Załącznik do Uchwały Rady Miejskiej w Radomiu Nr …
advertisement
Załącznik do Uchwały Rady Miejskiej w Radomiu Nr 308/2012 AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE GMINY MIASTA RADOMIA NA LATA 2006 - 2016 Radom, marzec 2012 1 SPIS TREŚCI 1. OCENA AKTUALNEGO STANU SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH ZAOPATRZENIA MIASTA RADOMIA W PALIWA I ENERGIĘ ……………………………………………………………….…………. 3 1.1 Bezpieczeństwo techniczne …………………………………………………………………………. 3 1.2 Bezpieczeństwo paliwowe …………………………………………………………………………… 4 1.3 Bezpieczeństwo rynkowe i ekonomiczne …………………………………………………………. 4 1.4 Bezpieczeństwo ekologiczne i oddziaływanie systemów energetycznych na środowisko ….... 5 2. PROGNOZY ZAOPATRZENIA NA PALIWA I ENERGIĘ W PRZYSZŁOŚCI ………………………..7 3. PODSTAWOWE REKOMENDACJE DO STRATEGII ZAOPATRZENIA MIASTA RADOMIA W PALIWA I ENERGIĘ ……………………………………………………………………………………. 8 3.1 Zasada zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej Miasta Radomia ……………….8 3.2 Zapewnienie bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta Radomia w paliwa i energię …………… 11 3.3 Wypełnienie krajowych i międzynarodowych przepisów prawnych i zobowiązań traktatowych 12 3.4 Poprawa środowiska naturalnego i zmniejszanie wpływu systemów energetycznych na środowisko …………………………………………………………………………………………….12 3.5 Aktywizacja społeczno-gospodarcza ………………………………………………………………13 4 PODSTAWOWE KIERUNKI DZIAŁAŃ ………………………………………………………………….14 4.1. Modernizacja systemu ciepłowniczego …………………………………………………………….14 4.1.1 Źródła ciepła ………………………………………………………………………………………… 14 4.1.2 System dystrybucji ciepła ………………………………………………………………………… 15 4.1.3 Węzły ciepłownicze……………………………………………………………………………………15 4.1.4 Promocja dla systemu ciepłowniczego ………………………………………………………….. 16 4.1.5 Budowa spalarni odpadów …………………………………………………………………………16 4.1.6 Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu ……………………………………… 17 4.2 Modernizacja systemu gazowniczego ……………………………………………………………19 4.3 Modernizacja systemu elektroenergetycznego …………………………………………………. 20 4.4 Budowanie koalicji i partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej Miasta Radomia ………………………………………………………………………………………21 4.5 Realizacja programu poprawy jakości powietrza w mieście ………………………………….21 4.6 Budowa i realizacja programu poprawy efektywności wykorzystania nieodnawialnych i zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii ……………………………………………………24 2 OCENA 1. AKTUALNEGO STANU SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH ZAOPATRZENIA MIASTA RADOMIA W PALIWA I ENERGIĘ Poniżej oceniono bezpieczeństwo zaopatrzenia w paliwa i energię w czterech aspektach: Bezpieczeństwo techniczne, Bezpieczeństwo paliwowe, Bezpieczeństwo rynkowe. 1.1 Bezpieczeństwo techniczne Bezpieczeństwo techniczne systemów: ciepłowniczego, elektroenergetycznego i gazowniczego aktualnie i w najbliższych latach należy uznać za dobre lub dostateczne. W systemie ciepłowniczym źródła ciepła mają dostateczną moc cieplną, ok. 320 MW ich stan techniczny pozwala na zaspokojenie maksymalnego zapotrzebowania ciepła w okresie minimalnych temperatur zewnętrznych w czasie sezonu grzewczego, określanego na ok. 293 MW według zamówionej mocy przez odbiorców i na ok. 260 - 270 MW wg rzeczywistego, szczytowego zapotrzebowania na moc w źródłach ciepła (sezon grzewczy 2005/2006). Sieci ciepłownicze są stopniowo modernizowane i nie stwarzają zagrożeń w ciągłości dostawy ciepła do odbiorców. Duża rozległość sieci dystrybucyjnej zapewnia powszechność dostępu do sieci dla większych odbiorców ciepła. W systemie elektroenergetycznym sieci są dobrze skonfigurowane i znajdują się w dobrym stanie technicznym. Istnieją duże, ponad 50% rezerwy w głównych stacjach transformatorowych zasilania miasta i stanowią potencjalne zasoby na zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania przez nowych odbiorców i większego udziału tzw. „czystej energii” przez istniejących odbiorców. Istnieje potrzeba poprawy stanu technicznego sieci niskiego napięcia i zwiększenia zdolności zasilania dla nowych potrzeb odbiorców w śródmieściu miasta. W systemie gazowniczym istnieje dobrze rozwinięta sieć średnio i niskoprężna. Duże rezerwy w stacjach redukcyjnych I i II stopnia pozwalają na podłączenie nowych odbiorców. Miejskie sieci gazownicze, zwłaszcza rozdzielcze śródmieścia są zdekapitalizowane i wymagają renowacji. Stan obecny marzec 2012 r. System ciepłowniczy Zainstalowana moc cieplna na koniec roku 2011 wynosi 319,8 MW. Moc zamówiona na 31.12.2011 r. wynosi 294,78 MW. RADPEC eksploatuje ogółem 159,3 km sieci, w tym 57 % to sieci w nowoczesnej technologii preizolowanej. W/g oceny RADPEC stan techniczny źródeł ciepła uznaje za dobry. Miejska sieć ciepłownicza obejmująca zarówno węzły jak i rurociągi jest w stanie technicznym dobrym. 3 System elektroenergetyczny Zużycie energii elektrycznej przez odbiorców Rejonu Energetycznego Radom wynosiło ogółem w roku 2009 - 258.420,442 MWh, natomiast w roku 2011 - 279675,803 MWh. Prognozy zużycia sieciowych nośników energii dla Miasta radomia przewidywały w wybranym scenariuszu B „Pasywnym” w roku 2010 zużycie ogółem energii elektrycznej w wysokości 563.000 MWh/rok. Z przedstawionych informacji przez Rejon Energetyczny Radom, nie wynika, iż istnieją zagrożenia dla zachowania bezpieczeństwa pracy systemu elektroenergetycznego obecnie i w przyszłości. System gazowniczy Istnieją rezerwy w stacjach redukcyjnych. Qnom podstawowych stacji wynosi 40.000 m³/h przy zamówionej mocy w roku 2011 – 32.877 m³/h. Wg informacji Mazowieckiej Spółki Gazowniczej stan techniczny urządzeń i sieci dystrybucyjnej jest prawidłowy i jest na bieżąco monitorowany. 1.2 Bezpieczeństwo paliwowe Bezpieczeństwo paliwowe zaopatrzenia Miasta Radomia jest podobne jak bezpieczeństwo energetyczne Polski. System ciepłowniczy praktycznie w całości oparty jest na krajowych dostawach węgla. W systemie elektroenergetycznym na terenie Miasta Radomia nie ma znaczących wytwórców energii elektrycznej. Dostawy pochodzą z krajowego systemu elektroenergetycznego, którego źródła zasilania również praktycznie w całości bazują na węglu kamiennym i brunatnym. Istotnym krokiem w kierunku dalszego bezpieczeństwa energetycznego zasilania Miasta Radomia w energię elektryczną byłaby produkcja energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu przez kogenerację posadowioną na terenie miasta. Bezpieczeństwo paliwowe systemu gazowniczego Miasta Radom dzieli losy bezpieczeństwa gazowego Polski. Stan obecny Bezpieczeństwo paliwowe systemu ciepłowniczego, elektroenergetycznego i gazowniczego nie uległo zmianie i jest identyczne jak w roku 2005, a w najbliższym czasie nie przewiduje się zmian. 