Podręcznik programu Kalzium - KDE Documentation

Podr˛ecznik programu Kalzium
Carsten Niehaus
Polskie tłumaczenie: (c) 2005 Mandriva Poland
Polskie tłumaczenie: Paweł Dabek
˛
Podr˛ecznik programu Kalzium
2
Spis treści
1
Wprowadzenie
6
2
Podstawowe informacje o Kalzium
7
3
Korzystanie z Kalzium
10
3.1
Ogólne uwagi o używaniu Kalzium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
3.2
Okno informacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
3.2.1
Ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
3.2.2
3.2.3
3.2.4
Orbitale Bohra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Różne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Izotopy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
12
12
3.2.5
Przeglad
˛ danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
3.3
3.2.6 Widmo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Numeracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
15
3.4
Zestawy kolorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
3.5
Narz˛edzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
3.5.1
Tablica izotopów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
3.5.2
Frazy ryzyka/bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
3.5.3
3.5.4
Słowniczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykres danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
18
3.5.5
3.5.6
Analizator równań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pasek boczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
19
3.5.6.1
Ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
3.5.6.2
Stan skupienia materii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
3.5.6.3
3.5.6.4
3.5.6.5
Linia czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obliczanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pokaż legend˛e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
21
22
4
Konfiguracja Kalzium
23
Podr˛ecznik programu Kalzium
5
Linia poleceń
25
5.1
Menu i skróty klawiszowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
5.1.1
5.1.2
5.1.3
Menu Plik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Menu Widok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Menu Narz˛edzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
25
27
5.1.4
5.1.5
Menu Ustawienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MenuPomoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27
28
6
Pytania i odpowiedzi
29
7
Jak mog˛e pomóc?
30
8
Podzi˛ekowania i licencja
31
A Instalacja
32
A.1 Jak zdobyć Kalzium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
32
A.2 Wymagania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
32
A.3 Kompilacja i instalacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
32
4
Streszczenie
Kalzium jest programem prezentujacym
˛
układ okresowy pierwiastków chemicznych.
Umożliwia on odnalezienie informacji o pierwiastkach i poznanie faktów na temat układu
okresowego.
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 1
Wprowadzenie
Program Kalzium udost˛epnia wszechstronna˛ wiedz˛e na temat układu okresowego pierwiastków. Dzi˛eki niemu możesz zdobyć cenne informacje o pierwiastkach, a nawet obejrzeć je na
zdj˛eciach. Jest to wolne oprogramowanie na licencji GNU Public License.
Możesz wyświetlać układ okresowy pierwiastków w podziale na bloki, grupy, rodziny. Możesz
kreślić diagramy dla pewnego zakresu pierwiastków, według takiego kryterium jak punkt wrzenia lub masa atomowa. Możesz cofnać
˛ zegar i sprawdzić jakie pierwiastki były znane w danym
okresie czasu. Wreszcie, możesz określić mas˛e molekularna˛ czasteczek.
˛
6
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 2
Podstawowe informacje o Kalzium
Tak wyglada
˛
Kalzium przy pierwszym uruchomieniu. Możesz właczyć
˛
program wybierajacProgramy
˛
→ Edukacja → Nauka → Kalzium z Menu K lub naciskajac
˛ klawisz Alt+F2 i wprowadzajac
˛ kalzium w polu.
Interfejs Kalzium jest podzielony na panel nawigacyjny po lewej (czerwony, 1) i tabel˛e (niebieska,˛
2) zawierajac
˛ a˛ pierwiastki z układu okresowego. Standardowy pasek menu pozwala określić, co
ma być wyświetlane, natomiast pasek stanu wyświetla dane. Możesz ukryć panel nawigacyjny
wybierajac
˛ z menu Widok → Pokaż pasek.
Jeśli naprowadzisz kursor myszy na pierwiastek z układu, pojawia˛ si˛e podstawowe dane o pierwiastku w zakładce Przeglad
˛ panelu nawigacyjnego.
