alzheimera choroba
advertisement
Jednostka chorobowa Jednostka Oznaczenie Chorobowa Badany testu OMIMTM Gen ALZHEIMERA CHOROBA Literatura Gen OMIMTM Opis/cel badania Zakres analizy Czas analizy biologiczny [dni roboczych] Materiał Cena [PLN] Opis jednostki: Choroba Alzhe ime ra nale ży do schorze ń otę pie nnych (50% wszystkich przypadków otę pie nia). Ta zwyrodnie niowa choroba ośrodkowe go układu ne rwowe go, charakte ryzuje się postę pującą utratą zdolności umysłowych (zapamię tywania, mówie nia, myślenia i wykonywania podstawowych czynności). W miarę upływu czasu pojawiają się różne zaburzenia zachowania i objawy związane z upośle dze nie m czynności kory mózgowej. W początkowych e tapach choroby objawy mogą być trudne do zauważe nia. Osoba chora zaczyna zapominać o podstawowych rzeczach, które często związane są codzie nnymi czynnościami lub z wykonywanym zawode m. Zaburzeniom pamięci towarzyszy gorsza orie ntacją w przestrze ni oraz czasie. Pojawiają się równie ż czę ste zmiany nastroju, zniechęce nie wobec ulubionych czynności i apatia. Zaburze nia pamięci nasilają się z czasem. W dalszej kolejności pojawiają się zaburze nia mowy i koordynacji ruchów utrudniające wykonywanie codzie nne prace. W wię kszości przypadków choroba Alzhe ime ra rozpoczyna się około 65 roku życia. W miarę postę pu choroby jej objawy nasilają się, aż do całkowitej nie zdolności do samodzie lne go życia. Przyczyny genetyczne: Z ryzykie m zachorowania na chorobę Alzhe imera istotny związe k ma ge n apolipoprote iny E (ApoE). Apolipoprote ina E jest głównym nośnikie m choleste rolu w ośrodkowym układzie ne rwowym. Ucze stniczy równie ż w procesach naprawy i rozwoju mózgu po je go urazach. Funkcją ApoE jest re dystrybucja lipidów i uczestnictwo w utrzymaniu home ostazy choleste rolu w organizmie. Rozwój miażdżycy jak równie ż choroba Alzhe ime ra zale ży zarówno od czynników gene tycznych jak i nabytych- środowiskowych, na które można świadomie wpływać. Polimorfizm badane go ge nu ApoE wiąże się z wystę powaniem je go trzech izoform. Najczęściej wystę pującymi alle lami w poje dynczym locus ge nu są: e 2, e 3 i e 4 . Jest to przyczyną wystę powania 6 różnych fe notypów białka ApoE tj.: e 2/e 2, e 2/e 3, e 2/e 4, e3/e 3, e 3/e 4 i e 4/e 4. Wystę powanie izoformy ApoE4 jest głównym czynnikie m wiążącym się z wystę powaniem sporadyczne j i rodzinne j formy choroby Al zhe ime r'a. W przypadku ekspresji co najmniej jedne go alle la ApoE4 zaobserwowano wzrost ryzyka rozwoju sporadycznej postaci AD w porównaniu z nosicielami innych izoform. Izoforma ta obniża śre dni wiek wystąpie nia AD (z 84 lat do 68 lat w przypadku homozygot e 4/e 4). Badanie to powinny wykonać: 1. Osoby u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania na chorobę Alzhe ime ra, 2. Osoby otyłe , Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwiększone ryzyko zachorowania 3. 4. Osoby w starszym wieku, z podejrze niem wczesnych objawów choroby Alzhe imera Chorzy z nie doczynnością tarczycy, cukrzycą lub chorzy na inne współistnie jące zaburze nia lipidowe uwarunkowane ge ne tycznie takie jak np. hipe rlipide mia rodzinna złożona, 5. 6. Osoby z wystę pującą w rodzinie miażdżycą naczyń, nadciśnienie m tę tniczym, wysokim choleste rolem, Osoby palące tytoń, który jest dodatkowym czynnikie m przyspieszającym rozwój choroby, zwłaszcza w przypadku obciąże nia mutacją ge ne tyczna ApoE. ALZHEIMERA CHOROBA 104310 AP OE Kodony: 112, 158 145 APOE 107741 Wykryc ie c harakterystyc znyc h Analiza 3 zmian typu S NP w podwójnym alleli warunkując yc h występowanie c horoby Alzheimera oraz systemie kontroli pewnośc i wyniku (PCR-S NP). Badanie hiperlipoproteinemii III typu. umożliwia wykryc ie jednej z 3 głównyc h form alleli w stanie homozygotycznym i heterozygotyc znym oraz wykryc ie dodatkowej mutacji w kodonie 145 APOE. Wymaz z jamy ustnej 5 390 ANEMIA SIERPOWATA Opis jednostki: Ane mia sie rpowata jest e fe kte m nie prawidło we j budowy hemoglobiny. Choroba dzie dziczy się w sposób autosomalny recesywny. Nosicie l tylko je dne j kopii nie prawidło we go ge nu nie wykazuje objawów choroby, je dnak je go e rytrocyty zawie rają około 40% HbS (hemoglobina S o nie prawidło we j strukturze ). Przyczyny genetyczne: Mutacja w ge nie łańcucha β (HBB) he moglobiny powoduje zmianę pojedyncze go aminokwasu w se kwe ncji białka. He moglobina S charakte ryzuje się zmie nionymi własnościami - ma niższe powinowactwo do tle nu, a przy niskich stęże niach tle nu polime ryzuje . Powoduje to, że e rytrocyty przyjmują sierpowaty kształt - stąd nazwa choroby. Nastę pstwe m takiej zmiany w e rytrocytach jest ich skłonność do rozpadu, czyli hemolizy. ANEMIA SIERPOWATA 603903 HBB HBB 141900 Wykrycie mutacji w ge nie kodującym białko β-globinę . Analiza najczęstsze j mutacji w ge nie HBB. Krew obwodowa 2mc 1260 ANEUPLOIDIE (TRISOMIE) ZESPOŁY: DOWNA, EDWARDSA, PATAUA Opis jednostki: Szybka diagnostyka gene tyczna najczęstszych ane uploidii, w tym: ZESPOŁU DOWNA, ZESPOŁU EDWARDSA, ZESPOŁU PATAUA pole ga na poszukiwaniu aberracji chromosomowe j typu trisomia, diagnozowanej na podstawie stwie rdze nia trzeciego amplikonu STR, pochodzącego od dodatkowe go chromosomu lub jego fragme ntu. Amplikony STR to produkty reakcji PCR wysoce polimorficznych (zmie nnych) se kwe ncji ludzkie go DNA. Z wykorzystanie m te j technologii badane są nastę pujące chromosomy: 2(2 układy STR), 3, 4, 5 (2 układy STR), 7, 8, 11, 12, 13, 16, 18, 19, 21. W ce lu zwię kszenia dokładności oznacze nia Zespołu Downa istnie je możliwość rozszerze nia badania o analizę 4-ch układów STR: D21S11, D21S1437, D21S2055, D21S1446, które znajdują się w różnych miejscach chromosomu 21. Zespół Downa nale ży do najczęstszych (1:800-1:1000 żywych urodze ń) autosomalnych mutacji ge nomowych. Jest to zespół wad wrodzonych spowodowany nadmiarem materiału ge netycznego wynikającego z obecności dodatkowe go całe go chromosomu 21 lub je go fragmentu. Zespół Edwardsa to wada wrodzona spowodowana trisomią chromosomu 18-tego i wystę puje z częstością 1:8000 urodze ń. Podobnie jak w przypadku Zespołu Downa częstość wzrasta wraz z wie kie m matki. Ze spół Edwardsa to wada wrodzona spowodowana trisomią chromosomu 13-te go, gdzie szacowana częstość wystę powania zespołu wynosi 1:8000-12000 żywych urodze ń. BADANIE PRZEZNACZONE DO SZYBKIEGO GENETYCZNEGO POTWIERDZANIA WAD WRODZONYCH TYPU ANEUPLOIDIE NA WSKAZANYCH W OPISIE CHROMOSOMACH. Stwie rdze nie obecności trzecie go amplikonu STR wskazuje je dnoznacznie na zwie lokrotnie nie materiału ge netyczne go je dnego z badanych chromosomów. Stwie rdze nie braku obecności trze ciego amplikonu w badanych układach, przy je dnoczesnym stwie rdze niu cech fe notypowych ane uploidii skutkuje zale ceniem wykonania dodatkowo analizy kariotypu (np. me todą FISH). Wyniki wydawane są ze skierowanie m do poradni ge ne tyczne j. ANEUPLOIDIE (TRISOMIE) ZESPOŁY: DOWNA, EDWARDSA, PATAUA 190685 STR15 15 układów STR na różnych chromosom ach Chromosom 13, 18, 21 Wykryc ie zwielokrotnienia Analiza amplikonów w układac h typu S TR – materiału genetyc znego na c hromosomac h: 2 (2 w badanyc h układy S TR), 3, 4, 5 (2 c hromosomac h układy S TR), 7, 8, 11, 12, odpowiedzialnyc h za występowanie zespołu Downa, zespołu Edwadrsa lub zespołu Pataua. 13, 16, 18, 19, 21. Wymaz z jamy ustnej 10 380 ATAKSJE RDZENIOWOMÓŻDŻKOWE Opis jednostki: Ataksje rdze niowo- móżdżkowe to grupa ne urode gene racyjnych chorób ge ne tycznych o podobnych objawach, które dzie dziczą się w sposób autosomalny dominujący. Ich objawami są głównie zaburze nia koordynacji ruchów kończyn górnych i dolnych oraz zaburzenia ruchów gałe k ocznych. Jest to związane z uszkodze niem układu nerwowe go na poziomie pnia mózgu, móżdżku, rdze nia krę gowe go i nerwów obwodo wych. Choroba rozpoczyna się najczęściej około 30 - 45 roku życia. Jest to choroba o charakte rze postę pującym, która prowadzi z re guły do cię żkie go inwalidztwa. Przyczyny genetyczne: Podłoże mole kularne wię kszości ataksji rdze niowo-móżdżkowych związane jest z niestabilnością powtórze ń trójnukle otydowych CAG znajdujących się w kodujących regionach ge nów: SCA1, SCA2, SCA3, SCA6, SCA7 i SCA17. Najczęstszym typem ataksji w Polsce są SCA1 i SCA2. Badanie to powinny wykonać 1) Badanie to zalecane jest osobą, u których w rodzinie ustalono wcześniej, na podstawie badań mole kularnych typ ataksji rdze niowo- móżdżkowe j. ATAKSJE RDZENIOWOMÓŻDŻKOWE SCA1 164400 SCA1 ATX1 601556 Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej lic zby powtórzeń CAG. Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h genów. Krew obwodowa 25 380 601517 Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej lic zby powtórzeń CAG. Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h genów. Krew obwodowa 25 380 607047 Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h Krew 25 380 lic zby powtórzeń CAG. genów. (ATAXIN1, SCA1, OPCA1) SCA2 183090 SCA2 ATX2 (ATAXIN2, SCA2, OPCA2) SCA3 (CHOR OB A MACHADOJOSEP H’A) 109150 SCA3 ATX3 (ATAXIN3, SCA3) obwodowa SCA6 SCA7 SCA8 SCA1 0 ATAKSJE RDZENIOWOMÓŻDŻKOWE SCA1 2 SCA1 7 183086 164500 608768 603516 604326 607136 SCA6 SCA7 SCA8 SCA10 SCA12 SCA17 ATXN1 601556 ATXN3 607047 DRPLA 607462 Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h lic zby powtórzeń CAG. genów. ATXN7 607640 Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h lic zby powtórzeń CAG. genów Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h lic zby powtórzeń CAG. genów. Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h lic zby powtórzeń CAG. genów. Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h lic zby powtórzeń CAG. genów. Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h lic zby powtórzeń CAG. genów. SCA8 SCA10 603680 611150 PPP2R2B 604325 TBP 600075 Krew 25 380 25 380 25 380 Krew obwodowa 25 380 Krew 25 380 25 380 obwodowa Krew obwodowa Krew obwodowa obwodowa Krew obwodowa AZOOSPERMIA Opis jednostki: Azoospe rmia to całkowity brak ple mników w nasie niu. Diagnostyka niepłodności męskiej o podłożu genetycznym, polegającej na braku plemników w nasieniu. Przyczyny genetyczne: Jedną z możliwyc h przyczyn niepłodnośc i męskiej mogą być zmiany genetyc zne (mikrodelecje) występujące na długim ramieniu c hromosomu Y wynikiem c zego są uszkodzenia genów odpowiedzialnyc h za powstawanie enzymów biorącyc h udział w spermatogenezie (powstawaniu plemników). AZOOSPERMIA 415000 AZF Region AZF chromoso mu Y 415000 Wykryc ie mutacji odpowiedzialnyc h za Analiza 11 różnyc h mikrodelecji Wymaz z jamy azoospermię. w multiplex PCR. ustnej 20 480 Opis jednostki: Czerniak należy do najbardziej złośliwyc h nowotworów. Powstaje z melanoc ytów i jest bardzo niebezpiecznym i CZERNIAK ZALEŻNY opornym na leczenie nowotworem skóry, błon śluzowych lub błony nac zyniowej gałki oc znej. Pomimo, że stanowi tylko 4% OD PROMIENIOWANIA nowotworów złośliwyc h jego szybki wzrost, wczesne i liczne przerzuty oraz niewielka podatność na leczenie sprawia, że śmiertelność z powodu tego nowotworu przekrac za 79%. Szac unkowo na ten nowotwór zac horuje 1/300 Polaków, a liczba UV ORAZ CZERNIAK RODZINNY Z RAKIEM TRZUSTKI c horyc h wc iąż wzrasta. P rzyczyny genetyczne: Na rozwój c zerniaka mają wpływ zarówno czynniki środowiskowe takie jak promieniowanie UV, jak również cec hy genotypowe, w tym warunkując e fenotyp wrażliwy na UV, z cec hami takimi jak: niebieski lub zielony kolor oczu, jasne, rude włosy, jasna karnacja, piegi, nadwrażliwość na światło słoneczne i nadwrażliwość na UV tzw. fenotyp RHC (ang. Red Ha ir Color), który z dodatkowym wariantem sekwencyjnym genu MC1R podwaja ryzyko zac horowania na c zerniaka. Zmiany polimorfic zne i mutacje genu MC1R powodują zaburzenia w regulacji metabolizmu melaniny, w tym zmianę stosunku ilośc iowego form melaniny na rzec z czerwonej, która tworząc wolne rodniki pod wpływem UV powoduje niebezpieczne uszkodzenia DNA i skóry, co zwiększa tym samym predyspozycje do wystąpienia c zerniaka złośliwego. Mutacje innego genu CDKN2A, w obec nośc i dwóc h prawidłowyc h kopii genu MC1R), wykazują 50% penetrację dla średniej wieku 58,1 lat, co oznacza że nosic iele mutacji genu CDKN2A obc iążeni są 50% ryzykiem zac horowania na c zerniaka w średnim wieku 58 lat. W obec nośc i jednak dodatkowej mutacji jednej kopii genu MC1R penetracja genu CDKN2A jak również ryzyko zac horowania na c zerniaka wzrasta dramatycznie do 84% przy średniej wieku 37,8 lat, wskazując na śc isłą zależność między tymi genami w procesac h nowotworowyc h. Zaburzenia funkcji genu CDKN2A stwierdza się w 25–40% przypadków sporadycznyc h czerniaków, a odziedziczone mutacje w genie CDKN2A występują u 30–50% osób z c zerniakiem. Badanie to powinny wykonać osoby, które: 1) często korzystają z solarium i lamp kwarc owyc h, 2) nie stosują lub niewłaśc iwie korzystają z oc hrony przec iwsłonecznej, 3) posiadają j asną karnację, jasne rude lub włosy i oczy (niebieskie, zielone), osoby trudno opalając e się i skłonne do oparzeń słonecznyc h (fenotyp RHC), 4) posiadają lic zne znamiona barwnikowe, 5) maja krewnyc h, u któryc h zdiagnozowano ten typ nowotworu, 6) w każdym wieku, jednak ostatnio c zerniak stał się najc zęstszym nowotworem, na jaki c horują młode kobiety. 155600 CZERNIAK ZALEŻNY OD PROMIENIOWANIA UV 155600 CZERNIAK ZALEŻNY OD PROMIENIOWANIA UV MC1RRHC MC1R 155555 Ana liza 3 muta cji MC1R MC1R 155555 Ana liza 11-15 muta cji Wykryc ie wariantów genu (alleli) Analiza genetyc zna trzec h Wymaz z jamy podstawowyc h warunkując yc h podstawowy genotyp RHC, który polimorfizmów/mutacji w genie receptora typu pierwszego dla predysponuje do wystąpienia zależnego od promieniowania UV raka skóry. melanokortyny (MC1R). Wykryc ie wariantów genu (alleli) warunkując yc h Analiza genetyc zna trzec h Wymaz z jamy podstawowyc h oraz kilkunastu dodatkowyc h ustnej podstawowy genotyp. RHC oraz mutacji podnoszącyc h polimorfizmów/mutacji w genie receptora typu pierwszego dla dodatkowo ryzyko wystąpienia zależnego od promieniowania UV melanokortyny (MC1R). 10 440 10 780 10 220 ustnej raka skóry. CZERNIAK RODZINNY Z RAKIEM TRZUSTKI 606719 CDKN2A CDKN2A 600160 -2 Ana liza 2 muta cji Wymaz Analiza genetyc zna Wykryc ie z jamy podstawowyc h mutacji dwóc h podstawowyc h mutacji w genie inhibitora ustnej predysponującyc h do cyklino zależnej kinazy 2A czerniaka rodzinnego (CDKN2A). z rakiem trzustki. CZERNIAK RODZINNY Z RAKIEM TRZUSTKI 606719 CDKN2A CDKN2A 600160 Ana liza 4-6 muta cji Wykryc ie mutacji predysponującyc h do Analiza genetyc zna dwóc h Wymaz z jamy podstawowyc h oraz czerniaka rodzinnego z rakiem trzustki. dodatkowyc h mutacji w genie inhibitora c yklino zależnej kinazy 2A 10 350 10 960 ustnej (CDKN2A). 1556006 CZERNIAK ZALEŻNY OD PROMIENIOWANIA 606719 UV ORAZ CZERNIAK RODZINNY Z RAKIEM TRZUSTKI 155555 600160 CDKN2A CDKN2A MC1R+ Ana liza 15-21 muta cji Test zalecany! MC1R Kompleksowa analiza Test obejmuje badanie Wymaz genetyczna polimorfizmu S NP (mutacji) w genac h wszystkic h wymienionyc h powyżej mutacji. z jamy ustnej MC1R oraz CDKN2A, predysponującyc h do wystąpienia zależnego od promieniowania UV oraz rodzinnego czerniaka. DYSTROF IA MIĘŚNIOWA DUCHENNE’A/ BECKERA Opis jednostki: Dystrofia mięśniowa Duchenne ’a (DMD) jest chorobą dzie dziczoną w sposób re cesywny sprzę żony z płcią. To najczęście j wystę pującą dystrofia mięśniową o częstości wystę powania 1:3500 urodzonych chłopców. Dystrofia mięśniowa Be cke ra (DMB), wystę pująca 10 razy rzadzie j, charakte ryzuje się łagodnie jszym prze bie giem ze wzglę du na obecność zmie nionej dystrofiny, w odróżnie niu od dystrofii Duche nne ’a gdzie w mięśniu obecne są tylko śladowe ilości te go białka. Na dystrofię chorują je dynie chłopcy, a kobie ty są je dynie nosicie lkami. Przyczyny genetyczne: DMD wy wołana jest mutacjami w ge nie DMD kodującym dystrofinę . Gen ten jest najwię kszym ge ne m wystę pującym w organizmie ludzkim, zajmuje około 0,1% całe go ludzkie go ge nomu. Zlokalizowany jest na krótkim ramie niu chromosomu X. Dystrofina ma duże znacze nie dla utrzymywania prawidłowe j struktury mięśni. Efe kte m mutacji w białku je st stopniowy zanik mię śni szkie le towych oraz osłabie nie . Najczęstszymi mutacjami w ge nie DMD są de lecje (60%), mutacje punktowe (30-35%), duplikacje (5-10%). Zróżnicowane mutacje mogą prowadzić do powstania skrócone j formy białka i w zale żności od ilości i stopnia zmian w obrę bie cząste czki dystrofiny powodują różny stopie ń nasile nia objawów choroby. Badanie to powinny wykonać: 1) Rodzice chłopców z przypadkami dysforii stwie rdzonymi wcześnie j w rodzinie . DYSTROF IA MIĘŚNIOWA DUCHENNE’A/ BECKERA 310200 DMD DMD 300377 Wykryc ie mutacji w genie DMD prowadząc yc h do wystąpienia dystrofii mięśniowej. Analiza najczęstszyc h mutacji w genie DMD. Krew obwodowa 25 480 HEMOCHROMATOZA DZIEDZICZNA (HETEROCHROMA T OZA T YP I) Opis jednostki: Dzie dziczna he mochromatoza jest je dną z częstszych ge ne tycznych chorób me tabolicznych, w które j dochodzi do nadmie rnego wchłaniania że laza z pokarmu w dwunastnicy i odkładania go w komórkach wątroby, se rca, trzustki i gruczołów dokre wnych. Częstość wystę powania choroby wynosi około 1:200 do 1:400, a dzie dziczy się ja w sposób autosomalny recesywny. Zmiany w obrę bie narządów rozwijają się stopniowo. Do objawów choroby zalicza się marskość wątroby, cukrzyce , brązowe zabarwie nie skóry. Je dnak wczesne objawy choroby są mało specyficzne . Przyczyny genetyczne: Ta je dnostka chorobowa wywołana jest mutacjami w ge nie HFE kodującym transme mbranowe białko, oddziałujące z beta2-mikroglobuliną oraz rece ptore m transferynowym (TFR). Wystę powanie mutacji w ge nu HFE określa się w populacji ogólne j na około 5-20%. W około 60-96% przypadków u chorych na he mochromatozę obserwuje się wystę pującą w obu alle lach mutację powodującą zamianę cyste iny na tyrozynę – Cys282Tyr. Natomiast w około 4% przypadków osoby chore posiadają zmiany w kodonach His63Asp oraz Cys282Tyr. Mutacja Cys282Tyr powoduje zmiany w konformacji dome ny białkowe j w wyniku cze go HFE nie jest transportowane do powie rzchni komóre k, le cz pozostaje w re tikulum e ndoplazmatycznym, gdzie ulega szybkie j degradacji. HEMOCHROMATOZA DZIEDZICZNA (HETEROCHROMA T OZA T YP I) 235200 HFE HFE 235200 Wykryc ie mutacji w genie HFE odpowiedzialnyc h za heteroc hromatozę. Analiza mutacji w kodonac h: C282Y, H63D. Wymaz z jamy ustnej 20 380 HEMOF ILIA Opis jednostki: He mofilia jest je dnym z trzech uwarunkowanych gene tycznie schorzeń nale żących do skaz krwotocznych objawiających się zaburze niami w procesie krze pnięcia krwi. W przypadku he mofilii A zaburze nia te wynikają z nie prawidłowe go działania czynnika VIII krze pnięcia krwi, natomiast w przypadku hemofilii typu B dochodzi do zmian w działaniu czynnika IX. He mofilia A i B nale żą do chorób sprzężonych z płcią. Głównymi objawami hemofilii są krwawie nia podskórne, wyle wy krwi do mię śni, krwioplucie oraz krwiomocz, krwawie nie do ośrodkowe go układu ne rwowe go (objawiające się silnym bóle m głowy). Łączna częstość wystę powania he mofilii w populacji wynosi około 1: 10 000 przypadków, przy czym hemofilia A jest 4-8 razy częstsza od hemofilii B. Przyczyny genetyczne: Ge ny, których mutacje wywołują obie choroby znajdują się na chromosomie płciowym X. Ze wzglę du na fakt, ze he mofilie są chorobami sprzężonymi z płcią, czyli de terminowanymi prze z obecność alle li re cesywnych na chromosomie X, badania wykrywające mutacje odpowie dzialne za wystę powanie hemofilii pole cane są kobietom. Wynika to z faktu, iż ty lko kobie ty mogą być nosicie lami choroby be z wykazywania żadnych jej objawów. HEMOF ILIA A 306700 F8-WG F8 306700 Wykryc ie mutacji w genie F8 kodując ym czynnik VIII krzepnięc ia krwi, które odpowiedzialne są za wystąpienie hemofilii lub jej nosic ielstwo. Analiza sekwencji c ałego genu. Krew obwodowa 3mc 1260 306700 F8-22 F8 306700 Wykryc ie mutacji w genie F8 Analiza mutacji intronie 22 genu F8. Krew Analiza mutacji genu F9. Krew obwodowa 3mc 2580 3mc 2580 obwodowa kodując ym czynnik VIII krzepnięc ia krwi, które odpowiedzialne HEMOF ILIA A są za wystąpienie hemofilii lub jej nosic ielstwo. HEMOF IOLIA B 306900 F9 F9 306900 Wykryc ie mutacji w genie F9 kodując ym czynnik IX krzepnięc ia krwi, które odpowiedzialne są za wystąpienie hemofilii lub jej nosic ielstwo. HIP ERCHOLEST EROLEMIA RODZINNA Opis jednostki: Rodzinna hiperc holesterolemia należy do grupy najczęśc iej występującyc h c horób dziedzic zonyc h autosomalnie dominując o, a więc do zac horowania wystarc zy mutacja od jednego z rodziców. W tej jednostc e c horobowej doc hodzi najczęśc iej do zaburzenia transportu i katabolizmu LDL, a w konsekwencji do zwiększenia ilośc i c holesterolu w osoczu związany z niesprawnym systemem oczyszc zania krwi z LDL. Podwyższony poziom LDL c zęsto współistnieje z prawidłowym poziomem HDL oraz VLDL. W rodzinnej hiperc holesterolemii dochodzi ponadto do zwiększonego odkładania się c holesterolu w śc ianac h nac zyń krwionośnyc h, 2-3 krotnie podniesiony poziom c holesterolu u heterozygot mutac yjnyc h, 5 krotnie wyższy poziom c holesterolu u homozygot mutac yjnyc h, ujawnienia się depozytów c holesterolu w postac i „żółtaków śc ięgien” w późniejszym stadium c horoby, przedwczesnyc h zmian miażdżycowyc h prowadzącyc h do c horoby wieńcowej, zawałów serc a (co 25 osoba po zawale ma mutację w genie LDLR!!!). P rzyczyny ge netyczne: Mutacje w ge nie LDLR, APOB prowadzą najczę ściej do zaburze nia transportu i katabolizmu choleste rolu w lipoprote inach LDL, a w konsekwencji do zwię ksze nia ilości choleste rolu w osoczu prze z nie sprawny syste m oczyszczania krwi z LDL. Frakcja LDL sprzyja odkładaniu się choleste rolu we włóknach mięśni gładkich ścian tę tnic, cze mu przeciwdziała sprawnie działający re ceptor LDL znajdujący się na migrujących we krwi monocytach