1. Charakterystyka obszaru badań
advertisement
1. Charakterystyka obszaru badań Województwo śląskie położone jest w obszarze trzech dorzeczy. Przez obszar województwa śląskiego przebiega dział wodny pierwszego rzędu, który dzieli je na dwie, mniej więcej równe części. Część wschodnia i południowo-wschodnia województwa znajduje się w obrębie dorzecza Wisły, a część zachodnia i północno-zachodnia w obrębie dorzecza Odry. Ponadto, na południu województwa znajduje się niewielki, liczący około 24 km2 fragment dorzecza Dunaju. W obszarze ww. dorzeczy, w granicach województwa znajduje się 7 regionów wodnych zarządzanych przez 5 regionalnych zarządów gospodarki wodnej – tabela 1, mapa 1. Opisy regionów wodnych wykonano na podstawie materiałów odpowiednich regionalnych zarządów gospodarki wodnej oraz danych statystycznych GUS. Tabela 1 Regiony wodne na terenie województwa śląskiego Dorzecze Wisły Odry Dunaju Region wodny RZGW Małej Wisły Gliwice Górnej Wisły Kraków Środkowej Wisły Warszawa Górnej Odry Gliwice Środkowej Odry Wrocław Warty Poznań Czadeczki Gliwice Mapa 1 Regiony wodne na terenie województwa śląskiego 1.1. Charakterystyka regionów wodnych Region wodny Małej Wisły Region wodny Małej Wisły obejmuje Wisłę od źródeł do ujścia Przemszy, czyli tzw. Małą Wisłę. Region wodny Małej Wisły, o powierzchni 3942 km2, położony jest w granicach województwa śląskiego (26,4% województwa) i małopolskiego (4,5% województwa). Region wodny Małej Wisły położony jest w obrębie Aglomeracji Górnośląskiej, której obszar przynależy do dwóch regionów wodnych: Górnej Odry i Małej Wisły. Z uwagi na swoje dotychczasowe uwarunkowania funkcjonuje jako jeden twór powiązany infrastrukturą techniczną, wodociągową i kanalizacyjną. Obejmuje on w całości powiat będziński i bieruńsko-lędziński i miasta na prawach powiatu: Dąbrowa Górnicza, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Jaworzno, Mysłowice, Tychy oraz częściowo powiaty: cieszyński, mikołowski, pszczyński, zawierciański, myszkowski, lubliniecki, bielski, oraz miasta na prawach powiatu: Bytom, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Chorzów, Katowice, Świętochłowice, Żory i Bielsko-Biała. Region wodny Małej Wisły zamieszkuje ok. 2 mln mieszkańców, co stanowi ok. 6% mieszkańców Polski, przy czym 93% ludności regionu wodnego Małej Wisły stanowili mieszkańcy województwa śląskiego. Największymi skupiskami ludności w obrębie województwa są miasta: Katowice– 308 tys. (w obszarze regionu wodnego 80% powierzchni miasta), Bytom– 175 tys. mieszkańców (w obszarze regionu wodnego 38% powierzchni miasta), Bielsko-Biała– 174 tys. (w obszarze regionu wodnego 93% powierzchni miasta) i Sosnowiec– 214 tys. mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia na obszarze całego regionu wodnego wynosi około 565 osób na km2, przy czym rozmieszczenie ludności jest nierównomierne. Największa koncentracja ludności występuje w obszarze Aglomeracji Górnośląskiej (GUS, 2012). Powierzchnia regionu wodnego Małej Wisły wynosi blisko 3 942 km2, przy czym największy udział mają tereny rolne i zajmują powierzchnię ok. 1845 km2, co stanowi ponad 46% powierzchni omawianego regionu wodnego. Region cechuje duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Średnia wielkość przeciętnego gospodarstwa rolnego o powierzchni większej niż 0,01 km2 (1 ha), to ok. 0,05 km2. Lasy porastają ponad 1305 km2, co stanowi 33,1% powierzchni regionu wodnego. Nieco mniejszy obszar zajmują tereny zantropogenizowane, bo niecałe 698 km2 (17,7% powierzchni regionu wodnego). Największą koncentrację przemysłu stanowi Aglomeracja Górnośląska, w której dominuje przemysł górniczy, hutniczy, transportowy, energetyczny, maszynowy