Układ PWSP

LEKI UKŁADU
PRZYWSPÓŁCZULNEGO
Adam Kobayashi
[email protected]
Tel. kom. 0-602-266498
Receptory cholinergiczne
 Muskarynowe
 Typ I: ośrodkowy układ nerwowy, neurony
obwodowe, komórki okładzinowe żołądka
 Typ II: mięsień sercowy; zakończenia presynaptyczne
neuronów obwodowych i ośrodkowych
 Typ III: gruczoły wydzielnicze (ślinowe, potowe,
oskrzelowe); mięśnie gładkie ścian naczyń
krwionośnych i narządów wewnętrznych
 Nikotynowe
 płytka nerwowo mięśniowa; zakończenia zwojowe
układu wegetatywnego
Leki cholinergiczne
 Cholinomimetyki bezpośrednie – agoniści
receptora muskarynowego
 Estry choliny
 Aetylocholina – bez znaczenia klinicznego
 Syntetyczne analogi – mniej podatne na inaktywację przez
cholinesterazy – dłuższy czas działania
 bethanechol
 Pooperacyjna atonia jelit, zatrzymanie moczu
 Karbachol
 Jaskra z wąskim kątem przesączania
 metacholina
 Obecnie nie używana
Leki cholinergiczne
Przeciwwskazania do estrów choliny
Wrzód żołądka
Astma
Nadczynność tarczycy
Leki cholinergiczne
 Alkaloidy cholinomimetyczne
 Jaskra z wąskim kątem przesączania
 pilokarpina i aceklidyna
 Przeciwymiotnie
 metoklopramid
 Zwiększenie wydzielania błon śluzowych w
zespole Sjoegrena i kserostomii po radioterapii
 pilokarpina - doustnie
 muskaryna: muchomor czerwony
Parasympatykomimetyki
 Inhibitory cholinesterazy
 Odwracalne inhibitory cholinesterazy
 Fizostygmina: zawiera azot trzeciorzędowy –
przechodzi przez barierę krew-mózg: jaskra,
zatrucie cholinolitykami, pochodnymi
fenotiazyny i lekami przeciwdepresyjnymi
 Neostygmina: zawiera azot czwartorzędowy –
nie przechodzi przez barierę krew-mózg:
miastenia, atonia pęcherza moczowego i jelit,
odwrócenie efektu leków zwiotczających typu
nie depolaryzującego
Parasympatykomimetyki
Pirydostygmina: miastenia
Edrofonium: diagnostyka miastenii
Karbaminiany: insektycydy – działają ok.
8 godzin
Ambenonium
Distygmina: pomocniczo w miastenii
Parasympatykomimetyki
 Inhibitory cholinesterazy
 Nieodwracalne inhibitory cholinesterazy
 DFP
 Estry kwasu fosforowego
 Gazy bojowe: soman, sarin, tabun
 Pestycydy
 Zatrucie przewlekłe – objawy utrzymują się przez 2-6
tygodni
 Aktywność cholinesterazy 30-50% - ekspozycja, 20% zatrucie
Parasympatykomimetyki
Inhibitory cholinesterazy
Mechanizm działania
Hamują metabolizm ACh w synapsie
poprzez hamowanie działania AChE
Parasympatykomimetyki
 Inhibitory cholinesterazy
 Wskazania
 Miejscowo do oczu w jaskrze
 Pooperacyjna atonia jelit i zatrzymanie moczu
 Miastenia
 Odwracanie efektu leków powodujących
niedepolaryzacyjny blok płytki nerwowomięśniowej
 Zatrucie atropiną
Leki pobudzające
czynności poznawcze
 Takryna
 odwracalny inhibitor
cholinesterazy
 Wiąże się z białkami
 Metabolizowany przez
CYP1A2
 T ½ = 2-4 godz.