Możesz wybrać różne sposoby wyświetlania układu okresowego: z podziałem na rodziny, na
struktur˛e krystaliczna,˛ w zależności od właściwości kwasowych itp.. Możesz dokonywać tych
zmian, wchodzac
˛ do menu Widok → Zestaw.
Jeśli chcesz poznać szczegóły na temat określonego pierwiastka, kliknij go w tabeli układu, a
otworzy si˛e okno informacyjne.
7
Podr˛ecznik programu Kalzium
Możesz konstruować wykresy korzystajac
˛ z menu Narz˛edzia → Wykreśl dane. Wybierasz to, co
chcesz umieścić na osi Y oraz wskazujesz zakres pierwiastków na osi X. Poniższy zrzut ekranowy
przedstawia wykres masy pierwiastków od 1 do 10.
Słowniczek (Narz˛edzia → Słowniczek) wyjaśnia wi˛ekszość najważniejszych poj˛eć chemicznych
i zawiera zdj˛ecia podstawowych narz˛edzi wraz z opisem ich działania.
8
Podr˛ecznik programu Kalzium
9
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 3
Korzystanie z Kalzium
3.1
Ogólne uwagi o używaniu Kalzium
Oto zrzuty ekranowe Kalzium w czasie działania:
Program Kalzium jest bardzo łatwy w obsłudze. Został zaprojektowany dla uczniów we wszystkich przedziałach wiekowych, jako mała i szybka baz danych.
3.2
Okno informacyjne
Okno informacyjne otwieramy przez klikni˛ecie lewym przyciskiem myszy na którymkolwiek
pierwiastku. Właśnie tutaj możemy otrzymać informacje o pierwiastku. Dzi˛eki przyciskom na
dole okna dialogowego możesz zmieniać wyświetlany pierwiastek, bez konieczności zamykania
okna.
10
Podr˛ecznik programu Kalzium
3.2.1
Ogólne
W menu Ogólne znajdziesz najważniejsze informacje o pierwiastku. W środku znajduje si˛e symbol pierwiastka, a liczba atomowa u dołu, po lewej. Górny lewy róg zawiera nazw˛e pierwiastka,
natomiast dolny prawy pokazuje mas˛e atomowa.˛
3.2.2
Orbitale Bohra
Karta Model atomu wyświetla powłoki atomowe. Każda orbita odpowiada powłoce atomowej,
a każdy żółty okrag
˛ przedstawia elektron.
11
Podr˛ecznik programu Kalzium
3.2.3
Różne
Karta Różne uzupełnia informacje o bieżacym
˛
pierwiastku. Zawiera ona dat˛e odkrycia oraz
pochodzenie nazwy.
3.2.4
Izotopy
Karta Izotopy zawiera informacje o izotopach danego pierwiastka.
Masa
Masa tego izotopu.
Neutrony
Liczba neutronów tego izotopu.
Procent
Procentowy udział atomów danego izotopu w pierwiastku. Cz˛esto nazywany abundancja˛
lub wzgl˛edna˛ cz˛estościa˛ wyst˛epowania.
Czas połowicznego rozpadu
Wyłacznie
˛
w przypadku niestałych izotopów można mówić o czasie połowicznego rozpadu. Tym terminem określamy czas, w którym połowa izotopu rozpada si˛e.
Energia i tryb rozpadu
Niektóre izotopy, w czasie procesu rozpadu radioaktywnego, emituja˛ promieniowanie cza˛
steczkowe. Każdy proces rozpadu uwalnia właściwa˛ sobie energi˛e, która jest wymieniana
obok trybu rozpadu.
Spin i parzystość
Spin jadra
˛
i jego parzystość.
Moment magnetyczny
Magnetyczny moment dipolowy jadra,
˛
mierzony w magnetonach jadrowych.
˛
12
Podr˛ecznik programu Kalzium
3.2.5
Przeglad
˛ danych
Karta Przeglad
˛ danych zawiera informacje o różnych faktach zwiazanych
˛
z pierwiastkiem.