i chemiczny. Niewielki udział w regionie wodnym mają tereny wodne i strefy podmokłe, które zajmują powierzchnię niewiele ponad 94 km2 oraz 2,4% powierzchni regionu (tabela 2). Tabela 2: Formy użytkowania terenu. Źródło: Corine Land Cover . Udział w regionie wodnym [%] 2 Zajmowana powierzchnia [km ] Tereny Tereny zantropogenizowane rolne 17,70 46,80 697,98 1 845,09 Strefy Tereny podmokłe wodne 33,10 0,09 2,31 1 305,04 3,38 Lasy 90,96 Najważniejszym ciekiem regionu wodnego Małej Wisły, jest odcinek Wisły, od jej źródeł po ujście Przemszy o długości (odcinka) 106 km, natomiast całkowita długość sieci hydrograficznej zlewni Małej Wisły wynosi ok. 2 130 km. Wg podziału fizycznogeograficznego Kondrackiego (1998), Wisła na omawianym odcinku przepływa przez Beskid Śląski, Pogórze Śląskie oraz Dolinę Górnej Wisły. Źródła rzeki znajdują się na południowo-zachodnim stoku Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, na wysokości 1 107 m n.p.m., skąd wypływa potok Czarna Wisełka, który łącząc się z potokiem Biała Wisełka, wypływającym z północnego stoku Baraniej Góry na wysokości 1 080 m n.p.m., daje początek rzece Wiśle. W początkowym odcinku Wisła płynie w kierunku północno-zachodnim i posiada cechy rzeki górskiej (charakteryzuje się dużym spadkiem oraz występują na nim liczne progi kamienne i kaskady). Po opuszczeniu terenów górzystych, rzeka traci górski charakter. Na północny-wschód od miejscowości Strumień, Wisła wpływa do Zbiornika Goczałkowickiego a następnie w pobliżu miejscowości Zabrzeg płynie w kierunku wschodnim. Do największych prawobrzeżnych dopływów należą: Iłownica oraz Biała, natomiast najistotniejszymi lewostronnymi dopływami są Pszczynka, Gostynia i Przemsza. Na terenie regionu wodnego Małej Wisły występuje wiele obszarów i obiektów o szczególnych walorach przyrodniczych, w tym: rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, użytki ekologiczne i stanowiska dokumentacyjne. Spośród obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych 16 zostało zgłoszonych do ostoi „Natura 2000”, z czego 3 stanowią Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) a 15 Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO). Obszary te pokrywają łącznie 13,7% powierzchni regionu (7% OSO; 6,7% SOO). Na obszarze regionu wodnego Małej Wisły duże znaczenie mają również występujące parki krajobrazowe, które zajmują powierzchnię ok. 500 km2, co stanowi 13% powierzchni regionu wodnego (Park Krajobrazowy Beskidu Małego, Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego). Region wodny Górnej Wisły 2 Region wodny Górnej Wisły, którego powierzchnia wynosi 43 109 km , położony jest w obrębie pięciu województw południowej Polski. Obejmuje swoim zasięgiem 98,2% powierzchni województwa podkarpackiego, 92,4% małopolskiego, 64,4% świętokrzyskiego, 11,2% województwa lubelskiego i tylko 10% powierzchni województwa śląskiego. Administrowany jest przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie. W województwie śląskim ma on charakter typowo górski obejmuje powiat żywiecki i część powiatu bielskiego. Jest to część zlewni rzeki Soły o powierzchni ok.1350 km2. W skład zlewni Soły wchodzą pasma gór Beskidu Żywieckiego, Beskidu Małego oraz częściowo Beskidu Śląskiego. Rzeka zaczyna się jako połączenie kilku potoków górskich Beskidu Żywieckiego. Przepływa kolejno przez: Kotlinę Żywiecką, Beskid Mały i Pogórze Śląskie i jest pierwszym dużym prawobrzeżnym dopływem Wisły. Potencjał powodziowy Soły jest bardzo poważny i zajmuje on drugie miejsce po Dunajcu wśród karpackich dopływów Wisły. Częste powodzie powodujące duże szkody przyczyniły się wybudowania zespołu zapór na