KONKURS Koncepcja architektoniczno – urbanistyczna rewitalizacji płyty Rynku w Jordanowie wraz z obszarem przyległym ZAŁĄCZNIK NR 7 Charakterystyka Miasta , Spis treści ; Gmina Miasto Jordanów – wprowadzenie –rys historyczny 1.1. Jordanów -rys historyczny 1.2. Zagospodarowanie przestrzenne 1.3. Sytuacja społeczna 1.4. Sytuacja gospodarcza 1.5. Baza turystyczno – wypoczynkowa Lokalizacja Miasto Jordanów położone jest na południu województwa małopolskiego w powiecie suskim na styku grup górskich: Beskidu Wyspowego, Beskidu Makowskiego (Średniego) i Beskidu Żywieckiego (Pasmo Babiogórskie). Miasto zlokalizowane jest w dolinie rzeki Skawy, na wysokości 450 m n.p.m. W odległości kilkunastu kilometrów od Jordanowa znajdują się znane miejscowości uzdrowiskowe i wypoczynkowe jak Rabka Zdrój i Maków Podhalański. Miasto stanowi dogodny punkt wyjściowy w otaczające pasma górskie. W pobliżu Jordanowa krzyżują się ważne szlaki komunikacyjne: Kraków–Zakopane oraz Cieszyn, BielskoBiała, Rabka, Nowy Sącz, Przemyśl, Rzeszów. Natomiast w środku miasta krzyżują się szosy: Kraków, Myślenice–Chyżne oraz Śląsk–Przemyśl, Rzeszów i Śląsk–Zakopane, Kraków. Przez Jordanów przebiega trakcja kolejowa relacji Kraków–Zakopane. Dzięki temu miasto jest dobrze skomunikowane nie tylko z otaczającymi miejscowościami, ale dalej położonymi, znaczącymi miastami. Odczuwalny jest jednak brak obwodnicy miasta w ciągu drogi krajowej, co wywołuje uciążliwości w funkcjonowaniu centrum miasta. 1.1. Jordanów -rys historyczny Założycielem miasta był wojewoda krakowski Wawrzyniec Spytek Jordan, który w 1564 r. uzyskał od króla Zygmunta Augusta przywilej lokacyjny. Miasto założone zostało na terenie wsi Malejowa i nazwane Jordanów od nazwy rodu swego założyciela. Dzisiejszy układ urbanistyczny centrum miasta pochodzi z czasów jego lokacji. Jordanowski rynek stanowiła drewniana parterowa zabudowa o konstrukcji zrębowej. Domy były przeważnie zwrócone szczytami do placu i posiadały przejazdową sień, zwykle wspólną dla dwóch domów. Przy szczytach domów były zadaszone ganki. Wybudowane w XVIII i pierwszej połowie XIX w. domy zniszczone zostały przez pożary lub w czasie II WŚ. Ostatnie rozebrano w latach 80-tych XX w, ponoć ze względu na ich zły stan techniczny, nie bacząc, że znajdowały się w katalogu zabytków. Fot. Error! No text of specified style in document..1 Drewniana zabudowa Rynku rozebrana w latach 80-tych XX w. (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. Error! No text of specified style in document..2 Tymczasowe obiekty handlowe na miejscu drewnianej zabudowy (fot. A. Ostręga) Duże rozmiary rynku świadczyły o tym, że w zamyśle jego założyciela miasto miało stać się ośrodkiem handlu i rzemiosła. Takie zamierzenie zostało osiągnięte. Ordynacja Spytka Jordana z 1571 r. ustanowiła poniedziałek dniem handlowym. Głośne na całą okolicę targi odbywały się na rynku, a miejscowi handlarze zwolnieni byli z opłat targowych. W odróżnieniu od targów, o pozwolenie na organizację jarmarków właściciele miasta musieli starać się u kolejnych królów, którzy wydawali przywileje na jeden, cztery lub 12 jarmarków w roku. To właśnie handel był podstawą szybkiego rozwoju miasta. Jordanów słynął z jarmarków bydlęcych, handlu solą, garncarstwa i tkactwa. Istniały cechy: drzewny, metalowy, skórzany i tkacki. Fot. Error! No text of specified style in document..3 Jarmark na Rynku, 1903 (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. Error! No