KONFERENCJA „BEZPIECZNA BUDOWA – PROFILAKTYKA WYPADKOWA” Maksymilian Ziętek – OSPSBHP O/Kielce „Zdarzenia potencjalnie wypadkowe w budownictwie” Kielce, 30.03.2017 Co to są zdarzenia potencjalnie wypadkowe ZPW (ang. near miss – prawie wypadek)? Definicja zawarta jest w Polskiej Normie PN-N-18001:2004 pkt 3.24. Jest to zdarzenie niebezpieczne, które nie skutkuje uszczerbkiem na zdrowiu ludzi lub dużymi szkodami majątkowymi, jednak w innych okolicznościach może przerodzić się w wypadek. Pionierem w dziedzinie badań nad zdarzeniami wypadkowymi bezurazowymi był Herbert William Heinrich, który w latach trzydziestych ubiegłego wieku zwrócił uwagę na potrzebę wykorzystania informacji związanych z wydarzeniami bezurazowymi w celu profilaktyki. W swoich badaniach wykazał, że każdy wypadek powodujący uraz jest poprzedzony wystąpieniem wielu podobnych zdarzeń, które nie przynoszą tragicznego skutku. (tzw. Piramida Heinricha). Z badań wynika, że branża budowlana wciąż pozostaje jedną z najbardziej niebezpiecznych gałęzi gospodarki oraz posiada najwyższy wskaźnik wypadków śmiertelnych – trzy razy wyższy w porównaniu do innych branży. Do nieszczęśliwych zdarzeń często dochodzi wskutek nieuwagi, rutynowego wykonywania robót, braku wyobraźni, samowolnych działań pracowników czy wreszcie nieznajomości podstawowych zasad bezpiecznej pracy. Jednak wielu wypadków można uniknąć, eliminując ich przyczyny, dlatego bardzo istotne jest stałe podkreślanie znaczenia działań prewencyjnych. Postępowanie w przypadku zaistnienia zdarzenia potencjalnie wypadkowego 1.Każdy incydent lub zdarzenie potencjalnie wypadkowe należy zgłaszać niezwłocznie po jego zaistnieniu bezpośredniemu przełożonemu oraz pracownikom służby BHP. 2. Zgłoszenie zdarzenia przez poszkodowanego lub świadków albo powzięcie wiadomości o jego zaistnieniu w innym trybie zobowiązuje firmę do niezwłocznego podjęcia działań w celu ustalenia jego okoliczności i przyczyn. 3. Każde zgłoszenie incydentu lub zdarzenia potencjalnie wypadkowego należy potwierdzić w formie pisemnej wypełniając formularz Raport wypadkowy i przesyłać go do służby BHP. 4. Pisemnego zgłoszenia incydentu lub zdarzenia potencjalnie wypadkowego dokonuje kierownik budowy, bezpośredni przełożony pracownika lub inna osoba przez nich upoważniona. Rejestr Zdarzeń Potencjalnie Wypadkowych Rejestrowanie ZPW nie ma podstawy prawnej (Polskie Normy są dobrowolne do stosowania, chyba że ustawodawca się na nie powołuje w jakimś akcie prawnym). Rejestry ZPW wprowadza się zazwyczaj w tych firmach, które wdrożyły i stosują systemy zarządzania bhp zgodne z Polskimi Normami. W praktyce zdarza się, że w firmach, gdzie stosuje się rejestry ZPW, definicja tego zdarzenia jest źle interpretowania i wykorzystywana do ukrywania lekkich wypadków urazowych, które według niektórych specjalistów w razie pogorszenia zdrowia można przekwalifikować jako wypadek przy pracy. Trzeba pamiętać, że w Polskim systemie prawnym obowiązuje ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy, a PN jest dobrowolna do stosowania i w razie sporów Sąd będzie brał pod uwagę obowiązujące pracodawcę przepisy powszechnie obowiązujące, a PN takim przepisem nie jest. Dlatego lepiej jest sporządzić protokół powypadkowy dla zdarzenia urazowego i z braku udokumentowanych skutków, nie uznać tego zdarzenia niż narazić się na zarzut ukrywania lekkich wypadków urazowych pod postacią ZPW. Rejestr zdarzeń potencjalnie wypadkowych Rejestrowanie zdarzeń potencjalnie wypadkowych ma za zadanie gromadzenie informacji związanych z zagrożeniami przed wystąpieniem wypadku, a ich analiza może wspomóc opracowywanie i wdrażanie skutecznych działań w zakresie prewencji wypadkowej. Rejestr takich zdarzeń jest niezbędny do stwierdzenia, czy podobne zdarzenia nie powtarzają się czyli czy wprowadzone działania naprawcze osiągnęły oczekiwany skutek. Jest on również niezwykle przydatny do oceny ryzyka zawodowego, gdyż dostarcza rzetelne informacje o zagrożeniach występujących podczas określonych czynności i ich potencjalnych skutkach zdrowotnych. Wzór Rejestru Zdarzeń Potencjalnie Wypadkowych Przykłady potknięcie się o znajdujące się w przejściach i dojściach do stanowisk pracy przeszkody, np. pozostawione kawałki pustaków, przedłużacze porażenie prądem podczas wykonywania wykopu w pobliżu słupa energetycznego w czasie burzy, a w efekcie pracownik nie doznał żadnego widocznego urazu, uszkodzenie gniazda elektrycznego lub przewodu zasilającego, uszkodzenie urządzenia elektrycznego, np. zalanie płynem w czasie spożywania posiłków, spadające narzędzia na placu budowy, UWAGA Pracodawca nie może zostać ukarany za to, że nie wie o wszystkich zdarzeniach potencjalnie wypadkowych, ale gdyby na skutek takich zdarzeń wreszcie doszło do wypadku, to ma pełne prawo nałożyć karę na pracowników, którzy dopuścili się zaniedbania i nie złożyli zawiadomienia o wystąpieniu zdarzenia potencjalnie wypadkowego. Jeśli zaniedbanie takie zostanie udowodnione, może zostać również wstrzymana wypłata odszkodowania na rzecz pracownika, gdyż może on zostać uznany za osobę wyłącznie odpowiedzialną, która doprowadziła do wypadku przez zaniedbanie. Zdarzenie Potencjalnie Wypadkowe zaraportowane dzisiaj to wypadek, który nie przydarzy się jutro… PODSUMOWANIE Nie tylko wypadek stanowi zagrożenie, ale także sytuacja potencjalnie wypadkowa. Wykrycie takich zdarzeń umożliwia lepsze przygotowanie planu BHP dla firmy, a to sprawia, że przedsiębiorstwo staje się lepszym miejscem pracy, pracownicy czują się bardziej komfortowo, a firma działa spokojnie i bezpiecznie nawet w sytuacjach zwiększonej produkcji. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Kontakt: [email protected]