i makrofagach. Białka ge nu APOB rozpoznawane są prze z rece ptory LDLR, odpowie dzialne za usuwanie z krwi oraz usuwanie choleste rolu LDL z osocza do komórek. Rodzinna hipercholeste rolemia nale ży do grupy najczęście j wystę pujących chorób dzie dziczonych autosomalnie dominująco, a więc do zachorowania wystarczy mutacja od je dne go z rodziców. Częstość wystę powania he te rozygotyczne j formy mutacji ge nu LDLR w populacji jest bardzo wysoka i wynosi 1:500 - w Polsce ok. 76000 pacjentów. Forma homozygotyczna (mutacje od obydwu rodziców) natomiast wystę puje raz na milion osób. Częstość mutacji ge nu LDLR wśród osób po przebyt ym zawale serca to 1:20, co wskazuje na ogromny potencja ł prewe nc yjny diagnostyk i hipercholesterolemii rodzinnej. W populacji polskiej osób z hiperc holesterolemią, mutacje genu LDLR wykryto u 55%, natomiast mutacje genu APOB (R3500Q) u 10.4% badanyc h. Mutacje w genac h LDLR, jak również APOE określają Dziedziczną Skłonność Miażdżycową. Badanie to powinny wykonać 1) Osoby, u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe w tym zawały serca i udary mózgu, Osoby otyłe , Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwię kszone ryzyko zachorowania 2) 3) Osoby z wystę pującą w rodzinie miażdżycą naczyń, nadciśnie niem tę tniczym, wysokim choleste role m, Osoby palące tytoń, który jest dodatkowym czynnikie m przyspieszającym rozwój choroby, zwłaszcza w przypadku obciąże nia mutacją ge ne tyczna ge nu LDLR i/lub APOB. HIP ERCHOLEST EROLEMIA RODZINNA 144010 HCRAP OB Ana liza 2-4 kodonów APOB 107730 HCRLDLR Ana liza 12-18 kodonów LDLR 606945 Badanie unikatowe na rynku! HCRLDLR-sek Ana liza wszystkich kodonów bada nych eksonów Test dostę pny wkrótce ! LDLR 606945 Wykryc ie Analiza mutacji w czte rech c harakterystyc znyc h kodonach: R3527Q (R3500Q), mutacji genu APOB R3480W, R3531C, H3543Y . warunkując yc h występowanie hipercholesterolemii rodzinnej. Wykryc ie Analiza ge ne tyczna do 30 c harakterystyc znyc h najczę ściej wystę pujących mutacji genu LDLR zmian/mutacji w 18 warunkując yc h podstawowych kodonach występowanie ge nu LDLR oraz hipercholesterolemii akce ptorowe go miejsca rodzinnej oraz splicingowe go. predys poz ycji do c horób sercowo-naczyniowyc h Wymaz z jamy ustnej 5 390 Wymaz z jamy 10 580 Wykryc ie c harakterystyc znyc h mutacji genu LDLR warunkując yc h występowanie hipercholesterolemii rodzinnej oraz predys poz ycji do chorób sercowonaczyniowyc h. Wymaz 15 1750 Analiza sekwe ncyjna 16 eksonów genu LDLR – badanie wszystkich kodonów sekwencji ge nu LDLR ustnej z jamy ustnej HIP ERCHOLEST EROLEMIA RODZINNA HCR-2G 12-18 kodonów LDLR ora z 2-4 kodonów APOB Test zalecany! LDLR APOB 606945 107730 Wykryc ie c harakterystyc znyc h mutacji genu LDLR oraz c harakterystyc znyc h mutacji genu APOB warunkując yc h występowanie hipercholesterolemii rodzinnej oraz predys poz ycji do chorób sercowonaczyniowyc h. Analiza genetyc zna do 30 Wymaz najc zęśc iej występując yc h z jamy zmian/ mutacji w 18 ustnej podstawowyc h kodonac h genu LDLR, akc eptorowego miejsc a splic ingowego LDLR oraz analiza mutacji do 4-c h kodonów APOB. Badanie unikatowe na rynk u. 10 790 HIP ERLIP OP ROTEINEMIA RODZINNA T YP U III Opis jednostki: Hipe rlipoprte ine mia typu III jest to zaburze nie wywołane obecnością nie prawidłowej izoformą apolipoprote iny E (e 2/e 2) i pomimo normalne go lub obniżone go stę że nia choleste rolu LDL może przyczyniać się do podwyższone go ryzyka choroby nie dokrwiennej se rca (ChNS). Wpływ genotypu APOE na poziom lipidów we krwi ma duże znaczenie w rozwoju ryzyka do wystąpie nia choroby nie dokrwiennej se rca i miażdżycy tę tnic szyjnych. Przyczyny genetyczne: Z ryzykie m zachorowania na chorobę Alzhe imera istotny związe k ma ge n apolipoproteiny E (ApoE). ApoE jest głównym nośnikiem cholesterolu w ośrodkowym układzie ne rwowym. Uczestniczy równie ż w procesach naprawy i rozwoju mózgu po je go urazach, a je go funkcją jest re dystrybucja lipidów i ucze stnictwo w utrzymaniu homeostazy choleste rolu w organizmie . Rozwój miażdżycy jak równie ż choroba Alzhe imera zale ży zarówno od czynników ge netyczn ych jak i nabytychśrodowiskowych, na które można świadomie wpływać. Polimorfizm badane go ge nu ApoE wiąże się z wystę powanie m je go trze ch izoform. Najczęście j wystę pującymi allelami w poje dynczym locus ge nu są: e 2, e 3 i e 4 . Je st to przyczyną wystę powania 6 różnych fe notypów białka ApoE tj.: e 2/e 2, e 2/e 3, e 2/e 4, e 3/e 3, e 3/e 4 i e 4/e 4. Genotyp ApoE2/E2 wystę pujący z częstością 1:100 jest skore lowany z hipe rlipoprote inemią typu III, a jej lecze nie możliwe jest przy pomocy odpowiedniej die ty. Natomiast wystę powanie izoformy ApoE4 jest głównym czynnikie m wiążącym się z wystę powanie m sporadycznej i rodzinnej formy choroby Alzhe ime r'a. Badanie to powinny wykonać 1. 2. 3. 4. Osoby u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania na chorobę Alzhe ime ra, Osoby otyłe Osoby w starszym wieku, z podejrze niem wczesnych objawów choroby Alzhe imera Chorzy z nie doczynnością tarczycy, cukrzycą lub chorzy na inne współistnie jące zaburze nia lipidowe uwarunkowane ge ne tycznie takie jak np. hipe rlipide mia rodzinna złożona 5. Osoby z wystę pującą w rodzinie miażdżycą naczyń, nadciśnienie m tę tniczym, wysokim choleste rolem 6. Osoby palące tytoń, który jest dodatkowym czynnikie m przyspieszającym rozwój choroby, zwłaszcza w przypadku obciąże nia mutacją ge ne tyczna ApoE HIP ERLIP OP ROTEINEMIA RODZINNA T YP U III 104310 AP OE Kodony: 112, 158 145 APOE 107741 Wykryc ie c harakterystyc znyc h alleli warunkując yc h występowanie c horoby Alzheimera oraz hiperlipoproteinemii III typu. Analiza 3 zmian typu Wymaz SNP w podwójnym syste mie z jamy kontroli pewności wyniku ustnej (PCR -SNP). Badanie umożliwia wykrycie je dnej z 3 głównych form alleli w stanie homo i he te rozygotyczn ym oraz wykrycie dodatkowej mutacji w kodonie 145 APOE. 5 390 HIP ERPROT ROMB INEMIA 2 0 21 0A Opis jednostki: Czynnik II krze pnięcia, protrombina jest proe nzymem aktywowanym podczas krze pnięcia krwi i prze kształcającym fibrynoge n w fibrinę (włóknik). P rzyczyny genetyczne: Ge n F2 kodujący protrombinę znajduje się na chromosomie 11. Zamiana guaniny 20210 na ade ninę , w regionie ge nu, który nie podle ga translacji jest przyczyna wystąpie nia umiarkowanego nasile nie biosyntezy protrombiny oraz zwię ksze nie je j stęże nia w osoczu o około kilkanaście procent, co jest przyczyną wystąpie nia je dnostki chorobowej. Badanie to powinny wykonać 1) Osoby, z których obserwuje się nawracające e pizody zakrze picy żylne j, szcze gólnie w przypadku wykazania nosicie lstwa F5 Le ide n wie dza o obecności zmian pozwala na zastosowanie odpowie dnie j profilaktyki w okolicznościach mogących wyzwalać zakrze picę (np. zabie g operacyjny). HIP ERPROT ROMB INEMIA 2 0 21 0A 176930 F2 F2 176930 Wykryc ie mutacji Analiza mutacji 20210 Krew w genie F2. w genie protrombiny. obwodowa 15 520 HIRSCHSPRUNGA CHOROBA Opis jednostki: Choroba Hirschsprunga jest wrodzonym schorze nie m une rwie nia je lita polegające na braku zwojó w nerwowych w końcowym odcinku je lita grubego i zaburze niu w związku z tym pe rystaltyki je lit (zaparcia). Przyczyny genetyczne: Za rozwój tej je dnostki chorobowej odpowie dzialne są zmiany w obrębie protoonkoge nu RET kodującego błonową, rece ptorową kinazę tyrozynową, zaangażowaną w transdukcję sygnału do wnę trza komórki. Prowadzone prze z wie le lat wie loośrodkowe obse rwacje chorych wykazały obecność zmian o charakterze mutacji w czte rech kodonach: 609, 618, 620, 791 odpowie dzialnych za rozwój choroby Hirschsprunga. Badanie to powinny wykonać 1) chorzy na raka tarczycy 2) osoby u których w rodzinie stwie rdzono wcześniej wystę powanie raka tarczycy lub chorobę Hirschsprunga (mole kularne badania przesie wowe kre wnych) HIRSCHSPRUNGA CHOROBA 142623 RET3K17Z Ana liza 12-17 muta cji w czterech kodona ch: 609, 618, 620, 791 RET 164761 Wymaz Wykryc ie Analiza genetyc zna do 17 c harakterystyc znyc h mutacji warunkując yc h występowanie c horoby najc zęśc iej występując yc h ustnej zmian/ mutacji w c zterec h podstawowyc h kodonac h Hirsc hsprunga. genu RET. z jamy 10 560 RETSek3E RET 164761 Kodony w eksonach 10, 11 i 13 Wykryc ie c harakterystyc znyc h Sekwencyjna analiza genetyczna wszystkic h mutacji warunkując yc h występowanie c horoby Hirsc hsprunga. kodonów eksonu: 10, 11, 13 genu RET. Dokładny test, Wymaz 15 780 15 1350 z jamy ustnej wykonywany zwykle w przypadku gdy klinic zny obraz wskazuje na c horobę Hirsc hprunga i nie wykryto mutacji w kodonac h 609, 618, 620, 791. RET-Sek Wszystkie kodony w sekwencjon owa ncyh eksona ch Test dostępny wkrótce! RET 164761 Wykryc ie c harakterystyc znyc h mutacji warunkując yc h Sekwencyjna analiza genetyczna wszystkic h kodonów eksonu: 10, 11, występowanie c horoby 13, 14, 15, 16, 18 oraz Hirsc hsprunga. Ponadto miejsc splic ingowyc h genu RET. analiza sekwencyjna Najbardziej dokładny test, genu umożliwia wykonywany zwykle wykryc ie mutacji w przypadku stwierdzenia warunkując yc h dziedziczną formę raka c horoby Hirsc hprunga lub raka rdzeniastego tarczycy rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanyc h z nim i braku zmian w najc zęśc iej zespołów MEN2A, zmutowanyc h kodonac h. MEN2B. Wymaz z jamy ustnej HTGR Ba da nie Opis jednostki: Badanie pozwala na wykrycie mutacji w ge nach kodujących białka naprawcze (BRCA1 oraz CHEK2), odpowie dzialnych za nadwrażliwość na estroge ny i daje możliwość określe nia ryzyka zapadnię cia na nowotwory wskute k działania hormonów płciowych. Wystąpie nie mutacji w tych ge nach zwię ksza ryzyko zachorowania na nie które typy nowotworów np.: rak piersi, jajnika, rak trzustki, prostaty, rak je lita grubego oraz cze rniak. Szcze gólny wpływ na wystąpie nie mutacji w ge nie BRCA1 oraz CHEK2 ma zażywanie hormonów prze z kobie ty poniżej 35 roku życia. Terapia hormonalna oraz hormonalne środki antykoncepcy jne mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej nawet dziesięciokrotnie. Badanie to powinny wykonać 1) osoby stosujące zastę pcza te rapię hormonalną 2) kobie ty prze d 35 rokie m życia stosujące antykonce pcje hormonalna 3) Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwię kszone ryzyko zachorowania HTGR Ba da nie HTGR BRCA1 113705 CHECK1 603078 Wykryc ie mutacji w genac h BRCA1 oraz Analiza mutacji w genie BRCA1: 4153delA, CHEK1 warunkując yc h 5382insC, C61G oraz zwiększone ryzyko w genie CHECK1: zac horowania na niektóre 1100delC. typy nowotworów. Wymaz z jamy ustnej 15 315 HUNTERA CHOROBA (MUKOP OLISACHARYDOZ A T YP II) Opis jednostki: Ze spół Hunte ra (MPSII) jest chorobą dzie dziczoną w sposób recesywny, sprzę żony z płcią. Choroba ta wystę puje z częstością 1:100- 150000 urodze ń, a w Polsce stanowi około 20% wszystkich zachorowań na mukopolisacharydoze . MPSII wystę puje głównie u chłopców, a je j pie rwsze objawy