Układ WSP

Leki układu współczulnego C.D.
Leki adrenomimetyczne
beta 2 selektywne
• Stany spastyczne oskrzeli
• Tokoliza
• Kołatanie serca i zgon– niewielki wpływ na
receptory beta1!!! (w połączeniu z TLPD i
iMAO)
• Długotrwałe stosowanie – mniejsza
skuteczność
• Hipokalemia
Spacer
Salbutamol
• pobudza 2 w mięśniach gładkich oskrzeli i
macicy - rozkurcz
• nie w pełni selektywny (objawy stymulacji 1adrenergicznej)
• wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego, po
podaniu wziewnym oraz dożylnym
• T0.5 = 5 h, po podaniu wziewnym szybko
powoduje rozkurcz oskrzeli, czas działania 2-4h
• metabolizowany w wątrobie
Salbutamol
• działania niepożądane:
– pobudzenie serca (kołatanie, bóle zamostkowe) po
przedawkowaniu lub u chorych z uszkodzonym
mięśniem sercowym (pobudzenie presynaptycznego 2
 uwolnienie NA z zakończenia nerwowego
(przeciwstawny efekt przy pobudzeniu 2)
– drżenia mięśniowe - pobudzenie 2
– w ciąży może przyspieszać czynność serca płodu
– zwiększenie poziomu glikemii i wolnych kwasów
tłuszczowych zwłaszcza po terapii doustnej i
iniekcjach.
Salbutamol
• wskazania:
– napad duszności (aerozol)
– w hamowaniu skurczów przedwczesnych
– stosowany w niektórych bólach
miesiączkowych, w przeciwieństwie do
cholinolityków, które są w tych przypadkach
powszechnie stosowane, mimo że praktycznie
nie działają na mięsień macicy.
Fenoterol
• większa selektywność w stosunku do 2
• może powodować tachykardię - pobudzenie
presynaptycznego 2 pobudza uwalnianie NA
• działa około 8-10 h (T0.5 = 8 h - skutecznie i
długotrwale hamuje skurcze macicy)
• działania niepożądane:
– drżenia mięśniowe
– nudności
– po przedawkowaniu pobudzenie czynności serca
(iniekcje dożylne wykonywać powoli).
• Terbutalina: działa szybciej i nieznacznie
krócej (T0,5=3-6h) niż fenoterol; jest równie
selektywna
• Salmeterol:
– działa ok. 12 h
– jest silnym i wybiórczym agonistą 2
– nie należy podawać w napadzie astmy działanie leku nie jest natychmiastowe
• Formoterol: działa równie długo, lecz
szybciej niż salmeterol
• Bitolterol: hydrolizowany przez esterazy gł.
w płucach do czynnej postaci - kolterolu.
Działa około 3-6 godzin.
• Rimiterol
• Ritodrine
Leki alfa adrenomimetyczne
selektywne
• Stosowane przede wszystkim miejscowo w
celu obkurczenia naczyń krwionośnych
• Wskazania:
– Doraźne likwidowanie objawów nieżytu nosa
infekcyjnego i alergicznego
– Zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa i
poprawy widoczności pola operacyjnego
podczas zabiegów na jamie nosowo-gardłowej
Leki alfa adrenomimetyczne
selektywne
• długotrwałe stosowanie kropli do nosa - „rebound
effect” - obrzęk błony śluzowej („down
regulation” receptorów 1)
• rhinitis medicamentosa (chlorek benzalkonium) środek antyseptyczny (detergent)
• Ostrożnie u osób z chorobami układu sercowonaczyniowego, nadczynnością tarczycy , cukrzycą
i przerostem gruczołu krokowego.
• Nie dłużej niż 5 dni
• Ostrożnie stosować preparaty z lekami
przeciwhistaminowymi
Nafazolina
• na błony śluzowe nosa i spojówek - zmniejszenie
przekrwienia wywołanego stanem zapalnym.
