Biologia

KOD UCZNIA
Liczba uzyskanych punktów:
KONKURS BIOLOGICZNY
DLA SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
województwa podlaskiego
STOPIEŃ REJONOWY
18.02.2011 r.
Instrukcja dla ucznia:
1. Test konkursowy zawiera 39 zadań (są to zadania zamknięte i otwarte).
Na ich rozwiązanie masz 90 minut.
2. Po uważnym przeczytaniu i zrozumieniu treści zadania oraz analizie rysunków, wybierz
jedną z czterech odpowiedzi w zadaniach zamkniętych (zadania wielokrotnego wyboru).
W zadaniach otwartych samodzielnie sformułuj odpowiedź i zapisz ją w
wyznaczonym miejscu.
3. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka, ani gumki.
4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych (wielokrotnego wyboru) wybierz jedną,
prawidłową odpowiedź i zakreśl ją znakiem X.
Przykład:
b
a
c
d
Jeżeli pomylisz się i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to źle zaznaczoną otocz kółkiem,
po czym zakreśl znakiem X literę właściwą np:
a

b
c
d
5. Możesz uzyskać maksymalnie 50 punktów; 80 % z nich czyli 40 punktów kwalifikuje Cię
do udziału w stopniu wojewódzkim Konkursu Biologicznego.
POWODZENIA !
Zad. 1 (0 – 1)
Pleśniak biały jest organizmem:
a) samożywnym
b) wielojądrowym
c) symbiotycznym
d) bezjądrowym
Zad. 2 (0 – 1)
Chorobą pochodzenia bakteryjnego jest:
a) żółtaczka
b) różyczka
c) krztusiec
d) rzęsistkowica
Zad. 3 (0 – 1)
Dwóch obiegów krwi nie posiada:
a) gołąb domowy
b) żaba trawna
c) pstrąg potokowy
d) gniewosz plamisty
Zad. 4 (0 – 1)
Przykładem rośliny wodosiewnej jest:
a) łopian większy
b) olsza szara
c) sosna zwyczajna
d) mniszek lekarski
Zad. 5 (0 – 1)
W doświadczeniu na temat: „Wpływ nasłonecznienia na rozwój siewek fasoli” grupą kontrolną są:
a) siewki fasoli, które podlewano czystą wodą
b) siewki fasoli, które poddano naświetlaniu
c) siewki fasoli, którym podano nawóz mineralny
d) siewki fasoli, które trzymano w ciemności
Zad. 6 (0 – 1)
Rhizobium jest bakterią symbiotyczną współżyjącą z korzeniami:
a) kapusty, grochu, buraka
b) łubinu, bobu, koniczyny
c) pomidora, fasoli, ziemniaka
d) rzepaku, marchwi, wyki
Zad. 7 (0 – 1)
Kwiatostan typu grono jest charakterystyczny dla:
a) pszenicy
b) koniczyny
c) konwalii
d) słonecznika
Zad. 8 (0 – 1)
Podstawową zasadą w zapobieganiu glistnicy jest:
a) kontrola weterynaryjna mięsa
b) stosowanie szczepień ochronnych
c) mycie owoców i warzyw przed jedzeniem
d) unikanie zranień skóry
1
Zad. 9 (0 – 1)
Erytrocyty pozbawione jądra komórkowego są typowe dla:
a) jaszczurki zwinki
b) kota domowego
c) ropuchy szarej
d) sikory modrej
Zad. 10 (0 – 1)
Do rozmnażania bezpłciowego służą:
a) cebule, plemniki, zarodniki
b) kłącza, zarodniki, bulwy
c) jaja, rozłogi, plemniki
d) zarodniki, jaja, cebule
Zad. 11 (0 – 1)
W miarę przepływu moczu pierwotnego przez kanaliki nerkowe maleje w nim stężenie:
a) kwasu moczowego i glukozy
b) mocznika i aminokwasów
c) glukozy i aminokwasów
d) wody i kwasu moczowego
Zad. 12 (0 – 1)
Praptak jest przykładem:
a) endemitu
b) reliktu
c) formy pośredniej
d) inkluzji
Zad. 13 (0 – 1)
Charakterystycznym wytworem skórki korzenia u zawilca gajowego są:
a) aparaty szparkowe
b) włośniki
c) ciernie
d) włoski
Zad. 14 (0 – 1)
Przeciwciała są wytwarzane przez:
a) makrofagi
b) trombocyty
c) limfocyty T
d) limfocyty B
Zad. 15 (0 – 1)
Charakterystyczną cechą budowy pajęczaków jest:
a) segmentowany odwłok
b) podział ciała na głowotułów i odwłok
c) brak odnóży na odwłoku
d) obecność szczękoczułków i nogogłaszczek
Zad. 16 (0 – 1)
Wspólną cechą ryb, płazów i gadów jest:
a) obecność błon płodowych
b) zmiennocieplność
c) posiadanie workowatych płuc
d) obecność kijanki w rozwoju
2
Zad. 17 (0 – 1)
Kości kulszowe człowieka wchodzą w skład:
a) twarzoczaszki
b) obręczy barkowej
c) obręczy miednicowej
d) kręgosłupa
Zad. 18 (0 – 1)