 Donepezil
 Niekompetycyjny
inhibitor AChE
 Silnie wiąże się z
białkami
 Metabolizowany przez
CYP2D6 i 3A4
 T ½ = 70 hours
 Riwastygamina
 Pseudoodwracalny
inhibitor AChE
 Słabo wiąże się z
białkami
 Szybki metabolizm
 T ½ = 1.5 hours
 Nieliniowa kinetyka
 Galantamina
 Oswracalny,
kompetycyjny
inhibitor AChE
 Moduluje receptory
nikotynowe ACh
 substrat CYP2D6
 aktywny metabolit
Leki pobudzające
czynności poznawcze
 Działania
niepożądane
 Takryna
 Dyspepsja,
anoreksja, ataksja
 Hepatotoksyczność
 Donepezil
 Bezsenność, ból i
zawroty głowy,
kurcze mięśni,
zapalenie stawów
 Riwastygmina
 Dyspepsja,
anoreksja
 Bóle i zawroty
głowy, bezsenność
 Galantamina
 Zawroty głowy
 Utrata masy ciała,
ból brzucha
 Drżenie
Parasympatykomimetyki
Toksyczność
Szczególnie ważne ze względu na
przypadkowe lub celowe (np. próby
„s”) zatrucia
Parasympatykomimetyki
 Toksyczność estrów kwasu fosforowego
 Wysoka toksyczność
 Ostre objawy – są związane z działaniem
na receptory muskarynowe, nikotynowe i
ośrodkowy układ nerwowy
 Działanie na receptory muskarynowe (układ
przywspółczulne) – skurcz oskrzeli i wzrost
wydzielania oskrzelowego, potliwość, kurcze
mięśniowe, zwężenie źrenicy, bradykardia
Parasympatykomimetyki
 Toksyczność estrów kwasu fosforowego
 Działanie na receptory nikotynowe (zwojowe i
płytki nerwowo-mięśniowej) - nużliwość,
osłabienie mięśniowe (zaburzenia
oddychania), drżenia pęczkowe
 Ośrodkowy układ nerwowy - lęk, ból głowy,
splątanie, niewydolność krążeniowa i
oddechowa (spadek cisnienia)
 Najczęstszą bezpośrednią przyczyną zgonu
jest porażenie mięśni oddechowych
Parasympatykomimetyki
Toksyczność estrów kwasu
fosforowego
Opóźnienie efektu neurotoksycznego
Postępujące osłabienie dłoni i stóp
„Starzenie" fosforylowanego enzymu –
dealkilacja
Aktywność AChE powraca po
zsyntetyzowaniu nowego enzymu
Parasympatykomimetyki
 Leczenie – specyficzne wobec zatrucia estrami kwasu
fosforowego
 Znajomość objawów jest kluczowa dla szybkiego rozpoznania i
leczenia
 Usunąć chorego z miejsca ekspozycji
 atropina, 2-4 mg IV – powtarzać co 5-10 minut do czasu
wystąpienia objawów atropinizacji
 2-PAM (pirydyno-2-aldoksym chlorek metylu; pralidoksym,
obidoksym), 1 g powoli IV do 10 doby od zatrucia
 reaktywacja enzymu
 Dekontaminacja
 Ew. sukcynylocholina – ZABEZPIECZENIE
ANESTEJOLOGICZNE!!!