1.2 Bezpieczeństwo rynkowe i ekonomiczne System ciepłowniczy po przejęciu na własność Elektrociepłowni Radom i sieci ciepłowniczych Miasta Radom przez spółkę RADPEC S.A. jest skonsolidowany i jego pozycja konkurencyjna na rynku ciepła sieciowego jest niezagrożona. Średnia cena ciepła, netto dla odbiorców zasilanych z systemu ciepłowniczego wynosi od ok. 36 zł/GJ i jest niższa od cen w większości większych 4 przedsiębiorstwach ciepłowniczych o mocy zamówionej powyżej 50 MW zrzeszonych w Izbie Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie - Regionalny Oddział w Lublinie. Dostawa ciepła sieciowego do odbiorców po cenie od ok. 40 – 46 zł/GJ brutto (w zależności od grupy taryfowej, do której zakwalifikowany jest dany odbiorca) jest konkurencyjne w stosunku do indywidualnych systemów zaopatrzenia w energię (np. z kotłowni gazowej, olejowej i pieca akumulacyjnego zasilanego energią elektryczną). Daje to szansę na ustalenie długoterminowej strategii modernizacji systemu ciepłowniczego. Miasto Radom jest dominującym właścicielem RADPEC S.A. i może prowadzić politykę i działania na rzecz łagodzenia monopolistycznej pozycji RADPEC S.A. na rynku i ochrony konsumentów ciepła przed nadmiernym i nieuzasadnionym ekonomicznie wzrostem cen na ciepło sieciowe. System elektroenergetyczny w Polsce jest według aktualnej polityki energetycznej konsolidowany. Dyrektywy UE oraz Ustawy i Rozporządzenia krajowe zdążają do liberalizacji rynku energii elektrycznej. Aktualnie Miasto Radom ma mały wpływ na relacje rynkowe i ceny energii elektrycznej, jednak kształtują się one na korzystnym poziomie (średni koszt roczny energii elektrycznej, brutto dla gospodarstw domowych zasilanych z ZEORK na tle kosztów w innych przedsiębiorstwach elektroenergetycznych jest jednym z niższych). Wspólny monitoring i partnerstwo z dostawcami energii elektrycznej na lokalny rynek może dać Miastu Radom szansę na właściwy wpływ na rozwój rynku energii elektrycznej i kształtowanie się cen energii elektrycznej. System gazowniczy w Radomiu jest częścią krajowego systemu. Należy liczyć na liberalizację rynku gazu ziemnego w Polsce pod presją Dyrektywy UE, jednakże w najbliższych latach nie należy liczyć się ze spadkiem cen na gaz w wyniku rosnącej konkurencji dostawców. Wprost przeciwnie sytuacja geopolityczna i skoncentrowanie źródeł gazu u kilku producentów w świecie będzie wywoływać presję na wzrost cen gazu dla odbiorców. W Radomiu korzystnie kształtuje się średni koszt jednostkowy zakupu 1 mn3 gazu ziemnego dla odbiorców zasilanych z Mazowieckiej Spółki Gazownictwa na tle pozostałych spółek gazowniczych, jednakże obecnie różnice pomiędzy cenami gazu ziemnego w spółkach gazowniczych są niewielkie. Stan obecny Wzrost cen paliw i materiałów powoduje również wzrost cen w Radomiu. Cena ciepła wzrosła względnie do ceny roku poprzedniego: rok 2009 – 114,6 %; rok 2011 – 110,31 %. Wzrost ceny ciepła w Radomiu na tle wskaźników inflacji w latach 2001 – 2011 wynosił 23,2 % przy wzroście inflacji 31,9 %. Ceny ciepła są zatwierdzane i sprawdzane przez Urząd Regulacji Energetyki. 1.4 Bezpieczeństwo ekologiczne i oddziaływanie systemów energetycznych na środowisko Na podstawie raportu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie pt. „Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2004 r.” obszar Miasta Radomia zakwalifikowano do strefy o klasie C co oznacza, że w strefie tej poziom zanieczyszczeń chociaż jednej substancji 5 przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji. Ponadto klasa strefy C otrzymana w wyniku rocznej oceny jakości powietrza wymaga, zgodnie z art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska, stworzenia dla danej strefy Programu Ochrony Powietrza (POP), który pokazuje sposoby i wymusza działania mające na celu doprowadzenie w określonym czasie do nie przekraczania poziomów dopuszczalnych, monitorowania tych poziomów za pomocą pomiarów wysokiej jakości w celu sprawdzenia skuteczności działania powstałych programów naprawczych. Strefy zaliczone do klasy C wymagają określenia obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji oraz opracowania programu ochrony powietrza. Poziom zanieczyszczeń SO2 w Radomiu w odniesieniu do innych miast w województwie mazowieckim jest stosunkowo wysoki, przy czym najwyższe wartości stężeń dwutlenku siarki występują w sezonie grzewczym. W okresie letnim, gdy paliwa w gospodarstwach domowych spalane są jedynie na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej, poziomy stężeń SO 2 są niskie. W Radomiu możemy zaobserwować wartość stężenia dwutlenku azotu nieco wyższą od średniej dla województwa na co wpływ ma niewątpliwie emisja tego zanieczyszczenia ze środków transportu (emisja liniowa). W przypadku pyłu PM10 uśrednione stężenie pyłu dla Radomia stanowi 73% poziomu dopuszczalnego. Bez wątpienia na wielkość stężenia średniorocznego pyłu wpływa sezon grzewczy, związany z większą emisją pyłu, bowiem w sezonie zimowym ilość dni z przekroczeniem poziomu dopuszczalnego dla stężeń dobowych jest znacznie wyższa, natomiast latem przekroczenia występują sporadycznie. Na taki stan środowiska największy wpływ ma niska emisja, która ma dominujący udział w przypadku niemal wszystkich substancji szkodliwych w emisji całkowitej. Tak duży udział emisji ze źródeł rozproszonych emitujących zanieczyszczenia w wyniku bezpośredniego spalania paliw na cele grzewcze i socjalno-bytowe w mieszkalnictwie oraz w sektorach handlowo-usługowym i przemysłu, nie powinien być wielkim zaskoczeniem. Rodzaj i ilość stosowanych paliw, stan techniczny instalacji grzewczych oraz, co zrozumiałe, brak układów oczyszczania spalin, składają się w sumie na wspomniany efekt. W porównaniu do systemów rozproszonych oddziaływanie sieciowych systemów energetycznych na środowisko jest niewielkie, co zostało opisane poniżej: System ciepłowniczy Pomimo większego udziału źródeł ciepła wchodzących w skład systemu ciepłowniczego i składających się na tzw. wysoką emisję jedynie w przypadku SO2, NOx i CO2 poziom emisji z tych pierwszych źródeł jest porównywalny z emisją rozproszoną (niska emisja). Ładunki zanieczyszczeń ze żródeł wysokiej emisji są wyprowadzane do atmosfery na znacznej wysokości, co dodatkowo czyni je przyjaznymi dla środowiska. 6 System gazowniczy Emisja związana z systemem gazowniczym związana głównie wykorzystaniem gazu na cele grzewcze stanowi marginalny udział w całkowitej emisji zanieczyszczeń. System elektroenergetyczny Na terenie miasta nie występują źródła, w których jest wytwarzania energia elektryczna. Biorąc pod uwagę powyższe zapisy bezpieczeństwo ekologiczne i oddziaływanie systemów energetycznych na środowisko w najbliższych latach należy uznać za dobre, za wyjątkiem rozproszonych systemów zaopatrzenia w energię (niska emisja) cechujących się negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Wynika stąd, że wszelkie działania zmierzające do poprawy jakości powietrza w Radomiu powinny w pierwszej kolejności dotyczyć likwidacji niskiej emisji. Stan obecny W roku 2009 Gmina Miasta Radomia opracowała „ Program Obniżania Niskiej Emisji ”, który przewiduje likwidację kotłów komorowych – węglowych i podłączenie tych obiektów do sieci ciepłowniczej lub gazowej ewentualnie zastosowanie ogrzewania elektrycznego. Program został przyjęty przez Radę Miejską w Radomiu Uchwałą nr 510/2009 z dnia 20 kwietnia 2009 roku i nadal obowiązuje. Bezpieczeństwo ekologiczne i oddziaływanie systemów energetycznych na środowisko obecnie jest takie jak w roku 2006, a poprawa nastąpi po zredukowaniu programu Obniżenia Niskiej Emisji. 2 PROGNOZY ZAOPATRZENIA NA PALIWA I ENERGIĘ W PRZYSZŁOŚCI W niniejszym opracowaniu przyjęto scenariusze rozwoju zgodnie z „Założeniami do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Radomia” (1999) z uwzględnieniem aktualnego poziomu zużycia sieciowych nośników energii oraz przedłużeniem trendu do 2025 zgodnie z wytycznymi zawartymi w Polityce Energetycznej Polski do 2025 roku przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 roku. Prognozuje się, że rozwój społeczno-gospodarczego Radomia do 2025r. będzie odbywać się w zakresie następujących scenariuszy: Scenariusz A ”OSTRZEGAWCZY”: stabilizacji społeczno-gospodarczej miasta, w której dąży się do zachowania istniejącej pozycji i stosunków społeczno-gospodarczych miasta. 