rozkład materiału i plan wynikowy – propozycja klasa iv

ROZKŁAD MATERIAŁU I PLAN WYNIKOWY – PROPOZYCJA
KLASA IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ
W poniższym rozkładzie materiału i planie wynikowym zawarto planowane osiągnięcia ucznia wynikające z realizacji Podstawy
programowej kształcenia ogólnego w oparciu o serię Wehikuł czasu.
Ponieważ wymagania ogólne (ujęte w podstawie programowej w pięciu obszarach) odnoszą się do umiejętności nabywanych w toku
całego kształcenia historycznego, plan wynikowy uwzględnia tylko wymagania szczegółowe. Kursywą oznaczono wymagania, które
nauczyciel jest zobowiązany zrealizować. Cele i materiał poszczególnych tematów zostały sformułowane w ujęciu operacyjnym
i zakwalifikowane na poziomy wymagań: podstawowy (P) i ponadpodstawowy (PP).
Przedstawiony plan wynikowy jest jedynie propozycją, z której nauczyciel może skorzystać, dostosowując ją do możliwości konkretnego
zespołu klasowego.
TEMAT
I
Czego będziemy
się uczyć w klasie
IV szkoły
podstawowej?
LICZBA
GODZIN
DZIAŁ
Gwiazdką * zaznaczone są tematy wykraczające poza podstawę programową.
1
CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM
ZAPAMIĘTYWANIE
ROZUMIENIE
UMIEJĘTNOŚCI
Zapoznanie uczniów z tematyką zajęć i przedmiotowym systemem oceniania.
Omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia.
1
1. Co to jest
historia?
1
Uczeń zna:
• postać: Juliana Ursyna
Niemcewicza (PP).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: historia (dzieje),
historyk, historia
prywatna, historia
rodzinna, historia państw
(P).
Uczeń potrafi:
• odróżnić historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od
historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości (P),
• opisać Kraków w różnych okresach historycznych (PP),
• wyjaśnić, czym zajmują się historycy (P),
• podać przykłady wydarzeń należących do historii
prywatnej (P), rodzinnej i państw (PP),
• wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię (P).
2. Jak poznajemy
przeszłość?
1
Uczeń zna:
• postać: Walentego
Szwajcera (PP),
• podział źródeł
historycznych (P).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: źródło historyczne,
archeolog, archeologia,
muzeum (P), ceramika,
kronika, wykopaliska
archeologiczne (PP),
• rolę, jaką w poznawaniu
historii odgrywają źródła
historyczne (PP).
Uczeń potrafi:
• opisać okoliczności odkrycia osady w Biskupinie (PP),
• podać przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnić,
dlaczego należy je chronić (P),
• wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa (P),
• podać przykłady źródeł historycznych uzyskanych w wyniku
pracy archeologów (PP),
• dostrzec związki między historią a archeologią (PP),
• przedstawić zadania muzeów (P).
3. Jak mierzymy
czas?
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• przyczyny i skutki
• pojęcia: kalendarz, wiek
wydarzenia, które
(stulecie), tysiąclecie (P),
zapoczątkowało historię
klepsydra (PP),
człowieka (PP),
• zasady ustalania wieku i
• różne sposoby mierzenia
połowy wieku dla danego
czasu (P),
wydarzenia historycznego
(P).
• wydarzenie, które dało
początek obowiązującemu
w Europie systemowi
datacji (P),
• rzymski sposób zapisu cyfr i
liczb (P).
I
I
I
Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, w jakim celu mierzy się czas (PP),
• obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i
umieszczać je na linii chronologicznej (P),
• operować pojęciami: wydarzenie wcześniejsze, wydarzenie
późniejsze (P),
• wyjaśnić znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej
(PP),
• opowiedzieć historię zegarów (PP),
• wymienić poznane typy zegarów (PP).
2
4. Po co nam
mapy
historyczne?
1
Uczeń rozumie:
Uczeń zna:
• pojęcia: mapa, legenda
• oznaczenia kierunków
mapy, mapa historyczna
geograficznych (N –
(P), mapa geograficzna,
północ, S – południe, E –
róża wiatrów (PP),
wschód, W – zachód) (P),
• rolę, jaką w poznawaniu
• podstawowe znaki
używane w legendzie mapy historii odgrywają mapy
historyczne (PP).
