3. wypadki przy pracy procedury postępowania

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY
Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu
SZCZEGÓŁOWE ZASADY POSTĘPOWANIA
PRZY USTALANIU OKOLICZNOŚCI I
PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
Działania zespołu powypadkowego
WROCŁAW 2014
1
AKTY PRAWNE
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze
zmianami oraz z 2003 r. Nr 213, poz. 2081)
art.234 - obowiązki pracodawcy: I pomoc, ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku,
powiadomienie prokuratury i PIP, prowadzenie rejestru wypadków.
2. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 z późniejszymi zmianami)
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 01 lipca 2009r. r. w sprawie ustalania
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870)
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w
sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do
pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do
pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (Dz. U. Nr 237, poz. 2015)
2
AKTY PRAWNE
5. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w
sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich
skutków (Dz. U. Nr 200, poz. 1692 ze zmianami. Nr 203, poz. 1720)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy z dnia 16.09. 2004 r. w sprawie wzoru
protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227,
poz. 2298)
3
POJĘCIA PODSTAWOWE
Zdarzenie wypadkowe :
Wypadek przy pracy :
Uraz :
Nagłość zdarzenia :
Interpretacja przyczyny
zewnętrznej :
4
Zagrożenie
wypadkowe:
to co się zdarzyło, zaszło, wydarzenie, zbieg okoliczności, ( np. upadek z
wysokości, potknięcie, uderzenie, pochwycenie przez maszynę…)
zdarzenie nagłe,wywołane przyczyną zewnętrzną, mające związek z pracą,
powodujące uraz lub śmierć.
uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania
czynnika zewnętrznego.
czas nie przekraczający 1 dniówki roboczej bez względu na jej długość.
- działanie elementów ruchomych, luźnych, ostrych części maszyn i
urządzeń;
- działanie zbyt wysokich lub niskich temperatur;
- działanie substancji chemicznych;
- wysiłek fizyczny niezbędny do wykonania pracy, nawet gdy nie zostały
przekroczone dopuszczalne normy;
- urazy spowodowane potknięciem i upadkiem (nie wszystkie)
- stres spowodowany niecodziennym wydarzeniem (wyjątkowe sytuacje).
sytuacja związana z określonym stanem rzeczy (maszyn, urządzeń,
przedmiotów, narzędzi…), stanem organizacji ogólnej i organizacji miejsca
pracy, stanem człowieka – jego stanem psychofizycznym.
POJĘCIA PODSTAWOWE
Związek z pracą :
związek z pracą zachodzi wtedy, gdy istotną przyczyną wypadku jest
pełnienie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy
bądź z nim związanych.
I. Podczas wykonywania przez pracownika zwykłych czynności lub
poleceń przełożonych.
II. Podczas wykonywanie czynności na rzecz lub w interesie zakładu
pracy nawet bez polecenia.
III. W czasie pozostawanie pracownika w dyspozycji zakładu pracy w
drodze między siedzibą zakładu a miejscem wykonywania obowiązku
wynikającego ze stosunku pracy.
5
POJĘCIA PODSTAWOWE
Rodzaje zagrożeń:
I - ogólne i konkretne
II - bierne, aktywne, dynamicznie zmieniające się w czasie
Sprawca wypadku.
- pośredni: osoba, która swoim nieprawidłowym działaniem stworzyła
stan zagrożenia wypadkowego,
- bezpośredni: osoba, która swoim działaniem względnie zaniechaniem
działania doprowadziła do aktywizacji występującego
zagrożenia.
Poszkodowany a sprawca wypadku w odniesieniu do aktywizacji zagrożenia.
6
POJĘCIA PODSTAWOWE
Przyczyna wypadku:
Czynnik wywołujący dane zjawisko w sposób konieczny lub przypadkowy,
bezpośrednio lub pośrednio, jeden ze składników decydujących o czymś.
Przyczyna bezpośrednia:
Przyczyna, która gdyby nie wystąpiła nie doszłoby do wypadku, zdarzenia
Przyczyna pośrednia:
Przyczyna, która doprowadziła do powstania przyczyny bezpośredniej.
Wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego:
Wydarzenie niezgodne z właściwym przebiegiem procesu pracy, które wywołało
wypadek. Jeżeli wypadek nastąpił w wyniku szeregu następujących po sobie
wydarzeń, to powinno zostać zarejestrowane ostatnie z tych wydarzeń.
7
TEORIA POWSTANIA WYPADKU
BŁĄD NA ETAPIE DECYZJI
LUB W TRAKCIE PRACY
PRZYCZYNY:
- POŚREDNIE
- BEZPOŚREDNIE
CZYNNIK
AKTYWIZACJI ZAGROŻENIA
ZAGROŻENIA:
- CZYNNIK MATERIALNY
- ORGANIZACJA PRACY
- ZACHOWANIA LUDZI
WYPADEK LUB ZDARZENIE W
PRACY
+
DOZNANY URAZ
8
WYPADEK PRZY PRACY
POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE
1. Zgłaszanie wypadków
- Niezwłocznie po powzięciu wiadomości o jego zaistnieniu.
