Kształtowanie kultury bezpieczeństwa wybranego zakładu

advertisement
Kinga BYRSKA, Sławomir HERMA
Katedra Inżynierii Produkcji,
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej,
E–mail: [email protected]
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa
wybranego zakładu przemysłowego
przed wdrożeniem systemu zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy
zgodnego z OHSAS 18001:2007
1. Charakterystyka organizacji
Niniejszy referat stanowi analizę powdrożeniową jednego z narzędzi wykorzystywanego w kształtowaniu kultury bezpieczeństwa zgodnego z wymaganiami PN18001:2004
oraz OHSAS 18001:2007. Ze względu na swój międzynarodowy kapitał organizacja
zdecydowała się na wdrażanie systemu zarządzania zgodnego ze standardem brytyjskim. Analiza dotyczy roku 2011, w którym organizacja rozpoczęła przygotowania do
implementacji systemu. System rejestracji zdarzeń potencjalnie wypadkowych rozpoczął funkcjonowanie od lutego 2011 r.
Analizowane przedsiębiorstwo prowadzi działalność na halach o łącznej powierzchni
ok. 11 000 m², zatrudnia ok. 1200 pracowników – własnych oraz poprzez agencję pracy
tymczasowej. Spełnia wymagania i posiada certyfikację na zgodność z normami ISO
TS 16949:2002 oraz ISO 14001:2004. Zgodnie z księgą jakości najważniejsze procesy
operacyjne przedsiębiorstwa:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
magazynowanie,
kontrola dostaw,
wytłaczanie,
spiętrzanie,
formowanie,
cięcie,
szlifowanie,
montaż podzespołów,
montaż ręczny,
montaż maszynowy,
kontrola parametrów,
kontrola czystości,
zapewnienie identyfikowalności,
pakowanie wyrobów.
10
Kinga Byrska, Sławomir Herma
Aktualnie panujące warunki rynkowe i ekonomiczne przedsiębiorstw nie stanowią
czynnika wspierającego dla kształtowania i poprawy bezpieczeństwa i i higieny pracy
oraz dla wdrażania istotnych z punktu bezpieczeństwa nowych technologii. Problemy
wielu przedsiębiorstw to między innymi [5]:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
niepewność rynków zbytu,
bardzo często zmieniająca się specyfikacja wyrobów oraz plany produkcyjne - problematyczne dla utrzymania oceny zgodności maszyn i odpowiedzialności producentów za maszyny sprzedane,
rosnące koszty mediów potrzebnych w procesach (gaz, woda, energia),
ograniczona powierzchnia wydziałów produkcyjnych,
ograniczona powierzchnia i czas przepływu materiałowego na terenie magazynów,
stale rosnące wymagania jakościowe odbiorców,
duże koszty wprowadzania nowej technologii przy strategicznym ograniczeniu terminu zwrotu inwestycji ze względu na niepewność warunków rynkowych,
wydziały produkcyjne są trudne do zarządzania ze względu na znaczne zdrobnicowanie parku maszynowego oraz bardzo dużą liczbę pracowników,
utrudnienie wprowadzania innowacji i zmian technologicznych na wydziałach pracujących w systemach: 3 zmianowym oraz w systemie pracy weekendowej,
trudne i czasochłonne procedury umożliwiające pozyskanie środków od podmiotów
zewnętrznych na wsparcie rozwoju technologicznego organizacji. Zasady udzielania
pomocy publicznej – niejasności, administracja publiczna mająca problemy z ich interpretacją, błędnie definiowane wytyczne projektów, itp.,
brak kompetentnych pracowników na rynku, którzy mogliby stanowić kadrę obsługującą nowe technologie (konieczność kolejnych inwestycji w udoskonalenie pracowników operacyjnych),
niska współpraca organizacji z ośrodkami rozwoju naukowego – wciąż mały dostęp
do wiedzy i sprzętu laboratoryjnego uczelni współpracujących, mała współpraca pracowników naukowych z przedsiębiorstwem,