text of specified style in document..4 Targ na Rynku, 2007 (fot. M. Mieziewska-Drobny) Z zachowanego opisu jordanowskiego Rynku wynika, że w latach 80-tych XIX w. ten obszerny plac porośnięty był trawą, na którym wznosił się „zajęty kramami” drewniany ratusz, również zabudowa mieszkalna była drewniana, a z murowanych obiektów wymienia się szkołę, plebanię i dom dla ubogich. W 1911 pośrodku rynku wybudowano nowy murowany ratusz z podcieniami, gdzie znajdowały się, usunięte po II WŚ, kramy. Po śmierci Spytka Wawrzyńca rozbudowę miasta kontynuowała jego żona Anna. Była fundatorką kościoła w Jordanowie, który miał być „godną ozdobą grodu”. W swojej historii, miasta nie omijały nieszczęścia takie jak epidemie, które dziesiątkowały ludność, pożary, które wielokrotnie trawiły drewnianą zabudowę, a także zawieruchy wojenne. W czasach zaboru austriackiego Jordanów stracił prawie całkowicie charakter miejski (posiadał jedynie statut miasta). Ludność utrzymywała się głównie z rolnictwa, a tylko dla nielicznych rzemieślników czy kupców praca na roli czy hodowla zwierząt stanowiła dodatkowy dochód. 2 Fot. Error! No text of specified style in document..5 Rynek z Ratuszem, 1911 (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. Error! No text of specified style in document..6 Rynek z Ratuszem, 2007 (fot. A. Ostręga) W XIX wieku powstają w mieście kolejne instytucje: szkoły, sąd powiatowy, urząd pocztowy i telegraficzny oraz straż pożarna. Następuje rozwój miasta pod względem infrastrukturalnym i kulturowym. Duża w tym zasługa aktywności mieszkańców, którzy organizując się w różne stowarzyszenia stawiali sobie za cel poprawę sytuacji w miasteczku. Powstaje wówczas Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” i Ochotnicza Straż Pożarna – obie instytucje aktywne były również na polu oświatowo–kulturalnym. W 1884 r. do użytku oddany został odcinek Galicyjskiej Linii Transwersalnej przechodzący przez Jordanów. Uruchomienie linii kolejowej miało niebagatelne znaczenie dla ożywienia gospodarczego regionu dzięki ułatwieniu wymiany handlowej, zwłaszcza zasobów naturalnych. Rozwinęła się wówczas turystyka na terenie Beskidów również i w Jordanowie. Miasto dostrzeżone zostało przez letników i wczasowiczów jako miejsce wypoczynku i baza wypadowa w góry. W tym okresie Jordanów nazwany został przez odwiedzających „Zielonym Miastem” ze względu na swoje walory wypoczynkowe. Po I wojnie światowej władze miasta nawiązując do wizerunku Jordanowa jako „Zielonego Miasta” starają się o jego rozwój jako miejsca idealnego do wypoczynku i turystyki. Cel ten osiągnięto. Dzięki walorom przyrody i zdrowemu powietrzu Jordanów staje się miejscem letniskowym i uzdrowiskowym, przyciąga wielu wczasowiczów, co przyczynia się do rozwoju miasta i poprawy sytuacji materialnej jego mieszkańców. Dla propagowania funkcji letniskowych, uzdrowiskowych i turystycznych powstaje specjalna Komisja Letniskowa (1928) oraz oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1932). W mieście było wówczas schronisko i stacje turystyczne, pensjonaty, hotele, wille i domki dla letników oraz obiekty dla uprawy sportów zimowych i letnich. Komisja dbała o reklamę miasta w prasie i przewodnikach. W latach trzydziestych dwudziestego wieku urząd pocztowy stęplował pocztówki nadawane w mieście kasownikiem „Letnisko Podkarpackie Jordanów”. Fot. Error! No text of specified style in document..7 