Związek Wisły z Warszawą
advertisement
PROJEKT EDUKACYJNY „ Wisła Warszawska – skarb czy problem?” PUBLICZNE GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W ADAMOWIE CEL PROJEKTU Poznanie budowy i najcenniejszych przyrodniczo elementów doliny rzecznej w Warszawie oraz zapoznanie z konsekwencjami regulacji rzek . Prawobrzeżne Soła, Skawa, Raba, Dunajec, Wisłoka, San, Wieprz, Świder, Narew, Skrwa, Drwęca, Osa oraz Liwa Lewobrzeżne Przemsza, Dłubnia, Szreniawa, Nida, Czarna, Opatówka, Kamienna, Iłżanka, Radomka, Pilica, Bzura, Brda, Wda oraz Wierzyca NAD WISŁĄ – WIDOK Z DACHU BIBLIOTEKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO Centrum Nauki Kopernik Zwiedzający centrum mogą poznawać prawa przyrody poprzez samodzielne przeprowadzanie doświadczeń na interaktywnych wystawach. Most Świętokrzyski Pierwszy most wantowy w Warszawie na Wiśle, otwarty 6 października 2000 roku. Łączy Powiśle z Pragą – Północ w okolicach Portu Praskiego. Według większości warszawiaków jest to najpiękniejszy most w stolicy. Stadion Narodowy Stadion Narodowy w Warszawie to wielofunkcyjny stadion sportowy znajdujący się przy Alei Księcia Józefa Poniatowskiego 1, wybudowany w latach 2008–2011 przed Mistrzostwami Europy UEFA Euro 2012. Bazylika Katedralna Świętych Floriana Męczennika i Michała Archanioła Kościół na warszawskiej Pradze . Został zbudowany w formie trzynawowej bazyliki z transeptem. Forma i układ przestrzenny kościoła nawiązują do gotyku. Kościół posiada dwie smukłe 75 – metrowe wieże z miedzianymi dachami pokrytymi zieloną patyną, które są charakterystycznym elementem Pragi, widocznym ze Starego Miasta. Las łęgowy To zbiorowisko leśne, występujące nad rzekami i potokami, w zasięgu wód powodziowych, które podczas zalewu nanoszą i osadzają żyzny muł. Najbardziej typową glebą dla lasów łęgowych jest holoceńska mada rzeczna. Siedliska niemal wszystkich łęgów związane są z wodami płynącymi. Lasy te narażone są na wyniszczenia spowodowane m.in. pracami związanymi z regulacją koryt rzecznych oraz melioracjami wodnymi. W drzewostanie łęgów występują m.in.: Olcha Topola Wierzba Wiąz Jesion ZWIĄZEK WISŁY Z WARSZAWĄ HYMN POLSKI „MAZUREK DĄBROWSKIEGO” Pierwotnie hymn nazywany Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech został napisany przez Józefa Wybickiego 19 lipca 1797 roku . W drugiej zwrotce hymnu autor wyraził przekonanie, iż z pomocą Bonapartego żołnierze podążając z zachodu poprzez rzekę Wartę i południa poprzez Wisłę byliby w stanie przywrócić niepodległą Polskę SYRENKA WARSZAWSKA Najstarszy istniejący wizerunek herbu Warszawy z syreną występuje na pieczęciach dokumentów rady miejskiej Warszawy z 7 kwietnia 1400 roku. Pomnik Syrenki znajduje się przy stacji metra Centrum Nauki Kopernik nad Wisłą. CUD NAD WISŁĄ Bitwa Warszawska (pot. Cud nad Wisłą)] – bitwa stoczona w dniach 13–25 sierpnia 1920 w czasie wojny polsko-bolszewickiej Zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia rewolucji na Europę Zachodnią. Zdaniem Edgara D’Abernon była to 18 z przełomowych bitew w historii świata. Kluczową rolę odegrał manewr Wojska Polskiego oskrzydlający Armię Czerwoną przeprowadzony przez Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, wyprowadzony znad Wieprza 16 sierpnia, przy jednoczesnym związaniu głównych sił bolszewickich na przedpolach Warszawy. TUNEL METRA Tarcza „Krystyna” 12 sierpnia 2013r zakończyła drążenie pod dnem Wisły pierwszego tunelu centralnego odcinka II linii warszawskiego metra. Drugi tunel pod dnem rzeki ma zostać wydrążony na przełomie sierpnia i września. Tarcza przeszła na głębokości od 8 do 10 m pod dnem Wisły, łącząc stację Stadion Narodowy na Pradze ze stacją