7 Scenariusz B „PASYWNY”: umiarkowany rozwój społeczno-gospodarczy miasta ukierunkowany na dążenie do powtórzenia historycznych ścieżek rozwoju krajów Unii Europejskiej z tempem nieco wyższym niż mniej rozwinięte kraje Unii (Portugalia, Hiszpania, Grecja). Scenariusz C „AKTYWNY”: dynamiczny rozwój społeczno-gospodarczy miasta, ukierunkowany na wykorzystanie wszelkich powstających z zewnątrz możliwości rozwojowych; globalizacja gospodarcza, rynki finansowe, nowoczesne technologie jak również silne stymulowanie i wykorzystanie wewnętrznych sił sprawczych. Tempo rozwoju społeczno-gospodarczego miasta winno być większe od historycznej ścieżki rozwoju krajów Unii Europejskiej (w odpowiednim przedziale dochodów na mieszkańca). Biorąc pod uwagę powyższe scenariusze w przypadku energii elektrycznej i gazu sieciowego przewiduje się wzrost zużycia w perspektywie do 2025 r. Jeśli chodzi o ciepło sieciowe to we wszystkich scenariuszach przewiduje się spadek zużycia a spowodowany głównie racjonalizacją użytkowania ciepła przez odbiorców (spółdzielnie mieszkaniowe, przemysł itp.). Jako scenariusz referencyjny przyjęto, że miasto będzie się rozwijać zgodnie ze scenariuszem B z uwagi na największe prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Stan obecny W stosunku do roku 2006 nastąpił wzrost zużycia gazu sieciowego i energii elektrycznej. Jeżeli chodzi o ciepło sieciowe to wszystkie scenariusze przewidywały spadek zużycia w perspektywie do roku 2025. W rzeczywistości zamówiona moc cieplna pozostaje na tym samym poziomie: w roku 2006 – 293 MW; w roku – 2009 288,94 MW; w roku 2011 – 294,78 MW. Powyższe wynika z podłączenia do sieci ciepłowniczej nowych odbiorców. 3 PODSTAWOWE ZAOPATRZENIA REKOMENDACJE MIASTA DO RADOMIA STRATEGII W PALIWA I ENERGIĘ 3.1 Zasada zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej Miasta Radomia Wobec nasilających się wyzwań: potrzeby ochrony klimatu ziemi i zobowiązań traktatowych redukcji emisji gazów cieplarnianych nie nadążania podaży paliw węglowodorowych (ropa naftowa, gaz ziemny) za rosnącym zapotrzebowaniem świata na energię 8 pogarszającego się światowego bezpieczeństwa dostaw paliw ze źródeł skoncentrowanych w niebezpiecznych politycznie rejonach świata, rosnących cen paliw i energii na rynkach światowych istnieje potrzeba nie tylko perspektywicznych, ale od zaraz działań na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej świata, krajów, regionów, miast i gmin. Dla miasta Radomia zasady te w krótko (do 3 lat) i średnioterminowym (5 do 10 lat) horyzoncie mogą być realizowane przez: zwiększenie efektywności energetycznej wytwarzania i dostawy sieciowych nośników energii ze źródeł zlokalizowanych na terenie Miasta Radomia. Kierunkowe przedsięwzięcia to: zbudowanie i eksploatacja źródeł skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej, zwiększenie sprawności istniejących źródeł – kotłów wytwarzania ciepła w systemie ciepłowniczym, zmniejszenie strat energii elektrycznej i ciepła w przesyle i dystrybucji ciepła sieciowego, efektywne energetycznie i ekonomicznie zarządzanie systemami energetycznymi, w tym ciepłowniczymi dla zapewnienia usług energetycznych odbiorców po możliwie najniższych kosztach i maksymalnej sprawności energetycznej wykorzystania paliw i energii, stopniowej transformacji dotychczasowego zakresu i jakości serwisu dystrybutorów i przedsiębiorstw obrotu energią z dostawy i sprzedaży energii i ciepła na rzecz serwisu usług energetycznych – zapewnienia standardów i pożądanego komfortu i jakości ogrzewania pomieszczeń, przygotowania ciepłej wody, oświetlenia, napędów itp., Stan obecny - Zbudowanie i eksploatacja źródeł skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. RADPEC prowadzi działania w zakresie wybudowania w Radomiu „ Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych dla Regionu Radomskiego ‘’. Planowana instalacja ma wykazać się wysoką efektywnością energetyczną, tj. powyżej 0,65 i być wybudowana jako ciepłownia kogeneracyjna. RADPEC finansuje prace w zakresie opracowania koncepcji nadbudowy istniejących źródeł ciepła, układem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. - Zwiększenie sprawności istniejących źródeł. RADPEC do roku 2009 pozyskał fundusze strukturalne UE w ramach działania 4.5 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, które zostały przeznaczone na modernizacje kotłów WR 25, Ciepłownia „Południe” – 6 jednostek kotłowych, Ciepłownia „Północ” – 2 jednostki. Uzyskano poprawę wskaźnika Sprawności – Południe 87,3 %; Północ – 86,3 %. Istnieje możliwość dalszego poprawiania wskaźnika sprawności. 9 - Zmniejszenie strat ciepła w przesyle. Straty ciepła w przesyle wykazują nieznaczną tendencję spadkową – przy stałym wzroście powierzchni wymiany ciepła spowodowanym zmianą długości sieci /2006 – 144,1 km; 2011 – 159,3 km/, bezwzględne straty ciepła nie wzrosły. Dalsza wymiana sieci tradycyjnej na preizolowaną zmniejszy straty ciepła. - Efektywne energetycznie i ekonomicznie zarządzanie systemami energetycznymi po możliwie najniższych kosztach, jest obecnie i w przyszłości aktualne i konieczne do realizacji. - Stopniowa transformacja dotychczasowego zakresu i jakości serwisu dystrybutorów na rzecz serwisu usług energetycznych. RADPEC w ramach tzw. czynności dodatkowych świadczy usługi w zakresie wdrażania indywidualnych charakterystyk pracy instalacji CO/CCW: oferowana jest usługa okresowej zmiany parametrów CCW. W celu wykonania dezynfekcji termicznej w ramach zwalczania Bakterii Legionella Pneumophilia. Spółka służy doradztwem technicznym w wydawaniu warunków technicznych, weryfikuje projekty techniczne. zwiększenia efektywności wykorzystania energii przez odbiorców przemysłowych, komunalnych, usługowych i gospodarstw domowych Miasta Radomia. Kierunkowe przedsięwzięcia to: powszechna edukacja i doradztwo dla potencjalnych inwestorów w zakresie termomodernizacji i energooszczędnych technologiach w budynkach i w małych i średnich przedsiębiorstwach przez serwis internetowy, tworzenie i realizacja programów zmniejszenia kosztów i zużycia energii w budynkach gminy stosownie do możliwości budżetu i oferty funduszy pomocowych, inspirowanie i pomoc grupom użytkowników energii dla tworzenia i realizacji ich własnych programów wykonawczych, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w bilansie paliw i energii Miasta Radomia. Kierunkowe przedsięwzięcia to: powszechna edukacja i doradztwo właścicieli budynków oraz małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie efektywnego i rozsądnego ekonomicznie wykorzystania OZE w budynkach, dokonanie inwentaryzacji potencjalnych OZE w mieście i powiecie oraz oceny ekonomicznego wykorzystania tych źródeł w produkcji ciepła i energii elektrycznej, tworzenie programów wykonawczych dla stosownych grup celowych, wykorzystując systemowe mechanizmy prawne i finansowe promocji OZE. Stan obecny Kierunkowe przedsięwzięcie dotyczące zwiększenia efektywności wytwarzania energii przez odbiorców oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie paliw są w dalszym ciągu aktualne i takie będą w najbliższych latach. Zmiana zachowań społeczeństwa wymaga dłuższego czasu przekazywania informacji i ich ciągłego ponawiania. 