Warszawa, dnia 2007 r. MINISTER ŚRODOWISKA Jan Szyszko BKiAWkr-094-1/2/ /2007 Pan Leszek Bagiński Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie W dniach 29.01 – 9.02.2007r. zespół kontrolny Ministerstwa Środowiska oraz przedstawicieli Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, działając na podstawie upoważnienia nr 2/2007 z dnia 19 stycznia br., przeprowadził w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej w Warszawie kontrolę problemową. Kontrola wynikała z rocznego planu pracy tut. Biura Kontroli i Audytu Wewnętrznego, dotyczyła okresu 1.01.2005-31.12.2006r. i obejmowała następujące zagadnienia: 1. 2. 3. Realizacja zadań związanych z utrzymaniem śródlądowych wód powierzchniowych wraz z infrastrukturą techniczną. Gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa. Realizacja zamówień publicznych w kontekście przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Protokół z przeprowadzonej kontroli został podpisany przez Pana Dyrektora w dniu 9 marca 2007r. Do sporządzonego protokółu w dniu 20 marca br. wniesiono dodatkowe wyjaśnienia. Wyjaśnienia te w części zostały uwzględnione. W trakcie przeprowadzonej kontroli stwierdzono prawidłową realizację zadań w zakresie utrzymania śródlądowych wód powierzchniowych wraz z infrastrukturą techniczną, mimo występujących utrudnień i ograniczeń niezależnych od kontrolowanej jednostki. Także gospodarowanie majątkiem Skarbu Państwa nie wzbudza zastrzeżeń. Nieprawidłowości i uchybienia stwierdzono w zakresie udzielanych zamówień publicznych. W poszczególnych zagadnieniach tematycznych stwierdzono, jak niżej: I. W zakresie utrzymania wód i infrastruktury technicznej. Realizacja tych zadań przysparza RZGW w Warszawie wielu problemów z przyczyn niezależnych. Dla złagodzenia negatywnego wpływu tych czynników na realizację zadań zalecam: 1. Dążyć do ograniczenia zagrożenia powodziowego przez wykorzystanie nietechnicznych środków naturalnych, jakie stanowi wykorzystanie terenów zalewowych dolin rzecznych. 2. W celu usprawnienia realizacji zadań związanych z ochroną przeciwpowodziową i wykonawstwem budowli regulacyjnych, niezbędnych do prawidłowego utrzymania wód i urządzeń wodnych, finansowanych tak ze środków budżetowych jak i funduszy unijnych, przy występowaniu do odpowiednich organów o decyzje na realizację wnioskowanych przedsięwzięć – wykorzystując istniejące regulacje prawne – wnosić jednocześnie o nadanie uzyskiwanym decyzjom trybu natychmiastowej wykonalności, co winno zapewnić sprawną i terminową realizację podejmowanych przedsięwzięć. 3. W związku z przypadkami blokowania lub przeciągania terminów realizacji zamierzeń inwestycyjnych związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych − w szczególności w wyniku sprzeciwu organizacji ekologicznych − Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej spowoduje przeprowadzenie kontroli postępowań inwestycyjnych, obejmujących analizę zgodności prowadzonych przez RZGW procedur inwestycyjnych z obowiązującymi przepisami prawa, związanymi zwłaszcza z uzyskiwaniem pozwoleń wodnoprawnych, decyzji środowiskowych oraz pozwoleń na budowę, jak też czynności podejmowanych w wyniku postępowań odwoławczych. Szczegółowemu wyjaśnieniu podlegać będzie zwłaszcza realizacja inwestycji: budowa obiektu Drwały Rakowo – Wisła km 595-600 oraz wykonanie zabezpieczeń lewego brzegu rz. Bug w miejscowości Kiełczew gm. Małkinia Górna. II. W zakresie gospodarowania mieniem Skarbu Państwa. Jak już podano wyżej – nieprawidłowości nie stwierdzono. III. W zakresie realizacji zamówień publicznych. Szczegółową kontrolą objęto dokumentację 18 wybranych losowo postępowań o udzielenie zamówienia, realizowanych w latach 2005-06 o łącznej wartości 18.748.878 zł. Nieprawidłowości stwierdzono w 7 postępowaniach. Mianowicie: 1. Wymiana 20 pomp w pompowniach wokół Jez. Zegrzyńskiego. W dokumentacji stwierdzono następujące braki: brak wydruku potwierdzającego zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu na stronie internetowej RZGW Warszawa; korespondencję wychodzącą oznaczano wpisując pierwszy znak sprawy, pomijając czynność nadania numeru rejestracyjnego wychodzącego dokumentu, co rodzi komplikacje identyfikacyjne zwłaszcza, gdy w jednym dniu wychodził w sprawie więcej aniżeli jeden