Centrum Nauki Kopernik, na lewym brzegu Wisły . Tarcza wydrążyła ok. 600 m tunelu pod rzeką oraz odcinek pod bulwarami (tunel pomiędzy stacją Stadion Narodowy a Centrum Nauki Kopernik ma ok. 900 m); w ciągu doby przesuwała się o 25-30 m. SKARBY WISŁY Ptaki • Gągoł Ptaki • Rybitwa białoczelna Ptaki • Kormoran Ptaki • • • • Czapla siwa Krzyżówka Nurogęś Zimorodek Zwierzęta • • • • Gronostaj Bóbr Tchórz Wydra Turystyka nad Wisłą Tramwaj wodny Na pokładzie statku „Wars”, podczas trwającego około półtorej godziny rejsu, można zapomnieć o problemach w pracy i przyjrzeć się z bliska Grubej Kaśce oraz warszawskim mostom: Łazienkowskiemu, Poniatowskiego czy Świętokrzyskiemu. Z perspektywy Wisły zupełnie inaczej wyglądają najbardziej charakterystyczne warszawskie budynki: Zamek Królewski, Centrum Nauki Kopernik, czy Stadion Narodowy na zielonym, praskim brzegu. Plaża pod Mostem Poniatowskiego Na plaży pod Mostem Poniatowskiego można pokopać lub poodbijać piłkę na specjalnych boiskach. Jest też wypożyczalnia leżaków i bardzo popularne wśród warszawiaków wyznaczone miejsca na grilla lub ognisko. Most nadaje plaży niesamowitego, przemysłowego charakteru. Rajdy rowerowe W roku 2014 miał miejsce jubileuszowy, bo XV Rodzinny Rajd Rowerowy. Jest to impreza cykliczna z dużymi tradycjami. Odbywa się zazwyczaj w czerwcu, a organizatorami są: Wiślańskie Koło Cyklistów „Góral”, działające przy wiślańskim oddziale PTTK oraz Miasto Wisła, które wspiera całą imprezę finansowo i organizacyjnie. Trasa rajdu co roku jest inna i ma na celu ukazanie różnorodności i piękna miasta. Bulwar Wiślany Bulwary położone na lewym brzegu rzeki to miejska alternatywa spędzania czasu nad rzeką, która uzupełnia bogatą ofertę nadwiślańskich plaż i naturalnej ścieżki położnej po praskiej stronie Wisły. Pierwsza część bulwarów wiślanych zaczyna się od ul. Boleść i ciągnie się aż do mostu ŚląskoDąbrowskiego. Na deptaku znajdują się miejsca rozrywkowe, bary, kawiarnie, a także przystań. Wzdłuż bulwarów można przejechać się ścieżką rowerową. Druga część bulwarów będzie oddawana w kolejnych latach. Przewietrzanie Warszawy dzięki Wiśle Kierunek osi doliny Wisły w Warszawie oraz jej rozmiary (wysokość zboczy doliny, jej szerokość, w tym szerokość koryta rzeki) mają wpływ na to, z jakiego kierunku może „wpływać” do miasta powietrze oraz w jakim tempie się ono przemieszcza. Dzięki dolinie warszawskiej Wisły, która jest swoistym korytarzem, stolica, a przynajmniej jej obszary leżące bliżej Wisły, są dobrze „przewietrzane”, nie tworzą się tu zastoiska zanieczyszczonego powietrza. Jest ona dobrodziejstwem, bez którego klimat lokalny Warszawy byłby zupełnie inny, a negatywne tego skutki odczuwalibyśmy na co dzień. Pomyśl zatem o Wiśle i jej dolinie PROBLEMY WISŁY Obecność Wisły w przestrzeni miasta generuje wiele problemów w jego funkcjonowaniu. Przez dziesięciolecia rzeka postrzegana była głównie jako bariera geograficzna stanowiąca zagrożenie w czasie wezbrań. Zaniedbania ostatnich dekad doprowadziły do zaniku rekreacyjnego jej wykorzystania. Nasiliły się procesy degradacji koryta i najbliższego otoczenia. Mówiło się o „odwróceniu miasta od rzeki „. Zagrożenie powodziowe W Warszawie powodzie zdarzały się zawsze. Dawniej otrzymały nawet nazwy, związane z okresem, w którym się pojawiały. Kiedyś najgroźniejsza była Marcówka, występująca w dorzeczu Wisły wraz topniejącymi lodami śniegiem. Świętojanka zwana czasami Janówką przychodziła pod koniec czerwca, kiedy topniał śnieg w górach. Jakubówka natomiast, związana była z deszczami nawalnymi i gwałtownymi ulewami występującymi często w lipcu . Obecnie obserwujemy nasilenie ekstremalnych zjawisk w pogodzie (długotrwałe susze, ulewne deszcze), przez co w Wiśle częściej występują wysokie stany wody. Jeśli woda przekroczy linie obwałowań, zalana może zostać znaczna część Warszawy. ZAPOBIEGANIE POWODZIOM -budowa specjalnych wałów wzdłuż koryt rzecznych, - wykorzystanie zbiorników retencyjnych do gromadzenia nadmiaru wody, - pogłębianie koryta rzeki, - budowa ostróg , - tamy podłużne, - właściwe utrzymanie wałów i koryta rzeki poprzez usuwanie krzewów, drzew i innych przeszkód utrudniających spływ wody. ZANIECZYSZCZENIA Okresowo dochodzi do skażenia wód Wisły ściekami o trudnych do ustalenia parametrach. Zawierają one zarówno zanieczyszczenia bytowogospodarcze, jak również metale ciężkie, węglowodory i inne zanieczyszczenia związane ze spływem powierzchniowym z ulic. Śmieci Pozostawione na bulwarze czy plażach śmieci to problem, z którym borykają się nie tylko służby miejskie, lecz także właściciele działających tu coraz liczniej klubokawiarni. Problem śmieci, których liczba wzrasta wprost proporcjonalnie do zainteresowania Wisłą, dotyczy bowiem wszystkich, którzy lubią tu spędzać czas. Tymczasem tylko w ubiegłym roku służby sprzątające wywiozły z tej okolicy śmieci, którymi można by wypełnić dwa baseny olimpijskie (i kilka brodzików), czyli 3.5 tys. m3 odpadów z nielegalnych wysypisk w międzywalu i drugie tyle z nabrzeża. INFRASTRUKTURA Gruba Kaśka „Gruba Kaśka” to okrągła studnia, która pompuje wodę z systemu 11 poddennych drenów. Dreny położone są na głębokości 4-8 m, a łączna ich długość wynosi 1472 m. Metodę pobierania wody z dna rzeki opracował jako pierwszy na świecie polski inż. Włodzimierz Skoraczewski. Dziś ta metoda jest znana na świecie pod nazwą „ujęcie warszawskie”. Aby metoda mogła skutecznie funkcjonować, wokół „Grubej Kaśki” muszą nieustannie pływać 1-2 statki: „Chudy Wojtek II” i nowoczesny „Chudy Wojtek III”. Nazwa statków pochodzi od ich projektanta, inż. J. Wojtkowskiego. Są to tzw. „spulchniacze”. Znajdujące się na statku pompy pod dużym ciśnieniem strumienia wody spłukują najbardziej zanieczyszczone warstwy pokładowe i rozluźniają piasek położony nad poddennymi drenami. Wodociągi W XIV i XV wieku warszawiacy czerpali wodę bezpośrednio z Wisły. Trzeba było ją jednak wozić po wysokim zboczu. Kopano zatem głębokie studnie, które jednak dostarczały bardzo mało wody. Studnie staromiejskie były wobec tego daleko niewystarczające. Poza tym Wisła w tym miejscu była zamulona, co powodowało deficyt wody. Stare Miasto zaopatrywane było w wodę z ujęć znajdujących się w miejscowości Działyńskie – to obecnie obszar na zbiegu al. Solidarności i ul. Andersa. Tam budowano tzw. rząpie, specjalne zbiorniki, w których gromadzono wodę. Stamtąd dostarczano ją dwoma wodociągami, z których pierwszy, wzmiankowany w 1561 roku, biegł na Stare Miasto, drugi (od roku 1600) na Nowe Miasto. W latach 1606-1607 zbudowano też wodociąg zamkowy połączony z wodociągiem miejskim. Na Starym Mieście znajdowały się murowane zbiorniki, z których (jako że były głębokie) czerpano wodę w kubły za pomocą kołowrotów. Elektrociepłownia „ Żerań” Elektrociepłownia „Żerań” wytwarza energię elektryczną i ciepło. Podstawowym paliwem w elektrociepłowni jest węgiel kamienny. Najnowocześniejszym rozwiązaniem technologicznym w tej elektrociepłowni są dwa kotły fluidalne, które redukują znacznie emisję pyłów tlenków siarki i azotu. Ponadto w zakładzie jest zainstalowanych 5 kotłów parowych, 4 kotły wodne i 9 turbozespołów ciepłowniczych. A tak kończy się Wisła! Projekt edukacyjny przygotowali uczniowie kl. IIa 1. Natalia Wawrzonkowska 2. Jakub Nader 3. Jakub Fołtyn 4. Hubert Chyc 5. Patryk Sieradzan Opiekun projektu: mgr Ewelina Miziołek