Poniższe rysunki przedstawiają sosnę zwyczajną rosnącą na otwartej przestrzeni oraz w lesie.
Sosna zwyczajna na otwartej przestrzeni
Sosna zwyczajna rosnąca w lesie
Różnice w wyglądzie drzew są wynikiem:
a) mutualizmu
b) konkurencji
c) protokooperacji
d) komensalizmu
Zad. 19 (0 – 1)
Zaznacz zestaw, w którym umieszczono wyłącznie nazwy drzew o liściach pojedynczych:
a) lipa drobnolistna, robinia akacjowa, brzoza ojcowska
b) topola biała, klon zwyczajny, dąb szypułkowy
c) olsza czarna, kasztanowiec zwyczajny, leszczyna pospolita
d) bez czarny, jesion wyniosły, jabłoń zwyczajna
Zad. 20 (0 – 1)
Odtlenowana krew w sercu owcy transportowana jest z:
a) lewej komory serca do pnia płucnego
b) prawej komory serca do pnia płucnego
c) prawej komory serca do aorty
d) lewej komory serca do aorty
Zad. 21 (0 – 1)
Cechą określonej populacji nie jest:
a) liczebność
b) struktura wiekowa
c) zagęszczenie
d) różnorodność gatunkowa
3
Zad. 22 (0 – 1)
Zwierzęta i rośliny rzeczne muszą bronić swoje komórki przed:
a) nadmiernym uwodnieniem cytoplazmy
b) nadmiernym zasoleniem cytoplazmy
c) ciągłym brakiem tlenu
d) nadmiernym odwodnieniem cytoplazmy
Zad. 23 (0 – 1)
Astygmatyzm jest wadą wzroku korygowaną za pomocą soczewki:
a) wklęsłej
b) wypukłej
c) płaskiej
d) cylindrycznej
Zad. 24 (0 – 1)
Termin „zapylenie krzyżowe” oznacza, że:
a) ziarno pyłku zostaje przeniesione na słupek tego samego kwiatu
b) ziarno pyłku zostaje przeniesione na słupek innego kwiatu na tej samej roślinie
c) ziarno pyłku zostaje przeniesione na słupek kwiatu innej rośliny tego samego gatunku
d) ziarno pyłku zostaje przeniesione na słupek kwiatu rośliny innego gatunku
Zad. 25 (0 – 1)
Uporządkuj poniższe pojęcia określające poziomy organizacji biologicznej. Zacznij od poziomu
najniższego oznaczając go cyfrą 1.
 narząd
 populacja
 biosfera
 komórka
 organizm
 ekosystem
 tkanka
 biocenoza
 układ
Zad. 26 (0 – 1)
Przyporządkuj podane cechy człowieka i szympansa właściwemu gatunkowi, wpisując znak "+" w
odpowiedniej kolumnie tabeli.
Cecha
wyraźne wały nadoczodołowe
dobrze wykształcona bródka
dwunożny chód
kończyny dolne dłuższe od górnych
duże kły wystające ponad linię zgryzu
wysklepiona stopa
duża twarzoczaszka
Człowiek
Szympans
4
Zad. 27 (0 – 1)
Wskaż numery zdań poprawnie opisujących zjawisko osmozy.
1. Płukanie gardła roztworem soli pozbawia komórki bakteryjne wody i powoduje ich śmierć.
2. Komórka roślinna umieszczona w roztworze hipertonicznym chłonie wodę.
3. Woda przenika przez półprzepuszczalną błonę z roztworu o niższym stężeniu rozpuszczonych
substancji do roztworu o wyższym stężeniu.
4. Ryby morskie piją wodę i usuwają nadmiar soli.
……………………………………………………………………………………………………………
Zad. 28 (0 – 2)
Schemat przedstawia regulację stężenia glukozy we krwi.
Ustal, w którym miejscu schematu (A czy B), należy wstawić zdanie: ”pobudzanie wytwarzania
glukagonu” oraz „pobudzanie wytwarzania insuliny”.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zad. 29 (0 – 3)
Na śniadanie uczeń zjadł bułkę drożdżową oraz posłodzony miodem biały ser.
Wpisz do tabeli (we właściwym miejscu) nazwy odcinków przewodu pokarmowego, w których
zostanie zapoczątkowane enzymatyczne trawienie każdego ze spożytych składników pokarmu.
Składnik pokarmowy
Odcinek przewodu pokarmowego
miód
bułka
biały (chudy) ser
Zad. 30 (0 – 2)
W Polsce i na świecie zauważono zanikanie u niektórych dorosłych umiejętności czytania i pisania
(czyli zjawisko „wtórnego analfabetyzmu”), mimo, iż osoby te wcześniej opanowały te czynności.
Określ, do jakiej kategorii odruchów należą umiejętności czytania i pisania. Podaj najbardziej
prawdopodobną przyczynę zaniku tego typu odruchów u wskazanych osób.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
5
Zad. 31 (0 – 3)
Poniżej przedstawiono schematyczne rysunki wiązek przewodzących roślin okrytonasiennych.
A.
B.