(P).
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie, gdzie znajdują się kierunki: północ,
południe, wschód i zachód (P),
• wymienić poznane rodzaje map (P),
• wyjaśnić różnice między mapą geograficzną a mapą
historyczną (PP).
Warsztat pracy
historyka – lekcja
powtórzeniowa
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• postacie związane z
• pojęcia związane z
tematyką działu Na tropie
tematyką działu Na tropie
przeszłości,
przeszłości,
• zasady pracy ze źródłami • rolę źródeł historycznych i
map historycznych w
historycznymi, ustalania
procesie poznawania
wieku i połowy wieku oraz
pracy z mapą historyczną.
historii.
Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa,
• wskazać przykłady źródeł pisanych i materialnych,
• prawidłowo określić wiek i połowę wieku,
• obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i
umieszczać je na linii chronologicznej,
• zinterpretować znaki w legendzie mapy historycznej,
• odpowiedzieć na proste pytania postawione do mapy
historycznej,
• wyjaśnić, jaki wpływ na historię człowieka miało
wynalezienie pisma,
• wytłumaczyć, co oznacza sformułowanie, że historia jest
nauczycielką życia.
Na tropie
przeszłości –
sprawdzian
wiadomości
1
I
I
I
3
5. Moja rodzina
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• nazewnictwo stosowane do • pojęcia: rodzina, rodzina
określenia relacji między
mała, rodzina wielka,
poszczególnymi członkami
krewny, przodek (P),
rodziny (P).
genealogia, drzewo
genealogiczne (PP).
Uczeń potrafi:
• na przykładzie własnej rodziny wymienić osoby wchodzące
w skład rodziny małej i rodziny wielkiej (P),
• określić związki pokrewieństwa między poszczególnymi
członkami rodziny (P),
• wyjaśnić, w jaki sposób można poznać historię swojej
rodziny (PP),
• opowiedzieć o wydarzeniu z historii własnej rodziny (P),
• wyrazić opinię na temat kultywowania tradycji i
gromadzenia pamiątek rodzinnych (PP),
• sporządzić drzewo genealogiczne własnej rodziny (PP).
6. Moje miejsce na
ziemi
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• najważniejsze zabytki,
• pojęcia: ojczyzna, mała
wydarzenia (P), znane
ojczyzna (P), księga
postacie i legendy
parafialna, portfolio (PP),
związane z historią własnej • rolę, jaką w życiu
miejscowości (PP),
człowieka odgrywa mała
• herb własnej miejscowości ojczyzna (PP).
(PP).
Uczeń potrafi:
• opisać swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję
historyczno-kulturową (PP),
• wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną (P),
• wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka (P),
• posługiwać się planem miejscowości (P),
• zebrać informacje o własnej miejscowości, w tym o
rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z
przeszłości małej ojczyzny (PP).
7. Ojczyzna
małych ojczyzn
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• nazwy regionów
• pojęcia: region, naród (P),
wchodzących w skład
dialekt, gwara (PP),
Polski (P),
• czym jest kultura
• przykłady dzieł należących narodowa (PP).
do kultury narodowej
(PP).
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie Polskę i jej regiony (P),
• podać podstawowe informacje na temat ukształtowania
powierzchni kraju (PP),
• przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni
Polski (PP),
• opisać główne regiony Polski (P),
• określić czynniki łączące przedstawicieli narodu (PP),
• wymienić najważniejsze polskie święta i obyczaje (P),
• opowiedzieć o przebiegu wybranego święta we własnej
rodzinie (PP).
II
II
II
4
8. Polska
w Europie
1
Uczeń zna:
• daty: 1993, 2004 (PP),
• postacie: Jana Henryka
Dąbrowskiego, Józefa
Wybickiego (P),
• oficjalną nazwę Polski (P),
• polskie symbole narodowe
(P).