Pensjonat Willa Wanda, 1932 r. (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. Error! No text of specified style in document..8 Ośrodek wypoczynkowy ASTRA, 2007 r. (fot. A. Ostręga) Podczas wojny miasto w 60–70% zostało zniszczone. Jego powojenną rozbudowę i rozwój niweczy pożar (1967). W latach 70-tych powstaje Jordanowska Fabryka Armatur i rozbudowuje się Spółdzielnia Prac 3 Przemysłu Odzieżowego „Jordanowianka”. Powstają kolejne zakłady związane z przetwórstwem drewna i przemysłem muzycznym. Od 1975 następują zmiany administracyjne, prowadzące ostatecznie w 1992 r. do rozdziału Miasta Jordanów i Gminy Jordanów. Dziś miasto Jordanów jest po Makowie Podhalańskim najmniejszym miastem w powiecie suskim. Jest też miastem najstarszym. Tradycje organizowania targów przetrwały do dziś i w każdy poniedziałek na jordanowskim Rynku odbywa się targ. Jednak handel ten nie ma już takiego znaczenia jak sto lat temu (istotne, ponadlokalne znaczenie, przyciągające kupców nie tylko lokalnych, ale również spoza Jordanowa). Natomiast tradycje Jordanowa jako miejscowości letniskowo–uzdrowiskowej podupadły, o czym świadczy słabo rozwinięta i niskiej jakości baza turystyczno–wypoczynkowa oraz brak obiektów rekreacyjnych i kulturowych i atrakcyjnej oferty spędzania wolnego czasu. Należy zatem zadać pytanie, jaką funkcję w Małopolsce, powiecie suskim pełni dziś Jordanów, a jaką rolę pełnić powinien biorąc pod uwagę uwarunkowania przyrodnicze, ekonomiczne, kulturowe i historyczne. Wydawać by się mogło, że naturalną konsekwencją górskiego położenia, wiodąca winna być turystyka. Natomiast historia miasta ukształtowała gospodarkę jako przemysłowousługową (przy czym usługi te mają charakter głównie lokalny), a turystyka i rekreacja stanowią marginalną część. Biorąc pod uwagę uwarunkowania historyczne (Jordanów był ważnym ośrodkiem wypoczynkowym po I WŚ, a także po II WŚ do pożaru) oraz przyrodnicze (klimatyczne i krajobrazowe) naturalnym wydaje się, że głównym czynnikiem kształtowania miejskiej gospodarki powinna być właśnie turystyka. W związku z innymi priorytetami rozwoju gospodarczego kraju w latach 60-70-tych Jordanów utracił funkcje wypoczynkowo-rekreacyjne, na rzecz rozwoju przemysłu, co w konsekwencji przemian ustrojowych przyczyniło się do zmniejszenia znaczenia miasta w regionie. Ponadto, funkcja Jordanowa jako centrum handlowego została mocno osłabiona i sprowadzona głównie do lokalnej działalności. 1.2. Zagospodarowanie przestrzenne Ukształtowanie powierzchni. Geograficznie miasto usytuowane jest w rozległej strefie pogórzy, pomiędzy Beskidem Żywieckim i Beskidem Wyspowym. Cechą obszaru jest urozmaicona rzeźba, charakteryzująca się przemieszaniem form właściwych pogórzom wysokim, średnim i niskim. Połowę powierzchni miasta, w jego granicach administracyjnych zajmują wzgórza, z przewagą średnich, o dość stromych stokach i deniwelacjach rzędu 50-100 m. Pozostały obszar to płaskie podnóża wzniesień, szerokie dna dolin i kotlin. Przez miasto przepływa rzeka Skawa, która stanowi ważne źródło wody zarówno dla celów komunalnych jak i przemysłowych. Skawa jest odbiornikiem dużej ilości ścieków, głównie komunalnych z miejscowości zlokalizowanych w jej zlewni. Przyroda Jordanowa. Na terenie miasta Jordanowa znajdują się pomniki przyrody takie jak: zespół parkowy Chrobocze, zadrzewienie wąwozu Chrobocze w sąsiedztwie parku, grupa 4 drzew w otoczeniu kościoła oraz sosna pospolita