10 3.2 Zapewnienie bezpieczeństwa zaopatrzenia Miasta Radomia w paliwa i energię Trwały i zrównoważony rozwój gospodarki i społeczeństwa Radomia wymaga zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego zaopatrzenia miasta Radomia w paliwa i energię. W strategii miasta Radomia zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego zaopatrzenia w paliwa i energię będzie realizowane przez: utrzymanie decydującego udziału we własności i nadzorze Miasta Radomia nad spółką Ciepłowniczą RADPEC S.A. Ma to zapewnić kompromis między potrzebami modernizacji systemu ciepłowniczego a stabilizacją czy umiarkowanym wzrostem cen ciepła dla odbiorców, oparcie się na krajowej dostawie paliw, czyli węglu kamiennym jako głównym paliwie w produkcji ciepła w systemie ciepłowniczym, wspólnym monitoringu zmian na rynku ciepła, energii elektrycznej i gazu ziemnego przez UM Miasta i głównych dostawców sieciowych nośników energii oraz wcześniejszego rozpoznania zagrożeń, stworzeniu platformy współpracy głównych podmiotów systemów energetycznych w formie np. powstania i funkcjonowania Komitetu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Radomia. Stan obecny - Utrzymanie decydującego udziału we własności i nadzorze Miasta Radomia nad spółką ciepłowniczą RADPEC S.A.: Udział Miasta Radomia we własności obecnie wynosi 99,12 %, natomiast w radzie nadzorczej spółki liczącej sześć osób – cztery osoby są powoływane przez Prezydenta Miasta Radomia. Zmiany w tym zakresie nie są przewidywane. - Oparcie się na krajowej dostawie paliw: RADPEC obecnie stosuje jako paliwo węgiel kamienny pochodzący w 100 % z polskich kopalń. Rozważane jest zastosowanie jako paliwa odpadów komunalnych pochodzących z regionu radomskiego. - Wspólny monitoring na rynku ciepła: Prezydent Miasta Radomia powołał w roku 2009 – Zespół ds. Energetyki, który na bieżąco ocenia stan energetyki w Radomiu oraz ocenia zagrożenia w przyszłości i przedstawia najlepsze propozycje nowych instalacji w mieście w tym OZE. Członkowie zespołu są pracownikami różnych spółek energetycznych co stwarza platformę współpracy pomiędzy nimi na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Radomia. 11 3.3 Wypełnienie krajowych i międzynarodowych przepisów prawnych i zobowiązań traktatowych Gmina Miasto Radom i inne podmioty znajdzie się w najbliższych 3 latach w otoczeniu nowych i rozwijanych przepisów prawnych i zobowiązań traktatowych promujących rozwój zrównoważony gospodarki energetycznej miasta. Są to między innymi: Dyrektywa UE o efektywności energetycznej budynków i krajowa odnośna ustawa, Dyrektywa UE o promocji skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej i jej nowe umocowanie w Ustawie – Prawo Energetyczne i stosownych Rozporządzeniach wykonawczych, Dyrektywa UE i Ustawa o handlu uprawnieniami na emisję gazów cieplarnianych, Dyrektywa UE (w fazie legislacyjnej) o serwisie usług energetycznych, Dyrektywa UE i krajowe Ustawy dostosowawcze o rozwoju odnawialnych źródeł energii i biopaliwach. Działaniem Gminy Miasta Radomia będzie: upowszechnianie rozwiązań prawnych i mechanizmów wykonawczych wśród podmiotów miasta, stworzenie i realizacja programu wprowadzenia Dyrektywy i Ustawy o efektywności energetycznej, w tym etykietowania energetycznego budynków użyteczności publicznej, wspieranie podmiotów, potencjalnych wnioskodawców do funduszy pomocowych, w formie szkoleń, informacji i wprowadzania przedsięwzięć i programów tych podmiotów do strategicznych i wykonawczych dokumentów planistycznych Miasta Radomia. Stan obecny W miesiącu styczniu 2012 roku zostały zebrane dane dotyczące budynków szkół i placówek oświatowych będących w zarządzaniu Wydziału Edukacji, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Radomiu. Informacje dotyczące stanu technicznego budynku, zużycia ciepła, energii elektrycznej i gazu są obecnie analizowane, a wnioski będą stanowiły podstawę działań zmierzających do poprawy efektywności energetycznej w budynkach. Działania wyżej wymienione powinny objąć wszystkie budynki użyteczności publicznej w Radomiu. 3.4 Poprawa środowiska naturalnego i zmniejszanie wpływu systemów energetycznych na środowisko Podstawowymi działaniami inspirowanymi lub realizowanymi przez Gminę Miasto Radom będą: Koordynacja planów zagospodarowania przestrzennego, założeń i planów zaopatrzenia w energię i programów ochrony środowiska w zakresie poprawy jakości powietrza, w tym 12 znaczącego ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza z punktowych i rozproszonych źródeł emisji (tzw. „niskiej emisji”), Inicjowanie programów stosowania bardziej „czystych” lokalnych systemów ogrzewania budynków, Edukacji i szkoleń w zakresie termomodernizacji budynków i promocji OZE Stan obecny Wdrażając „Program Obniżania Niskiej Emisji ‘’ w Radomiu realizuje się jednocześnie działania zmierzające do poprawy środowiska naturalnego. Przedstawione działania są aktualne lecz wymagają większego zaangażowania środków finansowych. 3.5 Aktywizacja społeczno-gospodarcza Priorytety Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007 – 2013 oraz Sektorowe Programy Operacyjne dają szansę małym i średnim przedsiębiorstwom oraz właścicielom budynków i obiektów mieszkaniowych, użyteczności publicznej dają szansę na: pobudzanie środków własnych inwestorów przez dotacje i niskooprocentowane pożyczki na realizację energooszczędnych i przyjaznych środowisku przedsięwzięć, rozwój lokalnych przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych przez rosnący popyt inwestycyjny, zmniejszanie kosztów usług energetycznych przez lokalną gospodarkę i społeczeństwo przez termo- i energo- modernizację i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Rolą Gminy Miasta Radom będzie pomoc w przygotowaniu dobrych wniosków o dofinansowanie z funduszy pomocowych w formie: stałego i aktualizowanego serwisu informacyjnego, organizowania szkoleń dla potencjalnych inwestorów Stan obecny Gmina Miasta Radomia na stronach internetowych udziela informacji i pomocy w przygotowaniu wniosków o dofinansowanie. Działania w w/w zakresie są aktualne. 13 4 PODSTAWOWE KIERUNKI DZIAŁAŃ 4.1 Modernizacja systemu ciepłowniczego Ze względu na ewidentne korzyści wynikające z funkcjonowania systemu scentralizowanego (m.in. elastyczność wyboru nośnika energii w źródle ciepła, jednopunktowa i kontrolowana emisja zanieczyszczeń, poniesione już nakłady inwestycyjne, większą skuteczność monitoringu i zarządzania całym systemem ciepłowniczym niż w systemie zdecentralizowanym) oraz skalę miasta rekomenduje się scentralizowany wariant dostawy i wytwarzania ciepła. Dopuszcza się jedynie możliwość budowy lokalnych kotłowni w miejscach gdzie dostawa ciepła w wariancie scentralizowanym jest nieopłacalna. Realizacja tego typu przedsięwzięć powinna być poprzedzona opracowaniem studium wykonalności inwestycji lub w przypadku kotłowni poniżej 1 MW – analizy ekonomicznej. Stan obecny System ciepłowniczy w zakresie wytwarzania ciepła i jego dostawy pozostaje scentralizowany. Do systemu podłączani są nowi odbiorcy, jak również posiadający własne kotłownie, co powoduje, ze moc zamówiona pozostaje na tym samym poziomie. 4.1.1 Źródła ciepła 1. Moc zainstalowana w Ciepłowni „Południe” i Ciepłowni „Północ” oraz kotłowniach należących do RADPEC S.A. pokrywa w całości zapotrzebowanie odbiorców ciepła w postaci gorącej wody wynoszące w 2005r. 298,7 MW. Wciąż istnieje nadwyżka mocy w źródłach ciepła (również po wyrejestrowaniu kotła WP-140), a tym samym obniżeniu mocy zainstalowanej o 140 MW i nie ma konieczności budowy nowych źródeł ciepła dla zapewnienia dostaw zamówionego przez odbiorców ciepła. Nadwyżki mocy w źródłach ciepła wynoszą ponad 38 MW i mogą być wykorzystane dla zasilania potencjalnych nowych odbiorców. 2. Stan techniczny urządzeń zainstalowanych w Ciepłowni „Południe” i Ciepłowni „Północ” można uznać za zadawalający, gdyż w pełni zaspakajają one potrzeby cieplne odbiorców oraz aktualnie obowiązujące normy emisyjne. Po 2016 roku w przypadku decyzji, co do dalszego użytkowania kotłów rusztowych w Ciepłowni „Północ” należy je wyposażyć w instalacje oczyszczania spalin. Dodatkowo w kotle WR 25-7 w ciepłowni Południe, przed 1 stycznia 2011 roku, należy zmodernizować instalację odpylania spalin. 