Kim jestem? Skąd
pochodzę? –
lekcja
powtórzeniowa
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• postacie i daty związane z • pojęcia związane z
tematyką działu Świat
tematyką działu Świat
wokół mnie,
wokół mnie,
• nazewnictwo stosowane
• dlaczego należy okazywać
dla określenia więzów
szacunek dla symboli
pokrewieństwa w rodzinie,
narodowych,
• polskie symbole narodowe. • korzyści wynikające z
członkostwa Polski w Unii
Europejskiej.
Świat wokół mnie
– sprawdzian
wiadomości
1
II
II
II
Uczeń rozumie:
• pojęcia: rzeczpospolita
(republika), obywatel,
flaga, godło, hymn
państwowy (narodowy),
euro (P), waluta (PP).
Uczeń potrafi:
• wskazać Polskę na mapie politycznej Europy (P),
• podać podstawowe informacje na temat położenia
geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski (PP),
• wymienić sąsiadów Polski (P) i wskazać te państwa na
mapie (PP),
• odśpiewać dwie pierwsze zwrotki i refren Mazurka
Dąbrowskiego (P),
• zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli
narodowych (P),
• wyjaśnić, czym jest Unia Europejska (P),
• opisać okoliczności powstania Unii Europejskiej (PP),
• rozpoznać symbol unijny – flagę Unii Europejskiej (P),
• przedstawić korzyści wynikające z członkostwa Polski w
Unii Europejskiej (PP).
Uczeń potrafi:
• wymienić członków rodziny małej i dużej,
• wskazać na mapie Polski własną miejscowość,
• opowiedzieć o własnej małej ojczyźnie,
• wskazać na mapie politycznej Europy Polskę i jej sąsiadów,
• podać podstawowe informacje na temat położenia
geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski,
• wskazać na mapie główne regiony Polski i podać
najważniejsze informacje na ich temat,
• opisać najważniejsze polskie święta i obyczaje,
• wyjaśnić, czym jest Unia Europejska,
• rozpoznać symbol Unii Europejskiej – flagę.
5
9. „Piękny
i dobry”
1
Uczeń zna:
• datę: ok. 3500 p.n.e. (PP),
• postać: Peryklesa (P).
10. W co wierzyli
Grecy?
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• imiona najważniejszych
• pojęcia: bogowie
bogów greckich (P) oraz
olimpijscy, mitologia, mit,
dziedziny życia i zajęcia,
heros (P), Chaos, Hades,
którym patronowali (PP),
Tartar, wyrocznia, Pytia
• bohaterów mitów greckich: (PP),
Prometeusza, Heraklesa,
• rolę, jaką w greckiej religii
Odyseusza (P), Syzyfa (PP).
odgrywała mitologia (PP).
Uczeń potrafi:
• zlokalizować na mapie Olimp (P) i Delfy (PP),
• wyjaśnić, jak mieszkańcy Grecji wyobrażali sobie bogów (P),
• wymienić główne cechy religii starożytnych Greków (P),
• opowiedzieć wybrany przez siebie mit (PP),
• przedstawić wyobrażenia Greków na temat życia po
śmierci (PP),
• wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzystali z wyroczni
(PP).
11. W cieniu
Akropolu
1
Uczeń zna:
• postacie: Fidiasza,
Sokratesa (PP).
Uczeń potrafi:
• opisać życie w Atenach peryklejskich (P),
• opowiedzieć, jak wyglądały Ateny w V w. p.n.e. (P),
• przedstawić dokonania starożytnych Greków w dziedzinie
architektury i rzeźby (PP),
• wyjaśnić, czym się zajmowali pierwsi filozofowie (PP),
• omówić działalność Sokratesa (PP).
III
III
III
Uczeń rozumie:
• pojęcia: starożytność,
nasza era (n.e.), przed
naszą erą (p.n.e.), miastopaństwo, demokracja (P),
pedagog, gimnazjon,
niewolnik (PP),
• cele wychowania
ateńskich chłopców (P).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: agora, Akropol,
Partenon (P), kolumnada,
filozofia, filozof (PP),
• znaczenie słów Sokratesa:
„wiem, że nic nie wiem”
(PP).