• działa podobnie na 1 i 2
• preparaty złożone np. Sulfarinol (z sulfatiazolem sulfonamid bez znaczenia terapeutycznego, częste
uczulenia oraz parafinę, wchłanianą i gromadzącą
się w węzłach chłonnych – przerost zwłóknienie
płuc), Rhinophenasol, Betadrin (zawierają
difenhydraminę)
• rzadko stosowana
Oksymetazolina i
Ksylometazolina
• działanie niepożądane:
– OUN: pobudzenie i bezsenność
• wyłącznie miejscowo do nosa
• działanie obkurczające
– ksylometazoliny do 4 -6 h
– oksymetazoliny do 8 h
• nie stosować u niemowląt, małych dzieci i osób
starszych:
– niebezpieczne działania ośrodkowe, łącznie z hipotonią,
drgawkami i śpiączką
• Tymazolina, tetrazolina
Fenylefryna
•
•
•
•
stosowana jako lek naczyniozwężający
silnie pobudza 1
działa dłużej od NA i A - T0.5 = 2-3h;
źle wchłania się z przewodu pokarmowego, w
ponad 60% ulega efektowi I przejścia – doustne
dawki mniejsze niż 10 mg nie osiągają stężeń
terapeutycznych.
• iniekcje, krople
• np. coldrex - zawiera paracetamol i witaminę C.
Klonidyna
• działa na receptory 2, zlokalizowane w OUN
gdzie tłumi aktywność ośrodkowych neuronów
wazomotorycznych i obniża ciśnienia, dlatego
stosowana jest w NT
• pobudzenie presynaptycznych 2 na obwodzie zmniejszenie uwalniania NA oraz pobudzenie
receptorów imidazolowych
• stosowana w przygotowaniu osób uzależnionych
do odstawienia opioidu lub alkoholu - redukuje
napięcie współczulne
Klonidyna
• migrena – znaczenie historyczne
• doustnie (wchłania się całkowicie)
• duże dawki - wzrost ciśnienia poprzez pobudzenie
obwodowych 1 w naczyniach (efekt
krótkotrwały, ustępujący na korzyść
długotrwałego efektu hipotensyjnego)
• nagłe odstawienie klonidyny może być powodem
niebezpiecznych wzrostów ciśnienia, zwłaszcza u
pacjentów stosujących jednocześnie -adrenolityki
Klonidyna
• Liczne działania niepożądane:
– suchość w ustach i senność (50%)
– zawroty głowy
– przewód pokarmowy: podwyższenie aktywności
enzymów wątrobowych, uszkodzenie wątroby, brak
łaknienia
– układ sercowo-naczyniowy: hipotonia ortostatyczna,
tachy- lub bradykardia, zaburzenia rytmu, objaw
Raynauda.
– zmniejszenie popędu płciowego.
• wydalana w 50% w postaci niezmienionej przez
nerki (ostrożnie w niewydolności nerek)
• Guanfacyna
– bardziej selektywna w stosunku do 2 niż
klonidyna
– dłuższy T0,5=12-24 h
– podobne zastosowania kliniczne
• Guanabenz
– działa podobnie
– krótszy T0,5=4-6 h.
Alfa-metyldopa
• ośrodkowe pobudzenie presynaptycznych
receptorów 2
• hamowanie syntezy NA w zakończeniach nerwów
sympatycznych
• fałszywy przekaźnik - -metylnorepinefryna może
być magazynowana i ma większe powinowactwo
do receptorów 2 niż 1 - powoduje działanie
zbliżone do klonidyny
• przechodzi przez barierę krew - mózg i działa
ośrodkowo
Alfa-metyldopa
• działania niepożądane:
–
–
–
–
–
–
objawy alergiczne
immunozależna niedokrwistość hemolityczna
uszkodzenie szpiku i wątroby
zaburzenia psychiczne
ortostatyczne spadki ciśnienia
objawy pozapiramidowe przypominające zespół
Parkinsona
• lek pierwszego rzutu w NT w ciąży.
• nie upośledza przepływu przez naczynia nerkowe.
