Program Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wodnym Środkowej Wisły KLUCZOWE WYZWANIA Jacek Kozłowski, wojewoda mazowiecki Warszawa,12.12.2012 r. Geneza Programu Powódź 2010 Straty: ponad 12,8 mld zł Rozproszenie kompetencji, brak spójnego systemu ochrony przeciwpowodziowej 1% PKB Działania państwa Akcja ratownicza Pomoc poszkodowanym, odbudowa infrastruktury Realizacja Programu dla Odry - 2006 Przyjęcie przez rząd Programu Ochrony przed Powodzią w Dorzeczu Górnej Wisły Propozycja opracowania Programu Bezpieczeństwa Powodziowego dla Dorzecza Wisły Środkowej Implementacja Dyrektywy Powodziowej - Wstępna Ocena Ryzyka Powodziowego 2012-12-12 2 Zakres Programu Program (120 stron, 29 załączników) Cel Minimalizacja ryzyka powodziowego w zgodzie ze środowiskiem 2012-12-12 Zasięg terytorialny 8 województw 1035 gmin 121,7 tys. km2 Zadania 10 zlewni Warianty: strategia, zlewnie, zadania Czas realizacji 2015 – 2020 – 2030 Wartość ok. 14 mld zł 3 Opracowanie Programu Planowanie oparte na produktach – metodyka PRINCE2 Założenia październik 2011 r. Warsztaty (30) Ekspertyzy (19) Konsultacje wojewódzkie (8) Projekt programu 1.0 Prognoza oddziaływania na środowisko Konsultacje społeczne Projekt programu 2.0 Studium wykonalności Ocena ex-ante Weryfikacja działań (modelowanie) Program 2012-12-12 Koszt projektu: ok. 5 mln zł 4 Wyzwania Korelacja trzech programów dla Wisły Synergia z Dyrektywą Powodziową Operacyjność versus szczegółowość Rozwiązania przyjazne środowisku – ograniczenia stosowalności Zgodność ze strategiami krajowymi i europejskimi Rozproszone kompetencje w gospodarce wodnej - koordynacja 2012-12-12 5 Synergia z Dyrektywą Powodziową Prawo wodne - implementacja Program 2011: wstępna ocena ryzyka powodziowego 2012: wykorzystanie WORP w pracach eksperckich i redakcyjnych 2013: mapy ryzyka powodziowego i mapy zagrożenia powodziowego 2014: weryfikacja zapisów programu z zastosowaniem modelowania 2015: plany zarządzania ryzykiem powodziowym 2016: aktualizacja programu zgodna z cyklem aktualizacji planów 2012-12-12 6 Zgodność ze strategiami krajowymi i UE Strategie krajowe i UE (9 przeanalizowanych strategii) Program Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030: rozwój mierzony poprawą jakości życia Minimalizowanie wystąpienia ryzyka powodziowego (kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi i potencjalnych negatywnych skutków) poprzez zarządzanie nim: • rozwiązania przyjazne środowisku, • racjonalne techniczne środki ochrony przed powodzią, • dostosowanie obszarów nadrzecznych do poziomu zagrożenia, • wzmocnienie systemu zarządzania kryzysowego, prognozowania i ostrzegania, • edukacja prowadząca do zwiększenia świadomości społeczności lokalnych. Strategia Sprawne Państwo: funkcjonalna struktura organizacyjna, skuteczne zarządzanie i koordynowanie Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko: ograniczenie ryzyk powodzi i ich skutków, zarządzanie zlewniowe Strategia Rozwoju Kraju 2020: infrastruktura techniczna i społeczna, zintegrowana wspólnota społeczna i jej bezpieczeństwo Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2030: zrównoważony rozwój kraju 2012-12-12 7 Rozproszone kompetencje Rozproszone kompetencje Program: metoda „z góry na dół” i „z dołu do góry” Poziom centralny: minister ds. gospodarki wodnej, prezes KZGW, instytuty badawcze (np. IMGW) Członkowie rządu: określenie celu, akceptacja dla prac nad programem, upoważnienie