3. Poprawa sprawności kotłów do nominalnej sprawności 90%. 4. Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (zadanie szczegółowo opisano w rozdziale 4-1-6). 14 Stan obecny Moc zainstalowana w źródłach ciepła na dzień 31.12.2011 r. wynosi 294,78 MW. Wciąż istnieje duża nadwyżka mocy w źródłach i możliwość podłączenia nowych odbiorców. - Stan techniczny urządzeń zainstalowanych w źródłach należy uznać za dobry. Przeprowadzona modernizacja ośmiu kotłów /11 zainstalowanych / spowodowała zwiększenie ich wydajności o około 3 MW każdy, sprawności do około 87 % oraz poprawy systemu oczyszczania spalin. - Poprawa sprawności kotłów – osiągnięto wyższą sprawność po przeprowadzonej modernizacji tj. około 87 %. Istnieje dalsza możliwość poprawy wskaźnika sprawności. Należy w dalszym ciągu utrzymać w mocy zasadę podłączania nowych obiektów w pobliżu istniejącej sieci ciepłowniczej. - Rezerwacja terenu dla infrastruktury ciepłowniczej powinna być prowadzona w dalszym ciągu. Węzły ciepłownicze są obecnie w 100 % węzłami wymiennikowymi, zautomatyzowanymi i opomiarowanymi. Stan techniczny węzłów jest dobry. Zwiększa się ilość węzłów, które są modernizowane w celu dostarczenia centralnej ciepłej wody. 4.1.2 System dystrybucji ciepła 1. Z uwagi na stan techniczny, rurociągi ciepłownicze wykonane w technologii tradycyjnej w kanałach ciepłowniczych, wymagają prowadzenia sukcesywnych prac remontowych związanych z doszczelnieniem sieci, izolacją termiczną oraz wymianą wydzielonych odcinków sieci na nowe wykonane w technologii preizolowanej. 2. Sieci ciepłownicze posiadają rezerwy przesyłowe, które powinny być wykorzystane do podłączenia nowych odbiorców do systemu w tym między innymi z terenów rozwojowych. Dlatego też miasto jako właściciel przedsiębiorstwa ciepłowniczego, w rejonach, gdzie istnieje sieć ciepłownicza powinno podjąć wszystkie działania umożliwiające podłączenie do istniejącej sieci ciepłowniczej. Należy przyjąć zasadę, że w przypadku budowy nowych obiektów o powierzchni użytkowej powyżej 200 m 2 w pobliżu istniejącej sieci ciepłowniczej, wydawane będą decyzje administracyjne preferujące podłączenie do sieci ciepłowniczej (szczegółowa propozycja dot. promocji dla systemu ciepłowniczego opisana została poniżej w rozdziale 4-1-4). 3. W celu zasilenia nowych odbiorców niezbędne jest, aby zarezerwować tereny dla infrastruktury związanej z dystrybucją i przesyłem ciepła sieciowego. 4.1.2 Węzły ciepłownicze Eksploatowane przez RADPEC S.A. węzły są w 100% węzłami wymiennikowymi, w pełni zautomatyzowane i opomiarowane. Wszystkie węzły ciepłownicze posiadają zabudowane urządzenia pomiarowe zużycia ciepła. 15 Stan obecny W roku 2011 RADPEC eksploatował ogółem 159,3 km sieci ciepłowniczej, w tym 57 % stanowią sieci wytworzone w technologii preizolowanej. Obecna ustabilizowana sytuacja finansowa Spółki pozwala na systematyczną modernizację sieci wykonanej w technologii tradycyjnej w kotłach ciepłowniczych, na sieci wykonane w technologii preizolowanej. Rezerwy przesyłowe obecne są i mogą być w przyszłości wykorzystywane do podłączenia nowych odbiorców. 4.1.3 Promocja dla systemu ciepłowniczego Miasto podtrzymuje przyznane w poprzednich Założeniach wsparcie dla systemu ciepłowniczego na okres obowiązywania niniejszych Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Miasta Radomia na lata 2006 – 2016. Wsparcie to będzie polegać na promocji ciepła sieciowego, a w szczególności: na prowadzeniu przez miasto wspólnie z przedsiębiorstwem ciepłowniczym akcji informacyjno – doradczej, dla odbiorcy ciepła wnioskującego o odłączenie się od sieci ciepłowniczej, przy okazji wydania pozwolenia budowlanego w zakresie zmiany systemu ogrzewania, wprowadzenie obowiązku sporządzenia uzasadnienia zawierającego powód powyższej decyzji. Niniejszy obowiązek dotyczy odbiorców o mocy zamówionej z systemu ciepłowniczego powyżej 200 kW, na pozyskiwaniu przez miasto korzystnych sposobów finansowania ze źródeł pomocowych na modernizację systemu ciepłowniczego. Stan obecny - Spółka RADPEC podłącza corocznie nowych odbiorców (zarówno obiekty nowo budowane jak i posiadające własne kotłownie) co powodowało, iż zamówiona moc w źródłach pozostawała na tym samym poziomie. - Brak odbiorców ciepła wnioskujących o odłączenie się od sieci ciepłowniczych, jednak wprowadzona zasada powinna być w dalszym ciągu zachowana. - Pozyskiwanie korzystnych sposobów finansowania ze źródeł pomocowych powinno być zachowane, ale stosowane w pierwszej kolejności przez spółkę RADPEC. 4.1.4 Budowa spalarni odpadów Budowa spalarni odpadów pracującej jako źródło energii wytwarzanej w skojarzeniu spowodowałoby zmianę konfiguracji układu źródeł ciepłowniczych w Radomiu. Jest to jednakże przedsięwzięcie kosztowne i w obecnych warunkach rynkowych trudno oczekiwać konkurencyjności utylizacji odpadów w spalarni w stosunku do składowania. Studium wykonalności opracowane przez ELSAMPROJEKT konkluduje, że aby inwestycja w instalacje energetycznego wykorzystania odpadów była wykonalna finansowo, należy brać pod uwagę instalację utylizującą odpady nie tylko z terenu Gminy Miasta Radomia i powiatu radomskiego, ale i z innych, bardziej odległych terenów. Należałoby wprowadzić 16 opłatę za przyjęcie odpadów, przynajmniej za odpady spoza Radomia, przy założeniu dofinansowania inwestycji dotacją. Jeśli inwestycja miałaby być realizowana na warunkach komercyjnych, tzn. bez dotacji, konieczne jest wprowadzenie wyższych opłat za przyjęcie odpadów, w tym również opłat za przyjęcie odpadów z terenu Radomia. Taka sytuacja mogłaby skutkować pogorszeniem konkurencyjności spalarni w stosunku do składowiska (z punktu widzenia wytwórcy / dostawcy odpadów, jako usługobiorcy). Z punktu widzenia zarządzania systemem ciepłowniczym Radomia, w kontekście spalarni, obserwuje się bardzo silny wpływ ceny ciepła na wyniki ekonomiczne inwestycji. Opcja budowy spalarni zakłada więc co najmniej pozostawienie cen ciepła na dotychczasowym poziomie. Ze względu na obowiązek zakupu energii wytwarzanej w skojarzeniu z ciepłem, można oczekiwać, że ceny energii elektrycznej będą wyższe niż ceny energii wytwarzanej w technologii kondensacyjnej, ale trudno przewidzieć, na ile, ponieważ w każdej sytuacji cena ta będzie bezpośrednio regulowana stosunkiem podaży i popytu na energię skojarzoną. Jeśli inwestycja w budowę spalarni byłaby realizowana na warunkach komercyjnych, tzn. bez dotacji, konieczne byłoby wprowadzenie wyższych opłat za przyjęcie odpadów. W niekorzystnych warunkach jakie mogą wyniknąć w trakcie realizacji inwestycji, może zaistnieć konieczność podwyżki ceny ciepła. Stan obecny Obecnie RADPEC prowadzi działanie zmierzające do wybudowania w Radomiu instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Wykonano „Ocenę Strategiczną” docelowego systemu gospodarki odpadami dla Regionu Radomskiego wraz z wielokryterialną analizą oraz ze wskazaniem optymalnego scenariusza gospodarki odpadami, optymalnej opcji technologicznej i optymalnej lokalizacji, z uwzględnieniem potrzeb dywersyfikacji źródeł energii. RADPEC w roku 2011 wykonał raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia inwestycyjnego polegającego na budowie nowej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych. W grudniu 2011 roku RADPEC złożył wniosek o wydanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych wraz z załącznikiem, którym był w/w raport. 