kliniczne pojawiają się około 2- 3 roku życia. Jak dotąd opisano około 293 różnych mutacji odpowie dzialnych za wystąpie nie te j choroby, dlate go obse rwuje się znaczne zróżnicowanie w objawach te j choroby. Wyróżnia się dwie postacie MPSII: typ A - postać klasyczna, oraz typ B charakte ryzujący się znacznie łagodniejszym prze bie gu. W typie A wystę pują typowe objawy mukopolisacharydoz takie jak pogrubie nie rysów twarzy, niski wzrost, zmiany stawowe , he patosple nome galia, prze pukliny, znaczne upośle dze nie rozwoju umysłowe go oraz zmiany kostne . W typie B upośle dze nie umysłowe nie wystę puje lub jest umiarkowane , cechy dysmorficzne są mnie j nasilone , a zmiany kostne znacznie łagodniejsze . Przyczyny genetyczne: Choroba wywołaną jest mutacją w ge nie IDS, zlokalizowanym na chromosomie X, kodującym sulfatazę iduronianu i pole ga na zaburze niu me tabolicznym związanym z brakiem e nzymu sulfatazy iduronianiu. Efe kte m jest gromadze nie się w organizmie mukopolisacharydów, które doprowadzają powoli do uszkodze nia tkane k i narządów. Badanie to powinny wykonać 1) kobie ty spokre wnionych z chorym pacje ntem w ce lu ustale nia nosicie lstwa choroby 2) Osoby, u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania na zespół Hunte ra HUNTERA CHOROBA (MUKOP OLISACHARYDOZ A T YP II) 309900 IDS IDS 309900 Wykryc ie mutacji w genie IDS warunkując ej c horobę Huntera. Analiza najczęstszyc h mutacji w genie IDS. Krew obwodowa 25 480 HUNTINGTONA CHOROBA Opis jednostki: Pląsawica Huntingtona- choroba Huntingtona nale ży do chorób ne urode ge neracyjnych ośrodkowe go układu ne rwowe go, której objawami są nie kontrolowane ruchy podobne do tańca oraz otę pie nie . Jest dzie dziczona autosomalnie dominująco i wystę puje w Polsce z częstością 1:15000 osób. Przyczyny genetyczne: Przyczyną powstawania choroby jest mutacja ge nu IT15 kodującego białko - huntingtynę (htt). Mutacja ta pole ga na wydłuże niu ciągu powtórze ń trójnukle otydowych CAG w obrę bie genu, które prowadzi do syntezy wadliwe go białka. Alle le prawidło we IT15 zawie rają 9–35 powtórze ń. U nosicie li alle li o liczbie powtórzeń w granicach 36 – 39 mogą wystąpić objawy chorobowe , natomiast w przypadku powtórze ń w liczbie powyże j 39 obse rwuje się wystąpie nie objawów chorobowych. Badanie to powinny wykonać 1) Kobie ty spokre wnionych z chorym pacje ntem w ce lu ustale nia nosicie lstwa choroby 2) Osoby , u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania na chorobę Huntingtona HUNTINGTONA CHOROBA 143100 IT15 IT 15 143100 Wykryc ie mutacji w genie IT15. Analiza sekwenc yjna genu IT15. Krew obwodowa 25 480 KUGELBERGA WELANDER CHOROBA (RDZ ENIOW Y Z ANIK MIĘŚNI) Opis jednostki: Rdze niowy zanik mięśni (SMA) jest chorobą dzie dziczoną w sposób autosomalny re cesywny, wystę pująca z częstością 1:6000–10000 urodze ń. Oznacza to, że statystycznie nosicie le m mutacji jest co 40 osoba. Choroba prowadzi do zaniku mięśni, który wywołany jest zanikie m motone uronów rdze nia krę gowe go. Najczęście j pie rwszymi objawami choroby są brak postę pu w rozwoju ruchowym dzie cka, nie wydolność oddechowa lub te ż postę pujące osłabie nie mięśni obręczy biodrowe j. Wie k, w którym pojawiają się pie rwsze objawy chorobowe oraz ich natę żenie pozwala na rozróżnie nie trzech postaci SMA – chorobę We rdniga-Hoffmana (SMA1) wystę pującą około 6 miesiąca życia. W jej przypadku dzie ci nigdy nie osiągają zdolności samodzie lne go sie dze nia i chodze nia, a do czwartego roku życia umie ra blisko 90% chorych. Postać pośre dnia - choroba Dubowitza (SMA2) objawia się zwykle prze d 18 miesiącem życia. Dzie ci sie dzą be z podparcia, nigdy je dnak nie chodzą. U chorych z łagodną postacią choroby SMA3 - choroba Kugerbe lge r-We lande r pierwsze objawy, związane są z osłabie nie m mięśni obręczy biodrowe j, pojawiają się po osiągnięciu zdolności do samodzie lnego chodze nia. Przyczyny genetyczne: Wszystkie typy SMA są e fe ktem zmian - braku końcowego fragme ntu ge nu SMN1 zlokalizowane go na chromosomie 5. Badanie to powinny wykonać 1) osoby, w rodzinach których wcześnie j wystę powały przypadki choroby KUGELBERGA WELANDER CHOROBA (RDZ ENIOW Y Z ANIK MIĘŚNI) 253400 SMN1 SMN1 600354 Wykryc ie zmian Analiza w poszukiwaniu w genie SMN1. delecji w genie SMN1. Krew obwodowa 25 360 MUKOP OLISA CHA RYDOZA T YP II (HUNT ERA CHOROB A) Opis jednostki: Ze spół Hunte ra (MPSII) jest chorobą dzie dziczoną w sposób recesywny, sprzę żony z płcią. Choroba ta wystę puje z częstością 1:100000/150000 urodze ń, a w Polsce stanowi o koło 20% wszystkich zachorowań na mukopolisacharydoze . MPSII wystę puje głównie u chłopców, a je j pie rwsze objawy kliniczne pojawiają się około 2- 3 roku życia. Jak dotąd opisano około 293 różnych mutacji odpowie dzialnych za wystąpie nie te j choroby, dlate go obse rwuje się znaczne zróżnicowanie w objawach te j choroby. Wyróżnia się dwie postacie MPSII: typ A - postać klasyczna, oraz typ B charakte ryzujący się znacznie łagodniejszym prze bie gu. W typie A wystę pują typowe objawy mukopolisacharydoz takie jak pogrubie nie rysów twarzy, niski wzrost, zmiany stawowe , he patosple nome galia, prze pukliny, znaczne upośle dze nie rozwoju umysłowe go oraz zmiany kostne . W typie B upośle dze nie umysłowe nie wystę puje lub jest umiarkowane , cechy dysmorficzne są mnie j nasilone , a zmiany kostne znacznie łagodniejsze . Przyczyny genetyczne: Choroba wywołaną jest mutacją w ge nie IDS, zlokalizowanym na chromosomie X, kodującym sulfatazę iduronianu i pole ga na zaburze niu me tabolicznym związanym z brakiem e nzymu sulfatazy iduronianiu. Efe kte m jest gromadze nie się w organizmie mukopolisacharydów, które doprowadzają powoli do uszkodze nia tkane k i narządów. Badanie to powinny wykonać 3) kobie ty spokre wnionych z chorym pacje ntem w ce lu ustale nia nosicie lstwa choroby 4) Osoby , u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania na zespół Hunte ra MUKOP OLISA CHA RYDOZA T YP II (HUNT ERA CHOROB A) 309900 IDS IDS 309900 Wykryc ie mutacji w genie IDS warunkując ej c horobę Huntera. Analiza najczęstszyc h mutacji w genie IDS . Wymaz z jamy ustnej 25 480 MUKOWISCYDOZA Opis jednostki: Mukowiscydoza jest je dną z najczęstszych chorób ge netycznych wystę pującą 1 na 2500 urodze ń, a częstość nosicie li zmie nionego genu w populacji szacuje się na około 1 do 22 nosicie li. Choroba dzie dziczy się w sposób autosomalny re cesywny. Muko wiscydoza jest chorobą ogólnoustrojową, Brak synte zy białka wywołany obecnością mutacji powoduje nie wydolność układu odde chowe go, która pole ga na wytwarzaniu dużych ilości śluzu o duże j le pkości, co sprzyja powstawaniu infe kcji. U około 85% osób chorych wystę puje równie ż nie wydolność wątroby. a jej objawami jest prze de wszystkim prze wle kła choroba oskrze lowo-płucna oraz nie wydolnością e nzymatyczną trzustki z nastę powymi zaburze niami trawie nia i wchłaniania. Gruczoły potowe wydalają pot o podwyższonym stę żeniu chloru i sodu. Długość i jakość życia chorego na mukowiscydozę zale ży w znacznym stopniu od wczesnej diagnostyki i wdroże nia prawidło we go le czenia. Przyczyny genetyczne: Przyczyną choroby są mutacje ge nu CFTR położone go na chromosomie 7 odpowie dzialne go mię dzy innymi za syntezę błonowe go kanału chlorkowego. Są to najczęście j zmiany o charakte rze punktowym. Najczęściej wystę pująca mutacja oznaczana jako ∆F508 odpowiada za blisko 70% przypadków choroby. Uszkodze nie ge nu w tym miejscu de te rminuje cię żki prze bieg choroby. Badanie to powinny wykonać 1) Osoby chore w ce lu je dnoznaczne go rozpoznania choroby 2) Osoby, u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania w ce lu wykrycie nosicie lstwa zmutowane go ge nu CFTR MUKOWISCYDOZA 219700 CFTR CFTR 602421 Wykryc ie mutacji w genie CFTR. Analiza mutacji w genie CFTR. Wymaz z jamy ustnej 20 520 NAITO- OYANAGI CHOROBA (Z ANIK JĄDRA Z ĘB AT EGO, JĄDRA CZ ERWIENNEGO I JĄDRA NISKOWZ GÓRZ OWEG O) NAITO- OYANAGI CHOROBA (Z ANIK JĄDRA Z ĘB AT EGO, JĄDRA CZ ERWIENNEGO I JĄDRA NISKOWZ GÓRZ OWEG O) Opis jednostki: Jest to choroba neurologiczna uwarunkowana ge ne tycznie , przypominająca dzie dziczne ataksje rdze niowo-móżdżkowe . Choroba Naito-Oyanagi jest nie zwykle rzadko wystę puje u rasy kaukaskie j. W przypadku choroby ujawniające j się w dzie ciństwie wystę puje opóźnie nie umysłowe , zaburze nia zachowania oraz padaczka. Zaobse rwowano równie ż zaniki w mózgowiu, obe jmujące jądro cze rwie nne , gałkę bladą i jądro zębate móżdżku. Przyczyny genetyczne: Wystąpie nie te j choroby związane jest z wystąpie nie m zwię kszonej liczby trójnukleotydowych powtórze ń CAG w ge nie DRPLA zlokalizo wanym na chromosomie 12, który koduje białko atrofinę -1. 125370 DRPLA DRPLA 607462 Wykryc ie mutacji w postac i zwiększonej Analiza sekwencji w kodującyc h regionac h lic zby powtórzeń CAG. genów. Krew obwodowa 25 380 ODPORNOŚĆ NA CHOROBY ASTMATYCZNE, REUMATOIDALNE I STWARDNIENIE ROZSIANE Opis jednostki: Test diagnostyczny w kierunku wykryc ia zwiększonej odpornośc i na wirusa HIV, polegający na poszukiwaniu wariantu delecyjnego genu CCR5 32 (CCR5–), który koduje koreceptorowe białko powierzc hniowe dla c hemokin c hemotaktycznyc h (C-C), które jest również głównym ko-rec eptorem wrót wnikania HIV-1 do komórek pomoc niczyc h limfocytów T4, makrofagów i komórek dendrytyc znyc h (CD4+). Osoby posiadając e wariant delecyjny genu CCR5, uniemożliwiający wiązanie się HIV do komórki wykazują zwiększoną oporność na zakażenie. Częstość występowania tej cec hy w formie homozygotycznej czyli odziedzic zonej od obydwu rodziców (CCR5–/–) wynosi 0,92% wśród Europejc zyków. Większość homozygot (CCR5–/–) jest odpornyc h na zakażenie wirusem HIV-1 a tylko w nielic znyc h przypadkac h wykazano iż u homozygot doszło do zakażenia wirusem HIV-1, ale w tyc h przypadkac h droga zakażenia nie została wyjaśniona. Heterozygoty natomiast, posiadając e tylko jeden wariant delecyjny, poc hodzący od jednego z rodziców (CCR5+/–) mają zwiększoną ale nie c ałkowitą odporność na zakażenie wirusem HIV-1. Ponadto rozwój AIDS u tyc h osób jest znac znie wolniejszy. Częstość występowania wariantu delecyjnego w formie heterozygotycznej szacowana jest na 10% ludnośc i krajów europejskic h. Ponadto badania prowadzone na populacji białyc h Amerykanów wykazały 20% częstość występowania heterozygotyc znej formy (CCR5+/–). W ostatnim c zasie wskazuje się również na inne aspekty posiadania wariantu delecyjnego CCR5– , który próc z zwiększania opornośc i na zakażenie wirusem HIV zmniejsza również ryz yko wystąpienia astmy, związany jest z lżejszym przebiegiem reumatoidalnego zapalenia stawów oraz wolniejszą progresja stwardnienia rozsianego. Badanie może być więc pomoc ne również przy ustalaniu długoterminowego rokowania progresji wymienionyc h c horób. Badanie to powinny wykonać 1) Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwię kszone ryzyko zachorowania