wojewody mazowieckiego Poziom regionalny: RZGW, wojewodowie, marszałkowie województw (WZMiUW) Członkowie Komitetu Sterującego i koordynującego: uszczegółowienie celów, określenie metody, koordynacja, redakcja Poziom ekspercki: środowiska akademickie, pracownicy instytucji badawczych z wieloletnim doświadczeniem Członkowie zespołu ekspertów, materiały i wytyczne dla programu, uczestnicy warsztatów (weryfikacja, redakcja) Poziom lokalny: starostowie, gminy, spółki wodne, prywatni właściciele Członkowie zespołów warsztatowych, materiały dla programu, uczestnicy warsztatów, identyfikacja zadań 2012-12-12 8 Rozwiązania przyjazne środowisku Kierunki działań Ograniczenia Rozstaw wałów i budowa polderów oraz suchych zbiorników Silne zagospodarowanie doliny Wisły, możliwe pojedyncze obiekty, niewielki efekt dla redukcji objętości fali powodziowej Zwiększanie retencji w zlewniach poprzez renaturyzację, obiekty małej retencji, systemy melioracji Brak narzędzi realizacji właściwej polityki przestrzennej w całych zlewniach, stałe obniżenie naturalnej referencyjności w obszarach urbanizujących się Poszukiwanie przestrzeni dla Wisły i jej dopływów poprzez dostosowanie sposobu gospodarowania do zagrożenia Presja na tereny zalewowe, nieuwzględnianie problematyki powodziowej w pzp, zanik standardów architektoniczno-budowlanych Edukacja społeczna, szkoła, mieszkańcy, użytkownicy terenów zagrożonych Brak świadomości zagrożenia, brak wzorców postępowania Budowa efektywnego systemu zarządzania kryzysowego Niedostateczny system prognozowania i ostrzegania, brak danych z realizacji Programu Górnej Wisły 2012-12-12 9 Operacyjność vs. szczegółowość Status listy proponowanych zadań w Programie Lista otwarta niezbędna dla: • szacowania kosztów, • wariantowania w zlewniach, • skorelowania wkładu wszystkich uczestników Programu. 2012-12-12 Problemy z realizacją Programu Konieczność weryfikacji na trzech poziomach: • poziom oceny oś – wariantowanie w zlewniach (2013 r.), • poziom oceny efektywności w oparciu o modelowanie (2014 r.), • aktualizacja Programu w oparciu o plany zarządzania ryzykiem powodziowym (20162020 r.) 10 Korelacja programów dla dorzecza Wisły Programy strategiczne dla dorzecza Wisły Program Program ochrony przed powodzią dorzecza górnej Wisły Granica w profilu Zawichost, przepływ maksymalny 991 cm, krzywa przepływu 8 500 m3/s (IMGW) Program bezpieczeństwa powodziowego w regionie wodnym środkowej Wisły Granica w profilu Korabniki, stan techniczny zapory we Włocławku, zagrożenie powodziami zatorowymi powyżej zapory Program dotyczące regionu dolnej Wisły Zagrożenie powodziowe w przypadku awarii zapory we Włocławku wpływa bezpośrednio na region dolnej Wisły 2012-12-12 11 Harmonogram działań Zadanie IV. I. II. III. IV. 2012 2013 2013 2013 2013 I. II. III. IV. 2014 2014 2014 2014 Ekspertyzy Redakcja projektu dokumentu Wybór propozycji zadań inwestycyjnych Konsultacje wojewódzkie Zatwierdzenie projeku dokumentu (wersja 1.0) Prognoza oddziaływania na środowisko Konsultacje społeczne Aktualizacja i zatwierdzenie projektu dokumentu (wersja 2.0) Weryfikacja z wykorzystaniem modelowania Studium wykonalności Ocena ex-ante Przekazanie projektu programu ministrowi administracji i cyfryzacji Konsultacje międzyresortowe Przyjęcie programu przez Radę Ministrów 2012-12-12 12 Program Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wodnym Środkowej Wisły [email protected] www.mazowieckie.pl 2012-12-12 13