 Diazepam w razie drgawek
Parasympatykolityki
Leki hamujące transmisję
cholinergiczną:
 Leki hamujące transport ACh do neuronu:
 hemicholina
 hamuje transport choliny do neuronu
  uwalniania ACh
 Toksyna botulinowa (zatrucie pokarmowe)
 Hamuje stymulowane przez przewodnictwo nerwowe
uwalnianie acetylcholiny
 Dystonie, zabiegi kosmetyczne, migrena
Parasympatykolityki
Cholinolityki:
 Leki antymuskarynowe :
kompetycyjny blok receptorów
muskarynowych (wysokie powinowactwo, bez
aktywności wewnętrznej)
 blok receptorów muskarynowych unerwianych
przez pozazwojowe włókna przywspółczulne
 blok receptorów muskarynowych w gruczołach
potowych (pozazwojowe współczulne)
Parasympatykolityki
Cholinolityki :
Antagoniści receptorów zwojowych:
Blokują receptory nikotynowe
współczulne i przywspółczulne zwojów
autonomicznych i rdzenia nadnerczy
Parasympatykolityki
Cholinolityki:
Antagoniści receptorów w płytce
nerwowo-mięśniowej: (kurara)
hamują receptory nikotynowe w płytce
nerwowo-mięśniowej mięśni poprzecznie
prążkowanych
Cholinolityki
 Alkaloidy:
 atropina w pokrzyk wilcza jagoda (Atropa Belladonnae)
 skopolamina w bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium)
 hioscjamina – lulek czarny (Hyoscyamus niger) i
lulecznica kraińska (Scopolia carniolica)
 Pochodne syntetyczne: homatropina, tropikamid,
butylobromek skopolaminy, metyloatropina,
oksyfenonium, oksyfencyklimina
 Kompetycyjni antagoniści acetylocholiny i innych
agonistów receptora muskarynowego
 Zwykle niewielki efekt lub jego brak na receptory
nikotynowe
 Nie wszystkie receptory muskarynowe są jednakowo
wrażliwe na wszystkie leki
 Selektywne inhibitory receptorów:
 M1: pirenzepina, telenzepina
 M3: bromek ipratropium
Właściwości
farmakologiczne
Gruczoły ślinowe
wysoce wrażliwe: suchość w ustach,
trudności z połykaniem i mówieniem
w małych dawkach
zupełnie znoszą wydzielanie
stymulowane przez układ
przywspółczulny
Właściwości
farmakologiczne
Gruczoły potowe
 Unerwienie przez układ współczulny, ale
cholinergiczne!
 wysoce wrażliwe, ciepła i sucha skóra,
wzrost temperatury ciała (w dawkach
toksycznych)
 “gorączka atropinowa” może wystąpić u
niemowląt (temperatura może osiągnąć 43C)
Właściwości
farmakologiczne
oko
tęczówka - poszerzenie źrenicy
mydriasis, światłowstręt
Hamuje działanie ACh na mięsień
rzęskowy
Właściwości
farmakologiczne
oko
 Mięsień rzęskowy - relaksacja
 Porażenie akomodacji (cykloplegia)
 Źrenica ustawiona na patrzenie w dal (bliskie
obiekty zamazane)
 Utrata prawidłowej reakcji na światło
 Niewielki lub brak efektu na ciśnienie
śródgałkowe, poza jaskrą z wąskim kątem
przesączania
 Zwiększenie oporu przy przesączaniu
Właściwości
farmakologiczne
Układ sercowo-naczyniowy
serce (głównie na czynność serca)
 małe dawki – zwolnienie czynności ze względu
na ośrodkowe pobudzenie nerwu błędnego ( 48/min)
 Rzadko jest to znaczący efekt
 wysokie dawki - tachykardia hamujący efekt na
węzeł zatokowo-przedsionkowy
 Wyraźniejszy u młodych dorosłych -  35-40/min w
spoczynku
Właściwości
farmakologiczne
Układ sercowo-naczyniowy
krążenie
Zwykle jedynie toksyczne dawki
powodują poszerzenie naczyń skórnych
Zaczerwienienie skóry
Przeciwdziałają poszerzeniu naczyń
obwodowych i nagłym spadkom ciśnienia
po estrach choliny
Właściwości
farmakologiczne
Układ sercowo-naczyniowy
krążenie
Niewielki efekt przy podawaniu samego
leku
brak cholinergicznego unerwienia
naczyń
Właściwości
farmakologiczne
Układ oddechowy
 Hamowanie wydzielania nosa, gardła i
oskrzeli – wysuszanie błon śluzowych
układu oddechowego.
