Materiał pochodzi ze strony: www.ratownictwo.ovh.org Leki wpływające na układ nerwowy Układ nerwowy: Ośrodkowy układ nerwowy Obwodowy układ nerwowy: o Somatyczny - zależy od woli, kontroluje funkcje ciała jak ruch, oddychanie postawa. Przekaźnikiem - Acetylocholina o Autonomiczny (wegetatywny) unerwia serce, naczynia krwionośne, narządy wewnętrzne, gruczoły, mięsnie gładkie. Przekaźnikami są: Acetylocholina i Noradrenalina. Działanie układu współczulnego na narządy obwodowe jest przeciwstawne do działania układu przywspółczulnego. Układ przywspółczulny Receptory cholinergiczne: Nikotynowe (N) w zakończeniach przedzwojowych układu cholinergicznego i adrenergicznego i w OUN, W zakończeniach neuronów ruchowych mięśni poprzecznie prążkowanych receptory nikotynowe mięśniowe. Muskarynowy (M) w zakończeniach pozazwojowych cholinergicznych większości tkanek i narządów. Receptory M pobudza endogenna Ach Cholinomimetyki- pobudzają Cholinolityki- hamują Efekty pobudzania cholinergicznego: Serce zwolnienie rytmu hamowanie przewodnictwa przed-kom. zmniejszenie siły skurczu Układ krążenia rozszerzenie naczyń krwionośnych obniżenie ciśnienia tętniczego krwi Układ oddechowy skurcz oskrzeli wzmożenie wydzielania gruczołów śluzowych Układ pokarmowy wzmożenie wydzielania soków trawiennych przyspieszenie perystaltyki Układ moczowy skurcz mięsni ściany pęcherza moczowego zwiotczenie zwieracza pęcherza Oko zwężenie źrenicy Skóra wzmożenie wydzielania rzadkiego potu Cholinomimetyki Bezpośrednio pobudzające receptory muskarynowe: Acetylocholina i estry choliny ( metacholina, karbachol, betanechol) Alkaloidy cholinomimetyczne (pilokarpina, muskaryna, arekolina) Leki pośrednio pobudzające receptory muskarynowe ( w wyniku zahamowania acetylocholinesterazy- enzymu rozkładającego Ach). Inhibitory acetylocholinesterazy IAChE: Odwracalne ( fizostygmina, neostygmina, pirydostygmina, edrofonium) Nieodwracalne ( związki fosforoorgiczne, pestycydy, insektycydy, gazy bojowe, fluostygmina). Cholinomimetyki –wskazania: Atonia pooperacyjna przewodu pokarmowego, dróg moczowych (betanachol, karbachol, neostygmina, pirydostygmina) Nużliwość mięśni (neostygmina, pirydostygmina) Jaskra (karbachol, neostygmina, diflupyl) Zaburzenia rytmu serca (metacholina) Zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa Zatrucia lekami cholinolitycznymi, p/histaminowymi Zespoły otępienia Działanie niepożądane: Zaburzenia widzenia i trudności w zaadoptowaniu się w ciemności, ślinotok, wzmożona potliwość, łzawienie, duszność, bradykardia, zaburzenia rytmu serca, bóle brzucha, biegunki, wymioty, drgawki, drżenia mięśniowe, skurcze mięśni, rozszerzenie naczyń skórnych. P/wskazania: Jaskra z wąskim kątem przesączania, ostre zapalenie tęczówki, uszkodzenie rogówki, dychawica oskrzelowa, niewydolność krążenia, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zaparcie spastyczne, mechaniczna niewydolność jelit, choroba Parkinsona, nadczynność tarczycy, padaczka. Estry choliny i alkaloidy cholinomimetyczne: Acetylocholina - działa na receptory N i M, stosowane rzadko ponieważ szybko są wchłaniane przez AchE. Estry choliny (działają na receptory Ni M): o Betanechol - nie przenika do mózgu, słabo działa na układ krążenia o Karbachol – nie przenika do mózgu, słabo działa na układ krążenia Alkaloidy cholinomimetyczne: o Pilokarpina – działa na receptory Ni M, przenika