ODPORNOŚĆ NA CHOROBY ASTMATYCZNE, REUMATOIDALNE I STWARDNIENIE ROZSIANE ODPORNOŚĆ NA ZAKAŻENIE WIRUSEM HIV-1 CCR5 CCR5 601373 Wykryc ie mutacji polegającej na delecji Wymaz Analiza delecji fragmentu z jamy genu metodą podwójnej fragmentu genu CCR5, selekcji (PCR-S NP). zwiększającej odporność na wnikanie wirusa HIV 5 340 ustnej do komórek limfoc ytów Opis jednostki: Test diagnostyczny w kierunku wykryc ia zwiększonej odpornośc i na wirusa HIV, polegający na poszukiwaniu wariantu delecyjnego genu CCR5 32 (CCR5–), który koduje koreceptorowe białko powierzc hniowe dla c hemokin c hemotaktycznyc h (C-C), które jest również głównym ko-rec eptorem wrót wnikania HIV-1 do komórek pomoc niczyc h limfocytów T4, makrofagów i komórek dendrytyc znyc h (CD4+). Osoby posiadając e wariant delecyjny genu CCR5, uniemożliwiający wiązanie się HIV do komórki wykazują zwiększoną oporność na zakażenie. Częstość występowania tej cec hy w formie homozygotycznej czyli odziedzic zonej od obydwu rodziców (CCR5–/–) wynosi 0,92% wśród Europejc zyków. Większość homozygot (CCR5–/–) jest odpornyc h na zakażenie wirusem HIV-1 a tylko w nielic znyc h przypadkac h wykazano iż u homozygot doszło do zakażenia wirusem HIV-1, ale w tyc h przypadkac h droga zakażenia nie została wyjaśniona. Heterozygoty natomiast, posiadając e tylko jeden wariant delecyjny, poc hodzący od jednego z rodziców (CCR5+/–) mają zwiększoną ale nie c ałkowitą odporność na zakażenie wirusem HIV-1. Ponadto rozwój AIDS u tyc h osób jest znac znie wolniejszy. Częstość występowania wariantu delecyjnego w formie heterozygotycznej szacowana jest na 10% ludnośc i krajów europejskic h. Ponadto badania prowadzone na populacji białyc h Amerykanów wykazały 20% częstość występowania heterozygotyc znej formy (CCR5+/–). W ostatnim c zasie wskazuje się również na inne aspekty posiadania wariantu delecyjnego CCR5– , który próc z zwiększania opornośc i na zakażenie wirusem HIV zmniejsza również ryz yko wystąpienia astmy, związany jest z lżejszym przebiegiem reumatoidalnego zapalenia stawów oraz wolniejszą progresja stwardnienia rozsianego. Badanie może być więc pomoc ne również przy ustalaniu długoterminowego rokowania progresji wymienionyc h c horób. ODPORNOŚĆ NA ZAKAŻENIE WIRUSEM HIV-1 60423 CCR5 CCR5 601373 Wykryc ie mutacji polegającej na delecji fragmentu genu CCR5, selekcji (PCR-S NP). zwiększającej odporność na wnikanie wirusa HIV do komórek limfoc ytów. Wymaz Analiza delecji fragmentu z jamy genu metodą podwójnej ustnej 5 340 OPUSZKOWORDZENIOWY ZANIK MIĘŚNI SBMA (Z ESP ÓŁ KENNEDY’EGO) Opis jednostki: Ze spół Ke nne dy’e go opuszkowo-rdze niowy zanik mięśni (SBMA) to choroba ge ne tyczna, wywołana nie prawidłowo dużą ilością powtórze ń se kwe ncji trzynukle otydowych- CAG w ge nie AR, które prowadzą do zaburzenia ne uronu ruchowe go, postę pujące j atrofii rdze niowe j i mięśni opuszkowych. Chorobie towarzyszy łagodna postać oporności na androge ny ujawniająca się w IV de kadzie życia. Oporność na androge ny objawia się gine komastią, azoospe rmią, impotencją i atrofią jąder u pie rwotnie prawidłowo rozwinię tych i płodnych mę żczyzn. Przyczyny genetyczne: Choroba związana jest ze zmianami w intronie 1 ge nu AR (ge n kodujący re ce ptor androge nowy, zlokalizowany na chromosomie X). Ilość nie prawidło wych powtórze ń CAG wynosi od 38 do 62 podczas, gdy prawidłowo liczba powtórze ń wynosi 10- 36, Powtórze nia zlokalizowane są w obrębie otwarte j ramki odczytu. Badanie to powinny wykonać 1) osoby, w rodzinach których wcześnie j wystę powały przypadki choroby OPUSZKOWORDZENIOWY ZANIK MIĘŚNI SBMA (Z ESP ÓŁ KENNEDY’EGO) 313200 AR AR 313700 Wykryc ie mutacji w genie AR polegając ej na zwiększonej lic zbie powtórzeń CAG. Analiza powtórzeń sekwencji CAG w genie AR. Krew obwodowa 25 415 O T Y Ł O ŚĆ DZIEDZICZNA Opis jednostki: W re gulacji masy ciała u człowie ka uczestniczą czynniki ge ne tyczne , uwarunkowania środowiskowe oraz styl życia. Liczne wpływy środowiska oddziałują zarówno w okre sie prze d-, jak i pourodze niowym. Z tymi czynnikami oddziałuje czynnik ge netyczny. Badania wykazały, że e le me nt dzie dziczny otyłości przyczynia się do powstania 25–40% różnic pomię dzy osobami w masie ciała oraz zawartości tkanki tłuszczowej. Przyczyny genetyczne: Podłoże gene tyczne w patoge ne zie otyłości dzie dzicznej związane jest z badaniami ge nów pre dysponujących do wystąpie nia poszczególnych je j typów, do których nale zą m.in.: ge ny MC4R zlokalizowany na chromosomie 18 oraz PPAGRG. Badanie to powinny wykonać 1) osoby otyłe lub takie , u których w rodzinie wystę puje otyłość (ze strony je dne go lub obojga rodziców, zwłaszcza ze strony męskie j) 2) osoby pracujące w zawodach ryzyka złe go odżywiania 3) osoby z rodziny z nawykami małej aktywności fizycznej, a także nie prawidłowe go żywie nia 4) dzie ci mate k, które w okresie ciąży przytyły więce j niż 15kg. O T Y Ł O ŚĆ DZIEDZICZNA 601665 MC4R PPARG MC4R 155541 601487 Wykryc ie mutacji Analiza sekwencji c ałego Krew w genie PPARG. genu PPARG. obwodowa Wykryc ie mutacji w genie MC4R. Analiza sekwencji c ałego genu MC4R. Krew obwodowa 2mc 1040 2mc 1540 PARKINSONA CHOROBA Opis jednostki: Choroba Parkinsona to je dno z najczęstszych schorze ń neurode gene racyjnych, którego częstość wystę powania w populacji po 55 roku życia wynosi około 1%, natomiast po 75 roku życia około 3%. Na chorobę Parkinsona cie rpi około 60 tys. Polaków. Schorzenie to jest ściśle związane z wie kie m - dotyczy ono zazwyczaj osób powyże j 50 roku życia. Przecię tny wie k, w którym pojawiają się objawy wynosi 60 lat. Jednak coraz częście j w przypadku choroby Parkinsona o wcze snym początku wie k chorych obniża się nawe t do 40 lat. Najbardzie j charakte rystycznymi objawami choroby Parkinsona są: drże nie rąk, ramion, nóg, żuchwy, twarzy, sztywność kończyn i tuło wia, spowolnie nie ruchów, upośle dze nie koordynacji ruchowe j oraz równowagi. Choroba ma charakter prze wle kły i postę pujący, a objawy ule gają nasile niu wraz z rozwojem choroby. Rozpoznanie choroby na jej początkowych e tapach nie jest łatwe . Postę p w zakresie badań ge netycznych stwarza możliwo ść zastosowania testów diagnostycznych w prze dklinicznym okre sie choroby. Przyczyny genetyczne: Je dną z przyczyn ge netycznych odpowie dzialnych za rozwój choroby Parkinsona są mutacje ge nu PARK2, kodujące go białko – parkinę . Zmiany w obrębie te go ge nu mogą być je dną z najczęstszych przyczyn rodzinne j postaci choroby o wczesnym początku. Badania wykazały, że 18% chorych, u których prze d 40 rokie m życia rozpoznano chorobę Parkinsona posiadało mutację w tym ge nie . Badanie to powinny wykonać 1) Osoby, u których w rodzinie stwie rdzono przypadki zachorowania na chorobę Parkinsona 2) Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwię kszone ryzyko zachorowania PARKINSONA CHOROBA 600116 PARK PARKIN 602544 Wykryc ie formy genu Analiza mutacji A939G, PARK2 predysponując ej do zwiększonej podatnośc i na T1101C. wystąpienie c horoby. Wymaz z jamy ustnej 20 420 RAK JELITA GRUBEGO Opis jednostki: Rak je lita grubego jest w Polsce na drugim mie jscu wśród przyczyn zgonów na nowotwory złośliwe . W ciągu ostatnich dwudzie stu lat zachorowalność na te n typ nowotworu wzrosła dwukrotnie . Najczęściej wystę puje u osób powyże j 40 roku życia, a najwię kszą liczbę zachorowań obse rwuje się w wie ku 75-85 lat. Znane mutacje ge nów pre dysponujących są przyczyną około 3% zachorowań na raka je lita grube go, a około 10% zachorowań ma charakter rodzinny. Do najczęście j rozpoznawanych zespołów związanych ze zmianami w ge nach pre dyspozycji nale żą: bę dący przyczyną około 2% zachorowań - dzie dziczny rak je lita grube go be z polipowatości, czyli zespół Lynch, zespół gruczolakowate j polipowatości rodzinne j jest przyczyną poniżej 0,5% zachorowań. Zespół dzie dziczne go raka je lita grube go be z polipowatości jest dzie dziczony w sposób autosomalny dominujący. Przyczyny genetyczne: Wie le nowotworów odbytnicy bie rze swój począte k z polipó w gruczolakowatych w okrę żnicy. Z rozwojem raka je lita grubego związane są zmiany w obrębie ge nów naprawy (najczęściej MLH1, MSH2 lub MSH6). Wśród kre wnych pie rwsze go stopnia osób chorych, u których wykryto tą mutację ryzyko jej wystąpie nia wynosi 50%. Obe cnie w Polsce mutacje MSH2 i MLH1 wykry wane są w przypadku około 30% r odzin „pode jrzanych o wystę powanie dzie dziczne go nie związane go z polipowatością raka je lita grube go”. W pozostałych 10-15% tych ostatnich rodzin przyczyną zachorowań są de lecje MSH2/MLH1 oraz mutacje w innych genach, jak np.: MSH6. Badanie to powinny wykonać 2) osoby w rodzinach, których wcześnie j wystę powały przypadki choroby 3) Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwię kszone ryzyko zachorowania 114500 MLH1TYP 1 MLH1 120436 Wykryc ie mutacji genu MLH1 Analiza sekwencji c ałego genu. Krew 2mc 3540 obwodowa predysponującyc h do zac horowania na dziedzicznego raka jelita grubego. RAK JELITA GRUBEGO DZIEDZICZNY MSH2TYP 1 MSH2 120435 Wykryc ie mutacji genu MLH2 predysponującyc h do Analiza sekwencji c ałego genu. Krew obwodowa 2mc 3120 Analiza sekwencji c ałego genu. Krew 2mc 3120 Analiza sekwencji genów: MLH1, MSH2 i MSH6. Krew 2mc 8150 zac horowania na dziedzicznego raka jelita grubego. NIE ZWIĄZANY Z P OLIP OWAT OŚCIĄ T YP 1 ZESP ÓŁ L YNCHA MSH6TYP 1 MSH6 600678 Wykryc ie mutacji genu MSH6 predysponującyc h do obwodowa zac horowania na dziedzicznego raka jelita grubego. MLH1/M SH2/MSH 6-TYP1 MLH1 MSH2 MSH6 120436 120435 600678 Wykryc ie mutacji genów MLH1, MSH2 i MSH6 predysponującyc h do zac horowania na dziedzicznego raka jelita grubego. obwodowa MLH1TYP 2 MLH1 120436 Analiza sekwencji c ałego genu. Krew 2mc 3540 2mc 3120 2mc 3120 2mc 8150 obwodowa predysponującyc h do zac horowania na dziedzicznego raka RAK JELITA GRUBEGO DZIEDZICZNY NIE ZWIĄZANY Z P OLIP OWAT OŚCIĄ T YP 1 ZESP ÓŁ L YNCHA Wykryc ie mutacji genu MLH1 jelita grubego. MSH2TYP 2 MSH2 120435 Wykryc ie mutacji genu MLH2 predysponującyc h do zac horowania na dziedzicznego raka jelita grubego. MSH6TYP 2 MSH6 600678 Wykryc ie mutacji genu MSH6 predysponującyc h do Analiza sekwencji c ałego genu. Krew Analiza sekwencji genów: Krew MLH1, MSH2 i MSH6. obwodowa obwodowa zac horowania na dziedzicznego raka jelita grubego. MLH1/M SH2/MSH 6-TYP2 MLH1 MSH2 MSH6 120436 120435 600678 Wykryc ie mutacji genów MLH1, MSH2 i MSH6 predysponującyc h do zac horowania na dziedzicznego raka jelita grubego. 