ANATOMIA UKŁADU KRĄŻENIA

Układ chłonny
= limfatyczny
= układ odpornościowy
Narządy obwodowe
 węzły chłonne
Narządy centralne
 szpik kostny
czerwony
 grasica
 migdałki
 śledziona
 grudki chłonne pojedyncze
i skupione
 naczynia limfatyczne
 limfocyty krążące
Układ chłonny
grasica
węzły chłonne
naczynia
limfatyczne
przewód
piersiowy
szpik
kostny
śledziona
 połączony z układem
krwionośnym

 układ otwarty
Chłonka
przefiltrowane osocze krwi nie powracające w
naczyniach włosowatych żylnych do łożyska
krwionośnego; objętość 2-4 l

śródmiąższowy przesącz znajdujący się w
tkankach

zawiera wszystkie rodzaje białek osocza
(fibrynogen, protrombinę)  krzepnie
po wynaczynieniu podobnie jak osocze
Chłonka
włącza limfocyty T do krwiobiegu
umożliwia powrót do krwi białką
przechodzącym z naczyń mikrokrążenia
do przestrzeni zewnątrznaczyniowej
intensywny wysiłek fizyczny
czynniki zwiększające
przepuszczalność ściany naczyń
włosowatych (histamina)
wzrost objętości
chłonki
filtracja
Chłonka
chłonka pierwotna
naczynia włosowate - zawiera związki
nieorganiczne i drobnocząsteczkowe takie
same jak osocze
chłonka wtórna zawęzłowa
zawierająca limfocyty i
immunoglobuliny
Mlecz
chłonka odpływająca od wątroby
i jelita cienkiego
składniki drobnocząsteczkowe
wchłonięte przez enterocyty
kropelki chylomikronów (obojętne
triacyloglicerole, cholesterol,
fosfolipidy, białka)
mleczne zabarwienie chłonki
Spływ chłonki
 minimalna różnica ciśnień w ukł. chłonnym
i przestrzeni zewnątrznaczyniowej
 ruchy oddechowe
 ujemne ciśnienie w klatce piersiowej
 rytmiczny ucisk ze strony otaczających
tkanek
 pulsujące tętnice
 kurczące się kosmki jelitowe
Spływ chłonki
 chłonne naczynia włosowate o ścianie łatwo
przepuszczalnej dla białek
 pnie chłonne
Spływ chłonki
z kończyn dolnych i
miednicy do
z brzusznego odcinka
przewodu pokarmowego
pni lędźwiowych
do pnia jelitowego
zbiornik mleczu
przewód piersiowy
zbiera chłonkę z lewej połowy klatki piersiowej, szyi,
głowy i lewej kończyny górnej
lewy kąt żylny
lewa żyła podobojczykowa
Spływ chłonki
z prawej górnej części ciała i prawej
kończyny górnej
pień chłonny prawy
prawy kąt żylny
prawa żyła podobojczykowa
Naczynia
limfatyczne
 zbudowane jak naczynia żylne
 mają liczniejsze i gęściej ułożone niż żyły zastawki
regulujące jednokierunkowy przepływ chłonki
 chłonka przesuwa się między zastawkami dzięki
skurczom ściany naczynia, dosercowo
 przewód piersiowy – największe naczynie
limfatyczne
 są nieobecne w mózgowiu, rdzeniu kręgowym,
miąższu śledziony, zrazikach wątroby,
wyspach trzustkowych, szpiku kostnym
Limfocyty T
grasiczozależne
wytwarzane w strefie podtorebkowej części
korowej grasicy
w miarę dojrzewania przesuwają się w głąb kory
w rdzeniu występują dojrzałe wyselekcjonowane
tymocyty
dziewicze limfocyty T po opuszczeniu grasicy
wędrują do węzłów chłonnych i śledziony
gdzie stykają się z komórką prezentująca
antygen i podlegają różnicowaniu
warunkują odpowiedź typu komórkowego swoistym
uczuleniem komórek (r. odrzucenia przeszczepu,
autoimmunologiczne)
Limfocyty B - szpikozależne
 pod wpływem kontaktu z antygenem są zdolne
do podziału mitotycznego  plazmocyty
 wytwarzają immunoglobuliny
 zawierają antygen głównego układu zgodności
tkankowej
 komórki pamięci immunologicznej krążą we
krwi wiele lat
 uczestniczą w odporności immunologicznej typu
humoralnego (immunoglobuliny)
ochrona przed zewnątrzkomórkową florą bakteryjną
(streptokoki, pneumokoki) krążącymi swobodnie lub
rozpuszczonymi antygenami (leki, toksyny
bakteryjne, cząsteczki wirusa)
Węzły chłonne
fasolowate struktury leżące w przebiegu naczyń
limfatycznych
połączone z naczyniami limfatycznymi i krwionośnymi
przez naczynia doprowadzające i odprowadzające
 filtracja chłonki, zatrzymywanie zawartych w niej
antygenów, drobnoustrojów, komórek
nowotworowych, drobnych cząsteczek stałych
 proliferacja, różnicowanie i aktywowanie
limfocytów B i T
 udział w odpowiedzi immunologicznej
(immunoglobuliny, interleukiny)
