Empatia jest umiejętnością w kategorii wartości bardzo różnie

Empatia jest umiejętnością w kategorii wartości bardzo różnie definiowaną. Obejmują one
szeroki zakres znaczeń. Poniżej przedstawiono różne definicje empatii:
Empatia to, według:
D. Batsona: „motywacja ukierunkowana na innych”;
D.M. Bergera: „Zdolność emocjonalnego postrzegania tego, co inni przeżywają wewnętrznie
w ramach odniesienia do drugiej osoby, zdolność do próbowania uczuć drugiej osoby i/lub
wchodzenia w czyjeś buty”;
J. Decety: „Poczucie podobieństwa uczuć doświadczanych przez siebie i innych, bez mylenia
obu osób”;
F. de Waal: „Zdolność do (a) wpływania i działania na stan emocjonalny innej osoby, (b)
ocenianie przyczyny danego stanu drugiej osoby, oraz (c) identyfikacji z innymi, poprzez
przyjęcie jego lub jej perspektywy. Ta definicja wykracza to poza zjawisko występujące u
wielu zwierząt, ale termin „empatia” jest stosowany nawet jeżeli spełniony jest tylko warunek
(a);
N. Eisenberg: „uczuciowa reakcja, która wywodzi się z lęku lub innego rozumienia stanu
emocjonalnego lub odczuwania drugiej osoby, będąca podobną do tego, co druga osoba czuje
lub oczekuje, że odczuwa”;
R.R. Greensona: „Empatyzować to znaczy odczuwać, doświadczać uczuć drugiej osoby”;
A. Goldmana: „Możliwość umieszczenia siebie w mentalnych butach innej osoby tak, by
zrozumieć własne emocje i uczucia”;
M. Hoffmana: „Każdy proces, w którym uczestniczyło postrzeganie obiektu jego stan
generuje stan postrzegającego, który odnosi się bardziej do stanu obiektu lub sytuacji niż do
własnego wcześniejszego stanu lub sytuacji postrzegającego.”;
W. Ickes’a: „Złożona forma psychologicznego wnioskowania, w którym obserwacja, pamięć,
wiedza i rozumowanie łączą się w celu uzyskania wglądu w myśli i uczucia innych.”;
H. Kohuta: „Empatia to zdolność do myślenia i odczuwania siebie w wewnętrznym życiu
innej osoby.”;
H.Prosena: „Emocjonalne zrozumienie, które pozwala terapeucie w wejście w głęboko
emocjonalny rezonans z pacjentem, który wpływa na podejście terapeutyczne i kontrakt z
pacjentem”;
C. Rogersa: „Odbieranie wewnętrznego układu odniesienia drugiej osoby z dokładnością i
emocjonalnymi komponentami i znaczeniami, gdzie częściowo występuje utożsamienie się z
daną osobą, jednak bez utraty warunkowego “tak, jak”. W tym sensie znaczy to odczuwanie
bólu i przyjemności drugiej osoby tak jak ona to odczuwa oraz postrzeganie ich, tak jak ona
je postrzega, ale bez utraty rozpoznania tego, że odbieramy to tak, jak bym to ja był zraniony
lub zadowolony i tak dalej.”;
M. Roseberga: „Empatycznym połączeniem jest zrozumienia przez serce, w którym widzimy
piękno w drugiej osobie, boską energię w niej i życie, które żyje w niej”;
R. Schafera: „Empatia obejmuje wewnętrzne doświadczenie dzielenia się i rozumienia
chwilowego stanu psychicznego drugiej osoby”;
W. Schwartz’a: „Postrzegamy innych jako empatycznych, gdy czujemy, że działają oni lub w
inny sposób uwzględniają bezpośrednio lub nieokreślony sposób nasze wartości i motywacje,
naszą wiedzę i nasze umiejętności lub kompetencje, ale przede wszystkim, kiedy przejawiają
one rozpoznanie naszych działań w sposób, który można przyjąć jako ich uznanie.”;
E. Stein: „Empatia jest doświadczeniem obcej świadomości jako całości”;
S.Baron-Cohena (2003): „Empatia jest to spontaniczne i naturalne dostrojenie się do myśli i
uczuć drugiej osoby, cokolwiek by to nie było […] drugim elementem empatii jest jej
afektywny składnik. To obserwator stosownie reaguje emocjonalnie na cudzy stan
emocjonalny”;
K. Lamperta (2005): „Empatia jest tym, co dzieje się z nami, kiedy opuszczamy własne ciała
by znaleźć się na chwilę lub na dłuższy czas w umyśle drugiej osoby by obserwować
rzeczywistość jej oczami, odczuwać jej emocje i akcje w jej bólu.”;
Wynika z powyższego, że niezależnie od przyjętej definicji, empatia różni się od sympatii czy
litości, jest też szerszym pojęciem niż zarażenie emocjonalne.
Sympatia jest pozytywnym stosunkiem do kogoś. Jeśli ten ktoś ma kłopoty, to sympatia
związana jest z życzeniem zobaczenia go w lepszej lub radośniejszej sytuacji.
Litość jest zaś uczuciem, w którym wiemy, że ktoś jest w tarapatach i potrzebuje pomocy
ponieważ nie jest w stanie sam sobie poradzić. Motywuje do pomocy polegającej na
udzieleniu materialnego wsparcia lub rozwiązania czyichś problemów za niego. Wynika to
właśnie z dość niskiego poziomu dojrzałej empatii w stosunku do osoby znajdującej się w
kłopotach. Często to uczucie jest definiowane jako „żałowanie” kogoś.
Emocjonalne zarażanie występuje, gdy osoba instynktownie „odczuwa” emocje innych i
reaguje w oparciu o nie bez rozpoznania, czy uzmysłowienia sobie, że się to właśnie dzieje.
Autorzy: Dorota Szczepan Jakubowska, Jac Jakubowski