Elektryczne symbole graficzne

Zabezpieczenie przed porażeniem prądem elektrycznym
Do porażenia prądem elektrycznym dochodzi na skutek przepływu prądu przez ciało
człowieka. Poszczególne części ciała mają różny opór elektryczny, który stanowi przeszkodę
na drodze prądu i ogranicza jego przepływ. Oporność ciała zależy od:







napięcia dotykowego (przy napięciu >100V skóra nie stanowi oporu),
oporności wewnętrznej (drogi przepływu prądu – najniższa oporność jest na drodze
ręce – plecy oraz dwie ręce – stopa lub dwie stopy – ręka, nieco wyższa na drodze
ręka – stopa lub ręka – ręka),
natężenia i częstotliwości prądu,
czasu trwania rażenia,
siły docisku przewodnika do naskórka,
temperatury i wilgotności skóry (mokra skóra = mniejszy opór),
wielkości powierzchni kontaktowych.
WARTOŚCI GRANICZNE (BEZPIECZEŃSTWA) DLA PARAMETRÓW PRĄDU:
Napięcie robocze:
bezpieczne napięcie robocze (dla normalnej pracy urządzenia elektrycznego):
- dla prądu stałego:
- dla prądu zmiennego
do 50 [V]
do 25 [V] ( 30 [V] )*
(*) - w zależności od źródła
napięcie robocze mogące być już niebezpieczne (w pewnych warunkach):
- dla prądu stałego:
- dla prądu zmiennego
od 50 [V]
od 25 [V]
do 100 [V]
do 60 [V]
powyższe warunki zależą od:
– indywidualnej wrażliwości organizmu na prąd (płeć, stan zdrowia, wiek),
– rodzaju izolacji (jaki materiał, jego rozmiary),
– wilgotności (wilgoć = łatwiejsze porażenie)
niebezpieczne napięcie robocze:
- dla prądu stałego:
- dla prądu zmiennego
od 100 [V]
od 60 [V]
Natężenie prądu elektrycznego:
Na podstawie badań i doświadczeń określono górne granice natężenia prądu, powyżej
których osoba porażona nie jest już w stanie samodzielnie uwolnić się spod działania napięcia:
- dla prądu zmiennego wartość ta to ok. 10 ÷ 12 [mA] ( 0,01 ÷ 0,012 [A] )
dla kobiety – 10.5 [mA] dla mężczyzny – 16 [mA]
- dla prądu stałego wartość ta jest wyższa – ok. 30 [mA] – prąd ten jest
bezpieczniejszy ze względu na występowanie
przy porażeniu zjawiska tzw. „odrzucania”.
SKUTKI PORAŻEŃ PRĄDEM ELEKTRYCZNYM:
1. fizyczne – oparzenia, martwice i zwęglenia, bolesne skurcze mięśni (czasem tak
silne, że prowadzą do zwichnięć i złamań!),
2. chemiczne – elektroliza krwi i płynów fizjologicznych (szok elektrolitowy),
3. biologiczne – zaburzenia wzroku, słuchu i zmysłu równowagi, zatrzymanie
oddechu, zatrzymanie krążenia krwi, utrata przytomności, natychmiastowa śmierć.
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU PORAŻENIA:
Widząc osobę którą razi prąd elektryczny postępuj wg
poniższych wskazówek:
1) Jeśli to możliwe natychmiast wyłącz zasilanie!
(wyciągnij wtyczkę z sieci, wyłącz włącznik).
2) Jeśli nie da się wyłączyć zasilania to uwolnij porażonego spod działania napięcia izolatorem (np. kijem
drewnianym). Zadbaj o własne bezpieczeństwo – nie
dotykaj gołymi rękoma osoby, którą razi prąd !!! (patrz rysunek powyżej).
3) Natychmiast wezwij pomocy dorosłych lub wezwij służby medyczne (tel. 999, kom. 112).
4) Do przybycia pogotowia udzielaj poszkodowanemu pomocy przedlekarskiej
(jeśli konieczne – sztuczne oddychanie, masaż serca, okrycie kocem, opieka).
ZABEZPIECZENIE PRZED PORAŻENIAMI PRĄDEM ELEKTRYCZNYM:
Instalacje elektryczne zabezpiecza się na trzy sposoby poprzez:
a) uziemianie gniazd elektrycznych (np. w kuchniach, łazienkach)
b) zerowanie gniazd elektrycznych (np. w kuchniach przy sieciach el. starego typu)
c) obniżanie napięcia znamionowego w sieci elektrycznej (np. pływalnie, kopalnie)
Zależnie od przeznaczenia urządzenia elektryczne są tak chronione, aby ciała obce i woda nie
mogły się do nich dostać, wpływając na ich
funkcję. Na ich obudowach umieszcza się znaki:
– I stopień ochrony – urządzenie przyłącza
się z przewodem ochronnym (pralki, lodówki,
żelazka elektryczne, mikrofalówki)
– II stopień ochrony – urządzenie ma izolację ochronną zabezpieczającą przed przebiciem na obudowę (radia, telewizory, magnetowidy, magnetofony, roboty kuchenne,
miksery, młynek do kawy, wiertarki elektryczne ręczne, lutownice transformatorowe)
– III stopień ochrony – urządzenia są zasilane przez transformator bezpieczeństwa
o obniżonym napięciu do 24 V. Przez to zapobiega się pojawieniu niedopuszczalnego
wysokiego napięcia dotykowego przy uszkodzeniu izolacji. Napięcie ochronne stosuje
się w szczególnie zagrożonych strefach, np. przy oświetleniu pływalni.