rzece w celu jej ujarzmienia. Zespół ten nazwano Kaskadą Soły. Kaskada Soły składa się z czterech zbiorników wodnych, trzech utworzonych na rzece i jednego, służącego do celów energetycznych, na górze Żar: • zbiornik zaporowy Tresna – najwyżej położony zbiornik z zaporą i elektrownią w Tresnej • zbiornik zaporowy Międzybrodzie – z zaporą i elektrownią w Porąbce • zbiornika na górze Żar – z elektrownią szczytowo-pompową • zbiornik zaporowy Czaniec - z zaporą w Czańcu (z uwagi na pobór wody do celów pitnych nie wykorzystywany rekreacyjnie). Główne zadania kaskady to ochrona przed powodziami, zaopatrzenie w wodę pitną, wyrównywanie przepływów górnej Wisły, wykorzystanie mocy energetycznej do wytwarzania prądu. Powstałe zbiorniki wodne stworzyły również doskonałe warunki do rozwoju turystyki, wypoczynku i rekreacji. Region cechuje klimat chłodny z obfitymi opadami deszczu sięgającymi od 750 do 1300 mm rocznie. Zamieszkały jest przez ok. 230 tys. mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia w obszarze województwa śląskiego wynosi 144 osoby na km2 w powiecie żywieckim i 336 osób na km2 na terenie powiatu bielskiego. Największym miastem w tym rejonie jest Żywiec, który zamieszkuje ok. 32 tys. mieszkańców i jest to największy ośrodek przemysłowym w tym obszarze zlewni Soły. Region cechuje duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Teren zlewni w ok. 50% pokryty jest lasami. Na obszarze zlewni Soły występuje wiele obszarów i obiektów o szczególnych walorach przyrodniczych są to parki krajobrazowe (Żywiecki Park Krajobrazowy i część Parku Krajobrazowego Beskidu Małego i Śląskiego), obszary specjalnej ochrony ptaków (Beskid Żywiecki) i obszary specjalnej ochrony siedlisk (Beskid Żywiecki, Beskid Mały, Beskid Śląski). Region wodny Środkowej Wisły Region wodny Środkowej Wisły pod względem hydrograficznym należy w całości do zlewiska Morza Bałtyckiego i obejmuje znajdujące się na terytorium Polski dorzecza Wisły Środkowej (od ujścia Sanny - km 295,2 do miejscowości Korabniki - km 684). Administrowany jest przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie. Powierzchnia regionu wodnego Środkowej Wisły wynosi 111 470 km2 i znajduje się w granicach administracyjnych 11 województw (w tym 2 w całości mazowieckie i podlaskie),139 powiatów (w tym 16 grodzkich) i 906 gmin położonych w centralnej, wschodniej i północno - wschodniej części Polski. Obszar ten zamieszkuje ok. 11,1 mln mieszkańców. Na terenie województwa śląskiego region wodny Środkowej Wisły obejmuje część zlewni Pilicy o powierzchni ok.1100 km2. Zlewnia Pilicy to jedna z najważniejszych zlewni Wisły o powierzchni 9,3 tys. km2. Zlewnia rzeki obejmuje województwa: śląskie, małopolskie, świętokrzyskie, łódzkie mazowieckie. W województwie śląskim przepływa przez wschodnią część powiatu zawierciańskiego i częstochowskiego. Rzeka ta ma początek na wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na wschód od źródeł Warty w okolicy miejscowości Pilica. Jest to obszar o ukształtowaniu terenu wyżynnym (w części południowej Wyżyna Małopolska). Szacuje się, że grunty orne i użytki zielone zajmują ok. 70%. Zamieszkały jest przez ok. 40 tys. mieszkańców. Rozmieszczenie lasów (ok. 23% powierzchni obszaru), w przeważającej części mieszanych, jest nierównomierne. Jest to rejon typowo rolniczy. Region wodny Górnej Odry Region wodny Górnej Odry, którego powierzchnia wynosi 3 830 km2 położony jest w południowozachodniej części województwa śląskiego (22,3% powierzchni województwa) oraz w południowowschodniej części województwa opolskiego (11,5% powierzchni województwa w regionie wodnym). Region wodny Górnej Odry położony jest w obrębie