CURRICULUM VITAE

Powiatowy konkurs
„Biologiczno-chemiczny omnibus”
Imię i nazwisko...................................................
Instrukcja dla ucznia:
DROGI UCZNIU!
Otrzymujesz test składający się z dwóch części, pierwsza część zawiera 25 zadań, a druga 4 zadania
sprawdzające Twoje osiągnięcia z chemii i z biologii. Uważnie czytaj każde zadanie i udziel poprawnej
odpowiedzi zgodnie z poleceniem. W przypadku zadania wymagającego obliczeń wykonaj je na arkuszu
w wolnym miejscu. Wybraną odpowiedź zakreśl krzyżykiem przy odpowiednim wariancie odpowiedzi. W
przypadku, gdy się pomylisz otocz kółkiem błędną odpowiedź i postaw krzyżyk we właściwej rubryce.
Czas przeznaczony na napisanie testu to 90 minut.
Życzymy powodzenia!
Część I
Zadanie 1 (0-1)
Wskaż poprawną odpowiedź.
Które stwierdzenie jest prawdziwe?
A. Białka pełnią w organizmach żywych głównie funkcje energetyczne.
B. Reakcją charakterystyczną dla białek jest próba akroleinowa.
C. Dla białek charakterystyczna jest reakcja ksantoproteinowa.
D. W skład wszystkich białek wchodzą takie pierwiastki jak: C,H,O,S,N,P,Fe.
Zadanie 2 (0-1)
W trzech probówkach znajduje się białko jaja kurzego. Do probówki I dodano
stężony kwas azotowy(V), do probówki II- roztwór chlorku sodu, a probówkę III
ogrzano.
HNO3
I
NaCl
II II
III
X
Białko jaja
Wskaż poprawne dokończenie zdania.
Nieodwracalne ścięcie białka nastąpiło w probówce/probówkach.
A. I,III
B. II,III
C. III
D. I
Zadanie 3 (0-3)
Przyporządkuj pojęciom oznaczonym cyframi ich opisy oznaczone literami.
1. zol
2. koagulacja
3. aminokwas
4. reakcja biuretowa
5. reakcja ksantoproteinowa
6. białko
7. denaturacja
a) reakcja charakterystyczna białek, w której
białko przyjmuje żółte zabarwienie
b) mieszanina, np. białka jaja kurzego z wodą
c) podstawowy element budowy białek
d) reakcja charakterystyczna białek, w której
białko przyjmuje barwę ciemnofioletową
e) odwracalny lub nieodwracalny proces
ścinania białka
f) nieodwracalny proces ścinania się białka
g) mieszanina, w której rozdrobnione cząstki
białka są rozpuszczone w cieczy
h) składnik organizmów zbudowany z reszt
aminokwasowych
1......., 2........, 3........., 4.........., 5........., 6..........., 7..........
Zadanie 4 (0-1)
Wyjaśnij, jakie znaczenie dla organizmów ma fakt, że białko pod wpływem soli
metali lekkich ulega wysalaniu, a nie denaturacji.
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 5 (0-2)
Na podstawie podanych obserwacji do doświadczenia uzupełnij schemat nazwą
dodanego odczynnika chemicznego i sformułuj wniosek.
Obserwacje: Pod wpływem dodanego wodorotlenku mleko przyjmuje
ciemnofioletową barwę.
Wniosek:
………………………………………….………………………
………..................................
Zaszła reakcja charakterystyczna białek
nazywana................................................
Zadanie 6 (0-1)
Wskaż poprawną odpowiedź.
W dwóch naczyniach znajdują się próbki różnych substancji w postaci białego
proszku. Którą parę substancji można rozróżnić za pomocą kropli jodyny.
A. Kredę i mąkę
B. cukier i sól
D. mąkę pszenną i chleb
C. sól i kredę
Zadanie 7 (0-2)
Ułóż równanie reakcji hydrolizy. Podaj warunki zachodzenia reakcji. Podpisz
substraty i produkty.
C6H12O6/ C12H22O11/ H2O/ C6H12O6,
…................... + …...................
…...................
….................... + …..................