do mózgu, silnie działa na gruczoły wydzielania zewnętrznego o Muskaryna – występuje w grzybach: ma znaczenie toksykologiczne nie lecznicze; w zatruciach stosowna Atropina. Inhibitory acetylocholinesterazy Odwracalne: Fizostygmina Neostygmina Pirydostygmina Edrofonium Nowe inhibitory – działają wybiórczo w mózgu, z mniejszym wpływem na narządy obwodowe Cholinolityki, parasympatykolityki ( hamujące czynność układu przywspółczulnego) Są kompetycyjnymi antagonistami receptora M Leki p/histaminowe, trójcykliczne leki, p/depresyjne, neuroleptyki. Cholinolityki naturalne – atropina, skopolamina i syntetyczne Atropina Antagonista receptora M Wchłania się z przewodu pokarmowego i tkanki podskórnej, łatwo przenika do mózgu, działa pobudzająco na oun. Szereg działań z lekami p/bólowymi, spazmolitycznymi, uspokajającymi. Skopolamina Antagonista receptora M Hamuje funkcje oun, wykazuje słabsze działania obwodowe Cholinolityki – wskazania: Stany skurczowe mięśni gładkich, biegunki, choroba wrzodowa, stany skurczowe dróg oddechowych, diagnostyka okulistyczna, choroba lokomocyjna, premedykacja przedoperacyjna, choroba Parkinsona, zatrucia. Działania niepożądane: Zaburzenia widzenia, światłowstręt, suchość skóry, błon śluzowych, zaczerwienie skóry, hipertermia, zaparcia, tachykardia, pobudzenie psychoruchowe, depresja. P/wskazania: Jaskra, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca z częstoskurczem, zaparcia, zwężenie p. pokarmowego, nużliwość mięśni, gorączka. Zatrucie atropiną Dawka śmiertelna: 10mg u dzieci; 100 mg u dorosłych Objawy: „rozpalona jak piec, ślepe jak nietoperz, suche jak pieprz, czerwone jak burak, niespokojne jak tygrys w klatce”. Leczenie: fizostygmina, neostygmina. Układ współczulny Neuroprzekaźniki: noradrenalina (NA), adrenalina (A), dopamina (DA). Biosynteza zachodzi w neuronach adrenergicznych oraz w rdzeniu nadnerczy. Receptory adrenergiczne lokalizacja: α1 w naczyniach recept. postsynaptycznych α2 presynaptyczne β1 m. sercowy β2 oskrzela β3 tkanka tłuszczowa Efekt działania receptorów α- adrenergicznych: α1 naczynia krwionośne – skurcz oskrzela – skurcz, hamowanie wydzielania śluzu serce – wzrost pobudliwości nerki – hamowanie wydzielania reniny jelita – skurcz zwieraczy α2 naczynia krwionośne – rozkurcz płytki krwi- nasilenie agregacji trzustka – hamowanie wydzielania insuliny Efekt działania receptorów β- adrenergicznych: β1 serce – wzrost kurczliwości przewodnictwa naczynia krwionośne – rozkurcz jelita – rozkurcz nerka – zwiększenie wydzielania reniny β2 serce – wzrost kurczliwości naczynia krwionośne – rozkurcz mięśnie gładkie – rozkurcz mięśnie szkieletowe – wzrost kurczliwości Sympatykomimetyki Aminy katecholowe Leki α- adrenergiczne Leki β- adrenergiczne Aminy katecholowe: Adrenalina α i β (kurczy mięśnie gładkie naczyń krwionośnych skóry, płuc, nerek, rozkurcza mięsnie gładkie w mięśniach szkieletowych i gładkich oskrzeli. Zastosowanie: Wstrząs anafilaktyczny, anemizacja błon śluzowych, hamowanie drobnych powierzchownych krwotoków, dodatek do środków miejscowo znieczulających. Noradrenalina Działa na receptory α w naczyniach wywołuje ich skurcz, podwyższa ciśnienie krwi, powoduje spadek przepływu Dopamina Receptory dopaminergiczne w mózgu, naczyniach nerkowych i wieńcowych W małych dawkach pobudza receptory dopaminowe (poprawia perfuzję tego narządu) Zastosowanie: Wstrząs, niewydolność