Aglomeracji Górnośląskiej, której obszar przynależy do dwóch regionów wodnych: Górnej Odry i Małej Wisły. Z uwagi na swoje dotychczasowe uwarunkowania funkcjonuje jako jeden twór powiązany infrastrukturą techniczną, wodociągową i kanalizacyjną. W granicach województwa śląskiego obejmuje on w całości powiat raciborski i miasta na prawach powiatu: Gliwice, Zabrze i Rybnik oraz częściowo powiaty: cieszyński, tarnogórski, gliwicki, rybnicki, wodzisławski, mikołowski, pszczyński oraz miasta na prawach powiatu: Bytom, Piekary Śląskie, Chorzów, Katowice, Ruda Śląska, Świętochłowice, Jastrzębie– Zdrój i Żory. Region wodny Górnej Odry zamieszkuje ok. 1,7 mln mieszkańców, co stanowi ok. 4% mieszkańców Polski, przy czym 93% ludności regionu wodnego Górnej Odry stanowili mieszkańcy województwa śląskiego. Największymi skupiskami ludności w obrębie województwa są miasta: Katowice - 308 tys. (w obszarze regionu wodnego 20% powierzchni miasta), Gliwice – 186 tys., Zabrze – 180 tys., Bytom – 175 tys. mieszkańców (w obszarze regionu wodnego 62% powierzchni miasta). Około 7% ludności regionu wodnego stanowią mieszkańcy województwa opolskiego. Średnia gęstość zaludnienia na obszarze całego regionu wodnego wynosi około 440 osób na km2, przy czym rozmieszczenie ludności jest nierównomierne. Największa koncentracja ludności występuje w obszarze Aglomeracji Górnośląskiej i Aglomeracji Rybnicko - Jastrzębskiej. Region wodny Górnej Odry, którego powierzchnia wynosi 3 830 km2, według podziału fizycznogeograficznego Kondrackiego (1998) obejmuje makroregiony: Sudety Wschodnie i Nizinę Śląską od zachodu, Wyżynę Śląską od wschodu, od południa Kotlinę Ostrawską, Pogórze Zachodniobeskidzkie oraz Beskidy Zachodnie. Zagospodarowanie Regionu Wodnego Górnej Odry jest zróżnicowane. Najwyższym stopniem uprzemysłowienia i koncentracji ludności jest obszar położony w obrębie województwa śląskiego (Aglomeracja Górnośląska i Aglomeracja Rybnicko - Jastrzębska). Jest to jednocześnie najbardziej zmieniony antropogenicznie obszar w kraju. Koncentracja uciążliwych gałęzi przemysłu (wydobywczego, chemicznego, energetycznego, maszynowego) pociągnęła za sobą daleko idące zmiany w środowisku przyrodniczym w skali regionu. Tereny zantropogenizowane zajmują niewiele ponad 565 km2 (niecałe 15% powierzchni regionu wodnego). Tereny rolne w regionie wodnym Górnej Odry zajmują powierzchnię ok. 2318 km2 ,co stanowi ponad 60% powierzchni omawianego regionu wodnego. Występuje tu dość duże zróżnicowanie pod względem wielkości gospodarstw rolnych. Średnia wielkość przeciętnego gospodarstwa rolnego w województwie śląskim wynosi 0,05 km2. Lasy porastają prawie 899 km2, co stanowi 23,5% powierzchni regionu wodnego. Niewielki udział w regionie wodnym mają tereny wodne i strefy podmokłe, które zajmują powierzchnię ok. 47 km2 tj. ok. 1,3% powierzchni regionu (tabela 3) Tabela 3: Formy użytkowania terenu. Źródło: Corine Land Cover. Tereny Tereny rolne Lasy Strefy podmokłe Tereny wodne 14,76 60,52 23,47 0,04 1,22 565,17 2 317,94 898,85 1,34 46,61 zantropogenizowane Udział w regionie wodnym [%] Zajmowana powierzchnia [km 2] Najważniejszym ciekiem regionu wodnego Górnej Odry, jest odcinek Odry, rozpoczynający się od miejsca wpływu Odry na teren Polski na północ od wsi Chałupki, aż po Koźle wraz ze zlewnią Kłodnicy o długości (odcinka) 67 km, natomiast całkowita długość sieci hydrograficznej zlewni górnej Odry wynosi ok. 2 125 km. Do największych prawobrzeżnych dopływów należą: Olza (22,9 km), Ruda (53,3 km), Bierawka (57,6 km) oraz Kłodnica (80 km). Najistotniejszym lewostronnym dopływem jest Psina (52,6 km). Na terenie regionu wodnego Górnej Odry występuje wiele obszarów