bariery regionalne - brak regionalnej koordynacji, duże rozproszenie inicjatyw, brak
wiedzy, co rzeczywiście powinno być robione i jest potrzebne w regionie. Słaba
współpraca ośrodków otoczenia biznesu z Samorządem,
niska współpraca pomiędzy ośrodkami otoczenia biznesu w regionie, są podejmowana pewne próby, ale de facto bardziej na zasadzie personalnej, oddolnej, nie ma żadnej koordynacji tej współpracy,
wysoki wskaźnik regulacji gospodarki (dominują zmiany na poziomie Ustaw, co jest
czasochłonne i kosztowne),
brak wspólnego języka: nauka – biznes,
brak aktywności samorządów lokalnych i regionalnych we wzmacnianiu instytucji
otoczenia biznesu. Władze w znaczącym stopniu koncentrują się na inwestycjach
w bezpośredni sposób dotyczących mieszkańców, rezygnując z działań na rzecz długofalowego wspierania przedsiębiorczości i innowacji,
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa…
•
•
11
słaba wiedza wśród przedsiębiorców nt. działania Krajowej Sieci Innowacji (KSI)
i innych narzędzi wsparcia,
zmienność rozwiązań prawnych – brak konsekwencji w budowaniu spójnego i stabilnego systemu prawa.
2. Bezpieczeństwo
Pomimo wszystkich tych czynników ograniczających, analizowane przedsiębiorstwo
rozpoczęło działania zmierzające do jeszcze większego kształtowania bezpiecznych
zachowań oraz budowania stabilnej kultury bezpieczeństwa.
W rozumieniu organizacji definicja bezpieczeństwa i higieny pracy przedstawia się
następująco:[6]
•
•
•
zespół warunków, które muszą być zachowane, aby ludzie mogli pracować bezpiecznie, czyli bez wypadku i bez szkód dla zdrowia,
zespół przedsięwzięć obejmujący wszystkie działania angażowanie w nie środki
służące zapobieganiu urazom (wypadkom przy pracy),
stan warunków i organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy.
Stosowanie środków
zabezpieczających
Regularne prowadzenie
szkoleń
Bezpieczeństwo i higena pracy
Ocena i minimalizacja
ryzyka
Znajomość
przepisów
Warunki środowiska
pracy
Rys. 1. Definicja bezpieczeństwa i higieny pracy
Fig. 1. Healthy and safety definition
Zgodnie z kodeksem pracy podstawowe Prawa i obowiązki Pracownika to [7]:
•
•
•
korygowanie – podejmowanie odpowiednich środków zaradczych,
nie stwarzanie zagrożenia,
zgłaszanie – informowanie przełożonego.
Jednym z narzędzi kształtowania kultury bezpieczeństwa wdrożonych przez wybranego
przedsiębiorstwo jest rejestracja zdarzeń potencjalnie wypadkowych. Rejestracja i zarządzanie tymi danymi stanowi element oceny i minimalizacji ryzyka pojawiającego się
w przedsiębiorstwie, stanowi również element badania warunków pracy i skuteczności
12
Kinga Byrska, Sławomir Herma
stosowania środków zabezpieczających. Dane wykorzystywane są podczas określania
celów i zadań regularnie prowadzonych szkoleń pracowniczych. W wybranym przedsiębiorstwie każdy z pracowników otrzymał cel – zauważenie i odnotowanie co najmniej jednej sytuacji potencjalnie wypadkowej – incydentu prawie wypadkowego, który
mógł doprowadzić do sytuacji niebezpiecznej.
Udowodniono, iż zapobiegnięcie 600 zdarzeniom potencjalnie wypadkowym pozwala
na uniknięcie co najmniej jednego wypadku śmiertelnego. Zgodnie z piramidą zdarzeń
wypadkowych wg H. Heinricha, każdy wypadek jest poprzedzony długą serią błędów
i odchyleń w pracy, których wcześniejsze wyeliminowanie mogłoby zapobiec tragicznemu zdarzeniu. Ta analiza powinna dać pracodawcy wiedzę o tym, co i w jaki sposób
powinien poprawić w swoim zakładzie pracy [1].