przy drodze Jordanów–Łętownia. Cennym zespołem krajobrazowo-przyrodniczym jest góra Przykrzec z atrakcyjnymi punktami widokowymi na dolinę Skawy, Beskid Wyspowy, Gorce, Tatry i Pasmo Babiogórskie. W okolicy Jordanowa znajduje się Babiogórski Park Narodowy utworzony w celu ochrony unikalnych walorów krajobrazowych i przyrodniczych Babiej Góry. Park włączony został do międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery UNESCO. Na terenie powiatu suskiego znajduje się południowo-wschodnia część Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. Na terenie Jordanowa panuje specyficzny mikroklimat dzięki czemu można skutecznie leczyć wiele chorób, głównie układu oddechowego, co potwierdzają specjaliści (źródło: strona www powiatu suskiego). 4 W Jordanowie znajdują się obiekty i ich zespoły wpisane do rejestru i ewidencji zabytków: Drewniany dwór „Chrobacze” z ogrodem dworskim i alejami dojazdowymi z początku XVIII w., położony ok. 2,5 km od centrum (Ks. A-329 i Ks. A-526), Ratusz Miejski zlokalizowany na środku jordanowskiego Rynku zaprojektowany przez Jana Sas Zubrzyckiego i oddany do użytku w 1911 r. oraz Rynek w obrębie pierzei (Ks. A-789), Figura Św. Jana Nepomucena z XVII w., znajdująca się na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych w centrum Rynku. Św. Jan Nepomucen jest patronem „dobrej sławy” oraz opiekunem dróg i mostów, a także orędownikiem w czasie powodzi (Ks. B-148), Budynek „Poczekaj” z początku XVIII w. znajdujący się przy ulicy Kolejowej 10, na dawnym szlaku solnym prowadzącym z Wieliczki na Węgry. Na parterze budynku znajdował się zajazd, gdzie na posiłek i wypoczynek zatrzymywali się kupcy, a w piętrowej części budynku były pokoje dla gości (Ks. A-788), Kościół Parafialny pw. Przenajświętszej Trójcy, a zarazem Sanktuarium Matki Bożej Trudnego Zawierzenia – Pani Jordanowskiej, z 1913 r. z wyposażeniem i drzewostanem. (Ks. A-754 i Ks. B-14), Budynek byłego Sądu Grodzkiego zlokalizowany przy Rynku 2, zaprojektowany również przez Jana Sas Zubrzyckiego. Obecnie w budynku mieszczą się: Urząd Gminy w Jordanowie, Urząd Pocztowy, Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie. Przydrożne kapliczki z XVII i XVIII w. Ze względu na turystyczny charakter miasta wspomnieć należy również o zabytkach znajdujących się w najbliżej okolicy Jordanowa. W Łętowni znajduje się kościół z XVIII w., zaliczony do zabytków I klasy, na Wysokiej zabytkowy dwór z XVI w. Komunikacja. Jordanów ma bardzo dobrze zorganizowaną sieć połączeń środkami komunikacyjnymi, będącymi własnością prywatnych przewoźników co sprawia, że można szybko i wygodnie dojechać do Krakowa, Zakopanego, Rabki, a także okolicznych miejscowości. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 28 dzięki temu przez Jordanów przejeżdżają przelotowe autobusy PKS ze Śląska w kierunku Zakopanego, Rzeszowa, Przemyśla. Komunikację na trasie Kraków - Zakopane i Sucha Beskidzka - Nowy Sącz zapewnia także linia kolejowa wraz ze stacją w Jordanowie. Przedstawiony powyżej potencjał Jordanowa w postaci interesującej i bogatej historii, zachowanego dziedzictwa kulturowego i historycznego układu przestrzennego oraz walorów przyrodniczych, a także umiejscowienie miasta w przestrzeni geograficznej na ważnych szlakach komunikacyjnych, predestynują Jordanów do pełnienia w Małopolsce ważnego ośrodka rozwoju turystyki wypoczynkowej, a szczególnie aktywnej turystyki górskiej. Wydaje się również, że istotne znaczenie dla rozwoju miasta i okolic będzie miało udokumentowanie i wykorzystanie specyficznego mikroklimatu, na bazie którego mogłaby rozwinąć się również turystyka uzdrowiskowa. Specyficzny mikroklimat to istotny czynnik marketingowy, który powinien zostać wykorzystany w promocji miasta. 