i obiektów o szczególnych walorach przyrodniczych, w tym: rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, użytki ekologiczne i stanowiska dokumentacyjne. Największą powierzchnię w regionie zajmują 3 parki krajobrazowe wraz z otulinami. Spośród obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych 11 zostało zgłoszonych do ostoi „Natura 2000”, z czego 2 stanowią Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO), a 9 Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO). Region wodny Środkowej Odry Region wodny Środkowej Odry, o powierzchni 39 300 km2, położony jest w obrębie pięciu województw południowo-zachodniej Polski. Administrowany jest przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Swoim zasięgiem obejmuje 98,8% powierzchni województwa dolnośląskiego, 79,7% województwa opolskiego, 53% województwa lubuskiego, 12,7% powierzchni województwa wielkopolskiego i 7,6% województwa śląskiego. W obrębie regionu wodnego, w jego południowo – wschodniej części, położona jest Wyżyna Śląska, która rozciąga się od północnego – zachodu w kierunku południowo – wschodnim. Na terenie województwa śląskiego znajduje się część zlewni rzeki Mała Panew o powierzchni ok.940 km2. Rzeka Mała Panew jest prawobrzeżnym dopływem Odry o długości około 158,5 km przepływająca przez obszar województwa śląskiego i opolskiego. Źródła rzeki położone są na bezleśnych stokach Progu Woźnickiego (260-380 m n.p.m.) w pobliżu miasta Koziegłowy. Następnie Mała Panew płynie przez Zieloną, Kalety, Gminę Tworóg, LubliniecKokotek, Krupski Młyn, na teren województwa opolskiego. Koryto rzeki jest wycięte w piaskach fluwioglacjalnych kilkunastometrowej miąższości. W województwie śląskim dorzecze Małej Panwi, o powierzchni ok. 940km2 ma bardzo rozbudowaną sieć wodną. Największym dopływem lewobrzeżnym jest Stoła, wnosząca do Małej Panwi znaczną ilość zanieczyszczeń z obszarów przemysłowych Tarnowskich Gór i Miasteczka Śląskiego. Tereny zamieszkuje ok.147 tys. mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia wynosi około 155 os./km2. Na obszarze zlewni przeważają lasy. Lesistość wynosi ok. 65%. Znajdują się tu specjalne obszary ochrony siedlisk: Dolina Małej Panwi, Bagno Bruch koło Pyrzowic, Hubert, Podziemia TarnogórskoBytomskie. Występujący klimat to klimat umiarkowany przejściowy. Region wodny Warty Region Wodny Warty obejmuje w całości zlewnię rzeki Warty o powierzchni 54,5 tys. km2, co stanowi ok. 17,4% obszaru Polski. W całości jest administrowany przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. W województwie śląskim zajmuje ok. 25 % jego obszaru. Źródła Warty znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w Kromołowie, przyłączonym do Zawiercia. Płynie tektonicznym obniżeniem wzdłuż krawędzi Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W Częstochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotkać się z Wyżyną Wieluńską (miejsce styku z Wyż. Częstochowską), przełamując się przez nią głęboką na 70 m doliną – jest to Mirowski Przełom Warty. Największym jej dopływem lewobrzeżnym jest Liswarta. Zlewnia Warty na terenie województwa śląskiego obejmuje część powiatu zawierciańskiego, lublinieckiego, częstochowskiego oraz powiaty myszkowski, kłobucki. Zamieszkuje go około 400 tys. mieszkańców. Największe miasta przemysłowe to Częstochowa ,Zawiercie, Myszków. Na obszarze zlewni przeważają grunty orne i użytki zielone. Lesistość terenu wynosi około 32 %. Położenie obszaru powoduje, że klimat generalnie nie odbiega od klimatu przejściowego, ze wzrostem wpływu wyżyn (większe opady, wzrost zróżnicowania czynników klimatycznych, zależnie od wysokości). Region wodny Czadeczki Region wodny Czadeczki na obszarze śląskiego zajmuje obszar 24 km2 i administrowany jest przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach. Region stanowi zlewnia rzeki Czadeczki i jej lewostronnego dopływu Krężelki, położone na obszarze gminy Istebna. Największe miejscowości na terenie regionu to Istebna i Jaworzynka. Obszar leży w Beskidzie Śląskim. 