Uczeń potrafi:
• zlokalizować Grecję i Ateny na mapie (P),
• omówić system rządów w starożytnych Atenach (P),
• opisać życie w Atenach peryklejskich (P),
• opowiedzieć, jak wyglądał zamożny dom ateński (P),
• omówić wychowanie i edukację ateńskich dzieci (PP),
• scharakteryzować pozycję społeczną mężczyzn, kobiet i
niewolników w starożytnych Atenach (PP),
• wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
starożytnych Ateńczyków (PP),
• dostrzec, na przykładzie ustroju Aten, wpływ starożytności
na współczesność (PP).
6
12. Dzień
w teatrze
1
Uczeń zna:
• postać: Sofoklesa (P),
• boga Dionizosa (PP).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: chór, orchestra,
tragedia, mityczny,
komedia (P), akustyka
(PP),
• rolę teatru w starożytnej
Grecji (PP).
Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, jak powstał teatr (PP),
• opisać wygląd starożytnego teatru greckiego (P),
• wymienić zasady, na jakich opierała się organizacja
przedstawień w starożytnym teatrze greckim (PP),
• opowiedzieć mit o Edypie (PP),
• wskazać różnice między grecką tragedią a komedią (P),
• wskazać podobieństwa i różnice między starożytnym
teatrem greckim a teatrem współczesnym (P),
• dostrzec, na przykładzie teatru greckiego, wpływ
starożytności na współczesność (PP).
13. Igrzyska ku
chwale Zeusa
1
Uczeń zna:
• dyscypliny sportowe
rozgrywane podczas
starożytnych igrzysk
olimpijskich (P),
• zasady obowiązujące
zawodników
uczestniczących w
starożytnych igrzyskach
olimpijskich (PP).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: igrzyska
olimpijskie, olimpiada,
atleta, wieniec oliwny (P),
„pokój boży” (PP),
• rolę i charakter igrzysk
organizowanych w
starożytnej Grecji (PP).
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie Olimpię (P) i opisać wygląd miasta (PP),
• omówić organizację (PP) i przebieg igrzysk olimpijskich (P),
• przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice między
igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i współcześnie
(P),
• dostrzec, na przykładzie igrzysk olimpijskich, wpływ
starożytności na współczesność (PP).
Dziedzictwo
starożytnej Grecji
– lekcja
powtórzeniowa
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• postacie związane z
• pojęcia związane z
tematyką działu
tematyką działu
Starożytna Grecja,
Starożytna Grecja,
• położenie geograficzne
• charakter starożytnych
Grecji,
igrzysk olimpijskich.
• imiona najważniejszych
bogów olimpijskich i
bohaterów mitów greckich.
III
III
III
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie Grecję i najważniejsze miejsca z nią
związane: Ateny, Olimp, Delfy i Olimpię,
• omówić życie codzienne mieszkańców Aten w V w. p.n.e. i
opisać wygląd miasta,
• scharakteryzować strukturę społeczną starożytnych Aten,
• omówić dokonania starożytnych Greków w dziedzinie
architektury i rzeźby,
• przedstawić dokonania filozofów greckich,
• opisać wygląd i organizację teatru greckiego,
• wskazać podobieństwa i różnice między teatrem i sportem
starożytnym i współczesnym,
• dostrzec, na przykładzie dokonań Greków, wpływ
starożytności na współczesność.
7
III
Starożytna Grecja
– sprawdzian
wiadomości
1
14. Dom, szkoła
i nauczyciel
z rózgą
1
Uczeń zna:
• rzymski sposób zapisu cyfr
i liczb (P).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: łacina, Imperium
Rzymskie, cesarz, „ojciec
rodziny”, „matka rodziny”,
rzymska cnota (P),
papirus (PP),
• cele wychowania
rzymskich chłopców (P),
• rolę łaciny jako jednej z
podstaw współczesnego
języka polskiego (PP).