1.3. Sytuacja społeczna Struktura demograficzna i społeczna Miasto Jordanów zamieszkuje 5113 osób (dane koniec grudnia 2006 r.). Średnia gęstość zaludnienia wynosi więc ok. 243 osoby/km kw., natomiast średnia gęstość zaludnienia dla powiatu suskiego 5% 12% 6% 7% wynosi 119 osób/km kw. Ludność miasta jest populacją młodą, bowiem odsetek osób w wieku 17% 9% przedprodukcyjnym wynosi 21,6%, w wieku produkcyjnym 64,5%, a w wieku 5 9% 9% 26% 0 do 4 5 do 9 10 do 14 15 do 19 20 do 24 25 do 29 30 do 49 50 do 64 65 i więcej poprodukcyjnym 13,9% (rys 2.1). W okresie od 1999-2006 przyrost naturalny kształtował się w granicach od -8 do 19 osób na rok, przy czym w 2006 r. był ujemny (-1). Zjawiskiem negatywnym jest ujemne saldo migracji, świadczące o odpływie ludności. Generalnie wynika to z braku miejsc pracy. Rys. Error! No text of specified style in document..1 Struktura wiekowa mieszkańców Jordanowa (źródło: Strategia rozwoju .., 2007) Wśród placówek kulturowych wymienić należy Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie oraz miejską bibliotekę. Miejski Ośrodek Kultury zajmuje się kultywowaniem tradycji regionalnych oraz rozwijaniem zainteresowań dzieci i młodzieży w różnego rodzaju kołach twórczych. W siedzibie ośrodka mieści się galeria, gdzie podziwiać można prace artystów z ziemi jordanowskiej. Miejski Ośrodek Kultury jest organizatorem wielu corocznych imprez, konkursów oraz wystaw. Biblioteka miejska, z której korzysta głównie młodzież i dzieci posiada księgozbiór o charakterze uniwersalnym, a także wciąż uzupełniany księgozbiór regionalny. Budynek biblioteki miejskiej wymaga prac remontowych i adaptacyjnych (adaptacja pomieszczeń strychu na dział biblioteki dziecięcej lub samodzielnej sali internetowej) . Z bezpłatnego dostępu do internetu można skorzystać w czytelni Biblioteki Miejskiej, gdzie znajdują się trzy stanowiska. W Miejskim Ośrodku Kultury zlokalizowanym przy Rynek 2 znajduje się kafejka internetowa. W pracownie komputerowe wyposażone są szkoły: podstawowa i gimnazjum. W mieście działa kilka klubów sportowych np. Ludowy Klub Sportowy JORDAN, Uczniowski Klub Sportowy SPRINT, Sekcja Brydża Sportowego. Organizowane są cykliczne imprezy sportowe. Brak jest jednak wystarczającej infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla dzieci i młodzieży np. wielofunkcyjnych boisk sportowych, ośrodka sportów ekstremalnych co wpływa na poziom sportowego wychowania młodzieży i zaspokojenie potrzeb w zakresie rekreacji mieszkańców miasta. Boisko sportowe, z którego korzysta obecnie Ludowy Klub Sportowy wymaga modernizacji, budowy nowego ogrodzenia, dostosowania płyty boiska do wymogów Polskiego Związku Piłki Nożnej, a także wykonania prac wykończeniowych przy zapleczu socjalnym. 