dokument; stan taki stwierdzono następnie we wszystkich badanych sprawach. Z treści złożonych wyjaśnień dot. sprzecznego z obowiązującą instrukcją kancelaryjną rejestrowania korespondencji wynika, że stwierdzone uchybienia zostały wyeliminowane. Nie można uwzględnić wyjaśnienia wskazującego, że ustawa nie nakłada obowiązku sporządzania wydruków publikowanych w Internecie ogłoszeń. W interesie zamawiającego pozostaje, aby dokumentacja postępowania świadczyła jednoznacznie, iż wykonał on 2 prawidłowo wszystkie nakazane prawem czynności. Wydruk ogłoszenia w aktach postępowania stanowi dowód, że wymóg opublikowania ogłoszenia w Internecie został spełniony. Podobną sytuację stwierdzono też w postępowaniu „Wycięcie krzaków i przerostów z międzywala rz. Jeziorka km 0,00 – 5,500”. 2. Remont ambony przystani „Cytadela” na bulwarze warszawskim. Stwierdzone nieprawidłowości i uchybienia: Na realizację zadania wydatkowano kwotę 154.587,90 zł, tj. wyższą o 7.444,15 zł niż wynikało to z umowy. Zgodnie z umową wartość robót określono na kwotę 147.143,75 zł. Umowę zawarto w dniu 29.04.2005 tj. w dniu otwarcia ofert. Zamawiający naruszył artykuł 94, ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych (Zamawiający zawiera umowę w sprawie zamówienia publicznego w terminie nie krótszym niż 7 od dnia przekazania zawiadomienia o wyborze oferty jednak nie później niż przed upływem terminu związania ofertą). W złożonym wyjaśnieniu wskazano m. in, że podana w nagłówku umowy data nie jest datą jej zawarcia oraz; że data ta została wpisana przez wykonawcę przed odesłaniem umowy do zamawiającego. Datą zawarcia umowy miałaby być data z jaką złożono ostatni podpis po stronie zamawiającego. Wyjaśnienie takie nie może być uznane, chociaż w praktyce takie sytuacje mają miejsce. Zamawiający winien zadbać o to, aby data zawarcia umowy była jednoznacznie określona, gdyż jest to jeden z elementów umowy o podstawowym znaczeniu praktycznym i prawnym. 3. Dostawa 70 szt. samochodów ciężarowych z wyposażeniem dla RZGW i WZMiUW. Stwierdzono następujące uchybienia: Umowę zawarto w dniu 12.10.2005 tj. 5 dni po wysłaniu zawiadomienia informującego o wyborze oferenta. Zamawiający naruszył tym samym wyżej cytowany art. 94 ust. 1 ustawy Pzp W złożonym wyjaśnieniu podano, iż treść przytoczonego wyżej przepisu ma na celu zapobiegać zawarciu umowy przed terminem zarezerwowanym na ew. złożenie protestu. W tej konkretnej sytuacji wpłynęła tylko jedna oferta i ta została wybrana a zatem nie istniała możliwość złożenia protestu. Zatem naruszenie art. 94 Pzp miało tylko formalny charakter i pozostało bez wpływu na wynik postępowania. Uznając, iż stwierdzone uchybienie pozostało bez wpływu na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zwracam uwagę na konieczność ścisłego przestrzegania obowiązującego prawa. Podobna sytuacja miała miejsce w postępowaniu „Wykonanie instalacji elektrycznej oświetlenia terenu dla inwestycji Centrum Zarządzania Przeciwpowodziowego dla Wisły Środkowej”. 4. Wykonanie i dostawa 137 pław do oznakowania szlaku żeglugowego. Stwierdzone nieprawidłowości: Udzielono zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust 1 pkt 7 ustawy Pzp., przy czym przesłanki wyboru trybu nie są w pełni przekonujące i wskazują – mimo złożonych obszernych wyjaśnień – iż zachodzi tu przypadek nieuzasadnionego podziału zamówienia dla uniknięcia stosowania obowiązujących procedur. Zamawiający w trybie przetargu nieograniczonego w dniu 27.10.2006r. udzielił zamówienia na dostawę 137 szt. pław o wartości szacunkowej 51.356,28 Є. W specyfikacji istotnych warunków zamówienia 3 przewidział możliwość udzielenia zamówień uzupełniających. W dniu 7.12.2006r. w trybie z wolnej ręki udzielił zamówienia na dostawę 28 szt. pław o wartości szacunkowej 8.547,98 Є. W dniu 13.12.2006r. udzielono zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego na dostawę 225 szt. pław o wartości szacunkowej 70.264,42 Є. W 2006r. udzielił zamówienia na dostawę pław łącznie o wartości szacunkowej 130.168,68 Є. Art. 32 ust. 2 ustawy Pzp stanowi: „Zamawiający nie może w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy dzielić zamówienia na części lub zaniżać jego wartości.” Naruszenie tego zakazu przez zamawiającego polega bądź na świadomym zaniżeniu wartości zamówienia, bądź na niewykazaniu należytej staranności w ustaleniu jego wartości. Zaniżenie wartości, po pierwsze, jest uchybieniem zasady należytej staranności przy jego ustaleniu, po wtóre, może prowadzić do uniknięcia stosowania przepisów ustawy. 