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie Italię i Rzym (P) oraz zasięg terytorialny
Imperium Rzymskiego w II w. n.e. (PP),
• opisać warunki życia mieszkańców Rzymu w II w. n.e. (P),
• omówić zasady panujące w rzymskiej rodzinie (P),
• wyjaśnić, jak wyglądały wychowanie (P) i edukacja
rzymskich dzieci (PP),
• wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
starożytnych Rzymian (PP),
• wskazać podobieństwa i różnice w warunkach życia oraz w
wychowaniu i edukacji dzieci w starożytnej Grecji i
starożytnym Rzymie (PP),
• dostrzec, na przykładzie łaciny, wpływ starożytności na
współczesność (PP).
15. W Wiecznym
Mieście
1
Uczeń zna:
• najważniejsze budowle w
starożytnym Rzymie (P).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: Forum Romanum,
triumf, bazylika, łuk
triumfalny, Panteon (P),
łuk architektoniczny,
kopuła (PP),
• znaczenie dróg w
starożytnym Rzymie (P).
Uczeń potrafi:
• wytłumaczyć, dlaczego Rzymianie nazywali swoje miasto
wiecznym (PP),
• opisać wygląd starożytnego Rzymu (P),
• scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu (PP),
• wyjaśnić, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi (P),
• zinterpretować sformułowanie: „wszystkie drogi prowadzą
do Rzymu” (PP).
16. Prawo, woda
i rzymskie lody
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• przykładową zasadę prawa • pojęcia: termy, akwedukt
rzymskiego (P).
(wodociąg) (P),
• rolę prawa rzymskiego
jako podstawy dzisiejszego
prawa (PP).
IV
IV
IV
Uczeń potrafi:
• scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu (PP),
• wyjaśnić, do czego służyły termy i akwedukty (wodociągi)
(P),
• opisać wygląd term (P),
• opowiedzieć, jak wyglądała rzymska uczta (PP),
• dostrzec, na przykładzie prawa rzymskiego, wpływ
starożytności na współczesność (PP).
8
17. „Chleba
i igrzysk!”
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• najważniejsze rozrywki
• pojęcia: cyrk, rydwan,
starożytnych Rzymian (P).
Circus Maximus,
kwadryga, arena,
amfiteatr, gladiator,
Koloseum (amfiteatr
Flawiuszów) (P),
• znaczenie igrzysk w życiu
starożytnych Rzymian
(PP).
18. Jak powstało
chrześcijaństwo?
1
Uczeń zna:
• daty: ok. 6 p.n.e. – 30 n.e.
(P), 313 n.e. (PP),
• postacie: Jezusa Chrystusa
(P), Nerona, Konstantyna
Wielkiego (PP),
• imiona najważniejszych
bogów rzymskich (P).
Dziedzictwo
starożytnego
Rzymu – lekcja
powtórzeniowa
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• postacie i daty związane z • pojęcia związane z
tematyką działu Starożytny tematyką działu
Rzym,
Starożytny Rzym,
• położenie geograficzne
• przyczyny prześladowań
Italii i Rzymu,
pierwszych chrześcijan.
• rzymski sposób zapisu cyfr
i liczb.
IV
IV
IV
Uczeń rozumie:
• pojęcia: tolerancja
religijna, Żydzi (Izraelici),
Biblia, Mesjasz,
chrześcijaństwo (P),
Jahwe, Ewangelia, apostoł
(PP),
• przyczyny, które
spowodowały, że
chrześcijaństwo
przetrwało mimo
prześladowań (PP).
Uczeń potrafi:
• scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu (PP),
• opisać wygląd cyrku i amfiteatru (P),
• wymienić rodzaje zawodów wchodzących w skład igrzysk
rzymskich (P),
• opowiedzieć o organizacji i przebiegu igrzysk rzymskich
(PP),
• ocenić igrzyska w starożytnym Rzymie (PP),
• porównać igrzyska greckie z rzymskimi (PP).
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie Palestynę (PP),
• wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych
Rzymian (P) i Izraelitów (PP),
• opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa (P),
• opisać narodziny chrześcijaństwa (P) i jego
rozpowszechnianie w czasach starożytnych (PP),
• wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali
pierwszych chrześcijan (P),
• omówić metody prześladowań pierwszych chrześcijan (PP).