Aby zachować wysokie wskaźniki bezpieczeństwa należy [3]:
•
•
•
•
•
•
•
zapewnić właściwą organizację stanowiska pracy,
systematycznie wykonywać badania środowiskowe stanowisk pracy,
stosować najlepsze zabezpieczenia procesowo-techniczne i zdrowotne,
doskonalić system szacowania ryzyka w układzie człowiek-maszyna-otoczenie,
prowadzić działalność doradczo-nadzorczo-kontrolną,
organizować szkolenia i warsztaty tematyczne,
podnosić świadomość pracowników i zaangażowanie pracowników.
Zgodnie z normą PN-N 18001 pomiar efektów działalności w obszarze bhp powinien
zapewnić [3]:
•
•
•
informację zwrotną na temat stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w organizacji,
informację pozwalającą ustalić na ile skutecznie funkcjonują rutynowe rozwiązania organizacyjne w zakresie identyfikacji zagrożeń oraz ograniczania ryzyka zawodowego,
podstawę do podejmowania decyzji dotyczących doskonalenia identyfikacji zagrożeń
i ograniczenia ryzyka zawodowego.
W normie PN-N 18004 wyrózniono dwie grupy wskaźników: monitorowanie proaktywne i reaktywne. Przykładowe wskaźniki monitorowania pro aktywnego [2]:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ocena stopnia zgodności działań z wymaganiami prawnymi,
zagrożeń i ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy,
stopnia realizacji planów i celów w zakresie bhp,
stopnia zrozumienia polityki przez pracowników,
liczby pracowników objętych szkoleniami w danym okresie,
skuteczność szkoleń w zakresie bhp,
liczby propozycji zgłaszanych przez pracowników w zakresie usprawnień w obszarze bhp,
terminowość i skuteczność realizowanych działań korygujących i zapobiegawczych,
sprawność techniczna maszyn i urządzeń z wymaganiami prawnymi,
liczba pracowników narażonych na czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy,
stopnia stosowania środków ochrony indywidualnej pracowników.
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa…
13
Wskaźniki monitorowania reaktywnego [2]:
•
•
•
•
•
•
ocena danych ilościowych dotyczących wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
analizę zdarzeń potencjalnie wypadkowych,
liczba chorób zawodowych stwierdzona w danym okresie,
absencja pracowników spowodowana chorobami zawodowymi i wypadkami,
liczba i krotnośc przekroczeń dopuszczalnych normatywów w środowisku pracy,
analiaz decyzji, nakazów, zakazów, zaleceń wydawanych przez zewnętrzne organy
kontroli.
Zaproponowana przez M.S.Sandersa matematyczna wykładnia bezpiecznego wykonywania pracy zakłada, że [2]:
Bw = f(Zbw X Mbw)
gdzie:
Bw – bezpieczne wykonywanie pracy,
Zbw – zdolność do bezpiecznego wykonania pracy,
Mbw – motywacja do bezpiecznego wykonania.
Zbw = f[P X (W+D)]
gdzie:
P – postawa wobec ryzyka,
W – wiedza o zagrożeniach,
D – doświadczenie w pracy w zagrożeniu.
Mbw = f(OWbw X ORbw X V)
gdzie:
OWbw – oczekiwany wysiłek związany z bezpiecznym wykonywaniem zadania,
ORbw – oczekiwany rezultat bezpiecznego wykonania zadania,
V – wartość, jaką dla pracownika stanowi bezpieczne wykonanie.
3. Kultura bezpieczeństwa organizacji
Z badań prowadzonych przez CIOP – wynika, że edukacja szkolna nie przygotowuje
młodych osób do ochrony zdrowia i życia w pracy. Wśród 2014 pracowników w wieku
18-26 roku życia oraz młodocianych, stwierdzono iż jedynie [3]:
•
•
•
•
omówiono obowiązki pracodawcy – 35%,
prawa pracownika – 28%,
ochrona przed wypadkami przy pracy – 34%,
zagrożenia dla zdrowia w środowisku pracy – 33%.
