały dużą zgodność z widmami odniesienia wzorców, udowadniając tym samym przydatność powyższej techniki do analizy i charakterystyki związków metodą HPLC z detekcją w podczerwieni. Rys. 1. Schemat mikrodyspensera Rys. 2. Schemat układu HPLC-mikrodyspenser. Porównanie różnych sorbentów stosowanych w ekstrakcji do fazy stałej (SPE) do zatężania herbicydów fenoksykwasowych Praca w przygotowaniu do opublikowania Anna Jankowska, Magdalena Biesaga, Krystyna Pyrzyńska Badano efektywność zatężania 6 herbicydów fenoksykwasowych: dikamby, MCPA, 2,4-D, MCPP, 2,4-DP i 2,4,5-T na różnych sorbentach: fenylowym, C18, Strata X, SAX, Oasis. Zatężone związki oznaczano za pomocą chromatografii cieczowej w układzie izokratycznym z detekcją UV przy długości fali 225 nm. Eluentem była acetonitrylu z 26,2 mM kwasem octowym o pH 2,5 o stosunku obj. (40/60, v/v). Przed zatężaniem próbki były zakwaszane do pH 2,5 kwasem octowym i wymywane 1 ml metanolu. Inną procedurę stosowano przy zatężaniu próbki na silnym wymieniaczu anionowym SAX, próbek nie zakwaszano, i wymywano anality 1 ml acetonitrylu z buforem octanowym o pH 6,9 (40/60, v/v). Porównywano odzysk uzyskany na każdym sorbencie. Chromatogramy przestawiają zatężone próbki wody oligoceńskiej i z Kanału Żerańskiego z dodatkiem wzorców o stężeniu 5 µg/L. Najlepsze rezultaty uzyskano na sorbentach polimerycznych: Strata X i Oasis oraz na sorbencie fenylowym, rzędu 90% dla MCPA, 2,4-D, MCPP i 2,4-DP, ponad 80% dla 2,4,5-T, najgorszy odzysk na wszystkich sorbentach otrzymano dla dikamby, która w odróżnieniu od pozostałych herbicydów jest pochodną kwasu benzoesowego. 0,0085 0,0075 1 2 0,0065 woda zatężona na sorbencie fenylowym 3 1 woda zatężona na sorbencie fenylowym 0,0055 2 Intensity (AU) 3 0,0045 4 5 Intensity (AU) 6 Strata X 4 5 6 0,0035 Strata X 0,0025 fenylowy fenylowy 0,0015 Oasis Oasis 0 5 10 15 20 25 Retention Time (min) 30 35 0 5 a 10 15 20 25 Retention Time (min) 30 35 Enzymatyczne oznaczanie mikrocystyn z wykorzystaniem bioczujników amperometrycznych Biosensors and Bioelectron 20 (2005) 1520-1530 M. Campas2, Dorota Szydlowska1, Marek Trojanowicz1, J.-L. Marty2 1) Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, 2) Centrum Fitofarmacji Uniwersytetu w Perpignan, Francja Celem badań było opracowanie bioczujników przeznaczonych do szybkiego monitoringu środowiskowego szkodliwych produktów metabolizmu cyjanobakterii (sinic) występujących w zbiornikach słodko- i słonowodnych. Bioczujniki te będą przeznaczone do detekcji jednej z najobszerniejszych klas toksyn cyjanobakteryjnych, mikrocystyn, wywołujących silne efekty chorobotwórcze. (6) D-Glu (iso) (7) N-methyldehydro Ala CH3 N HN O O Adda H3C O COOH NH CH2 OCH3 CH3 NH CH3 (1) D-Ala CH3 H N Z (4) Z O O H3C X (2) X COOH (3) D-erythro--methylAsp (iso) Toksyczność mikrocystyn jest wynikiem ich silnego wiązania do kluczowych enzymów komórkowych nazywanych fosfatazami proteinowymi. Mikrocystyny powodują inhibicję enzymów odpowiedzialnych za defosforylację wewnątrzkomórkowych fosfoprotein. Wielkość inhibicji enzymu może być użyta jako miara zawartości mikrocystyn w badanych próbkach. Inhibitowane enzymy należą do klasy fosfataz serynowo/treoninowych (PP). W pracy badawczej wykorzystano węglowe elektrody sitodrukowane służące jako podłoże do unieruchomienia fosfatazy proteinowej typu 2A (PP2A). Enzym unieruchomiono na zasadzie pułapkowania cząsteczek białka w matrycy polimerowej alkoholu poliwinylowego sprzężonego z grupami styrylopirydynowymi. (PVA-SbQ). Oznaczanie mikrocystyn opiera się na inhibicji unieruchomionego na powierzchni bioczujnika enzymu, oraz możliwości amperometrycznej detekcji powstającego w reakcji enzymatycznej elektroaktywnego produktu. Uzyskane wyniki wskazują, że stężenie przy którym inhibicja osiąga wartość 50 % wynosi IC50 = 0,867µg/L 0,001 0,01 0,1 1 10 MC-LR ug/L 100 1000 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 10000 % inhibicji Inhibicja unieruchomionej fosfatazy