Cztery estetyki sytuacji edukacyjnych

Cztery estetyki sytuacji
edukacyjnych
propozycja Lecha Witkowskiego
Bycie tym PIERWSZYM
Posiadanie racji podstawowej i ostatecznej, z dostępem
do mechanizmów, środków egzekwowania tej racji
 Prawo i obowiązek, a przynajmniej zadanie utrzymania
poziomu autorytetu, stopnia asymetrii relacji, stopnia
powagi, skupienia uwagi i skupienia środków oceny…
 Walory mistrzostwa i autorytetu
 Wmontowanie w strategię pożądanych i preferowanych
zachowań uczniów/studentów postawy silnej rywalizacji,
w najlepszym wypadku zorientowanej na indywidualne
postrzegane i nagradzane mistrzostwo w odgrywaniu
zadanej roli

Bycie tym DRUGIM
Bycie kimś ważnym, uznawanym za istotny punkt
odniesienia, tym dopełniającym, brakującym, potrzebnym,
cenionym
 Bycie znaczącym innym, czyli bycie uznanym za
mającego coś do powiedzenia, zasługującego na uwagę
 Autorytet rozumiany jako „zdolność do przedstawienia
akceptowalnych racji” (Carl Friedrich)
 Zdolność do angażowania, aranżowania, pobudzania
wyobraźni
 Bycie znaczącym, życiodajnym intelektualnie i
emocjonalnie partnerem, a nie dominującym
strażnikiem jakiegoś kanonu

Bycie tym TRZECIM






Bycie katalizatorem negocjacji i porozumienia
Tłumacz – proponuje pewne treści nie będąc równocześnie
strażnikiem ich mocy, egzekutorem ich dominacji, czy
prawodawcą ustanawiającym ich hegemonię i kanoniczność
Pośrednik między nadawcą a odbiorcą pewnych treści
Bertold Brecht – aktor nie musi identyfikować się z postacią
– prezentując pewne treści gramy rolę bez przejmowania ich
na własność
Umiejętne operowanie mechanizmem niepokojenia, burzenia
zbyt wygodnego komfortu i poczucia racji
Nie chodzi o to, aby przekonywać do pewnych racji, ale żeby
w ich świetle zmusić do pogłębienia własnych uzasadnień
Bycie tym CZWARTYM





Gotowość, w zakresie kompetencji, do robienia czegoś,
co może kiedyś okazać się potrzebne
Gotowość do włączenia się na zasadzie dopełnienia
Zdolność do zgrywania się z innymi podług ich rytmu
Umiejętność znalezienia się w zaskakujących sytuacjach
„czwarty do brydża”
Nauczyciel
Ujęcie psychologiczne – struktura idealnych
cech
 Ujęcie technologiczne – kwalifikacje zawodowe
jako struktura kompetencji
 Ujęcie humanistyczne – prymat indywidualności
nauczyciela
 Ujęcie socjologiczne – wyznaczone rolą
zawodową

Cechy lidera

Stogdill (1948): inteligencja, uważność, przenikliwość,
odpowiedzialność, inicjatywa, wytrwałość, wiara w siebie,
towarzyskość

Mann (1959): inteligencja, męskość, dobre przystosowanie,
dominacja, ekstrawersja, konserwatyzm

Stogdill (1974): osiągnięcia, wytrwałość, przenikliwość, inicjatywa,
wiara w siebie, odpowiedzialność, zdolność do współpracy,
tolerancja, wywieranie wpływu, towarzyskość

Lord, de Vader i Alliger (1986): inteligencja, męskość, dominacja

Kirkpatrick i Locke (1991): energia, motywacja, integralność,
pewność siebie, zdolności poznawcze, wiedza o zadaniach
Działanie pedagogiczne nauczyciela
efektywnego (Combs):






Raczej inspiruje, niż precyzyjnie określa, co ma być
zrobione, raczej organizuje i ułatwia pracę, niż
kontroluje
Zajmuje się istotnymi problemami, a nie szczegółami
Widzi wydarzenia w szerszej perspektywie
Jest skłonny ujawniać swoje uczucia, braki – jako coś
co go określa
Jest zaangażowany w to, co robi, jest mu obca
obojętność
Bardziej interesuje go proces odkrywania wiedzy niż
samo osiąganie celów. Widzi swoje zadanie jako
pomoc i usprawnianie uczniów do wysiłku niż
bezkompromisowe dążenie do osiągnięcia celu