Zadanie 8 (0-2)
Przyporządkuj informacje (a-h) odpowiednim sacharydom (A-C). Wstaw znak X
w odpowiednie miejsce.
A. monosacharydy
B. disacharydy
C. polisacharydy
a) Grupa związków chemicznych, do których
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
należy substancja o wzorze C6H12O6
To m.in. fruktoza i glukoza
Są zbudowane z H, C, O
Ulegają reakcjom hydrolizy
Mogą być produktami procesu
fotosyntezy
Mają słodki smak
Stanowią materiał zapasowy roślin
To substancje o wzorze ogólnym
(C6H10O5)n
A/
B/
C
A/
A/
A/
A/
B/
B/
B/
B/
C
C
C
C
A/
A/
A/
B/
B/
B/
C
C
C
Zadanie 9 (0-1)
Oblicz stosunek masy węgla do masy wodoru oraz do masy tlenu w sacharozie.
Zadanie 10 (0-4)
Zaznacz znakiem X zastosowania (a-f) sacharydów o podanych nazwach.
Zastosowanie
a) Produkcja tworzyw sztucznych
b) Produkcja papieru
c) Produkcja etanolu
d) Słodzenie potraw
e) Produkcja materiałów wybuchowych
f) Konserwacja żywności
Glukoza
Sacharoza
Skrobia
Celuloza
Zadanie 11 (0-1)
Wyjaśnij jaką rolę pełni błonnik w organizmie człowieka.
…..................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Zadanie 12 (0-3)
Uzupełnij poniższy tekst tak aby zdania były prawdziwe. Zaznacz litery
przyporządkowane odpowiednim wyrażeniom.
Tłuszcze A/ B są najczęściej stałe, a tłuszcze A/ B płynne. Nieliczne
wyjątki to masło kakaowe i tran. Tłuszcze zarówno stałe , jak i płynne,
C/ D
w wodzie, ale C/ D w rozpuszczalnikach organicznych. Ze względu na budowę
cząsteczki wyróżnia się tłuszcze nienasycone E/ F i nasycone E/ F
A. Roślinne
E. Oleje
B. Zwierzęce C. rozpuszczają się D. nie rozpuszczają się
F. Smalec
Zadanie 13 (0-3)
Napisz równanie reakcji otrzymywania trioleinianu glicerolu.
Zadanie 14 (0-2)
Witaminy pełnią rolę regulacyjną. Ich brak lub nadmiar w organizmie może być
przyczyną choroby.
Przyporządkuj witaminom nazwy chorób wpisując odpowiednie ich cyfry do
tabeli.
a) witamina C
1- szkorbut
5- anemia
b) witamina D
2- krzywica
6- beri-beri
c) witamina K
3- kurza ślepota
d) witamina B1
4- słaba krzepliwość krwi
a)
b)
c)
d)
Zadanie 15 (0-1)
Jakiego pierwiastka chemicznego niezbędnego dla organizmu człowieka dotyczy
poniższy opis?
Występuje głównie w roślinach strączkowych, orzechach, pestkach dyni i
czekoladzie. Należy do makroelementów. Ma pozytywny wpływ na układ
nerwowy i prace serca. Jego niedobór powoduje zaburzenia koncentracji,
niekontrolowane drgania mięśni i migrenę.
Opis dotyczy.............................................................................
Zadanie 16 (0-2)
Podkreśl pierwiastki, które są bardzo toksyczne dla organizmu człowieka.
Wapń/ kadm/ rtęć/ sód/ arsen/ tor/ żelazo/ antymon/ fluor
Zadanie17 (0-1)
Zaznacz prawidłową definicje makroelementów oraz ich przykłady.
A. Makroelementy to pierwiastki chemiczne występujące w organizmie
w niewielkich ilościach, np. miedź, żelazo, cynk
B. Makroelementy to pierwiastki chemiczne występujące w organizmie
w większych ilościach, np. potas, sód, siarka, magnez
C. Makroelementy to pierwiastki chemiczne występujące w organizmie
w ilościach śladowych, np. potas, sód, siarka, magnez
D. Makroelementy to pierwiastki chemiczne występujące w organizmie
w większych ilościach, np. miedź, żelazo, fluor, cynk
Zadanie 18 (0-1)
Wyjaśnij dlaczego nie powinno zaparzać się herbaty razem z cytryną?
