Owady należą do gromady stawonogów. To

• Owady należą do gromady stawonogów. To najliczniejsza
grupa zwierząt.Szacowana ilość gatunków wynosi ok. 1
miliona.Są to zwierzęta różnych środowisk ; lądowego ,
wodnego i powietrznego. Były pierwszymi zwierzętami,
które posiadły umiejętność aktywnego lotu. Rozmiary
ciała owadów wahają się od 0,25 mm do ponad 350
mm.Ciało owada składa się z trzech części :
głowy,tułowiu i odwłoku. W Polsce do najliczniej
reprezentowanych rzędów owadów należą:motyle
,chrząszcze, i muchówki. Dużą grupę stanowią owady
przenoszące choroby pasożytnicze, bakteryjne i
wirusowe. Nauka zajmująca się owadami to entomologia.
Głowa,tułów i odwłok
•
•
•
Głowa- składa się z dwóch
części:
mózgowej, która podobnie jak u
zwierząt wyższych np.
kręgowców osłania mózg i
odchodzące od niego nerwy.
twarzowej, gdzie mieszczą się
narządy gębowe.
•
•
Tułów-to drugi (od przodu) odcinek
ciała, składający się z trzech – mniej
lub bardziej zlanych ze sobą –
segmentów. Składa się z
przedtułowia, śródtułowia i
zatułowia. Na każdym segmencie
występuje para odnóży, a na
śródtułowiu i zatułowiu obecna jest
także para skrzydeł (owady
uskrzydlone).
Odwłok-u owadów składa się w
rozwoju embrionalnym
maksymalnie z 12 segmentów,
których liczba w późniejszych
stadiach ulega redukcji do liczb
charakterystycznych dla pewnych
rzędów. U skoczogonków jest
najmniej (6).
•
•
•
•
•
•
•
Typy odnóży:
kroczne
muchy
pszczoły
osy
mrówki
większość chrząszczy
•
turkuć podjadek
•
•
•
•
•
•
pływak żółtobrzeżek
pluskolec pospolity
•
•
pewne gatunki chrząszczy
karaczany
•
ważki
prostoskrzydłe
pchły
niektóre gatunki chrząszczy
Typy odnóży
• Rozwój owadów od jaja do
postaci dorosłej
(imago)obejmuje serię
złożonych przemian (cykl
życiowy), obejmujących
także przeobrażenie czyli
metamorfozę. Wyróżnia się
dwa typy przeobrażenia:
zupełne i niezupełne.
•
•
Typowy przebieg metamorfozy
zupełnej obserwuje się u motyli,
chrząszczy, chruścików,
muchówek i błonkówek.
Składają się na nią cztery stadia
rozwojowe: jajo,larwa,
poczwarka i osobnik dorosły.
Stadia pośrednie nie są w tym
wypadku podobne do owada
dorosłego.
Przeobrażenie niezupełne – w
cyklu życiowym występują trzy
stadia rozwojowe. Pośrednim
stadium rozwojowym jest tylko
larwa (zazwyczaj kilka różnych
stadiów larwalnych, różniących
się wielkością), przypominająca
morfologicznie postać dorosłą.
Rozwój niezupełny
• Przeobrażenie niezupełne (półprzeobrażenie): a) jajo;
b,c) larwy; d) postać dojrzała
Rozwój zupełny
• Przeobrażenie zupełne : a) jaja; b,c,d) larwy;
e) poczwarka; f) postać
dojrzała (motyl)
Kilka gatunków owadów
występujących w Polsce
Biedronkowate
•
•
•
•
Rodzina obejmująca niewielkie chrząszcze o owalnym,
wypukłym ciele. Przeszło 5,5 tysiąca gatunków na całym
świecie, w Polsce ok. 80.
Żywią się mszycami, dlatego wykorzystywane są w
biologicznym zwalczaniu tych szkodników. Mnożą się
bardzo szybko i mogą dawać 2-4 pokolenia rocznie.
Zimują owady dorosłe. W tym celu potrafią gromadzić
się setkami, a nawet tysiącami w różnych miejscach pod ziemią, w budynkach czy pod korą drzew. Czułki
biedronek są przeważnie krótkie lub bardzo krótkie.