krążenia Izoprenalina – syntetyczna amina katecholowa, pobudza receptory α Wpływ N i A oraz izoprednaliny na receptory hemodynamiczne Tętno RR Opór N ↓ ↑↑ ↑↑↑ A ↑↑ ↑ ↓ Izoprednalina ↑↑↑ ↓ ↓↓↓ α – Adrenomimetyki Działanie: Skurcz naczyń krwionośnych i zwiększenie oporu obwodowego Wzrost RR i obkurczenie naczyń obwodowych o o o o Fenylefryna Nafazolina Tetryzolina Ksylometazolina o Klonidyna – hamuje uwalnianie NA z zakończeń presynaptycznych, działa na ośrodek naczyniowy w rdzeniu przedłużonym. β1 i β2 –adrenomimetyki Izoprenalina, Orcyprenalina, Bametan, Bufenina Wskazania: zaburzenia przewodnictwa przed-kom., stany spastyczne oskrzeli, stany skurczowe obwodowych naczyń krwionośnych β2 –adrenomimetyczne salbutamol, terbutalina, fenotrol, salmeterol, formoterol Zastosowanie: dychawica oskrzelowa, stany skurczowe oskrzeli, zapobieganie przedwczesnym porodom. Działanie niepożądane: tachykardia, zaburzenia rytmu serca, drżenia mięśniowe, zaburzenia metaboliczne Sympatykomimetyki pośrednio pobudzające receptory adrenergiczne Wpływają na uwalnianie endogennych neuroprzekaźników lub na aktywność enzymów, które je rozkładają. Efedryna Zastosowanie: niedociśnienie, narkolepsja, zespół bezdechu w czasie snu, stany astmatyczne Działanie niepożądane: gonitwa myśli, euforia, bóle głowy, zawroty głowy, bóle wieńcowe, kołatanie serca, podwyższone ciśnienie. Leki hamujące czynność układu współczulnego: α – adrenolityki i β- adrenolityki leki sympatykolityczne α – adrenolityki α1 i α2 - alkaloidy sporyszu (Ergotamina) oraz leki syntetyczne. α1 - adrenolityki: porazosyna, trimazosyna, doksazosyna, terazosyna, urapidil Zastosowanie: nadciśnienie tętnicze, niewydolność mięsna sercowego Dz. niepożądane: hipotonia ortostatyczna. β- adrenolityczne Blokują receptory α- adrenergiczne i niektóre wywierają działanie pobudzające receptory adrenergiczne wynikające z wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej. Podział leków: Rozpuszczalne w tłuszczach – propranolol, metoprolol Rozpuszczalne w wodzie – atenolol, sotalol, nadolol β - Adrenolityki β1 adrenolityki (kardioselektynwne): atenolol, acebutolol, metoprolol, bisoprolol β - adrenolitykio działaniu złożonym: labetalol, celiprolol, carvedilol β1 + β2- adrenolityki (nieselektywne): propranolol, oksprenolol, alprenolol, pindolol, sotalol, tymolol. Działanie leków β – adrenolitycznych: β1: ujemny chronotropizm i dronotropizm, obniżenie RR, ujemny inotropizm, zmniejszenie uwalniania reniny, działanie uspokajające. β2: skurcz oskrzeli, skurcz naczyń obwodowych, skurcze macicy, hamowanie glikogenolizy, uwalnianie insuliny, hamowanie lipolizy. Zastosowanie: Profilaktyka wtórnego zawału serca, profilaktyka stanów stresowych, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, zaburzenia rytmu serca, nadczynność tarczycy, nerwica lękowa, choroba Parkinsona, migrena, abstynencja alkoholowa. Dz. niepożądane: Rzadkoskurcz, zaburzenia przewodnictwa przed-kom, hipotensja, bóle i zawroty głowy, skurcz naczyń obwodowych, nudności, wymioty, biegunki, drżenia i bóle mięśniowe, uczucie zmęczenia, senność, impotencja. P/wskazania: Bezwzględne: Rzadkoskurcz, niewydolność krążenia, wstrząs, blok przed-kom. , chromanie przestankowe, dychawica oskrzelowa, ciężka depresja Względne: Leczona niewydolność serca, dusznica Prinzmetala, Zespół Raynauda, Dychawica oskrzelowa i inne obturacyjne