…..................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Zadanie 19 (0-1)
Ile wiązań peptydowych zawiera
cząsteczka:
CH3
NH
CH
CH3
CO
NH
CH
CH3
CO
NH
CH
CH3
CO
NH
CH
NH
CH3
CH3
Odpowiedź.....................................
Zadanie20 (0-3)
Do podanych funkcji białek dopisz odpowiedni przykład białka, który pełni daną
funkcję, wybierając z poniższych.
miozyna, hemoglobina, ferrytyna, kolagen, rodopsyna, pepsyna, insulina
a) funkcja transportowa..........................................
b) funkcja motoryczna...........................................
c) funkcja budulcowa............................................
Zadanie21 (0-3)
Masa cząsteczkowa pewnego węglowodoru nienasyconego wynosi 42u, a
zawartość procentowa węgla 85,7%. Podaj wzór sumaryczny oraz nazwę tego
związku.
Obliczenia:
………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………............................................................
Wzór:…………………………………………….
Nazwa:…………………………………..
Zadanie22 (0-1)
Połącz wzory strukturalne cukrów z ich nazwami wpisując odpowiednią cyfrę
przy nazwie cukru.
A. glukoza …...
B. celuloza …....
C. sacharoza.......
1.
3.
2.
Zadanie23 (0-2)
Udowodnij, że alkohole mają szkodliwy wpływ na organizm człowieka, zaproponuj
odpowiednie doświadczenie:
opis
doświadczenia:............................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
wniosek: …...................................................................................................................
Zadanie24 (0-4)
Rozwiąż chemograf. Podaj nazwy otrzymanych produktów oraz zapisz równania
reakcji 1-4.
A-............................
H2O
karbid
B-............................
A+B
1
C-............................
H2
2
H2O
C
3
D
CH3COOH
4
E+F
D-...........................
E-...........................
F-...........................
1).........................................................................................................................
2).........................................................................................................................
3).........................................................................................................................
4) ….....................................................................................................................
Zadanie25 (0-4)
Podaj wzory sumaryczne oraz strukturalne związków:
A. 1,2-dichloropropanu
B. 1,1,2,2-tetrajodoetanu
wzór sumaryczny
A.
B.
wzór strukturalny
Część II
Zadanie 1(0-4)
W dwóch probówkach znajduje się eten i heksan. Mając do dyspozycji wodę
bromową, oranż metylowy i mieszaninę nitrującą zaprojektuj doświadczenie
pozwalające na odróżnienie etenu od heksanu:
a) wybierz odpowiednie odczynniki
b) narysuj schemat doświadczenia
c) zapisz przewidywane obserwacje
d) napisz wnioski wynikające z doświadczenia
a) odczynniki:
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
b) schemat doświadczenia:
c) obserwacje:
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………......................................................
d) wnioski:
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………...................................................
Zadanie 2 ( 0-2)
Napisz z wykorzystaniem wzorów półstrukturalnych związków organicznych
równanie reakcji otrzymywania dipeptydu o skróconej nazwie Ala- Ala, wiedząc, że
alanina (Ala) jest kwasem 2-aminopropanowym o wzorze:
Zadanie 3 (0-2)
Napisz wzory pólstrukturalne i podaj nazwy związków, z jakich można otrzymać w
bezpośredniej syntezie ester o wzorze C2H5COOCH3.
Nazwa…………………………………
Nazwa…………………………………
Zadanie 4 (0-3)
Na podstawie opisu doświadczenia napisz obserwacje, nazwę reakcji oraz w jakim
celu się ją stosuje.
Opis : Przygotowano dwie parownice. W pierwszej umieszczono kilka kropli oleju
roślinnego, a w drugiej kilka kropli mineralnego oleju silnikowego. Obie parownice
ogrzewano w płomieniu palnika. Sprawdzano zapach wydzielających się
substancji.
Obserwacje: …............................................................................
….............................................................................
Nazwa reakcji: ...........................................................................
Cel reakcji: ….............................................................................
Brudnopis