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie Rzym, Italię oraz zasięg terytorialny
Imperium Rzymskiego w II w. n.e.,
• opowiedzieć o życiu codziennym w Rzymie w II w. n.e.,
• scharakteryzować osiągnięcia starożytnych Rzymian,
• opisać wygląd najważniejszych budowli rzymskich,
• wymienić najważniejsze rozrywki mieszkańców Rzymu,
• opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa,
• omówić okoliczności powstania chrześcijaństwa i jego
rozwój,
• dostrzec, na przykładzie osiągnięć Rzymian, wpływ
starożytności na współczesność,
• porównać i ocenić osiągnięcia starożytnych Greków i
Rzymian.
9
IV
Starożytny Rzym
– sprawdzian
wiadomości
1
19. Zanim
powstała Polska
1
Uczeń zna:
• daty: 476, 1492 (P),
• głównych bohaterów
legend polskich (P),
• ramy czasowe panowania
dynastii Piastów (P).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: średniowiecze,
gród, legenda, Słowianie,
dynastia, Piastowie (P),
• znaczenie legend dla
poznania początków
państwa polskiego (PP).
Uczeń potrafi:
• opowiedzieć legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu, Czechu i
Rusie (P),
• rozpoznać cechy charakterystyczne legendy (PP),
• wymienić różnice między legendą a historią (P),
• odróżniać fikcję od prawdy historycznej (PP),
• wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno (P).
20. W państwie
Mieszka I
1
Uczeń zna:
• datę: ok. 960 (P),
• postać: Mieszka I (P).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: plemię, Polanie,
książę, woj, drużyna,
kmiecie (P), władca
historyczny,
wielożeństwo,
postrzyżyny (PP),
• dlaczego państwo polskie
jest nazywane państwem
Mieszka I (P).
Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, w jaki sposób powstało państwo Polan (PP),
• opisać organizację państwa Polan (PP),
• wskazać na mapie państwo Mieszka I w początkach jego
panowania (P),
• umiejscowić w czasie i opisać panowanie Mieszka I (P),
• omówić warunki życia na ziemiach polskich w X w. (PP),
• wymienić główne plemiona zamieszkujące ziemie polskie
(P),
• scharakteryzować obyczaje Polan (PP).
21. Chrzest Polski
1
Uczeń zna:
• daty: 966 (P), 972 (PP),
• postać: Dobrawy (PP),
• przyczyny, które skłoniły
Mieszka I do przyjęcia
chrztu (P).
Uczeń rozumie:
• pojęcia: poganie, poddany
(P), kultura zachodnia
(PP),
• dlaczego Mieszko I przyjął
chrzest (P),
• znaczenie chrztu jako
wydarzenia, które
zapoczątkowało historię
Polski (P).
Uczeń potrafi:
• omówić wierzenia Polan (PP),
• przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu
Mieszka I (PP),
• opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r. (P),
• wyjaśnić, jak zmieniło się położenie polityczne Polski w
Europie po chrzcie Mieszka I (PP),
• wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w
czasie panowania Mieszka I (P),
• wymienić elementy kultury zachodniej, którą Polska przyjęła
po 966 r. (PP).
V
V
V
10
22. Pierwszy król
Polski
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• daty: 992, 997, 1000, 1025 • pojęcia: wyprawa
(P),
misyjna, zjazd
gnieźnieński,
• postacie: biskupa
arcybiskupstwo,
Wojciecha, Bolesława
biskupstwo (P), diadem
Chrobrego, Ottona III (P).
(PP),
• znaczenie zjazdu
gnieźnieńskiego (PP),
• znaczenie symbolicznej
(dokonanej przez Ottona
III) i właściwej koronacji
Bolesława Chrobrego
(PP).
Uczeń potrafi:
• wyjaśnić przyczyny zorganizowania przez Bolesława
Chrobrego wyprawy misyjnej do Prus (PP),
• scharakteryzować postać biskupa Wojciecha (PP),
• omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus (PP),
• opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego (P),
• wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu gnieźnieńskiego
(P),
• zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r.
biskupstwami (P),
• wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w
czasie panowania Bolesława Chrobrego (P) i wyjaśnić, w
jakich okolicznościach nastąpiły (PP).