- Forma zgłoszenia jest dowolna. Nie można uzależniać w zakładzie przyjęcia
informacji o wypadku od zgłoszenia pisemnego.
- W przypadku zdarzeń o skutkach ciężkich, śmiertelnych lub wypadków
zbiorowych zgłoszenie do PIP i prokuratury.
2. Zabezpieczenie miejsca wypadku.
Priorytetem jest udzielenie I pomocy. Jeżeli I pomoc nie wymaga zmiany
miejsca wypadku to zgodę na taką zmianę wydaje pracodawca w przypadku
wypadków lekkich, a w wypadach ciężkich i śmiertelnych w uzgodnieniu z
prokuratorem i PIP.
3. Ewentualna zgoda PIP na uruchomienie maszyn po wypadku
4. Skład zespołu powypadkowego
Wynika z rodzaju wypadku i funkcjonowaniu w zakładzie służby bhp i SIP.
9
5. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku:
- oględziny miejsca wypadku: możliwie jak najszybciej po zgłoszeniu.
- szkic lub fotografia miejsca wypadku
- wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego (zebranie wyjaśnień na
piśmie)
- zebranie informacji od świadków (forma pisemna)
- zabranie dodatkowych informacji i dowodów: lekarz, policja ,
specjaliści spoza zakładu, dokumentacje techniczne….
- określenie przyczyn z uwzględnieniem wszystkich elementów
technicznych , organizacyjnych oraz zachowań ludzkich
6.
Dokonanie kwalifikacji prawnej zdarzenia.
POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE
7. Sporządzenie protokołu powypadkowego – wymogi formalno prawne
- Termin 14 dni: przedłużenie wymaga uzasadnienia.
- Prawidłowość zastosowanych środków profilaktycznych i odpowiednie
wnioski, powinny być adekwatne do ustalonych przyczyn.
- Istota zapisu dot. wpływu stanu nietrzeźwości poszkodowanego na wypadek
- Wymagania w przypadku nieuznania zdarzenia za wypadek przy pracy:
szczegółowe uzasadnienie.
- Postępowanie członków zespołu powypadkowego w przypadku sporu co do
treści protokołu: wniesienie odrębnego zdania na piśmie. O wersji ostatecznej
decyduje pracodawca
- Uprawnienia poszkodowanego na etapie sporządzania protokołu:
zapoznawanie z dokumentami.
10
8. Zatwierdzanie protokołu i przekazanie poszkodowanemu:
- pracodawca w ciągu 5 dni
- przekazanie poszkodowanemu niezwłocznie po zatwierdzeniu, bezpośrednio
lub droga pocztową.
9. Prawidłowe pouczenie: wskazanie właściwego miejscowo Sądu pracy.
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
Płatnikiem jest ZUS
Przyznawane są na wniosek poszkodowanego i obejmują:
- Jednorazowe odszkodowanie, którego wielkość uzależniona jest od % uszczerbku na
zdrowiu.
Stopień uszczerbku określa lekarz orzecznik ZUS
- Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci pracownika wskutek wypadku przy
pracy wypłacane rodzinie pracownika.
Przysługuje ono niezależnie od zasiłku pogrzebowego, odprawy oraz innych świadczeń.
- Świadczenie wyrównawcze związane z utratą możliwości zatrudniania na
dotychczasowym stanowisku i obniżeniu wynagrodzenia.
- Renta inwalidzka.
- Renta rodzinna.
11
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
Od zakładu pracy:
- odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy.
Okoliczności uzasadniające pozbawienie świadczeń:
- nieprzedstawienie protokołu powypadkowego lub karty wypadku
- nieuznanie w protokole zdarzenia za wypadek przy pracy
- bezpodstawne zapisy w protokole lub w karcie wypadku.
- świadczenia nie przysługują gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione
naruszenie przepisów przez poszkodowanego umyślne lub w skutek rażącego
niedbalstwa
- alkohol lub środki psychotropowe
 Wypadki przy pracy osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek
pracy - dokumentacja.
 Wypadki w drodze do i z pracy do domu - warunki konieczne do uznania,
dokumentacja.
 Wpływ stanu wypadkowości na zróżnicowanie składki na ubezpieczenie
wypadkowe.

12
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
12
Tryb postępowania przy ustalaniu uszczerbku……
Wniosek o jednorazowe odszkodowanie składa ubezpieczony do płatnika
składek.
Płatnik po otrzymaniu wniosku kompletuje dokumentację a w
szczególności:
protokół powypadkowy
prawomocny wyrok sadu pracy
kartę wypadku
decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej
zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod opieką
którego był
ubezpieczony
- Płatnik składek po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez
ubezpieczonego
przekazuje wniosek wraz z dokumentacją do ZUS