 Poszerzenie oskrzeli
 Rozkurcz mięśni gładkich
 Wzrost pojemności zalegającej – prowadzi
to do pobudzenia czynności oddechowej
Właściwości
farmakologiczne
Przewód pokarmowy
 zmniejszenie wydzielania żołądkowego
 Zmniejszona objętość i całkowite wydzielanie
kwasu solnego
 Zwykle tylko w dużych dawkach (suchość w ustach,
itp)
 hamowanie perystaltyki
 Tylko przy stosunkowo dużych dawkach
Właściwości
farmakologiczne
Układ moczowy
Zatrzymanie moczu
rozkurcz mięśnia wypieracza
Rozkurcz mięśniówki moczowodów
Właściwości
farmakologiczne
Ośrodkowy układ nerwowy
 Osłabienie koncentracji i pamięci
 Senność i uspokojenie
 pobudzenie
 niezborność
 halucynacje
 śpiączka
Zatrucie substancjami
antymuskarynowymi
Najczęściej alkaloidy belladonnae
Niemowlęta i małe dzieci najczęściej
Mogą być śmiertelne
Depresja oddechowa i/lub krążeniowa
10 mg lub mniej może być śmiertelne u
dzieci
diagnoza zatrucia poprzez podanie
inhibitora AChE
Inne leki o właściwościach
antymuskarynowych
Leki przeciwhistaminowe
Leki przeciwdepresyjne
(trójcykliczne)
neuroleptyki (chlorpromazyna)
Leki przeciwparkinsonowskie (np.
benztropina)
Syntetyczne pochodne
alkaloidów belladonna
Zawierające azot czwartorzędowy
 Są słabo wchłaniane z przewodu
pokarmowego
 Nie przechodzą przez barierę krew-mózg
 Większe powinowactwo do receptorów
nikotynowych od pochodnych
trzeciorzędowych
Wskazania
Premedykacja (atropina i
skopolamina)
 hamowanie nadmiernego ślinienia i
wydzielania w drogach oddechowych
(atropina)
Często podawana przed znieczuleniem
ogólnym w celu zmniejszenia odruchu
kaszlowego, krztuszenia i nadmiernego
wydzielania oskrzelowego
 Poszerzenie oskrzeli
Zwiększenie wentylacji płucnej
 Działają nasennie i powodują niepamięć
Wskazania
Resuscytacja krążeniowo - oddechowa
Bradykardia z niskim ciśnieniem i
niedotlenieniem
Wskazania
Okulistyka
 Miejscowe podanie
aby uniknąć działań ogólnych
 Poszerzenie źrenicy (homatropina,
tropikamid)
diagnostyka
 cykloplegia
Diagnostyka – pomiar wskaźnika refrakcji
 Przeciwwskazane w jaskrze z wąskim kątem
przesączania
Wskazania
Przewód pokarmowy
Wrzód żołądka (pirenzepina – b.