proteinowej (PP) Zastosowanie elektrod sitodrukowanych modyfikowanych nanorurkami węglowymi do konstrukcji czujników chemicznych i bioczujników Analytical Letters, 37 (2004) 3185-3204 Marek Trojanowicz 1, Ashok Mulchandani 2, Marco Mascini 3 1) Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego 2) Wydział Inżynierii Chemicznej i Środowiskowej Uniwersytetu Kalifronijskiego w Riverside, USA 3) Laboratorium Bioczujników Wydziału Chemii Uniwersytetu we Florencji, Włochy Do modyfikowania powierzchni grafitowych elektrod pracujących trójelektrodowych sitodrukowanych czujników elektrochemicznych zastosowano wielościenne nanorurki węglowe (CNT) otrzymane metodą CVD przez sublimację ferrocenu. Modyfikowanie prowadzono przez odparowanie na powierzchni elektrod grafitowych zawiesin nanorurek w dimetyloformamidzie. Wykazano wpływ zmodyfikowania na odwracalność procesów elektrodowych. Efekt ten wykorzystano do poprawy czułości detekcji i poziomu wykrywalności pestycydu paraoksonu w pomiarach z bioczujnikiem zawierającym unieruchomiony enzym hydrolazę organofosforową OPH (Rys.1). Pozytywny efekt modyfikacji nanorurkami uzyskano również w elektrokatalitycznym pomiarze metanolu w obecności jonów kobaltu(II) w roztworze (Rys.2). 40 700 600 30 Current, uA Current, nA 500 400 300 200 20 10 100 0 0 0 10 20 30 40 50 Paraoxon concentration, M Rys. 1. Zależność wielkości prądu anodowego od stężenia paraoksonu dla bioczujnika z powierzchnią niemodyfikowaną CNT () oraz modyfikowaną 5 g () i 20 g () CNT. Pomiar w 50 l próbki umieszczonej na powierzchni bioczujnika. 60 0 100 200 300 400 500 600 700 Methanol concentration, mM Rys. 2. Zależność wielkości prądu od stężenia metanolu mierzona czujnikami niezmodyfikowanymi CNT (,) oraz zmodyfikow ,). Pomiar w ,) oraz +0.9 V vs. Ag/AgCl (,). Enancjoselektywne czujniki ze unieruchomioną oksydazą D-aminokwasową Praca w przygotowaniu do publikacji Marzena Wcisło1, Dario Compagnone2, Marek Trojanowicz1 1) Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, 2) Wydział Chemii Żywności Uniwersytetu w Teramo, Włochy Celem pracy było stworzenie i zoptymalizowanie bioczujnika z unieruchomioną oksydazą D-aminokwasową. Jest to enzym niespecyficzny gdyż utlenia więcej niż jeden aminokwas o konfiguracji względnej D, wyróżnia się natomiast wysoką enancjoselektywnością w stosunku do aminokwasów D. Jako analit wybrana została alanina, gdyż zawartość jej enancjomeru D w naturalnych próbkach żywności może być wskaźnikiem czystości bakteriologicznej. Stosunek enancjomerów związków będących składnikami żywności jest istotnym wskaźnikiem jakości, postępu procesów technologicznych, zanieczyszczenia, podrabiania, bądź starzenia się produktu. Konstrukcja bioczujnika oparta były na elektrodzie “screen-printed” pokrytej warstwą Błękitu Pruskiego, który stanowił mediator czuły na zmiany stężenia nadtlenku wodoru, wprost proporcjonalne do zmian stężenia aminokwasów o konformacji D. Optymalizacja bioczujnika polegała na wyborze odpowiedniego buforu, ustaleniu najlepszego pH, dobraniu odpowiednich proporcji składników warstwy z unieruchomionym enzymem, sposobu jej przygotowania i przechowywania gotowego czujnika. Sprawdzana była czułość bioczujnika, czas jego życia i enancjoselektywność. Unieruchomienie DAAOx możliwe było po dializie enzymu, który, handlowo dostępny zawiera sole TRIS, które utrudniały immobilizację enzymu. Otrzymany bioczujnik jest enancjoselektywny. Może być stosowany do oznaczania całkowitej ilości D aminokwasów przy obecności L aminokwasów. Otrzymano liniową odpowiedź dla D alaniny w zakresie stężeń 10-250 mol/l. Czas życia bioczujnika wynosił 10 dni. 70 60 I [nA] 50 40 30 20 10 0 -10 0 y = 0,246x + 2,3165 R2 = 0,9944 DAlanine LAlanine y = -0,0027x + 0,5636 R2 = 0,5237 50 100 150 200 250 300 Stężenie D- lub L-alaniny [mol/l] Porównanie odpowiedzi elektrody wobec enancjomerów D i L alaniny. Pomiary w buforze fosforanowym 0,05 mol/l z dodatkiem KCl 0,1 mol/l i FAD 10 mol/l.