Należy mieć na uwadze duże znaczenie ekonomiczne kosztów wypadków, które nie
tylko stanowią w konsekwencjach o konkurencyjności poskich organizacji ale także
o obciążeniu systemów zabezpieczenia społecznego i finansów publicznych.
14
Kinga Byrska, Sławomir Herma
Warunki skutecznego kształtowania kultury bezpieczeństwa pracy to [4]:
•
•
•
•
•
•
•
zaangażowanie kierownictwa,
otwarta i szczera komunikacja,
partycypacja pracowników,
edukacja z zakresu bhp,
analiza wypadków,
motywowanie i wzmacnianie zachowań bezpiecznych,
współpraca między pracownikami.
Tylko 1% realizowanych badań dotyczących zarządzania jest związanych z problematyką bezpieczeństwa i higieny pracy. Całkowite koszty związane z niewłaściwymi warunkami pracy w krajach Unii Europejskiej szacuje się na 2,8% PKB. Badania w głównej mierze dotyczyły zarządzania bhp, odpowiedzialności biznesu, rozpowszechniania
odkryć nauki oraz przykładów dobrych praktyk.
Termin kultura bezpieczeństwa po raz pierwszy zastosowany został przez Agencję
Energii Atomowej, która wydała raport o katastrofie w Czarnobylu. Kultura bezpieczeństwa dotyczy wszystkich działań polegających na stosowaniu organizacyjnych i międzyorganizacyjnych praktyk, kreowaniu wzorców zachowań, które zmierzają ku
ochronie pracownika. Podstawowym zadaniem jest takie kształtowanie postaw pracowników, które prowadzi do refleksji pracownika nad zagrożeniami pojawiającymi się
w procesie pracy, uświadamiania sobie ich skutków i sposobów ich eliminacji. Każdy
wypadek przy pracy powinien być traktowany jako źródło wiedzy wykorzystywanej
w dalszym funkcjonowaniu organizacji. Kultura bezpieczeństwa jest bardzo trudna do
oceny i zmierzenia. Kultura bezpieczeństwa posiada wiele dostrzegalnych i niedostrzegalnych cech. Elementami świadczącymi o wysokiej kulturze bezpieczeństwa jest
dbałość o odpowiedni system szkoleń pracowników, wizualizacji np., ciągów komunikacyjnych, wyjść ewakuacyjnych, stref niebezpiecznych itd., warunkach pracy zapewniających bezpieczeństwo, ogólnym ładzie i porządku w organizacji, istnienie procedur
i instrukcji bhp, stosowaniu środków ochrony indywidualnej, zapewnieniu bezpieczeństwa technicznego użytkowanych maszyn oraz podejmowanych działaniach profilaktycznych [3].
Kultura może być porównana do zaprogramowania umysłu, które odróżnia jedną grupę
społeczną od innych grup. Konflikty w wewnętrznym przekonaniu jednostki a normami
ogólnie przyjętymi mogą budzić trudność w określeniu jak zachowa się dana jednostka
w zaistniałej dla niej nowej sytuacji. Pracownicy bazują na zasadach i zwyczajach panujących w przedsiębiorstwie zaszczepiają w sobie szacunek do norm i zwyczajów panujących w organizacji. W kulturze bezpieczeństwa istotne jest określenie założeń dotyczących natury przestrzeni – określenie jaką odległość powinni zachowywać ludzie,
żeby nie naruszać swojej przestrzeni „intymnej”, określenie ogólnych cech ludzkiego
charakteru, wyobrażeń o aktywności w pracy. Silna kultura organizacyjna może być
atutem i wadą organizacji. Silna kultura może prowadzić organizację w kierunku
sprzecznym z rozwojem rynku. Należy odpowiednio nauczyć się i rozumieć, kształtować postawę swoich pracowników [3].