190182 RAK JELITA GRUBEGO DZIEDZICZNY NIE ZWIĄZANY Z P OLIP OWAT OŚCIĄ T YP 6 TGFBR2 TGFBR2 190182 Wykryc ie mutacji w genie TGFBR2 predysponując ej do wystąpienia dziedzicznego raka jelita nie związanego z polipowatośc ią. Analiza sekwencji genu Krew TGFBR2. obwodowa 2mc 2290 RAK PIERSI I J AJNKA Opis jednostki: Każ dego roku w Polsce na raka piersi lub j ajnika o podłożu dziedzicznym zapada około 1800 kobiet w wieku około 40 lat. Jedno zac horowanie na raka piersi wśród krewnyc h I stopnia jest związane z około dwukrotnie większym ryzykiem rozwoju tej c horoby. Ryzyko zac horowania na ten nowotwór u krewnyc h kobiet, u któryc h c horoba wystąpiła przed 40 rokiem życ ia wzrasta około 5-krotnie. P rzyczyny genet yczne: Z podwyższonym ryzykiem zac horowania na raka piersi oraz jajników związane są zmiany w obrębie genu BRCA1, które są przyczyną 64% rodzinnyc h nowotworów. Obec ność mutacji w genie BRCA1 obniża wiek zac horowania na te nowotwory do 42-45 lat. Ryzyko dla nosic ielek mutacji BRCA1 wzrasta w przypadku raka sutka o 35%-50% i o 15% dla raka jajnika. Mutacja genu BRCA1 zwiększa również o około 10% ryzyko rozwoju raka jajowodu oraz raka otrzewnej. Obec ność zmian w genie BRCA1 powoduje prawie 2 razy większe prawdopodobieństwo występowanie raka okrężnicy, 3 razy wyższe prawdopodobieństwo raka trzustki i prawie 7-krotnie wyższe ryzyko wystąpienia raka żołądka. Mutacje w obrębie drugiego genu - BRCA2 prowadzą również do zwiększonego ryzyka występowania nowotworów nie tylko sutka (zarówno u kobiet jak i u mężc zyzn) i jajnika, ale także prostaty, trzustki, okrężnicy, czerniaka i innyc h. Osoby, u któryc h stwierdzono mutację ryzyko zac horowania do 70 roku życ ia na raka gruc zołu sutkowego wynosi 35–84%, a dla raka jajnika - 10–50%. Wykazano również około 2 do 8 krotnie wyższe ryzyko wystąpienia raka trzustki u męskic h nosic ieli mutacji genów BRCA1 i BRCA2. Dotyczy to zwłaszcza mutacji w genie BRCA2. Nie dotyc zy to jednak nosic ieli mutacji genu BRCA2, u któryc h istnieje podwyższone ryzyko zac horowania na c zerniaka skóry wynoszące 2-5, c zerniaka ocznego, żołądka, pę c herzyka żółc iowego oraz dróg żółc iowyc h. Rak sutka stanowi mniej niż 1% nowotworów u mężc zyzn, ale nosic iele mutacji w genie BRCA2 mają 80-100 razy wyższe ryzyko zac horowania. Około 6% mężc zyzn nosic ieli mutacji BRCA2 zapada na ten nowotwór do 80 roku życ ia. W przypadku mutacji patogennej genu BRCA1 ryzyko według jednego z badań jest wyższe około 60-krotnie. Wczesne ustalenie zmian w t yc h genach daje większe szanse do wprowadzenia skutecznej metody profilaktyki. Badanie to powinny wykonać 1) osoby, u których w rodzinie wystąpiły minimum 3 przypadki raka piersi/jajnika (wliczając pacje ntkę oraz jej krewnych I i II stopnia) 2) kobie ty poniżej 25 roku życia stosujące doustne środki antykonce pcyjne 3) kobie ty stosujące hormonalną te rapię zastę pczą 4) osoby, u których w rodzinie stwie rdzono przynajmniej dwa zachorowania, z których je dno wystąpiło prze d 50-tym rokie m życia 5) osoby lub ich krewni I stopnia, u których stwierdzono wystąpie nie raka gruczołu sutkowe go/raka piersi prze d 40 rokie m życia lub, 6) badanie w kie runku nosicielstwa mutacji w ge nie BRCA1 powinno być wykonywane u wszystkich osób z rozpoznanie m raka jajnika/gruczołu sutkowe go, dla optymalizacji procesu lecze nia 7) Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwiększone ryzyko zachorowania 114480 BRCA1-3 BRCA1 113705 Wykrycie mutacji w ge nie BRCA1 pre dysponujących do wystąpie nia raka pie rsi Wymaz 20 209 20 249 Analiza 5 mutacji w genie Wymaz z jamy BRCA1 oraz 2 mutacji ustnej w genie BRCA2. 20 460 Wymaz z jamy ustnej 20 960 Analiza 3 mutacji w genie BRCA1. z jamy ustnej . bądź ze społu raka sutka i jajnika. BRCA1-5 BRCA1 113705 RAK PIERSI I J AJNKA Wykrycie mutacji w ge nie BRCA1 pre dysponujących do Analiza 5 mutacji w genie Wymaz BRCA1. z jamy ustnej wystąpie nia raka pie rsi bądź ze społu raka sutka i jajnika. BRCA1/ BRCA2-1 BRCA1 BRCA2 113705 600185 Wykrycie mutacji w ge nie BRCA1 i BRCA2 pre dysponujących do wystąpie nia zespołu raka sutka i jajnika. BRCA1/ BRCA2-2 Ana liza do 19 muta cji Test zalecany! BRCA1 BRCA2 113705 600185 Wykrycie mutacji w ge nie BRCA1 i BRCA2 pre dysponujących do wystąpie nia zespołu raka sutka i jajnika. Analiza do 12 mutacji w genie BRCA1 oraz do 7 mutacji w genie BRCA2. RAK PŁUC Opis jednostki: Rak płuc nale ży do najczęstszych nowotworów złośliwych o agresywnym przebiegu i jest je dnym z najgorzej rokujących nowotworów, na który umie ra rocznie na całym świe cie 1,3 mln osób. No wotwór te n stanowi najczęstszą przyczynę zgonów z powodu raka u mę żczyzn i jest na 2 mie jscu pod tym wzglę dem u kobie t. Obecny stan wie dzy wskazuje na to, że najwię kszy wpływ na ryzyko zachorowania na raka płuca ma długoterminowe narażenie na wdychane karcynoge ny, a zwłaszcza dym tytoniowy. Ryzyko zachorowania na raka płuc jest około 20 krotnie wię ksze u osób palących niż u nie palących. Natomiast u osób bę dących bie rnymi palaczami (np.: dzie ci i współmałżonkowie palaczy) zagroże nie to jest 3 krotnie wyższe . Pale nie jest odpowie dzialne za 80-90% wszystkich przypadków raka płuc. W przypadku je dnak zachorowań u osób, które nigdy nie paliły, do zachorowania dochodzi najczęściej prze z połączenie czynników ge netycznych. Przyczyny genetyczne: Do je dnej z przyczyn rozwoju te go nowotworu nale żą polimorfizmy w obrębie dwóch ge nów GSTP1, GSTM1, zaangażowanych w usuwanie policyklicznych węglowodorów aromatycznych takich jak benzopire n, dwube nzopire n czy me tylochryze n, które są produktami niecałkowite go spalania tytoniu i je dnymi z czynników rakotwórczych obecnych w dymie tytoniowym. Pozostałymi ge nami mogącymi przyczynić się do rozwoju raka płuc są: ELA2, CHRNA3, CHRNA5. Wyniki badań wskazują również, że diagnostyka skorelo wanych z rakiem płuc zm ian w wymienionych powyżej genach może mieć ogromne znaczenie zwłaszcza dla palaczy, dla których kumulacja czynnikó w środo wisko wych (kancerogeny dymu tytoniowego) w po łączeniu z obciążeniem genetycznym mogą być szczególnie niebezpiecznie! Badanie to powinni wykonać 1) Palacze , dla których kumulacja czynników środowiskowych (kance roge ny dymu tytoniowe go) w połącze niu z obciąże niem ge ne tycznym mogą być szcze gólnie nie be zpie cznie . 2) Osoby nie palące, u których w rodzinie wystąpił rak płuc 3) Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwię kszone ryzyko zachorowania 182280 RP- 2G GSTP1 134660 GSTM1 138350 RAK PŁUC 211980 608935 RP-3G RPCHRNA 35 134660 GSTM1 138350 ELA2 130130 GSTP1 CHRNA3 118503 CHRNA5 118505 Wykryc ie podstawowyc h mutacji Analiza S NP do 8 kodonów genów GSTP1 predysponującyc h do wystąpienia raka płuc . oraz GSTM1. Wykryc ie mutacji Analiza S NP do 12 predysponującyc h do wystąpienia raka płuc . kodonów genów GSTP1, GSTM1 oraz ELA2. Wymaz 10 490 10 780 15 1350 15 1750 z jamy ustnej Wymaz z jamy ustnej Wymaz Wykryc ie mutacji Analiza sekwenc yjna predysponującyc h do wystąpienia raka płuc . CHRNA3 oraz CHRNA5. z jamy ustnej Kompleksowa analiza Analiza wszystkic h 5 Wymaz z jamy Test dostępny wkrótce! 612052 GSTP1 GSTM1 Test ELA2 dostępny CHRNA3 wkrótce! CHRNA5 RP-5G 134660 138350 130130 118503 118505 genetyczna polimorfizmu genów GSTP1, GSTM1, S NP w genac h GSTP1, ELA2, CHRNA3 oraz GSTM1, ELA2, CHRNA3, CHRNA5. CHRNA5 predysponującyc h do wystąpienia raka płuc . ustnej Opis jednostki: Rak prostaty we wczesnym okresie przebie ga be zobjawowo. Te n złośliwy nowotwór atakuje RAK PROSTATY mę żczyzn powyże j 45 roku życia. Pie rwszym objawem raka prostaty jest zwię kszone parcie na pęche rz oraz zwię kszona częstość oddawania moczu, które staje się w dodatku trudnie jsze . W moczu w małych ilościach pojawia się kre w. Przyczyny genetyczne: Z podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka prostaty związane są zmiany w obrębie ge nów: BRCA1 oraz BRCA2. Mutacje w ge nie BRCA2 powodują zwię kszone około 5 krotnie ryzyko wystąpie nia raka prostaty, 7-krotnie do 65 roku życia, a nawe t 20-krotnie do 56 roku życia. Ponadto śre dni okres prze życia nosicie li mutacji z rakie m prostaty jest krótszy o około 10 lat. Je dnakże mutacje BRCA2 (czy BRCA1) są stosunkowo rzadkie i mogą odpowiadać je dynie za nie wie lki odse te k przypadków zachorowań na te n nowotwór. Badanie to powinny wykonać 1) osoby, u których w rodzinie stwie rdzono zachorowania na te n nowotwór 2) każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwię kszone ryzyko zachorowania 176808 RAK PROSTATY RAK PROSTATY BRCA1-3 BRCA1 113705 Wykrycie mutacji w ge nie BRCA1 pre dysponujących do wystąpie nia raka prostaty Analiza 3 mutacji w genie BRCA1. Wymaz z jamy ustnej . 20 209 RAK PROSTATY BRCA1-5 BRCA1 113705 Wykrycie mutacji w ge nie BRCA1 pre dysponujących do wystąpie nia raka prostaty Analiza 5 mutacji w genie Wymaz BRCA1. 20 249 z jamy ustnej BRCA1/ BRCA2-1 BRCA1 BRCA2 113705 600185 Wykrycie mutacji w ge nie BRCA1 i BRCA2 pre dysponujących do wystąpie nia raka prostaty Analiza 5 mutacji w genie Wymaz z jamy BRCA1 oraz 2 mutacji ustnej w genie BRCA2. 20 460 BRCA1/ BRCA2-2 BRCA1 BRCA2 113705 600185 Wykrycie mutacji Analiza do 12 mutacji w genie BRCA1 oraz do 7 Wymaz 20 960 Ana liza do 19 muta cji Test zalecany! w ge nie BRCA1 i BRCA2 pre dysponujących do wystąpie nia raka prostaty mutacji w genie BRCA2. z jamy ustnej RAK RDZENIASTY TARCZYCY RODZINNY – F MTC Opis jednostki: Rak tarczycy to je den z najczęstszych nowotworów złośliwych gruczołów wydzie lania dokrewne go. W 75% przypadków raka rdze niaste go tarczycy MTC zmiany nowotworowe są jednostronne , mają charakte r sporadyczny (nie dzie dziczny) i mogą wystąpić w każdym wie ku. Rak rdze niasty tarczycy nale ży do nowotworów, w których udział predyspozycji dzie dzicznej jest je dnak bardzo wysoki i wynosi 25% wszystkich przypadków. Rodzinny rak rdze niasty tarczycy FMTC jest dzie dziczony autosomalnie dominująco i charakte ryzuje się wysokim stopniem pene tracji ponad 90% co oznacza, że u nosicieli zmutowane go wariantu ge nu niemal zawsze dochodzi do zachorowania. Ponadto różne mutacje w obrębie ge nu pre dyspozycji odpowiadają za wystę powanie różnych chorób i zespołów takich jak: RODZINNY, RDZENIASTY RAK TARCZYCY, ZESPÓŁ WIELOGRUCZOLAKOWATOŚCI WEWNĄTRZWYDZIELNICZEJ TYPU 2A (MEN2A) z charakte rystycznymi wie loogniskowymi zmianami nowotworowymi tj.: rdzeniastym rakiem tarczycy (MTC), je dno lub dwustronnym guze m chromochłonnym nadne rczy i gruczolakami przytarczyc lub hipe rplazją przytarczyc i rzadko chorobą Hirschprunga, ZESPÓŁ WIELOGRUCZOLAKOWATOŚCI WEWNĄTRZWYDZIELNICZEJ TYPU 2B (MEN2B) z wie loogniskowymi zmianami nowotworowymi tj.: bardzo agresywnym rdze niastym rakie m tarczycy (MTC), guze m chromochłonnym i innymi zmianami nowotworowymi tj.: ne rwiakami, ne rwiakowłókniakami, ne rwiakowłókniakowością przewodu pokarmowe go, z wyłącze niem je dnak chorób przytarczyc, CHOROBA HIRSCHSPRUNGA re pre ze ntująca wrodzone schorze nie une rwie nia je lita pole gające na braku zwojów ne rwowych w końcowym odcinku je lita grube go i zaburze niu w związku z tym pe rystaltyki jelit (zaparcia). Przyczyny genetyczne: Za rozwój raka rdze niastgo tarczycy odpowie dzialne są zmiany w obrębie protoonkogenu RET kodujące go błonową, rece ptorową kinazę tyrozynową, zaangażowaną w transdukcję sygnału do wnę trza komórki. Opisane dotychczas mutacje (około 