1.2. Charakterystyka warunków hydrometeorologicznych Charakterystykę warunków hydrologicznych na terenie województwa śląskiego przedstawiono na podstawie informacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Krakowie, Państwowy Instytut Badawczy, Biuro Prognoz Hydrologicznych, które są zamieszczone w publikacjach Raport o stanie środowiska województwa śląskiego w 2010 i 2011 roku. Charakterystyka warunków hydrologicznych na terenie województwa śląskiego w 2010 roku Rok 2010 w porównaniu z 2009 był bardzo zasobny w wodę. W roku tym wystąpiły wezbrania, będące efektem intensywnych opadów deszczu w porze wiosennej i letniej. Na przeważającym obszarze województwa w zlewni Wisły i Odry, odpływ roczny stanowił 160-205% średnich wartości wieloletnich (205% tych wartości zostało osiągnięte w profilu Nowy Bieruń na Wiśle). Dodatkowo na przeważającym obszarze województwa śląskiego w 2010 roku dobowe przepływy nie spadały poniżej średnich niskich przepływów w porównaniu do wielolecia (SNQ). Na przykładzie wybranych stacji wodowskazowych wyraźnie widać dynamiczny przebieg hydrogramów z wyraźnym wzrostem odpływu w miesiącach: maj, czerwiec i wrzesień. W miesiącach tych na wszystkich wodowskazach województwa śląskiego dobowe przepływy przekroczyły znacznie wartości średnich miesięcznych przepływów z wielolecia (SSQ). Dodatkowo na omawianym obszarze w zlewni Wisły (z wyjątkiem profilu Nowy Bieruń) w maju, czerwcu i wrześniu kulminacje przekroczyły wartość średniego wysokiego przepływu z wielolecia (SWQ). W zlewni Warty (profil Mstów) wartość SWQ została przekroczona w maju, a na Nowym Bieruniu w maju i we wrześniu. Przykładowo średni miesięczny przepływ w profilu Nowy Bieruń w miesiącu maju wynosił nieco ponad 900% wartości przeciętnych z wielolecia. Od połowy czerwca do końca lipca na większości stacji wodowskazowych nastąpił chwilowy spadek przepływów w rzekach poniżej wartości przeciętnych z wielolecia (SSQ). Przepływy te jednak nie sięgnęły strefy stanów niskich (SNQ). W okresie tym jedynie w profilu Żywiec (Soła) i Mstów (Warta) średnie miesięczne przepływy były nieco wyższe od średnich z wielolecia (SSQ). Na pozostałym obszarze wartości te były porównywalne. Po krótkim lipcowym spadku odpływu sytuacja hydrologiczna poprawiła się w sierpniu, kiedy to przepływy nieco wzrosły w omawianych zlewniach. W miesiącu tym chwilowe wzrosty przepływu powyżej średniego rocznego przepływu z wielolecia przerywane były tylko chwilowymi kilkudniowymi spadkami poniżej średniego rocznego z wielolecia (SSQ). Bezdeszczowa pogoda panująca w październiku i listopadzie sprawiła, że przepływy w większości rzek zmniejszyły się zwłaszcza w zlewni Wisły i Soły, gdzie osiągały wartości bliskie przeciętnym z wielolecia (SSQ). Natomiast w zlewni Warty i Odry przepływy notowane w omawianych miesiącach były większe od średnich miesięcznych z wielolecia (SSQ). W grudniu odpływ na nowo wzrósł na skutek opadów deszczu, deszczu ze śniegiem oraz topnienienia pokrywy śnieżnej. Dla wszystkich rzek województwa śląskiego średnie miesięczne przepływy w grudniu przewyższyły przeciętne z wielolecia (SSQ). Niedostateczne zasilanie dorzecza w wodę, w styczniu i w pierwszej dekadzie lutego zaowocowało obniżaniem się przepływów, na przeważającym obszarze poniżej wartości przeciętnych z wielolecia (SSQ). Od