rzadko)
Inne leki skuteczniejsze
Stany skurczowe jelit
Największa skuteczność, jeśli wynika
z nadmiernego pobudzenia
przywspółczulnego
Wskazania
Działanie na OUN
 Zespół parkinsonowski po neuroleptykach
(benztropina)
Zwłaszcza pochodnych fenotiazyny i
butyrofenonu
Lewodopa jest lekiem z wyboru w chorobie
Parkinsona
Lewodopa nie może być stosowana w
zespole parkinsonowskim po neuroleptykach
Amantadyna
Wskazania
Działanie na OUN
 choroba lokomocyjna (skopolamina)
Jeden z pierwszych leków
W plastrach – niedostępna w Polsce
 Sedacja w położnictwie
sedacja, uspokojenie i niepamięć
 W wielu lekach OTC ze względu na
właściwości nasenne
Wskazania
Układ oddechowy
zahamowanie wydzielania górnego i
dolnego odcinka przewodu
pokarmowego
W wielu mikstrach na przeziębienie
OTC (atropina i skopolamina)
W celu objawowego leczenia kataru
Nie skraca przebiegu choroby
Wskazania
Działanie rozkurczowe
Zaburzenia czynności pęcherza
moczowego
Chlorowodorek oksybutynina
Tolterodyna – mniej działań
niepożądanych ośrodkowych
Wskazania
Inne wskazania
Zatrucie inhibitorami cholinesterazy i
grzybami
atropina w dużych dawkach
Bradykardia zatokowa
Preparaty złożone
 Tolargin (atropina, metamizol i papaweryna)
 Alax (wyciąg z kory kruszyny, korzenia
lukrecji i alkaloidów pokrzyku)
 Belergot (alkaloidy pokrzyku i ergotamina)
 Reasec (difenoksylat i atropina)
 Scopolan compositum (butylobromek
skopolaminy i metamizol)
 Vegantalgin H (butylobromek skopolaminy i
paracetamol)
Inne leki o działaniu
cholinolitycznym
Amantadyna
Trójpierścieniowe leki
przeciwdepresyjne
Neuroleptyki
Antyarytmiczne (disopiramid,
prokainamid, chinidyna)
Leki przeciwhistaminowe I generacji
Fluwoksamina (SSRI)
LEKI UKŁADU
WSPÓŁCZULNEGO
Receptory adrenergiczne
alpha 1
Skurcz mięśni gładkich naczyń
Skurcz mięśnia zwieracza źrenicy
beta 1
Chronotropowo i inotropowo dodatnio
Wydzielanie reniny przez zatokę szyjną
Receptory adrenergiczne
Alpha 2
OUN – obniżenie odpowiedzi współczulnej
Receptory presynaptyczne – zmniejszenie
transmisji adrenergicznej
Niewielki skurcz mięśniówki gładkiej
Beta 2
Rozkurcz mięśni oskrzeli
Rozkurcz mięśni poprzecznie prążkowanych
Rozkurcz mięśni gładkich moczowodów
Sympatykolityki działające
przedzwojowo
Stosowane rzadko:
Trimetafan: przełomy nadciśnieniowe
Mekylamina: zmniejszenie napięcia
mięśnia wypieracza pęcherza moczowego
Działania niepożądane związane z
działaniem na układ przywspółczulny
Selektywność
adrenomimetyków
Agoniści
fenylefryna
noradrenalina
adrenalina
isoprenalina
albuterol
dopamina
Receptory
a1>a2 >>>>b
a1= a2 ; b1 > b2
a1= a2 ; b1 = b2
b1 = b2 >>>>> a
b2 >> b1>>>> a
D1 = D2 >>b>> a
Adrenomimetyki
Adrenalina
 Zwęża większość naczyń – pobudzenie a
 w małych dawkach rozkurcza naczynia
mięśni poprzecznie prążkowanych –
pobudzenie b2
 w dużych dawkach kurczy naczynia mięśni
poprzecznie prążkowanych – pobudzenie a1
 Rozkurcz mięśni oskrzeli – pobuzenie b2
 Działanie na HR i RR zależne od dawki
Adrenalina
 wyłącznie pozajelitowo, doustnie rozkłada się w
przewodzie pokarmowym oraz wątrobie
 podskórnie - wchłanianie powolne ze względu na
miejscowy skurcz naczyń krwionośnych; roztwory 1:1000
i 1:10000; dawka sc. - 0.3-0.5 mg
 domięśniowo
 dotchawiczo - działanie systemowe - nie ograniczone do
drzewa oskrzelowego, roztwory 1:100
 dożylnie
Adrenalina
 działania niepożądane:
 pobudzenie psychiczne, niepokój oraz drżenie
kończyn,
 znaczne pobudzenie czynności serca  niewydolność
wieńcowa z bólami zamostkowymi
 obrzęk płuc na skutek skierowania krwi do płucnego
łożyska naczyniowego i wzrostu ciśnienia
 Przeciwwskazania:
 Tętniaki mózgu i aorty
Noradrenalina
Zwęża naczynia – pobudzenie a
Działanie na serce zależy od dawki
niskie dawki:
przyspieszenie HR
zwężenie
wysokie dawki:
Odruchowe zwolnienie HR
Dodatni efekt inotropowy
zwiększa RR
Noradrenalina
 działa tylko po podaniu pozajelitowym
 w przewodzie pokarmowym ulega rozkładowi
 działanie natychmiastowe i krótkotrwałe ok. 2-5 min.