190) wystę pują je dnak zale dwie w kilku z eksonów (e kson 10-19%, ekson 11 - 43%, ekson 13–18%, ekson 14–18% oraz r zadzie j e kson 16-12%, w prze ważającej większości mają charakte r zmian punktowych, a ich obe cność w ważnych biologicznie stre fach ge nu RET warunkuje nie mal pewny rozwój raka równie często u kobie t jak i mę żczyzn. Prowadzone prze z wie le lat wieloośrodkowe obse rwacje chorych z MTC pozwoliły na określe nie, które z mutacji wystę pują najczęściej. Obecność różnych mutacji przejawia się fe notypowo (ze wnę trznie , objawowo) wystąpie niem różnych zespołów, w tym: ze społu MEN2A z charakte rystyczną mutacją w eksonie 11 (70% przypadków MEN2A). Dla zespołu MEN2B zaobserwowano charakte rystyczną zmianę w e ksonie 16. Badanie to powinny wykonać 1) chorzy na raka tarczycy w ce lu potwie rdze nia lub wykluczenia dzie dzicznej postaci choroby 2) osoby u których w rodzinie stwierdzono wcze śniej wystę powanie raka tarczycy lub chorobę Hirschsprunga (molekularne badania przesiewowe krewnych) 3) osoby u których wykryto chorobę tarczycy o niejasne j e tiologii. RAK RDZENIASTY TARCZYCY RODZINNY – F MTC 155240 RET1K6Z RET 164761 RET 164761 RET 164761 Analiza 3 m utacje w kodonie 634 RET3K11Z Analiza 9-11 mutacji w trzech kodonach: 634, 618, 918 RET13K37Z Analiza 31-37 mutacji w 13 kodonach Test zalecany! RAK RDZENIASTY Wykryc ie mutacji warunkując yc h dziedziczną formę raka rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanego z nim zespołu MEN2A. Analiza genetyc zna trzec h Wymaz najc zęśc iej występując yc h z jamy zmian (mutacji) w kodonie ustnej 634 genu RET. 5 420 Wykryc ie mutacji warunkując yc h dziedziczną formę raka rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanyc h z nim zespołów MEN2A, MEN2B i c horobę Hirsc hsprunga Analiza genetyc zna do 11 Wymaz najc zęśc iej występując yc h z jamy zmian (mutacji) w trzec h ustnej podstawowyc h kodonac h genu RET. 10 560 Wykryc ie mutacji warunkując yc h dziedziczną formę raka rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanyc h z nim zespołów MEN2A, MEN2B i c horobę Hirsc hsprunga. Analiza genetyc zna do 37 Wymaz najc zęśc iej występując yc h z jamy zmian (mutacji) w 13 ustnej kodonac h genu RET. 15 780 RAK RDZENIASTY TARCZYCY RODZINNY – F MTC RET-Sek Wszystkie kodony w sekwencjono wancyh eksonach Test dostę pny wkrótce ! RET 164761 Wykryc ie mutacji warunkując yc h dziedziczną formę raka rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanyc h z nim zespołów MEN2A, MEN2B i c horobę Hirsc hsprunga. Sekwencyjna analiza Wymaz genetyczna wszystkic h z jamy kodonów eksonu: 10, 11, ustnej 13, 14, 15, 16, 18 genu RET oraz analiza miejsc splic ingowyc h (akceptorowyc h i donorowyc h) niekodującyc h sekwencji intronowyc h. 15 1350 RAK ŻOŁĄDKA Opis jednostki: Rak żołądka to je de n z najczęście j diagnozowanych nowotworów złośliwych prze wodu pokarmowe go, a w Polsce odnotowuje się co roku około 6.5 tys. nowych zachorowań. Dotyczy częściej mę żczyzn zwykle po 40 roku życia. Przyczyny genetyczne: Je dyną z opisanych mutacji pre dysponujących do dzie dzicznego raka żołądka są zmiany w ge nie CDH1 kodującym E-kadheryne . Mutacje w obrę bie tego genu dzie dziczone są w sposób autosomalny dominujący, a osoba bę dąca nosicie lem mutacji ma około 80% ryzyko zachorowania na te n nowotwór. Charakte ryzuje się wystę powaniem „rozlanego” raka żołądka w bardzo wczesnym wie ku (opisano przypadki zachorowania już w wie ku 16 lat). Oprócz ge nu CDH1 z no wotwore m żołądka związany jest inny ge n KRAS. KRAS jest ge nem, który po mutacji w komórkach nowotworowych stymuluje wzrost guza. U nosicie li mutacji w CDH1, opisano równie ż wystę powanie raka pie rsi typu zrazikowe go, raka je lita grubego oraz raka prostaty. W przypadku osób z konstytucyjną mutacją genu E-kadheryny jest w pe łni uzasadnione i zalecane wykonanie operacji profilaktyczne go usunięcia żołądka. Badanie to powinny wykonać: 1) osoby w rodzinach, których wcześnie j wystę powały przypadki choroby RAK ŻOŁĄDKA 190070 KRAS KRAS 190070 Wykryc ie mutacji w genie KRAS. Analiza sekwenc yjna Krew c ałego genu. obwodowa 2mc 1870 Opis jednostki: Rodzinna hipercholeste role mia nale ży do grupy najczęściej wystę pujących chorób dzie dziczonych autosomalnie dominująco, R ODZINNY DFEKT AP OL IP OP R OT EINY B-100 a więc do zachorowania wystarczy mutacja od jedne go z rodziców. W tej je dnostce chorobowej dochodzi najczęściej do zaburze nia transportu (HIP ERCHOLEST EROLEMIA RODZ INNA) i katabolizmu LDL, a w konsekwencji do zwię kszenia ilości choleste rolu w osoczu związany z nie sprawnym syste mem oczyszc zania krwi z LDL. Podwyższony poziom LDL c zę sto współistnieje z prawidłowym poziome m HDL oraz VLDL. W rodzinne j hipe rcholeste rolemii dochodzi ponadto do zwię kszone go odkładania się choleste rolu w ścianach naczyń krwionośnych, 2-3 krotnie podniesiony poziom choleste rolu u he te rozygot mutacyjnych, 5 krotnie wyższy po ziom choleste rolu u homozygot mutacyjnych, ujawnie nia się de pozytów choleste rolu w postaci „żółtaków ścię gien” w późniejszym stadium choroby, prze dwczesnych zmian miażdżycowych prowadzących do choroby wie ńcowej, zawałów serca (co 25 osoba po zawale ma mutację w genie LDLR!!!). Przyczyny genetyczne: Mutacje w ge nie LDLR, APOB prowadzą najczę ściej do zaburzenia transportu i katabolizmu choleste rolu w lipoprote inach LDL, a w konsekwencji do zwię ksze nia ilości choleste rolu w osoczu prze z nie sprawny syste m oczyszczania krwi z LDL. Frakcja LDL sprzyja odkładaniu się choleste rolu we włóknach mięśni gładkich ścian tę tnic, cze mu przeciwdziała sprawnie działający re ceptor LDL znajdujący się na migrujących we krwi monocytach i makrofagach. Białka ge nu APOB rozpoznawane są prze z rece ptory LDLR, odpowie dzialne za usuwanie z krwi oraz usuwanie choleste rolu LDL z osocza do komórek. Rodzinna hipe rcholeste role mia nale ży do grupy najczę ściej wystę pujących chorób dzie dziczonych autosomalnie dominująco, a więc do zachorowania wystarczy mutacja od je dne go z rodziców. Częstość wystę powania he te rozygotyc zne j formy mutacji genu LDLR w populacji jest bardzo wysoka i wynosi 1:500 - w Polsce ok. 76000 pacje ntów. Forma homozygotyc zna (mutacje od obydwu rodziców) natomiast wystę puje raz na milion osób. Częstość mutacji genu LDLR wśród osób po przebytym zawale serca to 1:20, co wskazuje na ogromny potencjał prewencyjny diagnostyki hipercholesterolemii rodzinnej. W populacji polskiej osób z hipe rcholeste rolemią, mutacje ge nu LDLR wykryto u 55%, natomiast mutacje ge nu APOB (R3500Q) u 10.4% badanych. Mutacje w ge nach LDLR, jak równie ż APOE określają Dziedziczną Skłonność Miażdżycową. Badanie to powinny wykonać 1) Osoby u których w rodzinie stwierdzono zachorowania na choroby se rcowo-naczyniowe w tym zawały se rca i udary mózgu, Osoby otyłe , Każdy kto chce sprawdzić czy wystę puje u nie go zwiększone ryzyko zachorowania 2) Osoby z wystę pującą w rodzinie miażdżycą naczyń, nadciśnie niem tę tniczym, wysokim choleste role m, 3) Osoby palące tytoń, który jest dodatkowym czynnikie m przyspieszającym rozwój choroby, zwłaszcza w przypadku obciąże nia mutacją ge ne tyczna ge nu LDLR i/lub APOB. 144010 R ODZINNY DFEKT AP OL IP OP R OT EINY B-100 (HIP ERCHOLEST EROLEMIA RODZ INNA) HCRAP OB Ana liza 2- 4 kodonów APOB 107730 Wykrycie Analiza mutacji w Wymaz charakte rystycznych mutacjiczterec h kodonac h: z jamy ge nu APOB warunkujących R3527Q (R3500Q), ustnej wystę powanie R3480W, R3531C, H3543Y . hipercholesterolemii rodzinnej. 5 390 SIATKÓWCZAK Opis jednostki: Siatkówczak to nowotwór złośliwy czę sto dzie dziczny. Jest najczęstszym nowotworem we wnątrzgałkowym u dzie ci, wystę pującym raz na 15 000 – 20 000 urodze ń. Jest dzie dziczony w sposób autosomalny dominujący z wysoką pe netracją genu wynoszącą od 80-100% co oznacza, że u nosicie li zmutowanego wariantu ge nu nie mal zawsze dochodzi do zachorowania. Nie zmie rnie rzadko wystę puje równie ż u dorosłych. Nowotwór te n ujawnia się dość szybko, bo już w pie rwszych latach życia, ale jest wykrywany dużo późnie j. Guz w około 66% przypadków rozwija się w je dne j gałce ocznej, a na je go obecność wskazują białe źrenice i zie lonkawożółty odblask z wnę trza oka widoczny prze z rozsze rzoną źre nicę . Przyczyny genetyczne: Pre dyspozycja dzie dziczna do zachorowania na siatkówczaka związana jest z obecnością mutacji w ge nie RB1, zlokalizowanym na chromosomie 13. Przy szybkie j inte rwe ncji można wyleczyć nie mal wszystkie przypadki. Je dnak, gdy siatkówczak przybie rze formę zaawansowaną, wte dy tylko co trzeci przypade k jest ule czalny. Dane wskazują równie ż, że wśród dzie ci, u których stwie rdzono obecność siatkówczaka odnotowuje się około 15% wię ksze prawdopodobie ństwo pojawie nia się innych nowotworów takich jak cze rniak, rak piersi lub kości, które pojawiają się zwykle pomię dzy 10 a 25 rokie m życia. Badanie to powinny wykonać 1) Badanie to jest zalecane w przypadku rodzin, w których wystąpiły przypadki zachorowań na te n nowotwór. SIATKÓWCZAK 180200 RB RB1 180200 Wykryc ie mutacji w genie RB1 predysponując ej do zac horowania na siatkówc zaka. Analiza mutacji genu Krew RB. obwodowa 4mc 2290 STWARDNIENIE GUZOWATE Opis jednostki: Stwardnie nie guzowate to rzadka, wie lonarządowa choroba uwarunkowana ge netycznie , nale żąca do grupy chorób skórno-nerwowych. Głównymi objawami ze strony układu ne rwowe go w tym schorze niu są padaczka i opóźnie nie rozwoju umysłowe go. Choroba charakteryzuje się wystę powanie m licznych zmian w ne rkach, sercu, gałkach ocznych, mózgu, płucach i skórze . Stwardnie nie guzowate ma charakte r prze wle kły i postępujący, a dzie dziczone jest w sposób autosomalny dominujący. Częstość wystę powania choroby wynosi 1:10000, a w populacji dzie cięce j określana jest na 1:6800 z cze go około 33% przypadków stanowią zachorowania rodzinne . Przyczyny genetyczne: Stwardnie nie guzowate wywołują mutacje w je dnym z dwóch ge nów: TSC1 zlo kalizowanym na chromosomie 9 lub TSC2 - chromosom 16. Przypadki rodzinnych zachorowań na stwardnienie guzowate związane są z mutacjami w ge nach TSC1 lub TSC2. W przypadkach sporadycznych czte rokrotnie częściej wystę puje mutacja ge nu TSC2. Mutacje w ge nie TSC2 związane są z wcześnie jszym ujawnianie m się zmian narządowych oraz z wię kszym stopnie m ich zaawansowania. Badanie to powinny wykonać 1) osoby, w rodzinach których wcześnie j wystę powały przypadki choroby STWARDNIENIE GUZOWATE 191100 TSC1WG TSC1 605284 Wykryc ie mutacji w genu TSC1. Analiza sekwencji c ałego genu TSC1. TSC1/TS C2 TSC1 TSC2 605284 19109 2 Wykryc ie mutacji w genac h: TSC1 oraz TSC2. Analiza sekwencji dwóc h Krew genów oraz delecji w genie obwodowa TSC1 i TSC2. 