Wydział Prawa i Administracji Jednostka organizacyjna US: Katedra Prawa Rzymskiego, Historii Prawa i Doktryn Polityczno-Prawnych Kierunek: Prawo Rodzaj studiów: studia jednolite magisterskie KOD Przedmiotu: 10.0V27K02 Tryb studiów Nazwa przedmiotu: Historia powszechna prawa Rok Semestr Rodzaj zajęć: Liczba godzin I I, II wykłady 30 stacjonarne niestacjonarne Punkty ECTS: Typ przedmiotu Język wykładowy 5 K obowiązkowy polski Prowadzący przedmiot Wymagania wstępne: Znajomość historii powszechnej oraz wiedzy o społeczeństwie na poziomie szkoły średniej; na tym samym poziomie zdolność do samodzielnej pracy ze źródłami i literaturą przedmiotu Cele przedmiotu: 1.Celem zajęć z przedmiotu Historia powszechna prawa jest przedstawienie w kontekście historycznym instytucji prawa publicznego tworzących ustrój państwa oraz instytucji prawa sądowego. W ramach prowadzonych zajęć studenci poznają m. in. organizację, kompetencje i wzajemne relacje poszczególnych organów państwa, które funkcjonowały w różnych okresach historycznych oraz ewolucję podstawowych instytucji materialnego i formalnego prawa karnego, cywilnego, familijnego i spadkowego. 2. Zadaniem zajęć jest umożliwienie studentom dostrzeżenia związków pomiędzy obecnie obowiązującymi instytucjami prawa, a tymi obowiązującymi dawniej, dzięki czemu uzyskają umiejętności i kompetencje w postaci: - zdolności posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu historii prawa, - analizy wydarzeń i procesów historycznych dokonujących się w prawie, - dostrzegania ewolucji urządzeń prawnych, - porównywania instytucji prawnych obowiązujących w różnych państwach na przestrzeni dziejów. 3. Wiedza wyniesiona z zajęć da studentom sposobność pełniejszego zrozumienia istoty współczesnego państwa i prawa. 4. Celem dydaktycznym zajęć jest też wykształcenie u studentów umiejętności samodzielnej pracy intelektualnej, a także potrzebnej w pracy prawnika systematyczności, rzetelności i spolegliwości. Metody dydaktyczne: wykład, ćwiczenia, samodzielna praca z tekstem prawnym i prawniczym, krytyka źródeł. Treści merytoryczne przedmiotu: 1.Geneza państwa i prawa – różne teorie dotyczące pochodzenia państwa (m.in. teorie naturalnego rozwoju, podboju, umowy społecznej czy rozpadu wspólnoty rodowej). 2. Państwo i prawo w starożytnym Egipcie i Mezopotamii. 3. Państwo i prawo w starożytnych Atenach i Sparcie. 4. Ustrój państwa rzymskiego w okresie monarchii, republiki i cesarstwa. 5. Istota i charakter państwa i prawa w okresie feudalnym (monarchia patrymonialna, stanowa i absolutna we Francji, Anglii, Niemczech i w Rosji). 6. Ideologiczne podstawy nowoczesnego konstytucjonalizmu. 7. Podstawowe zasady konstytucyjne: suwerenność Narodu, podział lub jednolitość oraz przedstawicielski charakter władz (ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej) – ich wybór, organizacja i kompetencje, jednolity lub złożony(federalny) charakter państwa, państwo prawa, pozycja jednostki w państwie i ochrona praw człowieka i obywatela – ich geneza i kształt w wybranych ustrojach konstytucyjnych Francji (1791, 1793, 1799, 1814, 1875), Stanów Zjednoczonych (1787), Niemiec (1919) i Anglii (tzw. konstytucja w znaczeniu materialnym). 8. Geneza, systematyka i zasady nowożytnych kodyfikacji prawa cywilnego i karnego (Landrecht pruski – 1794, Kodeks Napoleona – 1804, Austriacki Kodeks Cywilny – 1811, Niemiecki Kodeks Cywilny- 1896, Francuski Kodeks Karny – 1810, Niemiecki Kodeks Karny – 1871, Rosyjski Kodeks Karny – 1903). 9. Geneza, systematyka i zasady nowożytnych kodyfikacji procedury karnej i cywilnej (Francuska Procedura Cywilna – 1806, Rosyjska Ustawa Postępowania Karnego 1864). 10. Geneza i zasady cywilnego i karnego prawa angielskiego. Forma i warunki zaliczenia: : egzamin pisemny – opisowe odpowiedzi na trzy otwarte pytania w czasie 45 minut, pytanie 1 – państwo i prawo w Starożytności, pytanie 2 – prawo publiczne, pytanie 3 – prawo prywatne Literatura podstawowa: 1. K. Krasowski, M. Krzymkowski, K. Sikorska-Dzięgielewska, J. Walachowicz, Historia ustroju państwa, wydanie drugie poprawione, Ars boni et aequi, Poznań; 2. A. Gulczyński, B. Lesiński, J. Walachowicz, J. Wieworowski, Historia państwa i prawa. Wybór tekstów źródłowych, Wydanie drugie poprawione i zmienione, Ars boni et aequi, Poznań; 3. G. Bałtruszajtys, J. Kolarzowski, M. Paszkowska, K. Rajewski, Wybór źródeł do historii prawa sądowego czasów nowożytnych, LIBER, Warszawa 1996; 4. M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, wydanie VII zmienione, PWN, Warszawa 1994; 5. B. Lesiński, W. Rozwadowski, Historia prawa, PWN, Poznań 1980; 6. T. Maciejewski, Historia powszechna ustroju i prawa, C.H. Beck, Warszawa 2000; 7. M. Wąsowicz, Historia ustroju państw Zachodu, zarys wykładu, LIBER Warszawa 1998. Literatura uzupełniająca: 1.M. Morabito, D. Bourmaud, Historia konstytucyjna i polityczna Francji (1789-1958), Białystok 1996; 2. A. Pułło, Ustroje państw współczesnych, LexisNexis, Warszawa 2006; 3. Podstawy materialne państwa. Zagadnienia historyczno-prawne, red. D. Bogacz, M. Tkaczuk, Szczecin 2006; 4. F. Ryszka, Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Wrocław 1985; 5. H.J. Berman, Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, Warszawa 1995;