W zależności od danych dost˛epnych w Kalzium, b˛edziesz mógł zobaczyć różne promienie atomowe pierwiastków. Promień walencyjny, to promień neutralnego atomu pierwiastka w cza˛
steczce. Może to na przykład być odległość O-H w wodzie. Promień atomowy, to promień
elementarnego atomu, np. nie zwiazanego
˛
z niczym. Promieniem van der Waalsa określamy
odległość mi˛edzy dwoma atomami tego samego rodzaju, w dwóch równych czasteczkach,
˛
np.
dwóch atomach w˛egla w propanie. Ostatni możliwy promień to promień jonowy, towarzyszy
mu informacja o ładunku.
Masa pierwiastka to średnia ważona masa wszystkich jego izotopów.
13
Podr˛ecznik programu Kalzium
3.2.6
Widmo
14
Podr˛ecznik programu Kalzium
3.3
Numeracja
Opcja numeracja (nomenklatura) jest sposobem numerowania 18 grup układu okresowego. Możesz zmienić numeracj˛e na IUPAC, stary IUPAC lub CASlub też wyłaczyć
˛
ja˛ całkowicie.
Nast˛epujace
˛ opcje w menu Widok Numeracja moga˛ być użyte do zmiany pokazanej numeracji:
• Brak numeracji: jeśli ta opcja jest aktywna, nie zostanie zastosowana żadna numeracja okresowa.
• IUPAC (domyślnie): to International Union of Pure and Applied Chemistry. Mi˛edzynarodowa
Unia Chemii Czystej i Stosowanej określa wi˛ekszość standardów stosowanych przez chemików. Nowy system IUPAC nadaje arabskie liczby od 1 do 18 wszystkim kolumnom.
• CAS: to Chemical Abstracts Service. W tej klasyfikacji zwiazków
˛
chemicznych litery zostały
przypisane głównym grupom pierwiastków: (A) - głównej grupie, (B) - pierwiastkom przejściowym. Pomimo tego, że numeracja˛ oficjalna˛ jest IUPAC, numeracja CAS jest wcia˛ż stosowana w szkołach i laboratoriach.
• Stary IUPAC: w starym systemie IUPAC oznaczano kolumny rzymskimi liczbami, po których nast˛epowały litery «A» lub «B». Kolumny były numerowane w taki sposób, że pierwsze
siedem oznaczano od «IA» do «VIIA», kolumny od 8 do 10 «VIIIA», kolumny od 11 do 17
oznaczano od «IB» do «VIIB», a kolumna 18 została oznaczona«VIII». Z powodu zamieszania,
jakie tworzyły systemy stary IUPAC i CAS, IUPAC przyj˛eło swój nowy system.
3.4
Zestawy kolorów
Kalzium potrafi zademonstrować, gdzie, w relacji do ich okresowego «bloku» i «grupy», znajduja˛
si˛e dane pierwiastki, a dodatkowo podaje ich właściwości kwasowe i stan skupienia materii (tzn.
stały/ciekły/gazowy) w danej temperaturze.
Zestawy kolorów można zmieniać w menu Widok → Zestaw.
• Monochrome: wszystkie pierwiastki sa˛ w takim samym kolorze. Możesz zmienić domyślny
kolor wybierajac
˛ Ustawienia → Konfiguruj Kalzium... i przechodzac
˛ do karty Kolory.
• Bloki: wyświetla inny kolor dla każdego bloku.
• Ikony: wyświetla ikony dla każdego pierwiastka.
• Rodzina: przedstawia każda˛ z dziewi˛eciu rodzin w innym kolorze.
• Grupy: wyświetla inny kolor dla każdej grupy. Grupa to pionowa kolumna w układzie okresowym pierwiastków. W standardowym układzie okresowym jest 18 grup. Pierwiastki w
grupie maja˛ podobna˛ konfiguracj˛e walencyjnej powłoki elektronowej i w efekcie podobne własności.
