korzystna dla ochrony środowiska morskiego?
advertisement
Tytuł: Autor: Data publikacji: Wersja online: Zawartość: Marine Renewable Energy: necessary for safeguarding the marine environment? M. Attrill (Plymounth University Marine Institute) 2012 http://www.foe.co.uk/resource/briefing_notes/marine_renewable_energy.pdf Opracowanie stanowi podsumowanie informacji na temat oddziaływań na środowisko morskiej energetyki odnawialnej, w tym morskich farm wiatrowych. 1. Wprowadzenie W ciągu ostatnich 30 lat odnotowuje się wyraźne ocieplenie wód morskich północno – zachodniej Europy, które jest wynikiem postępujących zmian klimatycznych. W 2012 roku odnotowano najmniejszą dotychczas grubość lodu na Morzu Arktycznym w sezonie letnim. Poziom mórz regularnie podnosi się, średnio o 3,3 m/rok (na podstawie danych z lat 1993 – 2009). Wzrost temperatury wód morskich pociągnął za sobą zmiany w rozmieszczeniu przestrzennym planktonu, a w konsekwencji również ryb i ptaków morskich. Aby ograniczyć tempo postępujących zmian klimatycznych oraz związanych z nimi zmian w środowisku morskim, niezbędne jest podejmowanie działań mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych. Biorąc pod uwagę wzrastające zapotrzebowanie na energię elektryczną i konieczność budowy nowych źródeł energii, cel ten będzie można osiągnąć dzięki wytwarzaniu energii w źródłach odnawialnych, w szczególności dzięki morskiej energetyce odnawialnej. Opracowanie stanowi podsumowanie informacji na temat oddziaływań na środowisko morskiej energetyki odnawialnej, w tym morskich farm wiatrowych (MFW). 2. Oddziaływania na środowisko MFW 2.1. Oddziaływania na ptaki Przeprowadzone dotychczas obserwacje dla morskich farm wiatrowych będących w eksploatacji (np. Horns Rev w Danii) sugerują, że w przypadku morskich farm wiatrowych oddziaływania na ptaki polegają przede wszystkim na zmianie ich zachowania, np. na unikaniu rejonu farmy, zmianie tras przelotu, itp. Biorąc pod uwagę wielkość obszarów zajmowanych przez pojedyncze MFW nie wydaje się, aby konieczne zmiany tras przelotu pociągały za sobą znaczący wzrost kosztów energetycznych ponoszonych przez ptaki w związku z koniecznością ominięcia nowopowstałej bariery i wydłużenia lotu. W przypadku budowy kilku MFW obok siebie, kiedy to skala takiego oddziaływania może być większa, niezbędne jest podjęcie właściwych działań minimalizujących oddziaływania, które powinny polegać w szczególności na odpowiednim rozmieszczeniu poszczególnych projektów względem siebie, w sposób umożliwiający zachowanie korytarzy dla przelotu ptaków. 2.2. Oddziaływania akustyczne Skala oddziaływania hałasu jest uzależniona przede wszystkim od częstotliwości emitowanych dźwięków. W przypadku morskiej farmy wiatrowej do oddziaływania w tym zakresie dochodzi przede wszystkim na etapie budowy farmy podczas wbijania w dno morskie fundamentów palowych pod elektrownie wiatrowe (należy przy tym pamiętać, że fundamenty palowe są jednym z rodzajów możliwych do zastosowania technologii fundamentowania, obok np. fundamentów grawitacyjnych, podczas budowy których nie dochodzi do znaczących emisji hałasu). Obserwacje prowadzone podczas budowy duńskich morskich farm wiatrowych, Horns Rev i Nysted, pokazały, że na etapie prowadzonych prac konstrukcyjnych gatunki wrażliwe na hałas, przede wszystkim ssaki morskie – morświny i foki, unikają rejonu inwestycji. Po dwóch latach od zakończenia budowy farm ssaki powróciły jednak na te obszary (choć nie wiadomo czy były to te same osobniki, czy zupełnie nowe). Podobną reakcję na hałas emitowany podczas budowy zaobserwowano w przypadku niektórych gatunków ryb. Materiał Fundacji na Rzecz Energetyki Zrównoważonej www.fnez.pl Skala oddziaływania akustycznego MFW na etapie eksploatacji nie wydaje się już być tak znacząca. Na tym etapie emitowane są głównie dźwięki o częstotliwościach granicznych lub poza zakresem słyszalności gatunków organizmów morskich. 2.3. Oddziaływania pól elektromagnetycznych (PEM) Pola elektromagnetyczne są emitowane przez kable wchodzące w skład wewnętrznej i zewnętrznej infrastruktury przyłączeniowej MFW. Natężenie emitowanych PEM jest uzależnione od wybranej technologii okablowania, natężenia przesyłanego prądu oraz głębokości zakopania kabli w dnie morskim. Wiele gatunków organizmów morskich, np. ryb czy ssaków, wykrywa pola elektromagnetyczne, a niektóre z nich wykorzystuje je do orientacji w przestrzeni. Potencjalnie więc istnieje ryzyko, że emitowane pola elektromagnetyczne mogą doprowadzić do zmiany zachowania przedstawicieli niektórych gatunków. W chwili obecnej brakuje jednak wiarygodnych wyników badań, które jednoznacznie wskazałyby na zakres i skalę takiego oddziaływania. 2.4. Efekt rafy Powierzchnie podwodnych elementów elektrowni wiatrowych mogą stanowić nowe miejsce osiedlania się dla niektórych gatunków organizmów bentosowych, tworząc tzw. „sztuczną rafę”, a w konsekwencji przyciągać w rejon inwestycji np. ryby, dla których nowopowstała „rafa” będzie stanowić bogatą bazę pokarmową, a następnie ssaki i ptaki morskie. Oddziaływanie tego typu potwierdzają m.in. wyniki monitoringu porealizacyjnego przeprowadzonego dla MFW Horns Rev, które wykazały 60-krotny wzrost biomasy w rejonie farmy po jej wybudowaniu. Wzrost bioróżnorodności na obszarze MFW może być również związany z ograniczeniem możliwości trałowania w jej granicach. Wymuszona zmiana metody połowowej, np. z włoków na sieci stawne, może w efekcie doprowadzić do wzrostu liczebności populacji ryb, w tym również gatunków będących przedmiotem rybołówstwa, i przełożyć się tym samym na wzrost wartości połowów, pomimo wprowadzonych na obszarze farmy ograniczeń dla rybołówstwa. 3. Podsumowanie Morska energetyka odnawialna, w tym morskie farmy wiatrowe, oddziaływują na środowisko morskie na wszystkich etapach realizacji tego rodzaju przedsięwzięć. Oddziaływania te mogą być jednak minimalizowane, w pierwszej kolejności przede wszystkim przez właściwy wybór lokalizacji inwestycji. Niezbędne jest prowadzenie tzw. monitoringów porealizacyjnych dla poszczególnych przedsięwzięć, a także państwowych kompleksowych programów badawczych umożliwiających prowadzenie analiz oddziaływania na szerszą, bardziej strategiczną skalę. Opracowała: Justyna Biegaj Materiał Fundacji na Rzecz Energetyki Zrównoważonej www.fnez.pl