1.4. Sytuacja gospodarcza Działalność gospodarcza i rolnicza Część istniejących niegdyś na terenie Jordanowa dużych zakładów przemysłowych w wyniku reform uległa prywatyzacji lub likwidacji, co pociągnęło za sobą zwolnienia pracowników. Obecnie działalność prowadzi 559 podmiotów gospodarki narodowej, w tym (GUS, grudzień 2006 r.): 30 w sektorze publicznym, 529 w sektorze prywatnym (działalność gospodarczą prowadzą: 434 osoby fizyczne, a ponadto spółki handlowe, spółdzielnie, stowarzyszenia i organizacje społeczne). W stosunku do roku poprzedniego nastąpił spadek ilości podmiotów działających w sferze publicznej. Działalność gospodarcza koncentruje się głównie na usługach oraz handlu. Sieć placówek handlowych jest dobrze rozwinięta i zaspokaja w pełni potrzeby mieszkańców miasta oraz turystów. W zależności od przyczyny konieczne będzie podjęcie odpowiednich działań naprawczych, które zmienią tą niekorzystną sytuację. 2% 21% 36% Rys. Error! No text of specified style in document..2 Podmioty Gospodarki 6 41% rolnictwo przemysł handel usługi Narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON (źródło: GUS) (przemysł: obejmuje również przetwórstwo przemysłowe; usługi: budowlane, gastronomiczne, hotelarskie, transportowe, wolne zawody) Strukturę agrarną charakteryzuje duże rozdrobnienie gruntów, na terenie Jordanowa znajduje się 866 gospodarstw rolnych, w tym 865 gospodarstw indywidualnych. 41,62% to gospodarstwa indywidualne powyżej 1 ha. Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego wynosi 3,06 ha co sprawia, że utrzymanie się wyłącznie z produkcji rolnej nie jest możliwe. Produkcja dominujących w strukturze obszarowej bardzo małych gospodarstw nastawiona jest na samozaopatrzenie. Czynnikami ograniczającymi produkcję rolną poza dużym rozdrobnieniem gospodarstw, jest krótki okres wegetacji, duże nachylenie stoków, niskie klasy bonitacyjne oraz niski poziom wskaźnika jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynoszący 46,1 pkt (wg IUNG) co plasuje region na jednym z ostatnich miejsc w kraju. Rolniczo–wypoczynkowy charakter miasta jest jego atutem. Celowym jest wykorzystanie atrakcyjnego położenia miasta, czystego środowiska i działalności rolniczej dla rozwoju ubogiej obecnie bazy noclegowej sprzyjającej rozwojowi agroturystyki czy ekoturystyki. 1.5. Baza turystyczno – wypoczynkowa Rozwój gospodarczy miasta realizowany może być w oparciu o jego charakter wynikający z położenia w rejonie ugruntowanych tradycji letniskowych i w węźle szlaków turystycznych. W związku z tym stan aktualny oraz uwarunkowania rozwoju bazy turystyczno–wypoczynkowej zostaną szerzej przeanalizowane. Trasy turystyczne. Miasto stanowi dogodny punkt wyjściowy w otaczające pasma górskie. Z centrum prowadzi pięć szlaków turystycznych na: 1) Babią Górę – najwyższy poza Tatrami szczyt w Polsce 1725 m.n.p.m., trasa wiedzie przez Bystrą, Police, Krowiarki, Sokolicę, 2) Turbacz przez Rabkę i Stare Wierchy, 3) Luboń Wielki przez Luboń Mały, 4) Beskidy przez Górę Ludwiki, 5) Łysinę przez Balową i Lubień. Pod kościołem w Jordanowie zaczyna się Szlak Papieski na Ziemi Jordanowskiej. Szlak prowadzi przez Toporzysko na Wysoką, gdzie na Górze Ludwiki włącza się do szlaku łączącego Turbacz z Babią Górą poprzez Halę Krupową. Na odcinku Jordanów–Toporzysko biegnie przez tzw. Polankę Harcerską, gdzie w podzięce za uniknięcie tragedii w 1946 r. harcerze własnoręcznie wybudowali kapliczkę. Fot. Error! No text of specified style in document..9 Drogowskaz z trasami turystycznymi w Rynku (fot. A. Ostręga) O ile sieć szlaków turystycznych jest bardzo dobrze rozwinięta, rozbudowy wymagają trasy rowerowe zarówno na terenie powiatu jak i miasta Jordanów. W okolicach Jordanowa biegną dwa szlaki rowerowe liczące w sumie 54,3 km. W chwili obecnej jeden z nich (zielony) przebiega częściowo przez Jordanów. Infrastruktura turystyczno–wypoczynkowa Bazę noclegową Jordanowa stanowią dwie prywatne kwatery i ośrodek gastronomiczno-rekreacyjnowypoczynkowy ”ASTRA” . Kwatery prywatne znajdują przy: ul. Zakopiańskiej 138 – 40 miejsc noclegowych ul. 3-go Maja 4 (w samym centrum miasta) – 10 miejsc noclegowych. Kwatery prywatne nie posiadają zaplecza gastronomicznego. 