Leki alfa adrenolityczne
nieselektywne
• hamują receptory 1 i 2 (wzrost uwalniania
NA - działania niepożądane (tachykardia,
tachyarytmie)
• nieskuteczne w leczeniu nadciśnienia
tętniczego, związanym z nadmiernym
pobudzeniem układu współczulnego.
– Wyjątek: pheochromocytoma
Alkaloidy sporyszu
• złożone działanie farmakologiczne, zależne
od preparatu, stężenia i narządu; niektóre
pochodne działają także serotoninergiczne i
dopaminergiczne
• Sporysz jest przetrwalnikiem grzyba
buławinki czerwonej, pasożytującego na
zbożu; zawiera 2 grupy alkaloidów
Alkaloidy sporyszu
• wielkocząsteczkowe (polipeptydowe) - np.
ergotamina
– blokują , mają znaczną aktywność
wewnętrzną (działanie agonistyczno antagonistyczne) i mogą powodować skurcz
naczyń
– powodują skurcz tężcowy macicy
– są słabo rozpuszczalne w wodzie i wchłaniane z
przewodu pokarmowego
Alkaloidy sporyszu
• małocząsteczkowe - np. ergometryna
– nie blokują ,
– nie działają na naczynia, natomiast silnie działają na
macicę, powodując jej kloniczne skurcze
– dobrze rozpuszczalne w wodzie i wchłaniane z
przewodu pokarmowego
– mają tylko działanie obwodowe
• półsyntetyczne uwodornione alkaloidy sporyszu
- np. dihydroergotamina
– blokują , nie mają aktywności wewnętrznej ani
wpływu na macicę
Alkaloidy sporyszu
• ERGOTAMINA
– słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, mimo to
jest podawana doustnie
– działania niepożądane:
• działania ośrodkowe: senność, depresja
• podana pozajelitowo: gwałtowne wymioty, biegunki (pobudza
perystaltykę), bóle brzucha
• wzrost ciśnienia
• długotrwałe stosowanie może doprowadzić do niedokrwienia a
nawet zgorzeli kończyn;
• zatrucie „starym chlebem” (martwica palców, poprzedzona
przeczulicą, a następnie znieczulicą, bradykardia, hipertermia,
drgawki toniczno - kloniczne, biegunka, wymioty, sinica)
Alkaloidy sporyszu
• ERGOTAMINA:
– wskazania:
• ginekologia: zahamowanie krwawienia z macicy - zaciśnięcie
naczyń spowodowane kurczem tężcowym, nie stosować gdy
płód znajduje się w macicy - niedotlenienie płodu, pęknięcie
macicy;
• napady migrenowe (doraźnie) - skuteczność wątpliwa
• ERGOMETRYNA
– nasila skurcze macicy (słaba akcja porodowa po II
okresie porodu), zmniejsza krwawienia po porodzie
Alkaloidy sporyszu
• DIHYDROERGOTAMINA
– blokuje receptory  i pobudza ośrodek nerwu X
- depresja ośrodka naczynioruchowego
– nie obniża skutecznie ciśnienia krwi i nie ma
zastosowania w leczeniu nadciśnienia
tętniczego
– coraz rzadziej stosowana w napadach
migrenowych
Tolazolina
• hamuje receptory :
– rozkurcz naczyń
– odruchowe pobudzenie serca
• pobudza receptory , hamuje MAO i
cholinesterazę
• nie stosowana ogólnie z powodu działań
niepożądanych
• miejscowo:
– zaburzenia ukrwienia obwodowego (trudno gojące się
rany, odleżyny, odmrożenia, stany gorszego ukrwienia
tkanek gałki ocznej np. angiopatia cukrzycowa)
Tolazolina
• działania niepożądane:
– tachykardia, zaburzenia rytmu serca i bóle wieńcowe
szczególnie po podaniu pozajelitowym
– paradoksalna zwyżka ciśnienia, ale także hipotensja
ortostatyczna
– biegunka i zwiększenie wydzielania soku żołądkowego
– hamuje dehydrogenazę mleczanową i przedłuża
działanie alkoholu
– zwiększa wydzielanie łez, śliny, śluzu w układzie
oddechowym oraz soku trzustkowego
Fentolamina
– dożylnie w leczeniu i diagnostyce
pheochromocytoma (obecnie rzadko)
– ostre epizody hipertensyjne spowodowane
sympatykomimetykami
– zaburzenia wzwodu u mężczyzn - doustnie,
podjęzykowo, a także bezpośrednio do ciał
jamistych
• Azapytyna – podobnie (włączać ostożnie!)
