(DNA fingerprinting) PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU
advertisement
Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. IV etap edukacyjny BIOLOGIA PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO ZASTOSOWANIE METOD ANALIZY DNA: - molekularna diagnostyka w zakresie poradnictwa genetycznego, - identyfikacja osób i wskazanie stopnia ich pokrewieństwa, - ustalanie lub wykluczanie ojcostwa, - wskazanie sprawcy przestępstwa, - ustalanie przodków poszczególnych gatunków, - ustalanie systematycznej przynależności organizmu do gatunku. PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO Metoda genetycznego odcisku palca (DNA fingerprinting) Metoda pozwala na tworzenie charakterystycznego dla każdej osoby profilu genetycznego. Jest to niepowtarzalny układ prążków, tak unikalny, jak układ linii papilarnych. PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO ETAPY GENETYCZNEGO ODCISKU PALCA PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO ETAP PIERWSZY Profil genetyczny powstaje na podstawie informacji genetycznej obecnej w śladach biologicznych (krew, ślina, włos, naskórek). Uzyskane DNA poddaje się działaniu enzymów restrykcyjnych, które jako molekularne nożyczki przecinają łańcuch DNA w miejscach o określonej sekwencji nukleotydów. PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO ETAP DRUGI Fragmenty DNA o różnej długości są następnie rozdzielane metodą elektroforezy. Odcinki DNA są sortowane w polu elektrycznym na płytce żelu. Mniejsze odcinki przemieszczają się szybciej i dalej, większe wolniej i na mniejszą odległość. Odcinki DNA zostają uporządkowane pod względem wielkości. PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO ETAP TRZECI Uporządkowane fragmenty DNA zostają przeniesione z żelu na filtr, który inkubuje się z sondą DNA. Sonda to radioaktywnie wyznakowany odcinek DNA o określonej kolejności nukleotydów. Ma zdolność do rozpoznawania i łączenia się z komplementarnymi fragmentami DNA. Podczas hybrydyzacji, czyli łączenia sondy z odpowiednimi fragmentami DNA, następuje oznakowanie danych odcinków informacji genetycznej. PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO ETAP CZWARTY Po oznakowaniu fragmentów DNA na filtr zostaje nałożona klisza rentgenowska i powstaje charakterystyczny układ prążków stanowiący profil DNA. Wyniki otrzymane metodą genetycznego odcisku palca są bardzo dokładne. PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO STWIERDZENIE LUB WYKLUCZENIE OJCOSTWA NA PODSTAWIE UZYSKANYCH PROFILI Z materiału biologicznego dziecka, matki i potencjalnego ojca izoluje się DNA, którego wybrane odcinki zostają następnie powielone metodą PCR (Multiplex STR). PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO Produkt PCR zawierający wiele kopii odcinków DNA matki, dziecka i domniemanego ojca zostaje poddany elektroforezie. Wybrane fragmenty DNA zostają uporządkowane pod względem wielkości i oznakowane, dając wzór w postaci układu prążków. PORÓWNANIE SEKWENCJI KODU GENETYCZNEGO Analiza porównawcza wzorów układu prążków umożliwia ustalenie ojcostwa ponieważ materiał genetyczny dziecka jest kombinacją DNA matki i ojca. Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