191092 Wykryc ie mutacji w genie TSC2. Analiza sekwencji c ałego genu TSC2. TSC2WG TSC2 Krew obwodowa Krew obwodowa 4mc 4580 4mc 1080 4mc 6240 TAY- SACHSA CHOROBA Opis jednostki: Choroba Tay-S ac hsa (gangliozydoza GM2) to genetyc znie uwarunkowana c horoba z grupy c horób spic hrzeniowyc h, polegając a na gromadzeniu się substancji tłuszczowej - gangliozydu GM2 w neuronach. Dziedziczona jest w sposób autosomalny recesywny. Dziec i dotknięte c horobą początkowo rozwijają się normalnie, później następuje upośledzenie wzroku, słuc hu. Do c harakterystyczne objawów należą: osłabienie mięśni, utrata koordynacji mięśni, kłopoty z mową. Te objawy są bardzo zróżnicowane wśród osób z późnym poc zątkiem c horoby Tay-S ac hsa. Doc hodzi również do pogłębiającego się niedorozwoju umysłowego. Do zgonu doc hodzi zwykle w 3 lub 4 roku życ ia. P rzyczyny genetyczne Przyczyną genetyczną występowania tej c horoby są mutacje w genie HEX-A zlokalizowanym na c hromosomie 15. Gen ten koduje enzym o nazwie β-heksoamidaza A, który jest zlokalizowany w lizosomie i uczestnic zy w metabolizmie substancji tłuszczowyc h gangliozydu GM2 w komórkac h mózgu. Mutacje w genie HEX-A zmniejszają aktywnośc i lub przyc zyniają się do braku enzymu, który bierze udział w przemianac h gangliozydów. Efektem tego jest gromadzenie się substancji toksyc znyc h, szczególnie w neuronac h mózgu i rdzenia kręgowego, prowadzące do zniszczenia tyc h komórek. W genie HEX-A wykryto ponad 120 mutacji powodującyc h c horobę Tay-S ac hsa. Najczęstsze mutacje związane są z eksonem 11 i 12. Mutacje w genie GM2A wywołuje wariant AB c horoby Tay-S ac hsa. Gen ten koduje GM2 aktywator niezbędny do prawidłowego funkcjonowania β-heksoamidazy A. Badanie to powinny wykonać 1) osoby, w rodzinac h któryc h wc ześniej występowały przypadki c horoby TAY- SACHSA CHOROBA 272800 HEXA-3 606869 Wykryc ie mutacji w genie HEXA. Krew 1277insTATC, IVS12+1G-C, obwodowa Analiza 3 mutacji: 4mc 630 4mc 7904 4mc ------ G269S. HEXAWG CHOROBA TAYSACHSA WARIANT AB HEXA 272750 HEXA GM2A GM2A 606869 272750 Analiza sekwenc yjna Krew w genie HEXA. c ałego genu. obwodowa Wykryc ie mutacji w genie GM2A. Analiza mutacji genu Krew GM2A. obwodowa Wykryc ie mutacji WERDNIGAHOFF MANNA CHOROBA (RDZ ENIOW Y Z ANIK MIĘŚNI) Opis jednostki: Rdze niowy zanik mięśni (SMA) jest chorobą dzie dziczoną w sposób autosomalny recesywny, wystę pująca z częstością 1:6000–10000 urodze ń. Oznacza to, że statystycznie nosicie le m mutacji jest co 40 osoba. Choroba prowadzi do zaniku mię śni, który wy wołany jest zanikie m motone uronów rdze nia krę gowe go. Najczęście j pie rwszymi objawami choroby są brak postę pu w rozwoju ruchowym dzie cka, nie wydolność oddechowa lub te ż postę pujące osłabie nie mięśni obręczy biodrowe j. Wie k, w którym pojawiają się pie rwsze objawy chorobowe oraz ich natę żenie pozwala na rozróżnie nie trzech postaci SMA: chorobę Werdniga-Hoffmana (SMA1) wystę pującą około 6 miesiąca życia. W je j przypadku dzie ci nigdy nie osiągają zdolności samodzie lne go sie dzenia i chodze nia, a do czwartego roku życia umiera blisko 90% chorych. Postać pośre dnia - choroba Dubowitza (SMA2) objawia się zwykle prze d 18 mie siące m życia. Dzie ci sie dzą be z podparcia, je dnak nigdy nie chodzą. U chorych z łagodną postacią choroby - choroba Kuge rbe lger-We lande r (SMA3) pie rwsze objawy pojawiają się po osiągnięciu zdolności do samodzie lne go chodze nia i związane są z osłabie niem mięśni obręczy biodrowe j. Przyczyny genetyczne: Wszystkie typy SMA są e fe ktem zmian - braku końcowe go fragme ntu genu SMN1 zlokalizowane go na chromosomie 5. Badanie to powinny wykonać 1) osoby, w rodzinach których wcześnie j wystę powały przypadki choroby 253300 WERDNIGAHOFF MANNA CHOROBA (RDZ ENIOW Y Z ANIK MIĘŚNI) SMN1 SMN1 600354 Wykryc ie zmian w genie SMN1. Analiza w poszukiwaniu delecji w genie SMN1. Krew obwodowa 25 360 WILSONA CHOROBA Opis jednostki: Choroba Wilsona nazywana inaczej zwyrodnie nie m wątrobowo-soczewkowym, jest chorobą ge ne tyczną, która dzie dziczy się autosomalnie recesywnie . Wystę puje bardzo rzadko – 1 na 30 000 osób. Pole ga na zaburzeniu me tabolizmu mie dzi. De fe kt wydalania mie dzi z żółcią prowadzi do uszkodze nia wątroby, anemii hemolitycznej oraz zaburze ń ne uropsychicznych. Charakte rystycznym objawe m choroby jest widoczny w rogówce oka pie rście ń Kayse ra-Fle ischera. Prze bie g choroby może być ostry lub prze wle kły. Postać ostra może skończyć się śmie rcią w ciągu kilku mie się cy, natomiast prze wle kła trwa od dwóch do kilkudzie się ciu lat. U każde go chorego już od urodze nia stwie rdza się około 10–50-krotne zwię ksze nie stę że nia mie dzi w tkance wątrobowe j. Do 5 roku życia je dynymi marke rami choroby są nie dobór ceruloplazminy i umiarkowane stłuszczenie wątroby. Brak wczesnego le czenia może spowodować zgon zwykle prze d 30 rokie m życia. Przyczyny genetyczne: Przyczyną choroby jest mutacja w ge nie ATP7B, kodującym ATPazę transportującą mie dź. Dotychczas poznano ponad 100 różnych mutacji w tym ge nie , a najczęście j wystę pująca jest punktowa mutacja H1069Q. WILSONA CHOROBA 277900 ATP7B ATP7B 606882 Wykryc ie mutacji w genie ATP7B. Analiza dwóc h najc zęstszyc h mutacji w genie ATP7B. Krew obwodowa 25 250 ZAKRZEPICA (TROMBOF ILIA) Opis je dnostki: Zakrzepic a (trombofilia) to wieloc zynnikowa c horoba, dziedzic zona autosomalnie dominując o, na której rozwój wpływają c zynniki: genetyczne takie jak mutacja typu Leiden c zynnika V. Aktywowany c zynnik V krzepnięc ia jest składnikiem kompleksu enzymatyc znego c zynnika X przekształc ającego protrombinę w trombinę podczas krzepnięc ia krwi. P rzyczyny ge netyczne: Czynnik V krzepnięc ia kodowany przez nieprawidłowy allel, nazwany został Leiden. Częstość allela F5 Leiden w populacji polskiej jest szacowana na około 5%. Nosic ielstwo jednej kopii F5 Leiden podnosi ryzyko powstania zakrzepów w łożysku żylnym (trombofilia) około 4 do 6-krotnie podc zas, gdy u homozygot F5 Leiden ryzyko to jest wzrasta około 40-krotnie. Badanie to powinny wykonać 1) Osoby z nawrac ając ymi epizodami zakrzepic y żylnej (żył głębokic h końc zyn dolnyc h, miednicy) oraz zatorowatośc ią płuc ną. 2) Osoby u któryc h wystąpiły epizody zakrzepicy po zastosowaniu hormonalnyc h środków antykonc epcyjnyc h, a także przy niepowodzeniac h położnic zyc h, zwłaszcza w przypadku stwierdzenia zawału łożyska. W przypadku stwierdzenia obec nośc i mutacji osoba, u której nie wystąpiły objawy c horoby, będzie mogła w sposób świadomy ogranic zyć modyfikowalne c zynniki ryzyka zakrzepicy np.: poprzez nie stosowanie doustnyc h środków antykoncepcyjnyc h, zaprzestanie palenia papierosów. Będzie także świadomie postępował w innyc h sytuacjac h mogącyc h sprzyjać powstawaniu zakrzepicy (unieruc homienie drobnoc ząsteczkowe). ZAKRZEPICA (TROMBOF ILIA) 227400 V Leiden F5 lub operacja) 227400 poprzez stosowanie leków przec iwzakrzepowyc h (najc zęśc iej Wykryc ie mutacji genu F5 typu Leiden czynnika V Analiza mutacji polegającej na zastąpieniu argininy krzepnięc ia krwi. przez glutaminę w pozycji 506 łańc uc ha c iężkiego. Wymaz z jamy ustnej 10 heparyny 195 ZESPÓŁ DOWNA ANEUPLOIDIE (TRISOMIE) 190685 STR4Ch21 Wykryc ie zwielokrotnienia materiału genetyc znego S TR (D21S11, D21S1437, c hromosomu 21, D21S2055, D21S 1446) – na odpowiedzialnego za c hromosomie 21. 4 ukła dy STR na chromosom Ana liza układów STR na chromosom ie 21 Wymaz 10 250 10 380 z jamy ustnej występowanie zespołu Downa. ie 21 STR15 Analiza amplikonów w czterec h układac h typu Chromosom 21 Wykryc ie zwielokrotnienia Wymaz Analiza amplikonów z jamy w układac h typu S TR – na ustnej materiału genetyc znego c hromosomac h: 2 m.in.: w c hromosomie (2 układy STR), 3, 4, 5 21 odpowiedzialnym za (2 układy STR), 7, 8, 11, 12, występowanie zespołu 13, 16, 18, 19, 21. Downa. ZESPÓŁ EDWARDSA ANEUPLOIDIE (TRISOMIE) 190685 STR15 Chromosom 18 Ana liza 190685 STR15 Ana liza układów STR na chromosom ie 13 Analiza amplikonów w układac h typu S TR – na materiału genetyc znego c hromosomac h: 2(2 układy m.in.: w c hromosomie S TR), 3, 4, 5(2 układy S TR), 18 odpowiedzialnym za 7, 8, 11, 12, 13, 16, 18, 19, układów STR na chromosom występowanie zespołu Edwadrsa. ie 18 ZESPÓŁ PATAUA ANEUPLOIDIE (TRISOMIE) Wykryc ie zwielokrotnienia Chromosom 13 10 380 10 380 z jamy ustnej 21. Wykryc ie Analiza amplikonów w zwielokrotnienia układac h typu S TR – na materiału genetyc znego c hromosomac h: 2 ( 2 m.in.: w c hromosomie układy S TR), 3, 4, 5 ( 2 13 odpowiedzialnym za układy S TR), 7, 8, 11, 12, występowanie zespołu 13, 16, 18, 19, 21. Pataua. Wymaz Wymaz z jamy ustnej 171400 Z E SP Ó Ł WIELOGRUCZOLAKOW ATOŚCI WEWNĄTRZWYDZIELN ICZEJ TYPU 2 A (MEN2 A) RET1K6Z RET 164761 w kodonie 634 RET 164761 mutacji w trzech kodonach: 31-37 mutacji w 13 kodonach Test zalecany! Wymaz 10 560 Wymaz 15 780 ustnej Wykryc ie mutacji warunkując yc h dziedziczną formę raka Analiza genetyc zna do 11 z jamy najc zęśc iej występując yc h ustnej zmian (mutacji) w trzec h MEN2B i c horobę Hirsc hsprunga. 634, 618, 918 Analiza 420 rdzeniastego tarc zycy podstawowyc h kodonac h oraz powiązanyc h z nim genu RET. zespołów MEN2A, 9-11 13K37Z 5 zespołu MEN2A. Analiza RET- Wymaz Analiza genetyc zna trzec h z jamy najc zęśc iej występując yc h dziedziczną formę raka zmian (mutacji) w kodonie rdzeniastego tarc zycy 634 genu RET. oraz powiązanego z nim Analiza 3 m utacji RET3K11Z Wykryc ie mutacji warunkując yc h RET 164761 Wykryc ie mutacji Analiza genetyc zna do 37 warunkując yc h dziedziczną formę raka rdzeniastego tarc zycy najc zęśc iej występując yc h zmian (mutacji) w 13 kodonac h genu RET. oraz powiązanyc h z nim zespołów MEN2A, MEN2B i c horobę Hirsc hsprunga. z jamy ustnej RET-Sek RET 164761 Wszystkie Wykryc ie mutacji warunkując yc h dziedziczną formę raka kodonów eksonu: 10, 11, 13, 14, 15, 16, 18 genu RET rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanyc h z nim oraz analiza miejsc splic ingowyc h zespołów MEN2A, (akceptorowyc h MEN2B. i donorowyc h) niekodującyc h sekwencji kodony w sekwencjono wancyh eksonach Test dostę pny WEWNĄTRZWYDZIELN ICZEJ TYPU 2 B (MEN2 B) RET13K37Z 31-37 mutacji w 13 kodonach Test zalecany! Wymaz 15 1350 15 780 z jamy ustnej intronowyc h. wkrótce ! 162300 Z E SP Ó Ł WIELOGRUCZOLAKOW ATOŚCI Sekwencyjna analiza genetyczna wszystkic h RET 164761 Wykryc ie mutacji warunkując yc h dziedziczną formę raka Analiza genetyc zna do 37 Wymaz najc zęśc iej występując yc h z jamy ustnej zmian (mutacji) w 13 kodonac h genu RET. rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanyc h z nim zespołów MEN2A MEN2B i c horobę Hirsc hsprunga. RET-Sek Wszystkie kodony w sekwencjon owa ncyh eksona ch Test dostępny wkrótce! RET 164761 Wykryc ie mutacji warunkując yc h Sekwencyjna analiza genetyczna wszystkic h dziedziczną formę raka kodonów eksonu: 10, 11, 13, 14, 15, 16, 18 genu RET rdzeniastego tarc zycy oraz powiązanyc h z nim oraz analiza miejsc splic ingowyc h zespołów MEN2A, (akceptorowyc h i MEN2B i c horobę donorowyc h) Hirsc hsprunga. niekodującyc h sekwencji intronowyc h. Wymaz z jamy ustnej 15 1350