Fenoksybenzamina
• nieodwracalnie blokuje  - bardziej 1 niż 2
• duże dawki blokują także receptory dla 5-HT, HA i Ach.
• działania niepożądane:
– hipotensja ortostatyczna i odruchowa tachykardia, zwłaszcza u
chorych z hipowolemią
– zahamowanie ejakulacji
– zwężenie źrenicy i trudności w oddychaniu przez nos
– nudności i wymioty po podaniu p.o.
– Hiperwentylacja
– utrata zdolności percepcji czasu ponieważ pobudza OUN
– miejscowe podrażnienie tkanek
• doustnie jedynie w przewlekłym leczeniu
pheochromocytoma
Leki alfa1 adrenolityczne
selektywne
• rozkurcz naczyń   oporu obwodowego  
RR
• odruchowa tachykardia przy gwałtownym
obniżeniu ciśnienia tętniczego
• korzystny wpływ na lipidy krwi -  LDL HDL
• brak wpływu na gospodarkę węglowodanową
• hamują czynność skurczową mięśni gładkich
okolicy szyi pęcherza i sterczowego odcinka
cewki
Leki alfa1 adrenolityczne
selektywne
• wskazania:
– nadciśnienie tętnicze zwłaszcza z towarzyszącymi
zaburzeniami lipidowymi lub cukrzycą
– przerost gruczołu krokowego
– stosowane są także w leczeniu przewlekłej
niewydolności krążenia ("unlabeled" – nie
zarejestrowane wskazanie w USA")
• poszczególne leki różnią się parametrami
kinetycznymi (czas działania, penetracja do OUN)
Prazosyna
• 50-70% wchłania się z przewodu
pokarmowego
• 50 % ulega efektowi I przejścia
• silnie wiąże się z białkami krwi
• T0.5 = 2-3 h
Prazosyna
• działania niepożądane:
– ortostatyczne spadki ciśnienia zwłaszcza na początku
leczenia i gdy dawka przekracza 1mg (efekt "pierwszej
dawki") - podawać pierwszą dawkę przed snem,
zaczynając od małych dawek i stopniowo zwiększając
– bóle głowy, nudności , senność
– tachykardia po zażyciu dużej dawki
– obrzęki spowodowane zatrzymaniem jonów sodowych i
wody, chociaż nie pobudza układu RAA
– zaburzenia widzenia
– obrzęk błon śluzowych nosa
– w trakcie leczenia test na obecność przeciwciał
przeciwjądrowych może być fałszywie dodatni
• Alfuzosyna:
– łagodny przerost stercza i NT
– krótki T0,5 - 3 razy na dobę
• Doksazosyna
– T0,5=10-20h; stosowana raz na dobę
• Terazosyna
– 90% wchłania się po podaniu doustnym
– T0,5 powyżej 12 godzin - podawana 1x na dobę
• Trimazosyna
– 1x dziennie
• Tamsulozyna
– wybiórczy antagonista receptorów 1A; łagodny
przerost stercza, długi T0,5 – 1x na dobę
• Urapidil
– zmniejsza ciśnienie tętnicze także w centralnym
mechanizmie hamowania aktywności współczulnej; 1x
na dobę
• Indoramina
– NT; bez odruchowej tachykardii; silny efekt I przejścia
Leki alfa2 adrenolityczne
selektywne
• Johimbina
– W dużych dawkach hamuje MAO
– Wskazania:
• Impotencja (zaburzenia wzwodu)
– Działania niepożądane:
• Tachykardia, RR
• Zawroty i bóle głowy, drażliwość, nadpobudliwość
• Nudności i wymioty, zaczerwienienie skóry, potliwość, drżenie
– Przeciwwskazania:
• Choroby serca, wątroby, nerek, wysokie ciśnienie tętnicze
• Depresja, zaburzenia psychiczne
Leki beta adrenolityczne
selektywne
Kardioselektywność
• Działające selektywnie na receptory beta1
• Mniejsze ryzyko działań niepożądanych
– Oskrzela
– Naczynia obwodowe
Wewnętrzna aktywność
sympatykomimetyczna (ISA)
• działanie antagonistyczno – agonistyczne
• nie powodują silnej bradykardii i innych działań
niepożądanych (np. pogorszenie przepływów
obwodowych) - ostatnie badania tego nie
potwierdzają
• wyniki badań nad wtórną prewencją u chorych po
zawale serca sugerują, że częściowa aktywność
agonistyczna jest związana z najmniej korzystnym
działaniem!