• Gradient
Wyświetlanie gradientowe pokazuje elementy w zależności od własności, które możesz wybrać poniżej i z gradientowym zestawem kolorów. Pierwiastki, dla których brak jest danych,
sa˛ wyświetlane na szaro.
15
Podr˛ecznik programu Kalzium
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Promień walencyjny
Promień van der Waalsa
Masa atomowa
Punkt wrzenia
Punkt topnienia
Elektroujemność (Pauling)
Powinowactwo elektronowe
Data odkrycia
Pierwsza jonizacja
3.5
3.5.1
Narz˛edzia
Tablica izotopów
Tablica izotopów... pokazuje znane izotopy pierwiastków.
Wyst˛epuja˛ różne rodzaje izotopów, cz˛eść jest stabilna, zaś pozostałe nie. Niestabilne izotopy
moga˛ ulegać rozpadowi alfa lub dwóm różnym rodzajom rozpadu beta. Jest to zaznaczone za
pomoca˛ różnych kolorów.
16
Podr˛ecznik programu Kalzium
Kalzium potrafi wyświetlać izotopy dla pewnego zakresu pierwiastków.
3.5.2
Frazy ryzyka/bezpieczeństwa
Frazy R/S, znane inaczej jako Frazy ryzyka/bezpieczeństwa, numery R/S. zdania R/S, to system kodów zagrożeń i fraz służacych
˛
do oznaczania niebezpiecznych pierwiastków i zwiazków
˛
chemicznych. Fraza R/S zwiazku
˛
składa si˛e z cz˛eści dotyczacej
˛ ryzyka (R) oraz bezpieczeństwa
(S), po których nast˛epuje kombinacja liczb. Każda liczba odpowiada jednej frazie. Fraza odpowiadajaca
˛ kombinacji znaków i liczba ma takie samo znaczenie w różnych j˛ezykach.
3.5.3
Słowniczek
W słowniczku zawarte sa˛ definicje najcz˛eściej używanych narz˛edzi chemicznych oraz pewne
dane naukowe. Po lewej stronie okna znajduje drzewo tematów. Na górze umieszczono terminy
chemiczne, a poniżej drugie drzewo narz˛edzi laboratoryjnych.
Na górze okna znajduje si˛e pasek wyszukiwania - jeśli zaczniemy do niego wprowadzać tekst,
drzewa natychmiast zaczna˛ si˛e dostosowywać. Przycisk po prawej stronie na końcu paska wyszukiwania przywraca stan poczatkowy.
˛
17
Podr˛ecznik programu Kalzium
3.5.4
Wykres danych
Okno dialogowe Wykres danych pozwala przedstawić niektóre informacje w sposób graficzny.
Na osi X wybieramy zakres pierwiastków (od jeden do najwyższego numeru). Dokonujemy tego
przy użyciu pól w oknie dialogowym: Pierwszy pierwiastek i Ostatni pierwiastek.
Kalzium potrafi tworzyć wykresy dla pewnego zakresu pierwiastków.
3.5.5
Analizator równań
Analizator równań pozwala użytkownikowi rozwiazywać
˛
równania chemiczne. Oto przykład:
aH2O + bCO2 -> cH2CO3
18
Podr˛ecznik programu Kalzium
Obliczone równanie ukaże si˛e po prawej stronie okna. Jak widać w pierwszym przykładzie,
możliwe jest również określenie wartości jednego lub wi˛ecej współczynników - wówczas inne
współczynniki zostana˛ skorygowane. Co wi˛ecej, symbole pierwiastków czy ładunki elektryczne
moga˛ si˛e znajdować w nawiasach, co widać w dwóch ostatnich przykładach.
Kalzium może rozwiazywać
˛
równania chemiczne
3.5.6
Pasek boczny
3.5.6.1
Ogólne
Karta Ogólne jest pierwsza˛ karta.˛ Pokazuje ona ogólne dane na temat pierwiastka, nad którym
jest kursor.