drugiej dekady lutego aż do kwietnia przepływy były zbliżone do wartości średnich z wielolecia (SSQ). Charakterystyka warunków hydrologicznych na terenie województwa śląskiego w 2011 roku W roku 2011 zasoby wodne kształtowały się w granicach od 73 – 76 % w zlewni Wisły powyżej zbiornika w Goczałkowicach oraz Soły do 90 – 98 % w zlewni górnej Odry, górnej Warty oraz Wisły poniżej zbiornika. W przebiegu rocznym przez większość czasu przepływy układały się w granicach wody średniej i niskiej. Zwiększone przepływy na analizowanym obszarze występowały w styczniu, lipcu i sierpniu, a w zlewni Olzy również w maju. W styczniu wartości odpływu w wielu zlewniach nawet dwukrotnie przekroczyły normy dla tego miesiąca. Było to spowodowane gwałtownym ociepleniem oraz wystąpieniem opadów deszczu, które przyczyniły się do stopnienia zalegającej pokrywy śnieżnej. W lutym miesięczne odpływy nie odbiegały zbytnio od średniej, jedynie w zlewniach Wisły i Soły poniżej zbiorników wodnych wartości te były około 30 – 40 % niższe, co związane było z gospodarką wodną. Znaczny niedobór zasobów wodnych wystąpił w marcu, kiedy to wartości odpływu wynosiły od około 30 % w zlewni Soły i górskiego odcinka Wisły do 57 % w zlewni górnej Odry i 65 % w zlewni Wisły poniżej zbiornika Goczałkowice. Pomimo tego, iż w marcu 2011 r. miesięczne sumy opadu były w normie, to większość stanowił jeden intensywny opad dobowy, rzędu 30 mm (zanotowany 18 marca), natomiast przez większość czasu obserwowano brak opadów lub niewielkie jego ilości. W kolejnych trzech miesiącach, w okresie kwiecień - czerwiec sytuacja hydrologiczna w zlewniach była zróżnicowana. W ogólnym rozrachunku można zauważyć, że odpływy miesięczne kształtowały się nieco poniżej normy wieloletniej lub w jej okolicach. Wyjątek stanowiła zlewnia Olzy (140 %). Okres ten charakteryzował się dynamicznym przebiegiem hydrogramów z wyraźnymi, lecz krótkotrwałymi wzrostami stanów wody w rzekach, związanymi z obserwowanymi opadami atmosferycznymi. Najwyższe wartości przepływów notowano w okresie lipiec - sierpień. W lipcu średni miesięczny odpływ z poszczególnych zlewni przekroczył wartości wieloletnie o 60 - 80 %, a w sierpniu o 30 – 40 %. Wyjątek stanowiła zlewnia Warty, gdzie wartości te stanowiły zaledwie około 60 % normy. W wielu zlewniach wystąpiły wówczas maksima roczne. Były one związane z charakterystycznymi dla okresu letniego intensywnymi opadami burzowymi, które powodowały, szczególnie w obszarach górskich, gwałtowne wzrosty stanów wody. Miesięczne sumy opadów w lipcu na przeważającym obszarze (z wyjątkiem zlewni Warty) przekroczyły normy od 27 % w Katowicach do 96 % w BielskuBiałej. Przy czym na sumę miesięczną decydujący wpływ miały intensywne opady dobowe w dniach 20 – 25 lipca rzędu 40 – 50 mm. Najwyższe wzrosty stanów wody zanotowano 22 lipca w zlewni Olzy i górnej Odry, gdzie osiągnęły maksima roczne. Podobnie w sierpniu gwałtowne opady burzowe zanotowane 15.VIII. osiągające lokalnie wartości w granicach 24 – 53 mm również wywołały szybki wzrost stanów wody. Ponownie wysokie stany wody obserwowano 1.VIII. w Cieszynie (Olza), 3.VIII. w Żywcu (Soła) oraz Nowym Bieruniu (Wisła). W okresie jesiennym i z początkiem zimy odpływy miesięczne były niższe od normy wieloletniej, szczególnie w miesiącach od września do grudnia. Średnie miesięczne przepływy dla tych miesięcy były bardzo niskie, często poniżej SNQ. Do takiej sytuacji przyczynił się długotrwały niedobór opadów atmosferycznych oraz długo utrzymująca się dość wysoka temperatura powietrza. Jedynie w zlewni Warty (Mstów) w grudniu przepływy wzrosły osiągając SNQ, co miało związek z gospodarką wodną na zbiorniku Poraj.