4.1.5 Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu Spośród rozpatrywanych wariantów dotyczących produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu wynika, że jedynym wariantem, który pozwoliłby na obniżenie całkowitych rocznych kosztów wytwarzania ciepła jest budowa nowego źródła skojarzonego w oparciu o dwa turbozespoły parowe wraz z kotłami parowymi opalanymi węglem. W przypadku ceny sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu wynoszącej 136,19 zł/MWh, (średnia za 2005 r wg URE), roczne koszty wytwarzania ciepła w stosunku do stanu istniejącego spadłyby o ok. 23%. Analogicznie dla 110 zł/MWh spadek ten wyniósłby blisko 8%. Cenę „czarnej” energii na poziomie powyżej 136 zł/MWh 17 można uzyskać właściwie tylko w oparciu o indywidualny kontrakt sprzedaży (w układzie „wyspowym”). Przy obecnych cenach gazu, zważywszy również na niezbędne nakłady inwestycyjne, opcja kogeneracji w oparciu o gaz nie gwarantuje zyskowności przedsięwzięcia, chociaż uzyskanie sprawności >70% („czerwonej energii”) w skojarzeniu na bazie paliwa gazowego jest stosunkowo łatwo osiągalne. Należy również uwzględnić fakt, że dla wszystkich rozpatrywanych wariantów źródeł skojarzonych opartych na turbozespołach gazowych, nastąpiłaby znaczna redukcja ilości emitowanego do atmosfery dwutlenku węgla. Wg wspomnianego opracowania japońskiego JAIDO redukcja ta wyniesie 205 600 t/CO2/rok. Ta sytuacja mogłaby znacząco wpłynąć na opłacalność projektu, jako całości, ponieważ przyjmując ceny na rynku handlu emisjami na poziomie 10 € / tCO 2 lub 5 € / tCO2 , możliwe byłoby zmniejszenie rocznych kosztów wytwarzania o wpływy z handlu emisjami odpowiednio o 8 429 600 zł/rok przy cenie 10 € /t CO 2 lub o 4 214 800 zł/rok przy cenie 5 € /t CO2. Z punktu widzenia interesów Gminy Miasta Radomia, należałoby zatem bacznie śledzić rozwój sytuacji rynkowej w zakresie sprzedaży uprawnień do emisji CO 2. Co prawda obecnie sprzedaż uprawnień do emisji CO 2 nie poprawiłaby zasadniczo konkurencyjności „opcji gazowych” wobec „opcji węglowej”, jednakże rozwój sytuacji w tym względzie trudno jest teraz jednoznacznie prognozować. Dlatego zalecane byłoby przeprowadzenie ponownej analizy opłacalności „opcji gazowej”, po ustaleniu się cen na rynku handlu uprawnieniami do emisji CO 2. Obecnie brak jest jednoznacznie pozytywnych przesłanek dla budowy nowych jednostek pracujących w skojarzeniu, ponieważ istniejące układy kotłowe RADPEC zapewniają podaż ciepła przy akceptowalnej cenie, aczkolwiek przeprowadzona analiza kosztów wytwarzania, pokazuje, że nowe jednostki skojarzone opalane węglem byłyby nieznacznie konkurencyjne w stosunku do obecnie eksploatowanych źródeł ciepła. Różnica w ewentualnych zyskach nie uzasadnia jednakże w sposób jednoznaczny podjęcia decyzji inwestycyjnych w zakresie nowego źródła skojarzonego, jeśli uwzględnić realia w zakresie możliwej do osiągnięcia ceny za energię elektryczną (czyli ok. 110 zł/MWh). Dodatkowym problemem jest pozyskanie kapitału inwestycyjnego, a następnie obsługa kosztów kapitałowych. Koszty tej obsługi nie są obecnie możliwe do precyzyjnego prognozowania, z uwagi na brak informacji o inżynierii finansowania przedsięwzięcia. Koszty te mogą jednakże w znacznym stopniu zniwelować efekty wynikające ze zmniejszonych kosztów technicznych wytwarzania ciepła. Wkrótce zostanie wprowadzona nowelizacja ustawy Prawo energetyczne. Ma ona na celu uwzględnienie dwóch obowiązujących Dyrektyw unijnych: Dyrektywy 2004/8/WE w sprawie wspierania kogeneracji oraz Dyrektywy 2004/667/WE dotyczącej środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego. Pierwsza z nich dotyczy bezpośrednio zamierzeń w zakresie ciepłownictwa, w kontekście niniejszego „Projektu założeń”. Ponieważ w związku z wprowadzeniem do ustawy Prawo energetyczne zapisów uwzględniających te Dyrektywy należy oczekiwać nowych, korzystniejszych warunków sprzedaży energii wytwarzanej w wysokosprawnym skojarzeniu. Jednym ze skutków prawnych nowelizacji będzie objęcie obowiązkiem uzyskania i umorzenia gwarancji pochodzenia całej 18 energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnym skojarzeniu oraz spełnienie innych warunków wynikających z mechanizmów wprowadzonych do ustawy (m.in. mechanizmu gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnym skojarzeniu oraz możliwość obrotu prawami majątkowymi wynikającymi z gwarancji pochodzenia). Dlatego celowe byłoby, aby RADPEC przedstawił w określonym terminie, np. pół roku, studium możliwości lub wstępne studium finansowej wykonalności dla układu kogeneracyjnego, opalanego węglem. Symulacja obliczeniowa przedstawiona w tym studium powinna uwzględniać możliwości ekonomiczne, jakie pojawią się po wprowadzeniu opisanej nowelizacji ustawy Prawo energetyczne. Stan obecny Realizacja instalacji w/w spowoduje wytworzenie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu, w ilości ciepła potrzebnego na zaspokojenie potrzeb okresu letniego. Przyszłymi rozwiązaniami gwarantującymi bezpieczeństwo energetyczne miasta zajmuje się Zespół ds. Energetyki przy Prezydencie Miasta Radomia. RADPEC zlecił opracowanie „Wielowariantowej koncepcji dalszego rozwoju RADPEC S.A. do roku 2023” opartego o nadbudowę istniejących źródeł węglowych układem kogeneracyjnym w celu dostosowania miejskiego systemu ciepłowniczego do wymogów dyrektyw o systemie handlu uprawnieniami do Emisji gazów cieplarnianych (ETS) i o emisjach przemysłowych (IED). 4.2 Modernizacja systemu gazowniczego 1. Duże rezerwy stacji redukcyjno – pomiarowych I i II stopnia pozwalają na nowe podłączenia do systemu w zakresie jego zasięgu oraz zwiększenie liczby odbiorców na cele bytowe, grzewcze oraz technologiczne. 2. Stan techniczny miejskiej sieci gazowniczej jest w stanie zaawansowanej dekapitalizacji. Główne rurociągi, zwłaszcza rozdzielcze śródmieścia są wykonane przeważnie ze stali i wymagają renowacji w związku z zaawansowaną korozją. 3. W planach rozwoju – MSG Sp. z o.o. Oddział Gazownia Warszawska posiada zabezpieczenia finansowe na podłączenie do sieci rozdzielczej nowych odbiorców wg warunków techniczno – ekonomicznych zgodnie z ustaloną procedurą, która zakłada zwrot poniesionych nakładów po upływie 20 lat. 4. W celu zasilenia nowych odbiorców niezbędne jest, aby zarezerwować tereny dla infrastruktury związanej z dystrybucją i przesyłem gazu ziemnego. Stan obecny Istniejące rezerwy w stacjach redukcyjno – pomiarowych pozwalają na dalsze podłączenia nowych odbiorców. Rozbudowa sieci gazowej realizowana jest na podstawie Planu Rozwoju i Planu Inwestycyjnego ZG Radom, które uwzględniają m.in. potrzeby użytkowników w zaopatrzenie w paliwa gazowe. 19 Gazyfikacja nowych obszarów przez przedsiębiorstwo gazownicze jest możliwa, jeżeli zaistnieją techniczne i ekonomiczne warunki budowy odcinków sieci gazowej. W przypadku braku możliwości budowy odcinków sieci gazowych zgodnie z art. 7 pkt 1 Ustawy Prawo Energetyczne gazyfikacja może być realizowana na warunkach określonych w odrębnych umowach zawartych pomiędzy przedsiębiorstwem gazowniczym a odbiorcą. Obecnie stan techniczny urządzeń i sieci dystrybucyjnej jest prawidłowy i jest na bieżąco monitorowany. 4.3 Modernizacja systemu elektroenergetycznego 1. Duże rezerwy stacji transformatorowych, wynoszące ponad 50%, pozwalają na nowe podłączenia do systemu i zwiększenie liczby odbiorców stosujących ogrzewanie elektryczne (dotyczyć to może np. mieszkań obecnie ogrzewanych piecami węglowymi). 