transport tlenu i substancji odżywczych do komórek

TRANSPORT TLENU I
SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH DO
KOMÓREK
Autor: Paulina Duraj
WSPÓŁDZIAŁANIE KRWI,
LIMFY I PŁYNU TKANKOWEGO
 Krew transportuje tlen i substancje odżywcze do
wszystkich komórek ciała. Odbywa się to poprzez
przedostawanie się przez cienkie ściany naczyń
włosowatych cieczy zawierającej tlen oraz
substancje odżywcze, która nosi nazwę płynu
tkankowego.
 Płyn tkankowy wypełnia przestrzenie
międzykomórkowe i kontaktuje się bezpośrednio ze
wszystkimi komórkami. Do komórek przenika tlen i
substancje odżywcze a do płynu tkankowego
szkodliwe i zbędne produkty metabolizmu
(dwutlenek węgla i mocznik).
WSPÓŁDZIAŁANIE KRWI,
LIMFY I PŁYNU TKANKOWEGO
 Większość płynu tkankowego przenika z
powrotem do naczyń włosowatych układu
krwionośnego.
 Pozostała część płynu tkankowego przesącza się
do niewielkich naczyń włosowatych układu
limfatycznego i nazywana jest limfą (chłonką),
która zawiera znaczną ilość leukocytów, które
odgrywają znaczącą rolę w reakcjach
obronnych organizmu.
SCHEMAT WSPÓŁDZIAŁANIA KRWI,
LIMFY I PŁYNU TKANKOWEGO
LIMFA
 Limfa (chłonka) jest to żółto zabarwiona ciecz
krążąca w naczyniach limfatycznych. Skład
limfy jest zbliżony do składu osocza krwi.
Głównymi źródłami limfy są: przesącz z osocza
krwi, wydzieliny komórek i przewodu
pokarmowego.
SCHEMAT KRĄŻENIA LIMFY
UKŁAD LIMFATYCZNY
 Zwany także chłonnym tworzy otwarty układ
naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z
płynów ustrojowych-limfa.
 Zbudowany jest z naczyń limfatycznych oraz
tkanki limfatycznej, z której zbudowane są
narządy wchodzące w jego skład.
FUNKACJE UKŁADU
LIMFATYCZNEGO
 ODPORNOŚCIOWA-zwana immunologiczną,
związana jest z naturalną rekcją organizmu na
zarazki i toksyny
 NEUTRALIZUJĄCA-polega na zwalczaniu ciał
oraz substancji obcych i szkodliwych dla
organizmu
 ODPROWADZAJĄCA-polega na odprowadzaniu
limfy z powrotem do krwi
BUDOWA UKŁADU
LIMFATYCZNEGO
 NACZYNIA LIMFATYCZNE:
 naczynia włosowate
 żyły limfatyczne
 przewody limfatyczne
 NARZĄDY LIMFATYCZNE:
 grudki chłonne
 węzły chłonne
 migdałki
 śledziona
 grasica
SCHEMAT BUDOWY
SZCZEGÓŁOWY
NACZYNIA LIMFATYCZNE
 Naczynia limfatyczne włosowate biorą swój
początek w przestrzeniach
międzykomórkowych. Ich ściany są cienkie i
wiotkie, budową przypominają żyły. Posiadają
zastawki, dzięki czemu limfa płynie tylko w
jednym kierunku-od przestrzeni
międzykomórkowych do odpowiednich żył.
NACZYNIA LIMFATYCZNE
PRZEWODY LIMFATYCZNE
 Przewód piersiowy zbiera limfę z nóg,
narządów brzucha, lewej górnej kończyny i
lewej polowy głowy oraz szyi. Uchodzi do lewej
żyły podobojczykowej.
 Przewód chłonny prawy zbiera limfę z prawej
górnej kończyny, prawej połowy głowy i szyi.
Uchodzi do prawej żyły podobojczykowej.
PRZEWODY LIMFATYCZNE
WĘZŁY CHŁONNE
 Są skupiskami tkanki limfatycznej
poprzecinanymi naczyniami limfatycznymi. Ich
wielkość wynosi od 2 mm do 30 mm. Filtrują i
oczyszczają limfę. W węzłach chłonnych
dojrzewają białe krwinki, które produkują
przeciwciała. Zazwyczaj węzły chłonne grupują
się w większe skupiska w pewnych partiach
ciała.
 Do największych węzłów chłonnych należą:
podżuchwowe, przyuszne, pachowe i
pachwinowe.
BUDOWA WĘZŁÓW
CHŁONNYCH
BARWIONY PREPARAT MIKROSKOPOWY
WĘZŁA CHŁONNEGO
GRUDKI CHŁONNE
 Stanowią skupiska limfocytów B i T w nabłonkach
różnych narządów wewnętrznych, zwłaszcza
przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i
narządów moczowo-płciowych.
 Uczestniczą w obronie narządów wewnętrznych
kontaktujących się ze środowiskiem zewnętrznym
przed drobnoustrojami.
 Szczególnymi skupiskami grudek chłonnych są
migdałki oraz grudki jelita (kępki Peyera) i
wyrostka robaczkowego.
OBRAZ HISTOLOGICZNY
GRUDEK CHŁONNYCH
grudki
chłonne
MIGDAŁKI
 Są to skupiska tkanki limfatycznej, mające ok.
2 cm długości i ok. 1 cm szerokości.
 Stanowią barierę dla czynników
chorobotwórczych, ale niejednokrotnie
dochodzi do zapalenia samych migdałków.
MIGDAŁKI
migdałki
GRASICA
 Umiejscowiona jest za mostkiem. W grasicy
rozwijają się limfocyty. W dzieciństwie grasica
przyczynia się do rozbudowy systemu
immunologicznego.
POŁOŻENIE GRASICY
OBRAZ HISTOLOGICZNY
GRASICY
ŚLEDZIONA
 Umiejscowiona jest w jamie brzusznej,
bezpośrednio pod klatką piersiową. Zawiera
makrofagi i limfocyty i dlatego ma szczególne
znaczenie dla systemy immunologicznego.
Ponadto rozkładane są w niej erytrocyty.
POŁOŻENIE ŚLEDZIONY
PORÓWNANIE UKŁADU KRWIONOŚNEGO
Z LIMFATYCZNYM
BIBLIOGRAFIA
Jastrzębska E.: Podręcznik-Bliżej Biologii.
Wyd. WSiP.
2. Atlas Anatomiczny. Wyd. Literat.
3. Pyłka-Gutowska E.: Vademecum-Biologia. Wyd.
Oświata.
4. Fuerst J.: Vademecum-Biologia. Wyd. Greg.
1.