Środki stylistyczne i ich funkcje_ab67

Środki stylistyczne…
czyli na tropach poetyckich tropów 
Środki stylistyczne
Określenia
synonimiczne:
Funkcje:
 wyrażenie emocji
 środki językowe
 środki poetyckie
 środki wyrazu
 chwyty poetyckie
 figury retoryczne
 rozbudzenie emocji
u odbiorcy wiersza
 pobudzenie wyobraźni
czytelnika
 budowanie nastroju
w utworze
 budowanie świata
przedstawionego
Porównanie
Definicja i funkcja
 Co to jest porównanie?
Zestawienie dwóch
zjawisk ze względu
na pewną wspólną im
cechę
 Znaki szczególne:
obecność spójników: jak,
jakby, niby, jak gdyby,
na kształt
 Jaki jest cel użycia?
Pobudzenie wyobraźni
Przykład
 Wiewiórki lubią jesienie,
bo same są jak rude
płomienie.
 Płyną liście w powietrzu
jesieni niby zielona
łódka.
 Mrok gęstniał i tylko
w gaju i około w łozach,
błyskały wilcze oczy jako
świeczki.
Przenośnia (metafora)
Definicja i funkcja
Przykłady:
 Co to jest przenośnia?
Nietypowe połączenie
wyrazów, które zmienia
ich dosłowne znaczenie
 Niebo mam pod ręką.
 Siano pachnie snem.
 Znaki szczególne
Niedosłowność
 Jaki jest cel użycia?
Pobudzenie wyobraźni
i budowanie nastroju
 Noszę w sercu Twój
obraz.
Metafora czysta
zieloność zieleń
odmęt
(głęboka,
wzburzona woda,
otchłań, toń)
(zielone rośliny,
tereny pokryte
roślinami)
odmęt
zieloności
(rozległe miejsce
porośnięte gęstą,
intensywnie zieloną
roślinnością)
Ożywienie (animizacja)
Definicja i funkcja
 Co to jest ożywienie?
Nadanie przedmiotom
nieożywionym lub
pojęciom abstrakcyjnym
cech istot żywych
 Znaki szczególne
Rodzaj metafory
 Jaki jest cel użycia?
Pobudzenie wyobraźni
i budowanie nastroju
Przykłady:
 Skacze dżdżu wodnisty
puszek.
 Odfruwają od okien
wspomnienia.
 Przeciągają się fale,
mruczą.
Uosobienie (personifikacja)
Definicja i funkcja
Przykłady:
 Co to jest uosobienie?

Przedstawianie zwierząt
i roślin, przedmiotów
nieożywionych, zjawisk
lub idei jako osób ludzkich
Chmurki siedzą przed progiem
w murawie.

Czy to śpiewa wilga, czy ja?

Stoi na stacji lokomotywa,
Ciężka, ogromna i pot z niej
spływa -

Pan pomidor wlazł na tyczkę
I przedrzeźnia ogrodniczkę.

Księżyc idzie srebrne chusty
prać.

Każdy kwiat o usta pszczół
prosi.
 Znaki szczególne
Rodzaj metafory
 Jaki jest cel użycia?
Pobudzenie wyobraźni i
budowanie nastroju
Epitet
Definicja i funkcja
 Co to jest epitet?
Określenie rzeczownika
 Jaki jest cel użycia?
Pobudzenie wyobraźni,
uplastycznienie opisu,
budowanie nastroju
Przykłady:
 Ach, te inne uczucia –
cherlawe i ślamazarne.
 Dzieciństwo sielskie,
anielskie.
 Żarząca paszcza fabryk.
Wyraz dźwiękonaśladowczy
Definicja i funkcja
 Co to jest wyraz
dźwiękonaśladowczy?
Użycie wyrazu, który
swoim brzmieniem
naśladuje zjawiska
i wydawane przez niego
dźwięki
 Jaki jest cel użycia?
Budowanie nastroju,
budowanie brzmienia
utworu
Przykłady:
 I dudni, i stuka, łomocze
i pędzi.
 Że pędzi, że wali,
że bucha buch, buch?
 I koła turkocą, i puka,
i stuka to: Tak to to tak,
tak to to tak, tak to to
tak, tak to to tak!
Jakie chwyty odnajdujesz
w wierszu?
Rosła kalina z liściem szerokim,
Nad modrym w gaju rosła potokiem,
Drobny deszcz piła, rosę zbierała,
W majowym słońcu liście kąpała.
W lipcu korale miała czerwone.
W cienkie z gałązek włosy wplecione
Tak się stroiła jak dziewczę młode
I jak w lusterko patrzyła w wodę.
(Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)
Epitety
Rosła kalina z liściem szerokim,
Nad modrym w gaju rosła potokiem,
Drobny deszcz piła, rosę zbierała,
W majowym słońcu liście kąpała.
W lipcu korale miała czerwone.
W cienkie z gałązek włosy wplecione
Tak się stroiła jak dziewczę młode
I jak w lusterko patrzyła w wodę.
(Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)
Epitety
Cytat:
Funkcja
liść szeroki
modry potok
drobny deszcz
 budowanie świata
przedstawionego
majowe słońce
 nadawanie plastyczności
korale czerwone
 uwydatnianie cech
przyrody
cienkie włosy
z gałązek włosy
wplecione korale
dziewczę młode
 budowanie nastroju
(sielski, pogodny, miły)
Porównania
Rosła kalina z liściem szerokim,
Nad modrym w gaju rosła potokiem,
Drobny deszcz piła, rosę zbierała,
W majowym słońcu liście kąpała.
W lipcu korale miała czerwone.
W cienkie z gałązek włosy wplecione
Tak się stroiła jak dziewczę młode
I jak w lusterko patrzyła w wodę.
(Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)
Porównania
Cytat:
Funkcja
 pobudzenie wyobraźni
Tak się stroiła jak
dziewczę młode
 budowanie świata
przedstawionego
 oddanie plastyczności
I jak w lusterko patrzyła
w wodę
 uwydatnianie cech
przyrody
 budowanie nastroju
(sielski, pogodny, miły)
Przenośnie
Rosła kalina z liściem szerokim,
Nad modrym w gaju rosła potokiem,
Drobny deszcz piła, rosę zbierała,
W majowym słońcu liście kąpała.
W lipcu korale miała czerwone.
W cienkie z gałązek włosy wplecione
Tak się stroiła jak dziewczę młode
I jak w lusterko patrzyła w wodę.
(Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)
Przenośnie
Cytat:
Drobny deszcz piła, rosę
zbierała
W majowym słońcu liście
kąpała
W lipcu korale miała
czerwone.
W cienkie z gałązek włosy
wplecione
Tak się stroiła
Funkcja
 pobudzenie wyobraźni
 budowanie świata
przedstawionego
 oddanie plastyczności
 uwydatnianie cech przyrody
 budowanie nastroju (sielski,
pogodny, miły)
Przedstawienie kaliny jako
młodej dziewczyny to uosobienie
(personifikacja)