2. Najsłabszym ogniwem układu doprowadzającego energię elektryczną do odbiorców energii jest sieć niskiego napięcia. Ze względu na konieczność dostarczania istniejącym odbiorcom finalnym energii elektrycznej o prawidłowych parametrach należy przewidzieć gruntowną przebudowę tej sieci. Należy przewidzieć również uzbrojenie w sieć elektryczną rozległych terenów z powstającą mieszkaniową zabudową jednorodzinną, takich jak Wólka Klwatecka (Firlej), Dzierżków, czy też mniejszych, lokalnych skupisk budynków powstałych w wyniku nowego podziału i zmiany przeznaczenia gruntów. 3. Na podstawie informacji ZEORK zwiększenie zapotrzebowania mocy elektrycznej dla wyszczególnionych poniżej obszarów wymaga budowy nowych stacji transformatorowych. Są to: Wośniki, Halinów, Kierzków, Koniówka, Klwatka Szlachecka, Wólka Klwatecka, Wincentów, Rajec Szlachecki, Rajec Poduchowny oraz obszar w rejonie Al. Wojska Polskiego i ulic Kozienickiej, Żółkiewskiego i Lubelskiej. 4. Na podstawie informacji ZEORK S.A. rozwój budownictwa mieszkaniowego i obszarów usługowo – przemysłowych będzie wymagał wymiany transformatorów w GPZ Północ i ewentualnie GPZ Zamłynie, a w przyszłości budowy dwóch dodatkowych GPZ-tów (GPZ Dzierżków i GPZ Józefów). 5. W celu zasilenia nowych odbiorców niezbędne jest, aby zarezerwować tereny dla infrastruktury związanej z dystrybucją i przesyłem energii elektrycznej. Stan obecny Zużycie energii elektrycznej przez odbiorców Rejonu Energetycznego Radom, które w roku 2011 wynosiło 279 675 MWh było mniejsze niż prognozy zużycia energii elektrycznej dla miasta, które przewidywały zużycie w roku 2010 – 563.000 MWh. Istnieją w dalszym ciągu duże rezerwy pozwalające na nowe podłączenia. Brak jest informacji o zgodności lub rozbieżności przedsięwzięć realizowanych przez przedsiębiorstwo w stosunku do założeń planu zaopatrzenia w energię. Brak jest również informacji o zagrożeniach bezpieczeństwa energetycznego w podstawowych aspektach. 20 4.4 Budowanie koalicji i partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej Miasta Radomia Obowiązki i wyzwania prawne, rynkowe i społeczne wymagają koordynacji i wspólnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej i społeczeństwa obywatelskiego Miasta Radomia. Gmina Miasto Radom będzie inicjatorem i koordynatorem budowy koalicji i partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej miasta. W tym celu Gmina Miasto Radom wraz z wiodącymi podmiotami lokalnej gospodarki energetycznej prowadzić będzie następujące działania: powołanie i funkcjonowanie Komitetu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Radomia. Określi zasady jego funkcjonowania, ramowy plan pracy i zadania członków na zasadzie dobrowolnych uzgodnień, zorganizuje stowarzyszoną z Komitetem lokalną sieć partnerską i jej formy działania, składającą się z udziału zainteresowanych podmiotów jak: grupy użytkowników energii, samorządy terytorialne województwa, powiatu, gminy, przedsiębiorstwa energetyczne, instytucje finansowe komercyjne i pomocowe, instytucje naukowe, badawcze i rozwojowe, organizacje pozarządowe, firmy usługowe, producenci i sprzedawcy urządzeń, media, stworzy i zapewni funkcjonowanie wspólnego portalu internetowego np. www.eradom.pl dla prowadzenia szerokiej informacji i doradztwa w zakresie: promocji energooszczędnych przedsięwzięć, wykorzystania odnawialnych źródeł energii, aktywizacji rozproszonych podmiotów gospodarczych, w tym gospodarstw domowych na rzecz podejmowania inicjatyw i inwestycji, uczestnictwa w planowaniu energetycznym, połączenia w sieci zainteresowanych partnerów lokalnych i zewnętrznych przez linki, powszechnej edukacji i dostępu do poradników itp. Powyższe działania mogą być niskonakładowymi, ponieważ istnieją i powstają produkty finansowania przez Unię Europejską w projektach, w których uczestniczą polskie instytucje, a które mogą być bezpłatnie rozpowszechniane przez instytucje publiczne, w tym samorządy terytorialne. Stan obecny Działania, które są wymienione w tym punkcie są słuszne i obecnie aktualne, wymagają jednak zintensyfikowania działań w tym zakresie. 4.5 Realizacja programu poprawy jakości powietrza w mieście Biorąc pod uwagę diagnozę stanu powietrza atmosferycznego w Mieście Radom, uwarunkowania lokalne i kierunki polityki ekologicznej gminy zapisane w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Radomia, ustalono następujące cele średniookresowe na lata 2006 -2016: Cel 1: Zwiększenie udziału paliw węglowodorowych w ogólnej strukturze paliw Cel 2: Zmniejszenie strat energii cieplnej 21 Cel 3: Wymiana pieców węglowych i kotłów tradycyjnych na proekologiczne źródła ciepła Cel 4: Zwiększenie udziału odnawialnych nośników energii cieplnej w ogólnym bilansie paliw Cel 5: Poprawa jakości dróg i infrastruktury drogowej Cel 6: Podnoszenie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców gminy Cel 1: Zwiększenie udziału paliw węglowodorowych w ogólnej strukturze paliw Kierunki działań: - Podłączanie nowych odbiorców do istniejącego na terenie miasta sieci gazowej, - Zastąpienie istniejących źródeł ciepła opalanych paliwem stałym kotłami gazowymi lub opalanymi lekkim olejem opałowym. Najbardziej realnym jest, po spełnieniu wymagań technicznych, podłączenie do sieci gazowej na terenach zgazyfikowanych pojedynczych odbiorców w postaci budynków mieszkaniowych. Stan obecny Zakład Gazowniczy Radom dokonuje podłączeń nowych odbiorców do sieci gazowej z uwzględnieniem opłacalności ekonomicznej. Program „Obniżania Niskiej Emisji” przewiduje dotacje dla odbiorców zastępujących kotły opalanych paliwem stałym kotłami gazowymi. Cel 2: Zmniejszenie strat energii cieplnej Kierunki działań: - wykonanie termomodernizacji budynków użyteczności publicznej zarządzanych przez miasto oraz wsparcie merytoryczne procesu termomodernizacji budynków mieszkalnych nie będących własnością miasta, - modernizacja kanałowych i napowietrznych sieci ciepłowniczych. Z uwagi na ograniczenie możliwości miasta co do wsparcia inwestycyjnego termomodernizacji budynków indywidualnych, miasto powinna położyć nacisk na informowaniu użytkowników o możliwościach dofinansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych ze środków zewnętrznych oraz na doradztwie przy wdrażaniu przez mieszkańców procesu termomodernizacji. Stan obecny W przypadku modernizacji lub remontu budynku użyteczności publicznej zarządzanych przez miasto wykonywana jest ich termomodernizacja. RADPEC systematycznie modernizuje sieci ciepłownicze wykonane w technologii tradycyjnej (w kanałach) i zastępuje je sieciami preizolowanymi. 22 Cel 3: Wymiana pieców węglowych i kotłów tradycyjnych na proekologiczne źródła ciepła Kierunki działań: - podłączanie obiektów do istniejącej sieci ciepłowniczej, - wymiana niskosprawnych kotłów opalanych węglem i miałem na kotły gazowe i olejowe lub niskoemisyjne, wysokosprawne kotły węglowe z automatycznym i sterowanym dozowaniem paliwa i powietrza w procesie spalania. W celu określenia szczegółowych zasad oraz stopnia wsparcia powyższych działań przez miasto, konieczne jest opracowanie „Programu likwidacji niskiej emisji w Radomiu” Stan obecny RADPEC systematycznie podłącza do sieci ciepłowniczej odbiorców posiadających własne kotłownie węglowe jak i nowych. W wymienionym programie „Obniżanie Niskiej Emisji” przewiduje się dotacje dla odbiorców podłączających się do sieci ciepłowniczej. Cel 4: Zwiększenie udziału odnawialnych nośników energii cieplnej w ogólnym bilansie paliw Kierunki działań: - Propagowanie źródeł energii wykorzystujących biomasę zwłaszcza w procesie spalania, - Propagowanie kolektorów słonecznych, jako źródeł ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej pracujących w układach współpracujących ze źródłem konwencjonalnym. - Zamiana kotłowni węglowych na źródła ciepła opalane biomasą. Za stosowaniem biomasy przemawiają także względy ekonomiczne. Stan obecny Zwiększanie udziału odnawialnych nośników energii często wymagają poniesienia dużych kosztów. Względy ekonomiczne spowalniają proces, który powinien być kontynuowany. Cel 5: Poprawa jakości dróg i infrastruktury komunikacyjnej Kierunki działań: - Naprawa nawierzchni dróg gminnych i powiatowych biegnących przez teren miasta, - Przebudowa głównych węzłów komunikacyjnych będących najczęstszą przyczyną pogorszenia płynności ruchu pojazdów, - Budowa nowych odcinków dróg (obwodnice, drogi dojazdowe). 