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa…
15
Najważniejsze czynniki wpływające na kształtowanie kultury organizacji to:
•
•
•
•
otoczenie zewnętrzne - kultura narodowa, system wartości społeczeństwa, lokalny
system wartości,
typ organizacji - struktura rynkowa, wyroby i technologie, branża,
cechy organizacji - historia, wielkość, struktura, metody zarządzania,
cechy pracowników - wartości, postawy, wykształcenie, płeć, wiek, doświadczenie,
więzi emocjonalne.
Istotę bezpieczeństwa można rozpatrywać w kontekście trzech czynników – fizycznych
(wypadki, choroby), emocjonalnych (brak strachu, poniżenia), intelektualnych (wyobraźnia, zdrowy rozsądek, koncentracja uwagi, opanowanie w trudnych sytuacjach).
Kulturę bezpieczeństwa również można rozpatrywać jako kulturę bezpieczeństwa społeczeństwa, przedsiębiorstwa lub jednostki. Kultura bezpieczeństwa społeczeństwa to
stosunek grupy społecznej do ryzyka, sposób oceniania ryzykantów.
Próbę definiowania akceptowalnego poziomu kultury bezpieczeństwa w sposób matematyczny podjął F.Jucha. Według autora [3]:
APKB = B+2E+R
gdzie:
APKB – akceptowalny poziom kultury bezpieczeństwa
B – bariera – procedura lub urządzenie, które ma za zadanie ograniczyć niekorzystny wpływ czynników materialnych środowiska,
2E – edukacja w zakresie bhp i jego egzekwowanie, zakres wiedzy w dziedzinie bhp,
R – ryzyko, środki pozwalające osiągnąć akceptowalny poziom kultury bezpieczeństwa.
Kultura bezpieczeństwa wpływa na to jaką wiedzę mają pracownicy, jakie posiadają
umiejętności (jak potrafią się zachować, pracować) i jakie działania podejmują, jakie
mają kwalifikacje. Patrząc przez pryzmat zaoszczędzenia czasu ludzie są skłonni podejmować ryzyko, tragiczne konsekwencje swoich czynów są dla nich mniej przekonywujące niż możliwość uzyskania natychmiastowej korzyści.
Kształtowanie właściwej kultury bezpieczeństwa opiera się na trzech zasadach:
•
•
•
zasadzie elastyczności – akceptowanie faktu, iż błędy ludzkie są nieuniknione,
zasadzie uczenia się na podstawie wypadków i normalnych warunków pracy,
zasadzie świadomości – brak tolerancji dla zachowań karygodnych.
Przedsiębiorstwa o wysokiej kulturze bezpieczeństwa charakteryzują się:
•
•
•
•
wyższymi morale pracowników,
większe wzajemne zaufanie pomiędzy kierownictwem a robotnikami,
„uczeniem się” organizacyjnym,
osobistą odpowiedzialnością za bezpieczeństwo.
