Komentarz do Ordynacji podatkowej
advertisement
Komentarz do Ordynacji podatkowej Art. 8 Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Płatnikiem jest podmiot, którego przepis prawa podatkowego zobowiązuje do obliczenia i pobrania u podatnika podatku i wpłacenia pobranego podatku organowi podatkowemu. Płatnik jest więc podmiotem któremu przekazana zostaje część uprawnień organu podatkowego, w szczególności co do prawidłowego obliczenia i pobrania podatku. Uprawnienia, w które zostaje wyposażony płatnik, są co do istoty rzeczy jego zobowiązaniem wobec organu podatkowego. W żadnym razie nie można uznać że są to zadania zlecone z zakresu administracji. Płatnik nie ma uprawnień do rozstrzygania spraw tak jak organ podatkowy i w formie przewidzianej dla organu podatkowego, a jego działanie nie wszczyna postępowania podatkowego. Co najwyżej możemy tu mówić o zleceniu przez organ wykonania pewnych czynności materialno-technicznych w oparciu o obowiązujące przepisy prawa bądź decyzje konstytutywne organu podatkowego. Jednakże należy mocno podkreślić, że to nie organ decyduje o nałożeniu na dany podmiot obowiązków związanych z funkcją płatnika, a wystąpienie przesłanek określonych w ustawie. Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa z dnia 24 grudnia 2002 r.1, płatnikom przysługuje wynagrodzeniez z tytułu terminowego wpłacania podatków, wynoszące 0,3% kwoty podatków pobranych przez płatników na rzecz budżetu państwa. I. Obowiązki płatnika. Obliczenie należnego podatku u podatnika płatnik dokonuje na podstawie zobowiązania podatkowego ciążącego na podatniku. Jest to więc czynność rachunkowa dokonywana w oparciu o ustawy podatkowe. Pobranie podatku to faktyczne odebranie należnego świadczenia wcześniej prawidłowo obliczonego. W tym miejscu najlepiej widać, że płatnik dysponuje kwotą świadczenia osoby trzeciej, w związku z czym tak istotne jest właściwe uregulowanie odpowiedzialności płatnika. Ostatnim obowiązkiem ciążącym na płatniku jest wpłacenie pobranego podatku właściwemu organowi podatkowemu we właściwym terminie. Właściwość organu i terminu wynikają z przepisów prawa podatkowego. II. Źródła obowiązku płatnika. W odróżnieniu od unormowań dotyczących osoby podatnika ustawodawca dopuszcza możliwość nakładania obowiązków związanych z funkcją płatnika także aktami normatywnymi niższego rzędu, o czym świadczy użyty przez ustawodawcę termin „przepisy prawa podatkowego”, któremu słowniczek wyrażeń komentowanej ustawy (patrz art. 3) nadaje jednoznaczne znaczenie. Wydaje się, że wbrew poglądom przyjętym w doktrynie, ustawodawca świadomie dopuścił tego typu rozwiązanie ze względu na charakter działań płatnika. Jest to oczywiście swego rodzaju obowiązek ciążący na podmiocie, ale wynikające z niego czynności rachunkowe i faktyczne nie kształtują nowej sytuacji prawnopodatkowej a jedynie ułatwiają działalność organów podatkowych. Z reguły też są to czynności wynikające z innych obowiązków rachunkowych ciążących na danym podmiocie. 1 Dz. U. z 2002 r., Nr 240, poz. 2065. Art. 9 Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Inkasentem jest podmiot, którego przepis prawa podatkowego zobowiązuje do: a) pobrania u podatnika podatku b) wpłacenia pobranego podatku organowi podatkowemu. Uprawnienia, w które zostaje wyposażony inkasent, są co do istoty rzeczy jego zobowiązaniem wobec organu podatkowego. Inkasentem może być podmiot pozostający w obrocie cywilnoprawnym taki jak osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. I. Obowiązki inkasenta. Inkasent zobowiązany jest do pobrania i wpłacenia pobranego podatku. Pobranie podatku to faktyczne odebranie należnego świadczenia. Wpłacenie pobranego podatku właściwemu organowi podatkowemu we właściwym terminie polega na faktycznym uregulowaniu świadczenia należnego organowi podatkowemu. Właściwość organu i terminu wynikają z przepisów prawa podatkowego. II. Źródła obowiązku płatnika. Pomimo pominięcia w komentowanym artykule dokładnego określenia źródła obowiązków inkasenta, należy przyjąć przez analogię rozwiązania przyjęte przez ustawodawcę w stosunku do płatnika. Obowiązki związane z funkcją płatnika wynikają z przepisów prawa podatkowego. Wydaje się, że z braku jednoznacznego upoważnienia w ustawie nie jest możliwe dopuszczenie nakładania obowiązków wynikających z funkcji inkasenta w drodze umownej. Tezę tę potwierdza wyrok NSA z dnia 6 września 2007 r. (sygn. akt I FSK 1192/06), w którym sąd wskazał, że „inkasent jest podmiotem stosunków podatkowoprawnych, wykonującym zadania z zakresu administracji publicznej. Jest zobowiązany do wykonywania czynności w interesie publicznoprawnym. Obowiązek wykonywania funkcji inkasenta powstaje zawsze i wyłącznie na skutek zaistnienia okoliczności, z którymi przepis prawa łączy powstanie takiego obowiązku. Tym samym nałożenie obowiązku poboru podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu oraz sprecyzowanie zakresu tego obowiązku nie może nastąpić w drodze umownej”.