3.5.6.2
Stan skupienia materii
Karta Stan materii znajduje si˛e na drugim miejscu w panelu nawigacyjnym.
Na poczatku
˛
widoczne sa˛ nast˛epujace
˛ ikony i tekst:
19
Podr˛ecznik programu Kalzium
Kalzium może zademonstrować, które pierwiastki sa˛ stałe/ciekłe/gazowe w danej
temperaturze.
3.5.6.3
Linia czasu
Funkcja Linia czasu pozwala poznawać pierwiastki z wybranego okresu. Wspaniale jest obserwować jak układ okresowy zmieniał si˛e wraz z odkrywaniem wcia˛ż nowych pierwiastków. Jeśli
przesuniesz suwak w lewo, zauważysz, że niektóre pierwiastki znikn˛eły. Pojawia˛ si˛e ponownie,
jeśli przesuniesz kursor w prawo. Dodatkowo, liczba b˛edzie si˛e stale zmieniać.
Liczba przedstawia dat˛e, która˛ wybrałeś. Jeśli przesuniesz suwak na np. 1856, zobaczysz jedynie
pierwiastki, które były znane w 1856.
Na pewno zauważysz, że pewne pierwiastki nawet dziś nie sa˛ pokazane. Dzieje si˛e tak, ponieważ niektóre z nich nie sa˛ jeszcze odkryte, ale ich istnienie jest prognozowane.
20
Podr˛ecznik programu Kalzium
Układ okresowy w przeszłości (pierwiastki znane w 1856)
3.5.6.4
Obliczanie
Karta Obliczanie jest ostatnia˛ karta˛ na pasku bocznym. Służy ona do obliczania masy czasteczek.
˛
Na poczatku
˛
widoczne sa˛ nast˛epujace
˛ ikony i tekst:
Obliczanie
21
Podr˛ecznik programu Kalzium
3.5.6.5
Pokaż legend˛e
Pokaż legend˛e pozwala na wyświetlenie legendy dla bieżacego
˛
schematu (grupy, rodziny, bloki).
Legenda jest wyświetlana domyślnie, ale jeżeli ja˛ ukryjesz, pozostanie schowana dopóki nie wybierzesz opcji Pokaż. Kalzium zachowa ustawienia w plikach konfiguracyjnych, wi˛ec przy nast˛epnym uruchomieniu, powrócisz do ostatnich ustawień.
22
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 4
Konfiguracja Kalzium
Kalzium posiada wiele opcji konfiguracyjnych, do których masz dost˛ep poprzez menu Ustawienia → Konfiguruj Kalzium....
Na karcie Kolory możesz ustawić różne kolory dla każdego schematu.
23
Podr˛ecznik programu Kalzium
Na karcie Jednostki możesz wybrać jednostki. Możesz wybierać pomi˛edzy domyślna˛ jednostka˛
kJ/mol, a eV. Temperatura jest pokazywana domyślnie w stopniach Kelvina, ale możesz ja˛ pokazać w stopniach Celsjusza lub Fahrenheita.
Na karcie Różne można ustawić wyświetlanie masy atomowej pierwiastków lub tylko numeru
w układzie okresowym.
24
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 5
Linia poleceń
5.1
5.1.1
Menu i skróty klawiszowe
Menu Plik
Plik → Zapisz jako ...
Zapisuje tablic˛e Kalzium jako obrazek.
Plik → Zakończ (Ctrl+Q)
Wychodzi z Kalzium
5.1.2
Menu Widok
Widok → Numeracja Grup → Brak numeracji
Wyświetl schemat bez numeracji.
Widok → Numeracja Grup → IUPAC
Wyświetla numeracj˛e IUPAC.
Widok → Numeracja Grup → CAS
Wyświetla numeracj˛e CAS.
Widok → Numeracja Grup → Stary IUPAC
Wyświetla stara˛ numeracj˛e IUPAC.