16
Kinga Byrska, Sławomir Herma
Ryzyko
niedopuszczalne
Ryzyko
dopuszczalne
warunkowo
Ryzyko akceptowalne
Ryzyko
minimalne
Strefa optymalna
Skutki poprawy
warunków pracy
Ryzyko
bardzo duże
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Poprawa warunków pracy
Warunki pracy
bezwzględnie
niedopuszczalne
- zagrożenie
życia;
-utrata zdrowia
Warunki pracy
niedopuszczalne
- zagrożenie
zdrowia;
Warunki pracy dopuszczalne
- uciążliwości w czasie
pracy
- małe zagrożenie
zdrowia
- niewielkie zagrożenie
zdrowia
- dopuszczalne uciążliwości dla
wybranych
zawodów
Komfort
- dobre
warunki
pracy
Rys. 2. Warunki pracy i ryzyko
Fig. 2. Work conditions and risics
4. Działania kształtujące kulturę bezpieczeństwa
Najważniejsze działania to [3]:
•
•
•
•
•
kształcenie i edukacja w dziedzinie bhp – szkolenia przewidziane przez prawo, specjalistyczne adekwatne do specyfiki zakładu, propagowanie bezpiecznych zachowań,
programy i akcje edukacyjne w zakresie ochrony zdrowia,
profilaktyka wypadkowa – analizowanie zaistniałych zdarzeń wypadkowych na terenie zakładu pracy, omawianie zdarzeń wypadkowych z kierownictwem zakładu i pracownikami, identyfikowanie przyczyn zdarzeń wypadkowych oraz podejmowanie
działań zapobiegawczych,
udział pracowników oraz związków zawodowych w zarządzaniu bhp – prowadzenie
konsultacji w zakresie bhp, zespoły interdyscyplinarne do rozwiązywania problemów
bhp, oceny ryzyka zawodowego, angażowanie pracowników do prac nad tworzeniem
instrukcji stanowiskowych, bhp,
motywowanie zachowań bezpiecznych – nagradzanie pracowników angażujących się
w bezpieczne wykonywanie pracy, konkursy z zakresu bhp,
zaangażowanie kadry kierowniczej – właściwa realizacja instruktażu stanowiskowego, osobisty przykład, właściwa troska o stan stanowisk pracy podległych pracowni-
17
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa…
•
ków, uwzględnianie działań służących poprawie bezpieczeństwa w codziennych działaniach i budżecie organizacji,
komunikacja wewnątrzzakładowa – informowanie pracowników o istniejących zagrożeniach, środkach zapobiegawczych w zakładzie pracy, regulowanie wewnętrznymi dokumentami, procedurami kwestii dotyczących bhp, jasne procedury na wypadek sytuacji awaryjnych, gazetka zakładowa.
5. Wyniki wdrożenia systemu rejestracji ZPW
Przykładowe zgłoszenie:
Otoczenie
Śnieg na daszku recepcji upadł na
przechodnia
Problem
rozwiązano
Sposób rozwiązania problemu:
T
Montaż śniegołapu
Otoczenie
Oblodzone schody
T
Poinformowanie kontrahenta dbającego
o odśnieżanie i odladzanie parkingów
oraz przejść o zdarzeniu, posypanie
solą schodów
Magazyn
Podczas pracy manipulacyjnej jednostką ładunkową ładunek upadł z wysokości 5 metrów na przejście ewakuacyjne
T
Szkolenie przypominające zasady
pracy na magazynie; zakaz wstępu
pracownikom innym niż magazynierzy
do strefy magazynu
Proces
Niebezpieczne składowanie kartonów i
pojemników wymiennych, ryzyko
przygniecenia pracownika
T
Wyznaczenie stref na półwyroby na
obszarze produkcyjnym
Proces
Dźwiganie ciężkich paczek z brakami
T
Zmiana dopuszczalnej masy pakowania
braków do worków - masa dopuszczalna 4kg/worek
Maszyny
Ryzyko zranienia na wystających
częściach maszyn - śruby, elementy
funkcjonalne,
T
Modyfikacja osłon wszystkich zgłoszonych na formularzu ZPW maszyn
Maszyny
Za duża odległość między osłonami ryzyko włożenia palca do strefy niebezpiecznej; przygniecenie palca
T
Instalacja reduktora ciśnienia; weryfikacja stanu osłon innych maszyn tego
typu
Maszyny
Uszkodzony przewód elektryczny,
wyłącznik różnicowoprądowy zadziałał