Węzły chłonne
kora
naczynia chłonne
doprowadzające
torebka
torebka
łącznotkankowa łącznotkankowa
od której
rdzeń
odchodzą beleczki
tętnica
zrąb węzła – tkanka
łączna luźna w
oknach tej sieci
leżą limfocyty
żyła
ośrodek
rozmnażania
miąższ węzła -
komórki
limfoidalne
limfocytyB
naczynia chłonne
odprowadzające
beleczki
Węzły chłonne
kora zewnętrzna – strefa podtorebkowa
pęcherzyki pierwotne - skupiska małych
recyrkulujących limfocytów B
pęcherzyki wtórne – ośrodki namnażania z dużymi
blastami B otoczonymi tzw. płaszczem małych
limfocytów B i makrofagami; powstają w wyniku
pobudzenia antygenowego
plazmocyty – powstają z limfocytów B pod
wpływem obcych antygenów, wytwarzają
immunoglobuliny
Węzły chłonne
kora głęboka – strefa przykorowa
obszar grasiczozależny
zawiera głównie limfocyty T
miejsce dojrzewania czynnościowego
limfocytów T pomocniczych
rdzeń
część środkowa węzła
zawiera limfocyty B, makrofagi,
plazmocyty, małe żyłki
Śledziona
największy narząd limfatyczny, kształtem
zbliżony do zaciśniętej pięści, leżący w jamie
brzusznej wzdłuż lewego IX – XI żebra
torebka łącznotkankowa - beleczki
łącznotkankowe zbudowane z tkanki łącznej i
miocytów obkurcznie i rozkurczanie
zrąb śledziony zbudowany z tkanki łącznej,
włókien siateczki i fibroblastów
Śledziona
miazga biała
 zawiera limfocyty (80% B), plazmocyty,
makrofagi
 ośrodki rozmnażania otoczone małymi
limfocytami
 strefę grasiczozależną – znajduje się wokół
tętniczek i zawiera tymocty
 miejsce dojrzewania czynnościowego
limfocytów T cytotoksycznych i
powstawania plazmocytów
Śledziona
strefa brzeżna
 oddziela miazgę białą od czerwonej
(stanowi część miazgi)
 miejsce zakończenia naczyń tętniczych, które
opróżniają swoją zawartość bezpośrednio
do przestrzeni międzykomórkowej
(fagocytoza)
 zatoki marginalne – odpowiednik
zawłośniczkowych żyłek, pierwotnie
przechodzą z nich do śledziony limfocyty
 różnicowanie monocytów w makrofagi
Śledziona
miazga czerwona
 budowa gąbczasta – obecność zatok –
otwarte przestrzenie zawierające
erytrocyty  miazga czerwona
 filtr dla patologicznych krwinek ponieważ
zatoki mają mniejszą średnicę niż
erytrocyty (przechodzą tylko krwinki o
dużej zdolności zmiany kształtu –
prawidłowe)
Śledziona
 produkcja limfocytów B i T
 udział w odpowiedzi immunologicznej typu
humoralnego (imunoglobuliny),
 dojrzewanie monocytów do roli makrofagów
 fagocytoza i niszczenie zużytych oraz
patologicznych elementów morfotycznych
krwi
 fagocytoza ciał obcych, które przedostały się
do krwi
magazynowanie krwi i krwinek (obkurczanie i
rozkurczanie)
Grudki limfatyczne nieotorbione
stanowią element otorbionych narządów
limfatycznych (śledziona, węzły chłonne)
występują w bezpośrednim sąsiedztwie nabłonka w
ścianie przewodu pokarmowego, dróg
oddechowych, narządów moczowo – płciowych
współuczestniczą w wytwarzaniu limfocytów
występują pojedynczo lub w grupach w tkance
łącznej wiotkiej
mają kształt owalny i nie są ostro odgraniczone od
otaczających tkanek
stanowią element obrony błon śluzowych przed
inwazją drobnoustrojów (IgA)
Tkanka limfatyczna ściany jelit
grudki chłonne skupione (kępki Peyera) - jelito
kręte - zawierają komórki M przekazujące antygen
limfocytom
grudki chłonne samotne - leżą w blaszce
właściwej błony śluzowej (większe sięgają przez
blaszkę mięśniową błony śluzowej do błony
podśluzowej)
wyrostek robaczkowy - gęsto ułożone grudki
limfatyczne z ośrodkami namnażania - powodują
znaczne pogrubienie ściany wyrostka
limfocyty błony śluzowej jelita
Migdałki
skupiska grudek limfatycznych występujące w błonie
śluzowej na skrzyżowaniu górnego odcinka dróg
oddechowych i przewodu pokarmowego
miejsce strategiczne dla obrony naszego organizmu
przed infekcjami spowodowanymi przez
drobnoustroje
parzysty migdałek podniebienny
pierścień
gardłowy
limfatyczny
(Waldeyera)
nieparzysty migdałek językowy
migdałek gardłowy
migdałki trąbkowe
skupiska grudek chłonnych w krtani i
początkowym odcinku przełyku
Dziękuję za uwagę