schorzenia płuc, zaburzenia snu, objawy psychotyczne, cukrzyca chwiejna, ciąż i laktacja, podeszły wiek. Leki sympatykolityczne blokujące transaminację adrenergiczną: Metyldopa, guanoksan, guanfacyna Leki wpływające na zwoje układu autonomicznego W zwojach zlokalizowane są receptory cholinergiczne; nikotynowe, neuronalne; agonistą tych receptorów jest Ach. Leki porażające zwoje ( ganglioplegica) Leki wpływające na zakończenia ruchowe Leki porażające zakończenia ruchowe (zwiotczające): Leki konkurencyjne (niedepolaryzujące) – kuraryny Właściwości farmakologiczne: Mięsne oczu ( podwójne widzenie) Mięśnie twarzy ( twarz maskowata, opadanie powiek) Mięśnie głowy, szyi, kończyn, grzbietu Mięśnie oddechowe międzyżebrowe i brzuszne Porażenie przepony Działanie kuraryny można znieść przez podanie inhibitorów AChE (prostygmina, neostygmina, edrofonium). Zastosowanie: w chirurgii w zabiegach operacyjnych na jamie brzusznej i klatce piersiowej intubacja oddechowa długotrwałe stosowanie oddechu kontrolowanego w niewydolności oddechowej w psychiatrii w kardiologii w zabiegach endoskopowych Leki zwiotczające II rzędu – pseudokuraryny Sunkcynylocholina Zastosowanie i p/wskazania jak dla kuraryn Leki pobudzające zakończenia ruchowe Prostygmina, neostygmina Zastosowanie: nużliwość mięśni. Leki znieczulające miejscowo: Blokują przewodzenie impulsów we włóknach nerwowych w miejscu, do którego zosłaty podane. Znoszą odczuwane doznań czuciowych. Mech działania: Blokada kanału sodowego – przewodzenie impulsów wzdłuż włókien nerwowych Znoszenie odczuwania czucia Rodzaje znieczulenia: Znieczulenie powierzchowne – lidokaina Znieczulenie nasiękowe – wstrzyknięcie pod skórę lub błony śluzowe – lidokaina Znieczulenie przewodowe- lidokaina, bupiwakaina Znieczulenie podpajęczynówkowe – lidokaina Znieczulenie zewnatrzoponowe Dz. niepożądane: Niepokój, drgawki, drżenia, reakcje uczuleniowe. Preparaty: Lidokaina, bupiwakaina, prokaina Leki spazmolityczne: Znoszą stany skurczowe mięsni gładkich: 1. Leki miolityczne - papweryna, drotaweryna 2. Leki cholinolityczne o silnym działaniu miolitycznym: butylobromek hioscyny, adyfenina Leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy Znieczulenie ogólne: 1. Zniesienie świadomości – głęboki sen 2. Zniesienie odczuwania bólu 3. Zniesienie odruchów wegetatywnych 4. Zwiotczenie mięsni Premedykacja farmakologiczna: Dzień poprzedzający zabieg- leki uspokajające, p/lękowe Dzień zabiegu; leki anksjolityczne, leki p/bólowe (dolargan, fortral) nie MFdepresja ośrodka oddechowego i naczynioruchowego, kurczy mięśnie gładkie. Okresy głębokiego znieczulenia: I – okres bezbolesności II – okres podniecenia III – okres znieczulenia chirurgicznego IV – okres porażenia oddychania Leki znieczulające: Wziewne – wchłaniane z pęcherzyków płucnych Dożylne – podawane w infuzji lub w bolusie Wziewne: Podtlenek azotu (N2O) Słabe działanie anestetyczne, silne działanie analgetyczne Halotan (Fluotam) Silne działanie anestetyczne, słabiej p/bólowe Dz. niepożądane: Układ krążenia: zmniejszenie kurczliwości m. Sercowego, zmniejszenie rzutu minutowego, porażenie układu bodźcoprzewodzącego, zwiększenie wrażliwości mięśnia sercowego, spadek ciśnienia krwi, ciężkie arytmie, hamuje kurczliwość naczyń krwionośnych) Metoksyfluran (Pentran) Silne działanie anestetyczne, i p/bólowe, wykazuje działanie kuraropodobne Enfluran Wywołuje