prawidłowo jednakże wystąpiło ryzyko
porażenia prądem elektrycznym
T
Zamówienie osłon termicznych, modyfikacja wyłącznika bezpieczeństwa,
przesłanie informacji o zdarzeniu do
wszystkich wydziałów produkcyjnych
Otoczenie
Wyciek paliwa z baku samochodu
ciężarowego - awaria środowiskowa
T
Podstawienie wanny; zabezpieczenie
rozlanego paliwa sorbentem, poinformowanie firmy transportowej o zaistniałym problemie
Maszyny
Otwarta brama do pieca;
ryzyko wstępu osoby postronnej
T
Zamontowanie zamka na bramie,
zamontowanie tabliczek ostrzegawczych
Otoczenie
Nierówności w przejściu, konieczność
poprawy posadzki
T
Poprawa jakości posadzki w przejściu
obok biur
18
Kinga Byrska, Sławomir Herma
Problem
rozwiązano
Sposób rozwiązania problemu:
Otoczenie
Zagrożenia związane z poślizgnięciem
się; nieumocowane prawidłowo maty,
ścinki gumowe na produkcji, odklejająca się taśma do wyznaczania stref
produkcyjnych
T
zablokowanie i unieruchomienie mat,
wyznaczanie stref farbą a nie taśmą,
zwracanie uwagi na porządek na wydziale produkcyjnym
Otoczenie
belka utrzymująca schody stwarza
ryzyko uderzenia osób wysokich;
klatka na braki
T
Oznaczenie belki oraz wejścia do
izolatora braków w widoczny sposób pasy czarno-żółte
Proces
Utrudnione przemieszczanie wśród
maszyn z ekranami do videokontroli
T
Zmiana lokalizacji monitorów na górną
część maszyn
Proces
Złe rozmieszczenie pojemników kanban - wysoko elementy ciężkie, nisko
elementy lekkie
T
Zmiana układu rozmieszczenia pojemników kanban, zgodnie z zasadami
ergonomii
Maszyny
Ryzyko uszkodzenia ciała lub oczu
opiłkiem w trakcie szlifowania
T
Wyposażenie stanowiska w okulary,
zmiana karty bezpieczeństwa - obowiązek pracy w okularach ochronnych
Otoczenie
Brak piktogramu na dużych szklanych
drzwiach, ryzyko stłuczenia szyby i
wypadku
T
Umieszczenie piktogramu ostrzegającego na szybę
Otoczenie
Brak oświetlenia strefy ewakuacji w
porze nocnej
T
Montaż oświetlenia w strefie ewakuacji
Otoczenie
Słaba widoczność na skrzyżowaniu
dróg transportowych
T
Montaż lustra półkolistego
Otoczenie
Brak informacji o wysokiej temperaturze na maszynach
T
Zamówienie piktogramów
Otoczenie
Ryzyko upadku pojemnika, metalowy,
wysoki próg
T
Wyrównanie progu między halą a
strefą pojemników
Magazyn
Ryzyko zderzenia wózka widłowego z
samochodem osobowym
T
Zmiana organizacji ruchu, przygotowanie nowego parkingu przed budynkiem A
Magazyn
Ryzyko zderzenia wózka widłowego z
samochodem osobowym
T
Zmiana organizacji ruchu, przygotowanie nowego parkingu przed budynkiem A
Magazyn
Ryzyko potrącenia pieszego wychodzącego z magazynu
T
Instalacja barierki odgradzającej chodnik od jezdni na placu przy magazynie
Proces
W miejsce gdzie składa się istnieje
możliwość wypadku poprzez uderzenie
formującego metalem przez montera na
montażu, przyczyną jest zbyt mała
odległość formującego od montera
T
Poprawa layoutu, przesunięcie maszyn
o 25cm
Maszyny
Sterowanie 1 ręczne, ryzyko przygniecenia drugiej ręki
T
Wymiana panelu sterowania na 2
ręczne
Proces
Urwany uchwyt od czujnika CO detektor czadu, obok starej prototypowni
T
Montaż na ścianie nowego uchwytu
wraz z czujnikiem CO
Przykładowe zgłoszenie:
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa…
19
20
Kinga Byrska, Sławomir Herma
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa…
21
6. Wnioski
W pierwszym roku funkcjonowania narzędzia nie został osiągnięty cel zgłoszeń incydentów prawie wypadkowych. Przyczyną tego stanu była niskie zaufanie operatorów do
skuteczności narzędzia. Stosunkowo wraz z upływem czasu opór został przełamany.