Wewnętrzna aktywność
sympatykomimetyczna (ISA)
• Działanie rozszerzające na naczynia:
– Zmniejszenie ciśnienia
– Zmniejszenie „afterload”
• Hamowanie efektu „z odbicia”
– Nadwrażliwość na stymulację adrenergiczną
• Korzystny wpływ na profil lipidowy
surowicy krwi
Stabilizacja błony komórkowej
• hamowanie czynności kanału Na, podobnie do
leków miejscowo znieczulających
• mają dodatkowe działanie na układ przewodzący i
mięsień serca
– silniej zwalniają czynność serca niż wynikałoby to z
blokowania receptorów 
– w przypadku przedawkowania tymi  - adrenolitykami
mają miejsce szczególnie niebezpieczne objawy ze
strony układu bodźcoprzewodzącego serca z blokiem
III0 włącznie
• Niektóre blokują receptory 1
• Niektóre bezpośrednio rozszerzają naczynia
• Działanie
–
–
–
–
–
zmniejszenie częstości skurczów
zahamowanie przewodnictwa
zmniejszenie pobudliwości serca
niekiedy osłabienie siły skurczu
zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen w stopniu
większym niż wynikałoby to ze zwolnienia jego
czynności (choroba niedokrwienna serca)
– wpływ na serce szczególnie wyraźny przy pobudzeniu
układu współczulnego
– miejscowo podawane na spojówki oka zmniejszają
wytwarzanie płynu śródgałkowego (jaskra)
– większość przechodzi przez barierę krew – mózg
• depresyjnie na OUN, działanie „anksjolityczne”, tłumienie
reakcji somatycznych (kołatanie serca, drżenie mięśniowe),
wywołanych przez A uwalnianą przez emocjonalne bodźce
stresowe ( lęk, trema)
• nie upośledzają zdecydowanie czuwania - niekiedy stosowane
przez sportowców (strzelectwo) - uznane środki dopingujące
oraz przez aktorów (trema sceniczna).