Mają 8-11 członów, często na ich końcach występuje
buławka. W aparacie gębowym charakterystyczne są
głaszczki szczękowe o kształcie toporków. Głowa
szeroka, wchodzi w przedplecze. Zaniepokojone larwy
lub dorosłe chrząszcze wydalają poprzez stawy nóg
hemolimfę o żółtym zabarwieniu, która ma trujące
właściwości.
Jednym z przedstawicieli jest biedronka - owad o
długości ok. 6 mm, pokryty czerwonymi lub
pomarańczowymi pokrywami skrzydłowymi,
nakrapianymi kontrastowymi plamkami. Biedronki
odżywiają się owadami roślinożernymi, są zatem z
punktu widzenia człowieka pożyteczne.
W Polsce najpospoliciej występuje biedronka
siedmiokropka.
•
•
Paź królowej (Papilio machaon) –
gatunek owada. motyl dzienny o
żółtym ubarwieniu skrzydeł z
czarnymi i niebieskimi wzorami,
zamieszkujący całą Europę, Azję i
północną Afrykę. Uważany za jednego
z najpiękniejszych owadów, przez co
stał się cennym łupem dla
kolekcjonerów.
Jedno pokolenie na północy Europy
rozwija się między czerwcem, a
sierpniem. Podczas gorącego lata, na
południu kontynentu występują z
reguły dwie, a w północnej Afryce
nawet trzy generacje. Dojrzały motyl
żyje kilka tygodni, ginie zwykle po
złożeniu i zapłodnieniu jaj. Imago
pobiera mało pokarmu, zjada małe
ilości nektaru i rosy. Zdarza się, że paź
królowej siada na solniskach czy
odchodach zwierzęcych, aby pobrać
substancje mineralne.
Jelonek Rogacz
•
Jeden z największych chrząszczy w
Polsce, należy do rodziny
jelonkowatych. Jest barwy
ciemnobrązowej. Osiąga 6 cm długości
(bez żuwaczek). Żuwaczki samca są
potężnie rozwinięte i wydłużone,
przypominające kształtem poroże
jelenia - stąd polska i łacińska nazwa
gatunku. Larwa jelonka ma postać
pędraka, żyje w zmurszałym drewnie
lub ziemi, żywiąc się szczątkami
organicznymi, niekiedy podgryza
korzonki roślin, nie wyrządzając
większych szkód. Rozwój larwy trwa
cztery lata; po tym okresie
przepoczwarcza się ona w ziemi.
Stadium poczwarki trwa zaledwie parę
tygodni, lecz już w pełni wykształcone
chrząszcze pozostają w ziemi aż do
następnej wiosny.
•
•
•
•
występująca na całym świecie rodzina owadów z
rzędu muchówek. Znanych jest ponad 40 rodzajów i
ok. 3,5 tys. gatunków komarów.
Komarowate związane są ze środowiskiem
wodnym, ponieważ w cyklu rozwojowym komarów
larwy żyją w wodach. Komarowate są bardzo
rozpowszechnione, występują od Arktyki po rejony
tropikalne. Osobniki dorosłe latają wieczorami w
dużych chmarach nad podmokłymi łąkami, w
pobliżu jezior, stawów i rzek. Jedne gatunki
wybierają zacienione przybrzeża, inne znowu
oświetlone, wolne przestrzenie wodne.
Dorosłe komary mają aparat gębowy kłująco-ssący.
Samice tych owadów ssą krew zwierząt
stałocieplnych, ponieważ do rozwoju jaj wymagają
odżywiania się krwią określonych gatunków
zwierząt. Natomiast samce żywią się nektarem
kwiatów.
Samice komarów przywabia zwiększone stężenie
dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz
kwas mlekowy i inne składniki potu.
Mucha Domowa
•
•
Rodzina owadów z rzędu muchówek
żyjących na całym świecie. Na całym
świecie opisano dotychczas ok. 4 000
gatunków należących do ponad 100
rodzajów.
Większość gatunków nie jest
synantropijna. Niektóre dorosłe mogą
być drapieżnikami, żywić się krwią,
rozkładającym mięsem, zwierzęcym
potem czy też pewnymi produktami
roślinnymi. Mogą przyciągać je różne
substancje jak cukier, brud, pot, łzy i
krew. Larwy żyją w różnych
środowiskach takich jak rozkładające
się rośliny, sucha i mokra ziemia,
gniazda owadów i ptaków, słodka
woda i padlina. Mogą być drapieżne,
kałożerne lub zjadać zgniliznę.
• Larwa paź królowej