pobudzenie oun – mogą pojawić się drgawki w czasie znieczulenia Izofluran (Foran) Najbezpieczniejszy i najsilniejszy środek anestetyczny, działa silnie zwiotczająco. Dożylne Szybkie i krótkotrwałe znieczulenie. Wykorzystywane w drobnych zabiegach chirurgicznych i diagnostycznych, wprowadzenie do znieczulenia ogólnego z wykorzystaniem środków wziewnych. Podział: Pochodne kwasu barbiturowego Związki niebarbiturowe Pochodne kwasu barbiturowego: Dz. niepożądane: upośledzenie ośrodka oddechowego, osłabienie siły skurczu m. Sercowego P/wskazana: porfiria, podeszły wie, zmniejszony rzut serca, astma oskrzelowa, duża utrata krwi, wyniszczenie, niedożywienie. o Tiopental o Metoheksital Związki niebarbiturowe: Propanidid (Epontol)- silne działanie anestetyczne i analgetyczne, efekt działania po 30sek. Trwa 6-8 min. Etomidat – silne działanie anestetyczne, brak działania analgetycznego izwiotczającego Altezyna- słabe działanie analgetyczne Propofol (Diprivan)- nie wywołuje depresji układu krążenia, nie powoduje stanu ponarkotycznego. Ketamina Leki psychotropowe Pochodne benzodiazepiny Działanie: P/lękowe P/drgawkowe Obniżające napięcie mięśniowe Kojące Ułatwiające zasypianie Nasenne P/agregacyjne Wywołujące niepamięć wsteczną Mechanizm działania: Nasilenie hamującego działania GABA- wpływ na kompleks receptora GABA-A związany z kanałem chlorowym. Układ GABA-ergiczny: nueroprzekaźnikiem jest kwas gamma – aminomałowy. Wskazania: zaburzenia lękowe, p/drgawkowe, miorelaksacyjne, zespoły abstynencyjnepoalkoholowe, premedykacja. Dz. niepożądane: spowolnienie psychoruchowe, zaburzenia koorydynacji, ospałość, zaburzenia pamięci i sprawności intelektualnej, utrata apetytu. Leki p/lękowe- pochodne benzodiazepiny Interakcje: nasilają depresyjne działanie alkoholu, neuroleptyków, leków p/alergicznych, barbituranów, morfiny. Zwiększają poziom digoksyny we krwi. Zatrucia: senność, ataksja, zaburzenia widzenia, śpiączka. Wywołują zależności psychiczne i fizyczne. Alprazolam, Klorazepat, Diazepam, Lorazepam, Oksazepam, Prazepam, Flurazepam, Temazepam, Triazolam, Estazolam, Chlordiazepoksyd. Leki p/lękowe –inne Mech działania: Agoniści receptora 5-HTIA: Buspiron, Gepiron, Ipsapiron. Inhibitory MAO. Leki neuroleptyczne Zastosowanie: psychozy, zaburzenia procesów poznawczych, niepokój i zaburzenia uczuciowości, apatia. Wskazania: znoszą objawy psychotyczne. Efekt po 2-3 tygodniach leczenia. działają aktywizująco, p/depresyjnie p/wymiotnie- blokada receptorów dopaminergicznych hipotermicznie p/bólowo- potęgują działanie leków opioidowych drgawkotwórczo Dz. niepożądane: Objawy pozapiramidowe – ostre reakcje dystoniczne ( napadowe skurcze toniczne mięsni barków, twarzy, gałek ocznych, języka), zespół parkinsonowski, akatyzja, późne dyskinezy, zaburzenia endogenne (zaburzenia miesiączkowania, mlekotok, spadek libido). Objawy zatrucia: Pobudzenie, bóle głowy, nudności, obrzęk błon śluzowych, zmiany pigmentacji skóry, obniżenie temperatury ciała, tachykardia, hipotonia, drżenia mięśniowe. Podział leków neuroleptycznych: Pochodne fenotiazyny Pochodne butyrofenonu Pochodne tioksantenu Pochodne difenylobutylopiprydyny Pochodne benzamidu Pochodne dibenzodiazepiny Pochodne fenotiazyny: o Chlorpromazyna o Lewomepromazyna o Promazyna o Tiorydazyna o Flufenazyna o Tioperazyna Charakteryzują się w różnym stopniu działaniem