• blokowanie receptorów 2 - skurcz oskrzeli,
zwłaszcza u chorych z dychawicą oskrzelową
Farmakokinetyka
• różnie wchłaniają się z przewodu pokarmowego;
– Lipofilne
• lepiej w obecności pokarmów
• lepiej przechodzą do OUN
• metabolizowane w wątrobie np. propranolol ulega znacznemu
efektowi pierwszego przejścia i dlatego jego biodostępność
mimo dobrego wchłaniania może być mała - 10 -30%
• niektóre np. atenolol, nadolol, sotalol (wysoce
hydrofilne) nie są metabolizowane w wątrobie i w
postaci niezmienionej wydalane przez nerki
Farmakokinetyka
• różny czas działania
– krótkodziałające są produkowane także pod
postacią tabletek o powolnym uwalnianiu działają dłużej niż wynikałoby to z ich
metabolizmu
• niektóre np. acebutolol mają aktywne
metabolity odpowiedzialne za długi czas
działania
Działania niepożądane
• osłabienie czynności serca – ostrożnie u chorych z
niewydolnością lub uszkodzeniem serca
• zmniejszenie tolerancji wysiłku
• zaburzenie przewodnictwa przedsionkowo –
komorowego
• zespół „z odstawienia” (mniejszy po lekach z ISA)
• Nieselektywne:
– skurcz oskrzeli
– skurcz naczyń ( objaw Raynaud - zimne kończyny;
ostrożnie u chorych z niestabilną dławicą piersiową),
– nasilenie działania insuliny poprzez blokowanie
receptorów 
Działania niepożądane
• senność, zmęczenie - depresyjne działanie
na OUN zwłaszcza na początku leczenia
• zmniejszenie libido i impotencja, zwłaszcza
po długotrwałym leczeniu
• triglicerydy,  HDL, LDL, zwłaszcza
nie kardioselektywne i nie posiadające ISA
Wskazania
• niewydolność wieńcowa - długotrwała
profilaktyka po zawale serca
• nadciśnienie tętnicze
• nadczynność tarczycy (propranolol)
• zaburzenia rytmu serca (tachyarytmie),
• niewydolność serca
• jaskra (timolol)
• profilaktyka migreny
• nadciśnienie wrotne
• drżenia mięśniowe (propranolol),np. po solach litu
• leczenie "odwykowe"
Przeciwwskazania bezwzględne
• blok przedsionkowo - komorowy II i III0
• zespół chorego węzła zatokowego u
chorych bez stymulatora
• bradykardia < 50 skurczów na minutę
• wstrząs kardiogenny
Zachować ostrożność przy:
•
•
•
•
•
•
blok przedsionkowo - komorowy I0
astma oskrzelowa
cukrzyca
jednoczesne leczenie amiodaronem
choroby naczyń obwodowych
bardzo niskie ciśnienie tętnicze
Lek
Kardio
selekty
wność
ISA Działanie Uwagi
błonowe
Propranolol
-
-
++
p.o. lub iv.; 90% efekt I przejścia;
90% z białkami krwi; T0,5=4h,
aktywne metabolity; hamuje
obwodową konwersję T4 do T3
Oksprenolol
-
+
+/-
p.o., prawie całkowicie
metabolizowany przez wątrobę
Pindolol
-
++
+
+/-
p.o.; wydalany przez nerki w
postaci niezmienionej (do 40%)
Timolol
-
+/-
+/-
krople w jaskrze - wchłonięty lek
może być niebezpieczny u
astmatyków
Lek
Kardio ISA Działanie Uwagi
selekty
błonowe
wność
Labetalol
-
-
+
Blokuje także 1, chroni przed
odruchową tachykardią; może
wywołać żółtaczkę
Karwedilol
-
-
+
blokuje także 1 zaliczany do tzw. III
generacji zarejestrowany w: NT
samoistne, ChNS i zastoinowa
niewydolność serca;
Nadolol
-
-
-
DługiT0,5=10-20h
Sotalol
-
-
-
należy do III grupy leków
antyarytmicznych wg. Williamsa przedłuża czas trwania potencjału
czynnościowego
Lek
Kardio ISA Działanie Uwagi
selekty
błonowe
wność
Metoprolol
+
-
-
Korzystnie działa także w
niewydolności krążenia
Acebutolol
+
+
+
Może wywołać zapalenie stawów,
bóle mięśni i pojawienie się
przeciwciał przeciwjądrowych
Praktolol
+
++
-
Stosowany długotrwale może
spowodować uszkodzenie siatkówki i
ślepotę
Lek
Kardio ISA Działanie Uwagi
selekty
błonowe
wność
Atenolol
+
-
-
Może być podawany raz dziennie, 90100% wydalane przez nerki w postaci
niezmienionej
Esmolol
+
-
-
Bardzo krótki T0,5=8 min; i.v. w
stanach nagłych, np. napadowe
migotanie przedsionków,
nadkomorowe zaburzenia rytmu,
pooperacyjne zwyżki ciśnienia
Bisoprolol
+
-
-
Bardzo skuteczny w leczeniu
niewydolności serca, tzw. III
generacji; nie wpływa negatywnie na
metabolizm lipidów i glukozy
Nebiwolol
+
-
-
Działa też bezpośrednio na naczynia,
nie upośledza i może nawet poprawiać
tolerancję wysiłku
Celiprolol
• Kardioselektywny
• Wybiórcza częściowa aktywność agonistyczna do
2
– Bezpieczniejszy!