Widok → Zestaw → Monochrome
Wyświetla wszystkie pierwiastki w jednym kolorze tła.
Widok → Zestaw → Bloki
Wyświetla różnymi kolorami cztery bloki pierwiastków.
Widok → Zestaw → Ikony
Wyświetla ikony dla każdego pierwiastka.
25
Podr˛ecznik programu Kalzium
Widok → Zestaw → Rodzina
Wyświetla różnymi kolorami rodziny pierwiastków.
Widok → Zestaw → Grupy
Wyświetla różnymi kolorami grupy pierwiastków.
Widok → Gradient → Brak gradientu
Wyłacza
˛
wyświetlanie gradientu dla tablicy.
Widok → Gradient → Promień walencyjny
Wyświetla promień walencyjny pierwiastków.
Widok → Gradient → van Der Waalsa
Wyświetla promień van der Waalsa pierwiastków.
Widok → Gradient → Masa atomowa
Wyświetla mas˛e atomowa˛ pierwiastków.
Widok → Gradient → Temperatura wrzenia
Wyświetla temperatur˛e wrzenia pierwiastków.
Widok → Gradient → Temperatura topnienia
Wyświetla temperatur˛e topnienia pierwiastków.
Widok → Gradient → Elektroujemność (Pauling)
Wyświetla elektroujemność pierwiastków.
Widok → Gradient → Powinowactwo elektronowe
Wyświetla powinowactwo elektronowe pierwiastków.
Widok → Gradient → Data odkrycia
Wyświetla dat˛e odkrycia pierwiastków, różnicujac
˛ kolor tła dla każdego stulecia.
Widok → Gradient → Pierwsza energia jonizacji
Wyświetl energi˛e pierwszej jonizacji pierwiastków.
Widok → Tablice → Tablica: Klasyczny układ okresowy
Wyświetla klasyczny układ okresowy i wszystkie pierwiastki.
Widok → Tablice → Tablica: Krótki układ okresowy
Wyświetla układ okresowy bez metali przejściowych.
Widok → Tablice → Tablica: Metale przejściowe
Wyświetla układ okresowy zawierajacy
˛ jedynie metale przejściowe.
Widok → Tablice → Tablica: Układ okresowy
Ta pozycja wyświetla tablic˛e pierwiastków sugerowana˛ przez DZ Deutscher Zentralausschuss ´´Niemiecki komitet centralny´´.
Widok → Pokaż/ukryj legend˛e
Przełacza
˛
wyświetlanie legendy.
Widok → Pokaż/ukryj pasek boczny
Przełacza
˛
wyświetlanie paska bocznego.
26
Podr˛ecznik programu Kalzium
5.1.3
Menu Narz˛edzia
Narz˛edzia → Wykres danych
Otwórz okno wykresu danych.
Narz˛edzia → Tablica izotopów
Otwiera okno tablicy izotopów.
Narz˛edzia → Słowniczek
Otwiera słowniczek.
Narz˛edzia → Analizator równań
Otwiera okno analizatora równań.
Narz˛edzia → Konwertuj pliki chemiczne...
Otwiera okno dialogowe służace
˛ do importowania i eksportowania danych w wielu formatach plików chemicznych oraz typach danych dla biblioteki Open Babel.
Narz˛edzia → Frazy R/S
Otwiera okno dialogowe Frazy ryzyka/bezpieczeństwa.
Narz˛edzia → Tablice
Wyświetla okno dialogowe zawierajace
˛ Alfabet grecki, Przedrostki liczbowe oraz liczby
rzymskie.
Widok → Narz˛edzia → Edytor molekuł...
Otwiera okno edytora molekuł.
Narz˛edzia → Eksportuj dane
Otwiera okno dialogowe, w którym można wybrać Pierwiastki oraz ich Właściwości, które
maja˛ być wyeksportowane do pliku HTML.
5.1.4
Menu Ustawienia
Ustawienia → Pokaż pasek narz˛edzi
Przełacza
˛
wyświetlanie głównego paska narz˛edzi.