p/psychotycznym, uspokajającym, aktywizującym, p/depresyjnym i pozapiramidowym. Pochodne butyrofenonu: o Haloperidol o Spiperon o Trifluperidol- działa silnie p/psychotycznie, wywołuje częściej dyskinezę i akatyzję Pochodne tioksantenu: Są bardziej bezpieczne od pochodnych fenotiazyny. Stosowane w majaczeniach Pochodne difenylobutylopiperydyny: o Pimozyd Neuroleptyki atypowe: o Sulpiryd o Amisulpiryd o Klozapina o Olanzapina o Kwetiapina Leki p/depresyjne: Mechanizm działania: Hamowanie wychwytywania przez neurony NA i serotoniny- nasilenie przekaźnictwa w układzie adrenergicznym i serotoninergicznym. Także wpływ na układ neuroprzekaźnikowy GABA, układ pobudzający aminokwasy. Układy hormonalne- podwzgórze- przysadkanadnercze. Efekt działania po 2-3 tygodniach. Podział leków: Trójpierścieniowe: amitryptylina, amokaspina, dezipramina, imipramina, kloipramina, nortryptylina Leki drugiej generacji: fluoksetyna, fluwoksamina, moklobemid Klasyfikacja kliniczna: O wyraźnym działaniu p/lękowym, uspokajającym, bez wpływu na napęd (doksepina) O słabszym działaniu p/lękowym i umiarkowanym wpływie na napęd: (amitryptylina, fluoksetyna, imipramia, klmipramina, moklobemid) Działające „odhamowująco” na obniżony napęd psychoruchowy. Leki p/depresyjne- nieselektywne inhibitory wychwytu monoamin NA, 5-HT, DA Stanowią TLPD Wskazania: Depresje endogenne w przebiegu chorób afektywnych i w innych stanach depresyjnych; depresje reaktywne, nerwicowe, w zatruciach, w chorobach organicznych oun, w uzależnieniach. P/wskazania: Jaskra, zaburzenia rytmu serca, ostra niewydolność naczyń wieńcowych, nadciśnienie tętnicze, hipotonia, schorzenia układu krążenia, przerost gruczołu krokowego. Leki p/depresyjne – selektywne inhibitory wychwytu monoamin NA, 5HT, DA: Bez wpływu na wychwyt zwrotny 5HT: maprotylina, reboksetyna, bupropion. Leki p/depresyjne inhibitory monoaminooksydazy IMAO: Hamowanie oksydatywnej deaminacji monoamin. Leki p/depresyjne nietypowe: Mianseryna, Mirtazepina – selektywny inhibitor receptorów presynaptycznych Leki nasenne i uspokajające Podział: Pochodne kwasu barbiturowego Pochodne nie barbiturowe Pochodne benzodiazepiny Podział kliniczny: Leki ułatwiające zasypianie Leki pogłębiające i przedłużające sen. Barbiturany: Mechanizm działania: Receptory GABA-A P/wskazania: Choroby nerek, porfiria, ciąża, karmienie piersią Preparat: Barbital, Cyklobarbital, Fenobabital, Tiopental. Leki niebrabituranowe: Hydroksyzyna, Klometiazol, Prometazyna, Zolpidem, Zopiklon. Pochodne benzodiazepiny: Diazepam, Dormicum, Triazolam, Flurazepam, Lorazepam, Midazolam, Nitrazepam, Temazepam. Inne uspokajające: sole bromu, leki roślinne Leki p/padaczkowe Napady padaczkowe są wynikiem zaburzeń równowagi pomiędzy hamującym neuroprzekaźnictwem GABA- ergicznym a pobudzającym – glutaminianoergicznym. Fenytoina Stosowana w zapobieganiu napadom częściowym i uogólnionym tonicznoklonicznym. Objawy niepożądane: oczopląs, niezborność ruchów, podwójne widzenie, senność, nudności, przerost dziąseł, hirsutyzm. Karbamazepina Pochodne kwasu barbiturowego Kwas walproinowy Imidy kwasu bursztynowego Pochodne benzodiazepiny (Diazepam, Klonazepam) Inne leki p/padaczkowe (Acetazolamid, Etylofenacemid, Sultiam) Lei p/padaczkowe II generacji Zasady stosowania: Monoterapia Nie wolno nagle odstawić leków Stopniowe zwiększanie leku Stopniowe zmniejszanie dawki Monitorowanie stężenia leku we krwi