7 Na terenie powiatu suskiego znajduje się 183 różnego rodzaju miejsc noclegowych, oprócz kwater prywatnych i gospodarstw agroturystycznych, których jest największa liczba są to schroniska, pensjonaty, domy wczasowe i wypoczynkowe, ośrodki kolonijne, hotele, motele i inne. Wynika z tego, że w mieście Jordanowie znajduje się jedynie 1,6% powiatowej bazy noclegowej. Bazę gastronomiczną miasta stanowią restauracje i karczmy: 1) Restauracja „Zodiak” ul. Piłsudskiego 1 2) Restauracja "Astra" ul. Piłsudskiego 112 3) Restauracja "Kuchnia Włoska" Rynek 4) Karczma "Przykiec" ul. Przykiec 226 5) Karczma „Przystań u Lipy” ul. 3 Maja 47 oraz kawiarnie i bary: 6) Kawiarnia, Rynek 19 7) Kawiarnia "Cafe Pub Royal" Rynek 3 8) Bar "Carlo" ul. 3 Maja 73 9) Klub Siódemka 10) Karczma na Kamieńcu ul. Rynek 11) Restauracja – Pizzeria Gracja 8 Stan infrastruktury sportowo-rekreacyjnej i kulturowej oraz bazy noclegowej jest dalece niewystarczający. W mieście nie ma naturalnych kąpielisk, ani ogólnodostępnych obiektów sportowo-rekreacyjnych, tak pożądanych dla miasta o turystyczno-wypoczynkowym charakterze. Jedyny basen, a także mały kort tenisowy i grilowisko znajduje się na terenie ośrodka Astra. Wzbogacenie oferty aktywnego spędzania czasu, zróżnicowanej względem pór roku, wieku i zamożności jest istotne zarówno ze względu na potrzeby mieszkańców Jordanowa jak i turystów. Koniecznym jest również rozwinięcia bazy noclegowej – urozmaicenie i poprawa standardu. Analogicznie, wzbogacona powinna być również oferta kulturowa. Zasadnym byłoby oparcie jej w pewnym zakresie o tradycje lokalne/regionalne budując tym samym tożsamość miasta i zwiększając jego atrakcyjność. Odczuwalny jest brak takich obiektów jak kina, teatry, kluby. Są to jednak obiekty, których budowa i utrzymanie wymagałoby dużych nakładów finansowych na wybudowanie i utrzymanie. Rozwiązaniem byłoby udostępnienie jednego obiektu/pomieszczenia i przygotowanie go do organizacji gościnnych występów teatralnych czy pokazów filmowych. Bogata oferta sportowo-rekreacyjna i kulturowa to czynnik zatrzymujący turystów na dłuższy czas aniżeli tylko przejazd czy nocleg przed wypadem w góry, a w konsekwencji przysparzający dochodów właścicielom/zarządcom poszczególnych obiektów. Brak takich obiektów i oferty związanej z ich funkcjonowaniem uniemożliwi rozwój funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej, jakie miasto pełniło w przeszłości. Podsumowanie diagnozy miasta. Charakterystyka uwarunkowań przestrzennych, przyrodniczych i kulturowych, a także istniejące tradycje wypoczynkowe zarówno miasta jak i rejonu wskazują na możliwość i potrzebę rozwoju infrastruktury turystyczno–wczasowej. Walory przyrodnicze i kulturowe, dogodne skomunikowanie z dużymi aglomeracjami oraz wzrastający popyt na wyspecjalizowane usługi turystyczno-wypoczynkowe stwarzają podstawy do budowy zaplecza dla tych usług. Miasto ma szansę na umocnienie swojego znaczenia jako ośrodka wypoczynku i turystyki, co przełoży się na poprawę sytuacji społeczno – gospodarczej. 9