 szybka biotransformacja
 stosowana niekiedy jako dodatek do leków miejscowo
znieczulających
 kurcząc naczynia zwalnia uwalnianie leku miejscowo
znieczulającego
 nie stosować w dystalne części ciała ze względu na możliwość
skurczu naczyń i martwicy
 działania niepożądane:
 wzrost ciśnienia
 znaczne pobudzenie czynności serca, tachykardia, zaburzenia
rytmu do migotania komór włącznie, najczęściej po podaniu
dożylnym.
Dopamina
 DA może działać na receptory adrenergiczne
 Istnieją specyficzne receptory DA
 Mózg
 Naczynia nerek i jelit
 Kilka podtypów
 Wskazania:
 Wstrząs kardiogenny i hipowolemiczny
 Nie zmniejsza przepływu przez nerki!
 Dopexamina – syntetyczna pochodna o silnym
działaniu na receptory beta2
Dobutamina
 silniej niż DA działa na b1, słabo na a1
 na serce działa silniej inotropowo niż
dromotropowo (ostrożnie w migotaniu
przedsionków!), minimalnie zmienia HR
 zapotrzebowanie serca na tlen jest mniejsze, niż po
innych sympatykomimetykach, dlatego chętniej jest
stosowana w niektórych postaciach wstrząsu np.
kardiogennym.
 Możliwe jest równoczesne stosowanie dopaminy i
dobutaminy, aby efektywniej zwiększyć pracę
serca, podnieść ciśnienie tętnicze i zachować
przepływ przez nerki.
Leki beta-adrenomimetyczne
nieselektywne
Isoprenalina
 b1 i b2 agonista
 działa chronotropowo i inotropowo dodatnio
 Rozkurcz naczyń w mięśniach poprzecznie
prążkowanych
 Spadek ciśnienia rozkurczowego
 Odruchowe zwiększenie działania na serce
 Rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli
 Wchłania się dobrze po podaniu pozajelitowym i
wziewnym; zastosowana doustnie lub podjęzykowo
wchłania się nierównomiernie i siłę jej działania
trudno przewidzieć
Isoprenalina
 T ½ = 2.5 h.
 działania niepożądane:
 kołatanie serca
 zaburzenia rytmu - nie stosować w niewydolności
wieńcowej, nadczynności tarczycy oraz zwiększonej
pobudliwości serca
 bóle głowy
 bóle zamostkowe
 Nudności
 drżenia kończyn.
 najczęściej po podaniu pozajelitowym, u osób szczególnie
wrażliwych, bądź po przedawkowaniu leku w inhalacji.
 Wskazania: blok serca, bradykardia (działa
dromotropowo dodatnio)
Orciprenalina
 działa silniej na b2 niż na b1
 można ją stosować doustnie (działanie
opóźnione i przedłużone do 3-4 godzin) oraz
pozajelitowo:
 we wstrzyknięciach w celu pobudzenia serca po
operacjach na sercu oraz w blokach serca
 wziewnie w dychawicy oskrzelowej, lepiej
jednak stosować selektywne b2 - mimetyki.
 działa nieco dłużej niż izoproterenol – T ½
= 6 h.