• w obturacyjnej chorobie płuc (w trakcie stosowania
obserwowano wzrost FEV1 o 12 %)
• w stanach skurczowych naczyń obwodowych
• w stanach upośledzonej tolerancji glukozy.
• korzystny wpływ na lipidy krwi -  stężenia
trójglicerydów i LDL oraz HDL
• Rozszerza naczynia
Sympatykolityki
• Hamują magazynowanie, uwalnianie lub syntezę
NA w układzie współczulnym
• Działania:
– Powolny i długotrwały spadek ciśnienia
– Zwiększają wydzielanie oraz nasilają czynność
skurczową żołądka i jelit
– niektóre przechodzą do OUN i hamują jego czynność;
obniżenie nastroju i zaburzenie czynność przysadki
mózgowej (spadek DA) - zaburzenia hormonalne np.
wzrost wydzielania prolaktyny  przerost gruczołów
sutkowych z mlekotokiem
• Obecnie rzadko stosowane
Rezerpina
• alkaloid wyizolowany z drzewa Rauwolfia
serpentina
• hamuje pęcherzykowe magazynowanie amin
biogennych
• po większych dawkach - nieodwracalne
uszkodzenie pęcherzyków - „sympatektomia
farmakologiczna”- potrzeba dni lub tygodni do ich
ponownego zsyntetyzowania
• obniża powoli ciśnienie; obecnie rzadziej
stosowana w leczeniu NT
Rezerpina
• Działania niepożądane:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
zapaść ortostatyczna
retencja sodu i wody
obniżenie nastroju
obrzęk błon śluzowych - „zatkanie nosa”
zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i kwasu solnego - nie
wolno w chorobie wrzodowej
biegunki, bóle brzucha
senność, depresja, pogorszenie sprawności
obniżenie progu padaczkowego - nie wolno u chorych na padaczkę
zaburzenia układ pozapiramidowego z rozwojem
pseudoparkinsonizmu
zmniejszenie libido i impotencja
zwiększenie łaknienia
hiperprolaktynemia (laktacja)
Guanetydyna
• hamuje uwalnianie NA przez bodźce nerwowe;
jest magazynowana kompetycyjnie w miejsce NA
• stabilizuje błonę aksonalną, utrudniając
przenoszenie bodźców do zakończeń nerwów
współczulnych
• magazynowanie i uwalnianie A z nadnerczy nie
jest zaburzone przez guanetydynę, ponieważ nie
jest ona zwrotnie wchłaniana.
• nie przechodzi przez barierę krew - mózg i nie
działa ośrodkowo
Guanetydyna
• mniej zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego
• spadek ciśnienia wyłącznie w mechanizmie
obwodowym
• Wskazania:
– NT zwłaszcza w późniejszym okresie
– nadczynności tarczycy, skutecznie zmniejsza
pobudzenie czynności serca
– próby stosowania w leczeniu bólu neuropatycznego
• stosowana głównie doustnie
Guanetydyna
• Działania niepożądane:
– nadwrażliwość receptora adrenergicznego niebezpieczny wzrost ciśnienia w wyniku wzrostu
stężenia krążącej A uwolnionej np. pod wpływem stresu
a także po nagłym odstawieniu
– obrzęki spowodowane zatrzymaniem chlorku
sodowego i wody (kojarzyć z lekami moczopędnymi)
– zaburzenia ejakulacji
• Przeciwwskazania:
– leczenie inhibitorami MAO i TLPD, np. efedryna
(zmniejszają hipotensyjne działanie guanetydyny)
• Guanadrel – zbliżony do guanetydyny