Stosunkowo duże zainteresowanie narzędziem wystąpiło u pracowników administracyjnych. Zmniejszona ilość zgłoszeń w miesiącu sierpniu ma swój związek z przestojem
występującym w tym miesiącu. Gwałtowny wzrost zainteresowania narzędziem wynika
z jego dużego skuteczności – około 95% zgłoszeń doczekało się działań reaktywnych.
Wszystkie działania są kontrolowane osobiście przez dyrektora zakładu. Zgłaszanie
zdarzeń potencjalnie wypadkowych jest przedmiotem oceny końcowo rocznej pracownika jako postawa pro-organizacyjna.
Dowodem na rosnący poziom kształtowania kultury bezpieczeństwa poprzez rejestrację
zdarzeń potencjalnie wypadkowych jest fakt, iż w I kwartale roku 2012 ilość zgłoszeń
przewyższa założony miesięczny cel o około 30%. Pracownicy często i chętnie korzystają z udostępnionego im narzędzia, gdyż widzą realne skutki i eliminację zgłaszanych
problemów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wskaźniki wysokiej kultury bezpieczeństwa, do których zakład aktualnie dąży [3]:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
zawsze są wystarczające zasoby na inwestycje z zakresu bhp,
pracownicy są motywowani do działań na rzecz bezpieczeństwa poprzez system
informacji,
wszyscy pracownicy są odpowiedzialni za bezpieczeństwo, a służby bhp służą pomocą,
cele bhp są pro aktywne i wynikają z inicjatyw organizacji,
technologia jest wykorzystywana, by pomóc człowiekowi w realizacji zadań,
pracownicy są wykwalifikowani, by adekwatnie uczestniczyć w poprawie bezpieczeństwa pracy,
podczas dezorganizacji procesów pracownicy mogą podejmować własne decyzje,
problemy dotyczące danej jednostki są rozwiązywane wewnątrz tej jednostki,
w porozumieniu z jednostkami zewnętrznymi,
zapytanie dotyczące instrukcji są wskazane,
procedury są opracowane w ściesłej współpracy z pracownikami,
szkolenia z zakresu bhp podlegają doskonaleniu i poszerzeniu,
pracownicy produkcyjni mogą interweniować w automatyzację procesów w celu
zapewnienia jakości i bezpieczeństwa operacji.
Literatura
1.
2.
Byrska K.: Ocena ryzyka zawodowego stanowisk pracy, 12th International Scientific
Conference – Automation in Production Planning and Manufacturing; in framework of
International project CEEPUS, 2011
Ejdys J., Lulewicz A., Obolewicz J.: Zarządzanie bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie,
Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok 2008
22
3.
4.
5.
6.
7.
Kinga Byrska, Sławomir Herma
Ejdys J.: Kształtowanie kultury bezpieczeństwa i higieny pracy w organizacji, Oficyna
Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2010
Malinowski A., Skoczylas W., Jeziorek A. (pod redakcją); Antropologia a medycyna i
promocja zdrowia; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002
http://www.pi.gov.pl/iob/chapter_95092.asp
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650)
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn.
zm.)
Streszczenie
Kształtowanie kultury bezpieczeństwa i higieny pracy wybranego przedsiębiorstwa
przemysłowego poprzez zastosowanie narzędzia – rejestracji zdarzeń potencjalnie wypadkowych. W referacie omówiono ewaluację narzędzia i jego wpływ na budowie kultury bezpieczeństwa w wybranej organizacji. Rejestracja incydentów stanowi pierwszy
etap wdrożenia systemu zarządzania zgodnego z wymaganiami OHSAS 18001:2007.
Developing a safety culture in the company before the implementation of the safety management system and occupational health in accordance with the requirements of OHSAS
18001:2007
Summary
Paper describe developing a culture of safety and healthy of the selected industrial enterprise. Company implements the new tool – near misses registration. The paper discusses the evaluation and impact on healthy and safety culture in organization. Register
of incidents is the first step to implement the management system in accordance with
the requirements of OHSAS 18001:2007.
Download