*23. Polska
pierwszych
Piastów
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• środki płatnicze używane • pojęcie: danina (P).
przez mieszkańców Polski
w X–XI w. (PP).
Uczeń potrafi:
• przedstawić obowiązki kmieci wobec władcy (P),
• opisać warunki życia i zajęcia mieszkańców Polski
pierwszych Piastów (P),
• wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
mieszkańców Polski pierwszych Piastów (PP),
• wyjaśnić, w jaki sposób uczono się czytać na przełomie X i
XI w. (PP).
*24. Śląsk
Henryka
Brodatego
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• datę: 1138 (PP),
• pojęcia: ratusz, rycerz (P),
radło (PP),
• postacie: Henryka
Brodatego, świętej Jadwigi • przyczyny wysokiej
śląskiej (P), Bolesława
śmiertelności ludzi w
Krzywoustego, Henryka
epoce średniowiecza (PP).
Pobożnego (PP).
Uczeń potrafi:
• wyjaśnić przyczyny i okoliczności, w których doszło do
rozpadu państwa polskiego (P),
• zlokalizować Śląsk na mapie (P),
• omówić zmiany, jakie zaszły na ziemiach polskich od XI do
XIII w. (PP),
• wskazać różnice między miastem a grodem (P),
• wytłumaczyć, na przykładzie życia i działalności świętej
Jadwigi śląskiej, jak rozumiano w tamtych czasach bycie
wzorowym chrześcijaninem (PP),
• opisać metody leczenia chorych w średniowieczu (PP).
V
V
V
11
25. Król
Kazimierz Wielki
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
• daty: 1333–1370, 1364 (P), • pojęcia: żak, Akademia
1320 (PP),
Krakowska (P), rektor,
rajca (PP),
• postacie: Kazimierza
Wielkiego (P), Władysława • co oznacza
Łokietka, Mikołaja
sformułowanie: „zastał
Wierzynka (PP).
Polskę drewnianą, a
zostawił murowaną” (PP),
• przyczyny utworzenia
Akademii Krakowskiej
(PP).
Uczeń potrafi:
• opisać sytuację państwa polskiego w okresie panowania
Władysława Łokietka (PP),
• wskazać na mapie i umiejscowić w czasie państwo
Kazimierza Wielkiego (P),
• wskazać na mapie Kraków (P),
• wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w
czasie panowania Kazimierza Wielkiego (P),
• opowiedzieć o panowaniu Kazimierza Wielkiego z
uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej i uczty u
Wierzynka (PP),
• wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego
(P),
• ocenić panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego (PP).
*26. W Polsce
Kazimierza
Wielkiego
1
Uczeń zna:
• najważniejsze budowle
XIV-wiecznego Krakowa
(P).
Uczeń rozumie:
• dlaczego w
średniowiecznych
rodzinach było dużo
dzieci (PP).
Uczeń potrafi:
• opisać wygląd średniowiecznego Krakowa (P),
• opowiedzieć, jak wyglądało wnętrze zamożnego domu z
XIV w. (P),
• wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
bogatych i ubogich mieszkańców Krakowa (PP),
• omówić zasady obowiązujące w średniowiecznej rodzinie
(PP).
Polska w X–XIV w.
– lekcja
powtórzeniowa
1
Uczeń zna:
• najważniejsze postacie i
daty związane z tematyką
działu Polska Piastów,
• legendy dotyczące
początków państwa
polskiego.
Uczeń rozumie:
• najważniejsze pojęcia
związane z tematyką
działu Polska Piastów,
• przyczyny i skutki
przyjęcia chrztu przez
Mieszka I.
Uczeń potrafi:
• zlokalizować na mapie i umiejscowić w czasie państwo
Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego,
• wskazać na mapie Gniezno i Kraków,
• wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w
czasie panowania Mieszka I, Bolesława Chrobrego i
Kazimierza Wielkiego,
• omówić i ocenić dokonania wymienionych władców,
• opisać życie codzienne mieszkańców Polski w X–XIV w.
Polska Piastów –
sprawdzian
wiadomości
1
V
V
V
V
12