II rok I stopnia - Kulturoznawstwo

II r. I st. – opisy konwersatoriów sem. letni 2016/17
1. Dr Karolina Wierel
Księgi boskie, święte, magiczne i kultowe. Motyw Księgi w kulturach Zachodu i Wschodu, 30 godzin
Księga jest jednym z głównych toposów kreujących wyobrażenia o świecie w kulturach wielu
społeczności, dlatego tematem głównym konwersatorium będzie recepcja motywu Księgi w różnych
kulturach. Poddamy analizie różnorodne formy przedstawiania motywu Księgi w tekstach kultury
pochodzących z różnych okresów historycznych, z twórczości religijnej i świeckiej. Przyjrzymy się
sposobom przedstawiania toposu książkowego w kulturach: mezopotamsko-babilońskiej, antycznej,
staroegipskiej, nordyckiej, hinduskiej, buddyjskiej, judaistycznej, chrześcijańskiej i w islamie.
W wielu religiach motyw Księgi jest ważnym elementem systemu wierzeń i praktyk religijnych,
dlatego zastanowimy się rolą motywu Księgi w systemie wierzeń i praktyk kulturowych. Zastanowimy się
nad rolą Księgi w rytuałach związanych z jej czytaniem jak i nad metaforycznymi i symbolicznymi
wyobrażeniami i znaczeniami motywu książkowego. Następnie przyjrzymy się świeckim wersjom ksiąg
boskich i świętych w formach ksiąg magicznych i kultowych. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie o
przyczyny poszukiwania Księgi poza religią.
Jednym z celów konwersatorium jest praktyka lektury fragmentów różnych ksiąg świętych,
boskich, magicznych i kultowych w celu prześledzenia bogactwa wyobrażeń Księgi. Poza lekturą
fragmentów tekstów świeckich i religijnych przyjrzymy się także zmieniającej się roli motywu Księgi w
praktykach kulturowych współczesnych twórców i odbiorców popkultury.
2. Dr Anetta Bogusława Strawińska
Język w mediach elektronicznych. Zjawiska, tendencje, główne kierunki rozwoju, 30 godzin
Tematyka:
1. Od puryzmu językowego do laseferyzmu. Postawy użytkowników współczesnej polszczyzny wobec
języka.
2. Grzeczność językowa. Estetyka słowa.
3. Brutalizacja języka publicznego. Zjawisko dewulgaryzacji wulgaryzmów.
4. Seksizm językowy – o relacjach między językiem, społeczeństwem i jednostkowymi zachowaniami
użytkowników współczesnej polszczyzny.
5. Feminizm a język. Lingwistyka feministyczna.
6-7. Język kampanii-język normalki. Geneza i ewolucje nowomowy.
8. Stereotyp językowy jako strategia komunikacyjna. Strategie wykorzystywania gier językowych.
9-10. Internet jako nowe medium komunikowania społecznego.
11. Blog jako środek autopromocji w komunikacji masowej. Analiza internetowych wypowiedzi i
działań na podstawie wybranych blogów.
12. Camp – nowy sposób komunikacji medialnej.
13-14. Glamour – etymologia i historia zjawiska. Językowy obraz pokolenia glamour.
15. Pozawerbalne komunikaty językowe. Funkcja magiczna języka.
3. Prof. Irena Matus
Specyfika wielokulturowości Podlasia, 30 godzin
Podlasie to obszar posiadający wiele atutów kulturowych, które są wynikiem burzliwej historii,
charakterystycznej dla obszarów pogranicza. To teren, gdzie od wieków stykały się kultury dwóch
cywilizacji, wschodniej i zachodniej, osiedlała się ludność polska i ruska, chłopi oraz drobna szlachta. Na
przestrzeni stuleci nawarstwiały się wpływy kultury żydowskiej, niemieckiej, rosyjskiej, swoje piętno
odcisnęła także społeczność tatarska. W wyniku przenikania kultur powstał barwny krajobraz kulturowy
Podlasia. Szeroko pojęta wielokulturowość obecna była w kulturze tradycyjnej, mieszczańskiej,
szlacheckiej, zarówno w dziedzictwie materialnym jak i duchowym. Wizytówką Podlasia jest
wielokulturowość w wymiarze wieloetnicznym i wieloreligijnym. Dziś specyfiką tą zachwycają się,
odwiedzający region, turyści krajowi i zagraniczni, stąd warto ją poznać bliżej.