Ustawienia → Pokaż pasek stanu
Przełacza
˛
wyświetlanie paska statusu.
Ustawienia → Konfiguracja skrótów...
Konfiguracja przyporzadkowania
˛
klawiszy klawiatury do różnych zadań.
Ustawienia → Konfiguracja pasków narz˛edzi...
Konfiguruje elementy, które chcesz umieścić na pasku narz˛edzi
Ustawienia → Konfiguracja Kalzium...
Wyświetla okno ustawień Kalzium.
27
Podr˛ecznik programu Kalzium
5.1.5
MenuPomoc
Pomoc → Podr˛ecznik Kalzium (F1)
Uruchamia System pomocy KDE na stronie pomocy programu Kalzium (czyli na tym dokumencie).
Pomoc → Co to jest? (Shift+F1)
Zmienia kursor myszy w strzałk˛e ze znakiem zapytania . Klikni˛ecie na elemencie programu spowoduje otworzenie okna pomocy objaśniajacego
˛
funkcj˛e tego elementu (o ile
taka pomoc istnieje).
Help → Raport o bł˛edzie...
Otwiera okienko zgłoszenia bł˛edu, w którym możesz zgłosić bład
˛ lub prośb˛e o dodanie
nowej funkcji.
Pomoc → O programie Kalzium
Wyświetla informacj˛e o autorach i wersji programu.
Pomoc → Informacje o KDE
Wyświetla informacj˛e o wersji KDE i inne podstawowe informacje.
28
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 6
Pytania i odpowiedzi
1. Czy kiedykolwiek b˛ed˛e musiał płacić za Kalzium?
Nie, nigdy. Ale autor zawsze b˛edzie wdzi˛eczny za miły e-mail lub DVD b˛edace
˛ «podzi˛ekowaniem». Kalzium jest na licencji GPL, wi˛ec nigdy nie b˛edziesz musiał płacić za ten
program.
29
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 7
Jak mog˛e pomóc?
1. Dostarczaj nam danych.
W świecie nauki post˛ep jest ogromny. Jeżeli znajdziesz niepoprawne lub brakujace
˛ dane,
napisz prosz˛e do nas.
2. Poszukaj bł˛edów lub prześlij swoje propozycje
Jeżeli znajdziesz bł˛edy w programie lub masz pomysł na jego ulepszenie, prosz˛e pisać na
adres [email protected].
30
Podr˛ecznik programu Kalzium
Rozdział 8
Podzi˛ekowania i licencja
Kalzium
Prawa autorskie do programu: (c) 2001-2005 Carsten Niehaus [email protected]
Współpraca:
• Pino Toscano [email protected]
Polskie tłumaczenie: (c) 2005 Mandriva [email protected]
Paweł [email protected]
˛
Ten program jest rozprowadzany na zasadach Licencji GNU Free Documentation License.
Ten program jest rozprowadzany na zasadach Licencji GNU General Public License.
31
Podr˛ecznik programu Kalzium
Dodatek A
Instalacja
A.1
Jak zdobyć Kalzium
Kalzium jest cz˛eścia˛ projektu KDE (http://www.kde.org/ ).
Kalzium znajduje si˛e w pakiecie kdeedu na ftp://ftp.kde.org/pub/kde/ , głównym serwerze
FTP projektu KDE.
A.2
Wymagania
Samo Kalzium znajdziesz pod adresem Strona domowa Kalzium jest cz˛eścia˛ projektu KDE-Edu
A.3
Kompilacja i instalacja
Aby skompilować i zainstalować program Kalzium w Twoim systemie, uruchom nast˛epujace
˛
polecenia w katalogu głównym dystrybucji programu Kalzium:
% ./ configure
% make
% make install
Ponieważ program Kalzium używa autoconf i automake, nie powinno być problemów ze skompilowaniem go. Jeśli napotkasz problemy, prosz˛e je zgłosić na listach e-mailowych KDE.
32