Sympatykomimetyki
Efedryna
 Uzyskiwana z roślin (Ma-huang)
 Amina pośrednia
 Nasila uwalnianie NA
 Może dojść do tachyfilaksji
 Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego
 Działa 3-6 godz.
 Przypisuje się bezpośrednie pobudzające działanie
na receptory a i b
 Dobrze przenika i pobudza OUN
Efedryna
 działania niepożądane:
 kołatanie serca, czasem bóle wieńcowe (b1) - ostrożnie u
chorych z niewydolnością wieńcową i NT
 pobudzenie OUN z niepokojem i bezsennością a nawet
drgawkami.
 wskazania:
 obrzęk błon śluzowych (blokada nosa i ucha)
 w przeziębieniach, choć jej stosowanie jest uzasadnione
tylko wtedy, gdy konieczne jest zniesienie blokady nosa
(często jako składnik preparatów złożonych, chociaż
celowe jest jej stosowanie samodzielne)
 może być stosowana w idiopatycznych ortostatycznych
spadkach ciśnienia tętniczego i innych stanach
hipotensyjnych
Pseudoefedryna
 prawoskrętny izomer efedryny
 podobnie działa na błony śluzowe nosa
 słabiej pobudza układ sercowo - naczyniowy
 gorzej penetruje do OUN i powoduje mniej działań
niepożądanych (mimo to ostrożnie u starszych osób);
 preferowana zamiast efedryny.
 wyłącznie doustnie, często w preparatach złożonych
 działa ok. 4-6h
 wydalana przez nerki w 80 %, alkalizacja moczu
zwalnia wydalanie i przedłuża działanie leku.
 wskazania:
 doraźnie celem zmniejszenia obrzęku błon śluzowych;
 korzystne stosowanie preparatów o przedłużonym
działaniu
Amfetamina




Pobudza wydzielanie NA
Dobre wchłanianie z przewodu pokarmowego
Pobudza OUN
Obwodowe działanie przez wydzielanie amin katecholowych
 deksamfetamina – izomer prawoskrętny silniej pobudza OUN i
tenże izomer był stosowany w leczeniu narkolepsji i zespołu
hiperkinetycznego u dzieci; hamuje apetyt pobudzając ośrodek
głodu w podwzgórzu i nieznacznie wzmaga metabolizm, była
stosowana w leczeniu otyłości, co było nieracjonalne nie tylko ze
względu na możliwość nadużywania, ale także z powodu
szybkiego (kilka tygodni) rozwoju tolerancji na działanie
hamujące apetyt
 pochodne: fenfluramina, mazindol były stosowane w leczeniu
otyłości, ale ze względu na działania niepożądane. (fenfluramina
i deksfenfluramina - uszkodzenia serotoninopochodne zastawek
serca i nadciśnienie płucne)
Amfetamina
 działania niepożądane:





zależność psychiczna
psychoza toksyczna
depresja, niepokój, bezsenność
tachykardia, nadciśnienie
rozszerzenie źrenic, suchość w jamie ustnej
 nie należy jej podawać razem z iMAO lub guanetydyną
(zwiększają pozakomórkowe stężenie NA).
 Leczenie zatrucia amfetaminą
 zakwaszenie moczu przez podanie chlorku amonowego oraz
podanie chlorpromazyny, która znosi działania ośrodkowe,
ponieważ jest a - adrenolitykiem.
Tyramina
 Pobudza uwalnianie NA
 W fermentujących pokarmach (np. wino,
piwo, ser)
 Zwykle metabolizowana przez MAO
 Może dojść do przełomu nadciśnieniowego
u chorych stosujących inhibitory MAO
Kokaina
 Szybko penetruje do OUN
 Podobnie do amfetaminy
 Działa krócej
 Silniej niż amfetaminy
 Hamuje wychwyt zwrotny NA
 Obwodowe działanie sympatykomimetyczne
 palona, wdychana i wstrzykiwana dla szybkiego
początku działania
 Silnie miejscowo kurczy naczynia