4. Dr Monika Kostaszuk-Romanowska
Oblicza islamu, 30 godzin
Konwersatorium pomyślane jest jako forma spotkania ze współczesną kulturą islamu. Poza przedstawieniem
podstawowych zagadnień, które ją identyfikują, w trakcie cyklu zajęć zaplanowano dyskusje nad
zjawiskami obyczajowymi i społecznymi charakterystycznymi dla krajów tego kręgu kulturowego. Zestaw
tematów obejmuje takie problemy, jak rola religii w kulturze islamskiej, status kobiety i dziecka, model
małżeństwa i rodziny, a także problem zderzenia kultur, a więc kwestia konfrontacji islamu z kulturą
zachodnią i procesem globalizacji. Punktem wyjścia do analizy przeobrażeń dokonujących się dziś w
społeczeństwach islamskich będą teksty źródłowe i materiały filmowe.
II r. I st. – opisy warsztatów sem. letni 2016/17
(jedne zajęcia do wyboru, zapisy w sekretariacie kulturoznawstwa do 20 lutego)
1. Prof. Irena Matus
Warsztaty etnograficzne
Podlasie to obszar niezwykle ciekawy dla badacza kultury tradycyjnej, zwłaszcza ze względu na
wielokulturowość. Specyfika kulturowa tworzyła się na przeciągu stuleci pod wpływem oddziaływania
wielu nacji i religii. Czynniki te ukształtowały bogate dziedzictwo kultury tradycyjnej, materialnej i
duchowej, nacechowane archaizmami, widocznymi zwłaszcza w roku obrzędowym, folklorze muzycznym.
W kalendarzu ludowym zachowały się liczne pozostałości pounickie oraz elementy charakterystyczne dla
obszaru pogranicza. Pierwsze, terenowe badania etnograficzne na Podlasiu prowadzone były w XIX wieku.
Pracowali tu między innymi Zygmunt Gloger, Józef Jaroszewicz, Celestyn Breń, Michał Fedorowski.
Ekspedycje naukowe podjęto dopiero w drugiej połowie ubiegłego stulecia i dotyczyły głównie
miejscowych gwar. W XX i na początku XXI wieku badania etnograficzne prowadziły tu poszczególne
osoby, zarówno profesjonaliści jak i amatorzy, część zebranego materiału została opublikowana. Na
Podlasiu wyjątkowo długo utrzymywała się kultura tradycyjna, będąca wynikiem zacofania gospodarczego i
gospodarki naturalnej. Proces jej zaniku rozpoczął się w latach 60. XX wieku. Negatywny wpływ na jej
zachowanie wywarło zjawisko wyludniania się wsi w pasie wschodnim regionu. Potencjalnych
informatorów jest już coraz mniej, jednak badacz kultury tradycyjnej wciąż ma szansę poznać ją z relacji
osób, którym dawne zwyczaje były codziennością.
2. Dr Tomasz Adamski
Warsztaty filmowe
Warsztaty filmowe mają na celu nauczyć studentów jak zrobić film przy użyciu lustrzanki cyfrowej.
Warsztaty zaczynają się od kwestii teoretycznych (plany filmowe, przysłona, czas naświetlania, czułość
matrycy, ISO, praca ze statywem, głębia ostrości itd.) poprzez kwestie praktyczne czyli: samodzielne
pisanie scenariusza, filmowanie, montaż. W trakcie realizacji zajęć studenci podzieleni są na mniejsze grupy
w których na zaliczenie przedmiotu będą pracować nad stworzeniem etiudy filmowej (scenariusz, zdjęcia,
postprodukcja).
3. Mgr Krzysztof Paliński
Warsztaty dziennikarskie
Czy nowe media to koniec „tradycyjnego” dziennikarstwa?
Czy media społecznościowe zastąpiły
dziennikarstwo? Komu służą dziennikarze? Czy jest możliwe demokratyczne społeczeństwo bez
dziennikarzy?
Czy każdy może być dziennikarzem? Standardy informacji dziennikarskiej wg. BBC. Jak pisać, by być
czytanym, mówić by być słuchanym lub oglądanym?
Warsztat będzie rozmową na te tematy. Będziemy czytać, rozmawiać, pisać i poprawiać.
Zapraszam
Krzysztof Paliński