5. Odmulenie zbiorników wyrównawczych przy pompowniach Wieliszew i Nieporęt Stwierdzone nieprawidłowości: Na realizację zadania wydatkowano kwotę 317.042,90 zł, tj. o 32,85 zł wyższą niż wynikało to z umowy. Zgodnie z umową wartość robót określono na kwotę 317.010,05 zł. 6. Badania, pomiary i oceny stanu technicznego i bezpieczeństwa obiektów hydrotechnicznych RZGW Warszawa w roku 2006. Stwierdzono następujące braki i uchybienia: 1. W dokumentacji brak oświadczeń osób wykonujących (ze strony zamawiającego) czynności w postępowaniu o zamówienie wymaganych art. 17 ustawy Pzp. 2. Brak też oświadczeń składanych w trybie art. 22 i art. 24 ustawy Pzp. wymaganych art. 68, ust. 2 ustawy, który stanowi – „Najpóźniej wraz z zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego wykonawca składa oświadczenie o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu, a jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11, ust. 8, również dokumenty potwierdzające spełnianie tych warunków ….”. 3. Art. 24 ust. 2 pkt 3 stanowi: „Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również wykonawców, którzy nie złożyli oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu lub dokumentów potwierdzających spełnianie tych warunków lub złożone dokumenty zawierają błędy, z zastrzeżeniem art. 26 ust. 3; 4. Art. 26 ust. 3 stanowi: „Zamawiający wzywa wykonawców, którzy w określonym terminie nie złożyli oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub którzy złożyli dokumenty zawierające błędy, do ich uzupełnienia w wyznaczonym terminie, chyba że mimo ich uzupełnienia konieczne byłoby unieważnienie postępowania” – zamawiający tego nie uczynił. 5. Art. 32 ust. 1 ustawy Pzp. stanowi: „Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością.” – w omawianym zamówieniu wartość szacunkową zamówienia ustalono na podstawie kalkulacji przedstawionej przez wykonawcę tj. OTKZ IMGW w Warszawie. 6. Art. 24 ust. 2 pkt.1 stanowi: Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również wykonawców, którzy wykonywali czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, z wyjątkiem autorów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, jeżeli przedmiotem postępowania o udzielenie 4 zamówienia są prace projektowe wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, sporządzonych przez tych autorów.” 7. Art. 66 ustawy Pzp stanowi – „Zamówienie z wolnej ręki to tryb udzielenia zamówienia, w którym zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko z jednym wykonawcą” – w dokumentacji brak jakichkolwiek dokumentów świadczących o prowadzeniu negocjacji co do ceny i zakresu pracy. Przywoływany w wyjaśnieniach fakt, iż ustawa Prawo wodne nakłada na IMGW jako jedynego wykonawcę zadanie przeprowadzania okresowych badań stanu technicznego i bezpieczeństwa obiektów hydrotechnicznych nie zwalnia zamawiającego z obowiązku przeprowadzenia postępowania o udzielenie stosownego zamówienia w sposób zapewniający racjonalne wydatkowanie środków publicznych, co wyrażać się winno zwłaszcza w ustaleniu z należytą starannością wartości szacunkowej zamówienia oraz przeprowadzenia negocjacji z wykonawcą. Wobec stanu stwierdzonego w zakresie udzielania zamówień publicznych zalecam: 1. Zapewnić pełne przestrzeganie obowiązującego prawa w prowadzonych postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych. 2. Spowodowanie, aby data zawarcia umowy była zgodna z datą jej podpisania Przedstawiając powyższe wystąpienie pokontrolne proszę Pana Dyrektora o złożenie pisemnej informacji nt. sposobu wykorzystania wyników kontroli zawartych w protokóle oraz o podjętych działaniach zmierzających do usunięcia stwierdzonych niedociągnięć i realizacji zaleceń zawartych w tym wystąpieniu w terminie 1 miesiąca od daty otrzymania niniejszego pisma. Otrzymuje: Pan Mariusz Gajda Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej - do wiadomości i stosownego wykorzystania oraz z prośbą o uwzględnienie zalecenia zawartego w pkt. I. 3 niniejszego wystąpienia pokontrolnego. 5