23 Należy pamiętać, że proponowany zakres działań wpłynie nie tylko na zmniejszenie emisji substancji szkodliwych ze środków transportu, ale przede wszystkim pozwoli osiągnąć znaczące korzyści społeczne jak choćby poprawę bezpieczeństwa na drogach na terenie miasta. Szczegółowy rodzaj działań w tym zakresie oraz możliwości dofinansowania przedsięwzięć powinny zostać określone w odrębnym opracowaniu poświęconym wyłącznie problemom infrastruktury drogowej w mieście. Stan obecny Modernizacja dróg oraz budowa nowych obwodnic i ulic jest corocznie jedynym z najważniejszych zadań realizowanych przez miasto. Cel 6: Podnoszenie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców miasta w zakresie efektywnego użytkowania energii i ochrony powietrza. Kierunki działań: - Propagowanie ekologicznych zachowań wśród mieszkańców miasta poprzez: organizację szkoleń, festynów ekologicznych itp. informacje zamieszczane w prasie i na stronach internetowych Urzędu Miasta, organizację konkursów ekologicznych, rozprowadzanie ulotek, książeczek informacyjnych itp. - Stworzenie punktu doradczo-informacyjnego dla mieszkańców miasta, - Wprowadzenie etykietowania energetycznego obiektów użyteczności publicznej. Powszechna edukacja ekologiczna w mieście powinna dotyczyć wszystkich mieszkańców miasta, a w szczególności dzieci i młodzieży, organów miejskich, producentów i przedsiębiorców. Stan obecny Wśród mieszkańców miasta podnoszona jest świadomość ekologiczna i przekazywane są informacje na stronach internetowych. 4.6 Budowa i realizacja wykorzystania programu nieodnawialnych poprawy i efektywności zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii W ramach powyższego programu przewiduje się realizację dwóch zadań: 1. Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej w Radomiu. 2. Program zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w Radomiu. 24 Niezbędne działania dotyczące realizacji programu „Zarządzania energią w budynkach użyteczności publicznej w Radomiu” to: 1. Opracowanie założeń systemu zarządzania energią w mieście. 2. Przeszkolenie pracownika wyznaczonego przez miasto do wdrażania i realizacji systemu zarządzania energią. 3. Zaprojektowanie i wdrożenie systemu zarządzania energią i środowiskiem w budynkach użyteczności publicznej gminy, w tym: Inwentaryzacja obiektów Monitoring obiektów Przegląd obiektów i założenia programu termomodernizacji obiektów gminnych Ocena możliwych modeli i wybór sposobu finansowania programu termomodernizacji obiektów 4. Propozycja i zasady działanie komitetu sterującego w zakresie zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej gminy w tym propozycji monitorowania realizacji planów i programów. Stan obecny Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Radomia. Rozpoczęto proces inwentaryzacji i monitoringu budynków będących w zarządzie Wydziału Edukacji, Turystyki i Sportu Urzędu Miejskiego w Radomiu. Zebrane doświadczenia będą wykorzystane w pracach dotyczących pozostałych budynków użyteczności publicznej zarządzanych przez Urząd Miejski Radomiu. Na podstawie pierwszego rozpoznania zasobów energii odnawialnej niezbędna jest realizacja następujących działań: 1. Zidentyfikowanie lokalnych partnerów programu i warsztatowe wprowadzenie do potencjalnego uczestnictwa w programie. 2. Inwentaryzację zasobów odnawialnych źródeł energii w gminie, w tym głównie: Istniejące zasoby i potencjał nowych upraw biomasy, Techniczny potencjał promieniowania słonecznego: kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne, Powierzchniowe zasoby geotermalne, w tym wody kopalniane, Ocenę możliwości budowy elektrowni wiatrowych. 3. Ocena techniczno-ekonomiczna z inwentaryzowanych zasobów pod kątem wykonalności technicznej i ekonomicznej. 4. Propozycja przedsięwzięć krótko i średnioterminowych. 5. Opracowanie pilotowego programu wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gminie z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych 6. Wybór przedsięwzięć do realizacji w latach 2007 – 2010 i sposobu ich włączenia do planów społeczno-gospodarczych i zapotrzebowania miasta w paliwa i energię. 25 Na podstawie wstępnego rozpoznania przeprowadzonego w niniejszym opracowaniu w zakresie energetyki odnawialnej przewiduje się: zastosowanie kolektorów słonecznych w części budynków zarządzanych przez Urząd Miasta oraz popularyzacja tego typu urządzeń wśród właścicieli budynków jednorodzinnych, podmiotów gospodarczych oraz innych obiektów, możliwość zastosowania pomp ciepła w budownictwie mieszkaniowym, handlowym i usługowym oraz w użyteczności publicznej, możliwość budowy elektrowni wodnych i wiatrowych. Realizacja tego typu przedsięwzięć powinna być poprzedzona opracowaniem Studium wykonalności inwestycji. Stan obecny Rozpoznaniem zasobów energii odnawialnej, możliwości jej wykorzystania oraz realizacji inwestycji w tym zakresie zajmuje się Zespół ds. Energetyki przy Prezydencie Miasta Radomia. Rada Miejska w Radomiu w dniu 28 sierpnia 2006 roku podjęła Uchwałę Nr 860/2006 w sprawie uchwalenia założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Miasta Radom na lata 2006 – 2016. 11 marca 2010 r. weszła w życie ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W myśl art. 17 ww. ustawy uchwalenie przez gminę pierwszych założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, o których mowa w art. 19 ust. 2 ustawy prawo energetyczne, lub ich aktualizacja powinna nastąpić w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Ww. ustawa weszła w życie 11 marca 2010 r. Aktualizacja planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Miasta Radom na lata 2006 – 2016 została wykonana w ustawowym Powyższa terminie aktualizacja została i jest w tekście aktualna na zaznaczona dzień poprzez 11 marca pogrubienie 2012r. tekstu wraz z adnotacją „stan obecny” i stanowi załącznik do uchwały. Zapisy wniesione pogrubionym drukiem z dopiskiem „stan obecny” potwierdzają realizację wszystkich punktów wymienionych w tomie III – części decyzyjnej – wnioski i rekomendacje (załącznik do Uchwały Nr 860/2006 Rady Miejskiej w Radomiu w sprawie uchwalenia założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczna i paliwa gazowe dla o Gminy dodatkowe Miasta punkty Radomia na wynikające lata z 2006 bieżących – 2016) potrzeb i nie miasta. wymagają Z uzupełnienia uzyskanych informacji od: Mazowieckiej Spółki Gazownictwa, Rejonu Energetycznego w Radomiu oraz Radomskiego Przedsiębiorstwa RADPEC S.A. nie wynikają rozbieżności pomiędzy potrzebami energetycznymi Miasta Radomia a planami rozwoju przedsiębiorstw energetycznych. Ponadto są rezerwy w dostawie gazu energii elektrycznej i cieplnej. Założenia do planu są w dalszym ciągu aktualne i powinny być realizowane. 26 W związku z powyższym niezbędne jest podjęcie uchwały w sprawie aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Miasta Radom na lata 2006 – 2016. 27