Nazwij tkankę oznaczoną na rysunku literą X:………………………………………………

Która z wiązek (A czy B) jest wiązką zamkniętą? …………………………………………..

Podaj oznaczenie literowe wiązki przewodzącej typowej dla:
- turzycy piaskowej: ……………
- bzu czarnego: …………………
Zad. 32 (0 – 1)
Schemat przedstawia uproszczoną sieć pokarmową lasu.
Przeanalizuj powyższy schemat i na jego podstawie podaj numery poziomów troficznych wilka.
……………………………………………………………………………………………………………
6
Zad. 33 (0 – 2)
Oceń prawdziwość poniższych zdań wpisując znak „+” w odpowiedniej rubryce tabeli
(P – prawda, F – fałsz).
Zdanie
P
F
U roślin okrytozalążkowych łagiewka pyłkowa powstaje z komórki generatywnej.
Trombocyty podobnie jak pozostałe komórki krwi powstają w węzłach chłonnych.
W organizmie kobiety zapłodnienie komórki jajowej odbywa się w jajowodzie.
Rozłogi występujące u truskawki są modyfikacjami korzenia.
Zad. 34 (0 – 3)
Przyporządkuj wymienione poniżej zwierzęta do odpowiadających im narządów wymiany gazowej.
dżdżownica ziemna, pająk ogrodowy, jaskółka oknówka, żółw błotny, szczeżuja wielka, bielinek
kapustnik, chełbia modra, rak rzeczny, skorpion cesarski, krokodyl nilowy, jelonek rogacz, sokół
wędrowny.
cała powierzchnia ciała - …………..………………..……………………………………………………
gąbczaste płuca - ……….…………………………………….…………………………………………..
tchawki - ……………...…………………………….……………………………………………………
skrzela - ……………………………………..……………………………………………………………
płucotchawki - ………………………………………...………………………………………………….
płuca z workami powietrznymi - ………………………………………………………………………...
Zad. 35 (0 – 1)
W tabeli umieszczono kryteria oceny stanu organizmu noworodka wg. skali Apgar.
Kryteria oceny
0
Czynność serca
Oddychanie
Napięcie mięśni
Reakcja na bodźce –
wprowadzenie
cewnika do nosa
Barwa skóry
brak
brak
Punktacja
1
poniżej 100
uderzeń/min.
nieregularne, słaby
krzyk
2
ponad 100
uderzeń/min.
prawidłowe, głośny
krzyk
prawidłowe, kończyny
zgięte
brak, wiotkie
słabe
brak
grymas
krzyk, kichanie
sina, blada
sina barwa kończyn
różowa
Oblicz, ile punktów w skali Apgar przyznano by noworodkowi, którego opis przedstawiono
poniżej.
„Noworodek po urodzeniu głośno zapłakał. Serce dziecka biło 95 razy na minutę. Grymasem twarzy
noworodek zareagował na wprowadzenie cewnika do nosa. Ręce i nogi miał zgięte, a skóra na nich
była różowa”.
……………………………………………………………………………………………………………
7
Zad. 36 (0 – 2)
Na wykresie przedstawiono wyniki badań ilości wydalanego moczu i potu przez tego samego
człowieka w ciągu trzech kolejnych dni, różniących się temperaturą powietrza.
Badany człowiek w ciągu tych trzech dni jadł i pił tyle samo i to samo.
ilość płynu [l] .
2,5
2
pot [l]
mocz [l]
1,5
1
0,5
0
1
2
3
dzień
Na podstawie analizy powyższego wykresu ustal, w którym dniu badań temperatura otoczenia
była najwyższa. Odpowiedź uzasadnij.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zad. 37 (0 – 2)
Schematy przedstawiają przekrój przez tętnicę człowieka zdrowego (A) i tętnicę człowieka chorego na
miażdżycę tętnic (B).
a) Opisz zmianę w budowie tętnicy wywołaną odkładaniem się w niej cholesterolu.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………........
b) Przedstaw możliwy wpływ tej zmiany na krążenie krwi w naczyniach.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………........
………………………………………………………………………………………………………........
8
Zad. 38 (0 – 1)
Schemat przedstawia dwie technologie produkcyjne (A i B) wykorzystujące te same złoża surowców
naturalnych.
Przeanalizuj oba schematy i wskaż technologię bardziej przyjazną dla środowiska. Swój wybór
uzasadnij jednym argumentem.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zad. 39 (0 – 1)
Przyporządkuj przykładom działalności człowieka (1-5) odpowiadające im skutki (A-F).
1. Nadmierne spalanie paliw kopalnych
2. Wzrost kłusownictwa
3. Niewłaściwie przeprowadzone melioracje
4. Osuszanie bagien i mokradeł
5. Nadmierne stosowanie nawozów sztucznych
A. Obniżenie poziomu wód podziemnych
B. Wzrost bioróżnorodności
C. Spadek liczebności płazów
D. Wzrost eutrofizacji wód
E. Wzrost efektu cieplarnianego
F. Spadek bioróżnorodności w biocenozie lasu
……………………………………………………………………………………………………………
9
BRUDNOPIS
10