sanco/11220/2012sia-en

KOMISJA
EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 7.6.2013 r.
SWD(2013) 194 final
DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI
STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW
Towarzyszący dokumentowi:
Wniosek
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
ustanawiające przepisy w zakresie zarządzania wydatkami odnoszącymi się do łańcucha
żywnościowego, zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt oraz dotyczącymi zdrowia
roślin i materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin, zmieniające dyrektywy Rady
98/56/WE, 2000/29/WE i 2008/90/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002, (WE) nr
882/2004 i (WE) nr 396/2005, dyrektywę 2009/128/WE i rozporządzenie (WE) nr
1107/2009 oraz uchylające decyzje Rady 66/399/EWG, 76/894/EWG i 2009/470/WE
{COM(2013) 327 final}
{SWD(2013) 195 final}
PL
PL
1: Zagadnienia proceduralne i konsultacje z zainteresowanymi stronami
1. Od kilku lat Komisja, a konkretnie Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Konsumentów, pracowała
nad przeglądem polityki UE dotyczącej zdrowia zwierząt, dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin,
materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin, bezpieczeństwa paszy i żywności oraz kontroli
urzędowych, które stanowią podstawę skutecznego wdrażania polityki w tych dziedzinach
(zwanych dalej łącznie „polityką bezpieczeństwa żywności”).
2. Komisja zaproponowała już ogólny budżet w wysokości 1,891 mld EUR na lata 2014-2020 (w
cenach rynkowych) na ramy finansowe polityki bezpieczeństwa żywności w kontekście
wieloletnich ram finansowych. W związku z tym niniejsza ocena skutków ma na celu
przeanalizowanie prawdopodobnych skutków możliwych wariantów ram finansowych.
3. Ma ona umożliwić właściwy poziom analizy zgodnie z wytycznymi Komisji w sprawie oceny
skutków.
Towarzyszące oceny skutków i konsultacje
4. Ponieważ przeglądowi poddano politykę we wszystkich czterech dziedzinach, towarzyszą im
oddzielne oceny skutków.
2: Określenie problemu
5. Powszechnie uznaje się, że pomoc finansowa UE dla bezpieczeństwa żywności, zdrowia
zwierząt, zdrowia roślin i kontroli urzędowych wnosi wartość dodaną, która wykracza poza
przyznane kwoty, a także funkcjonuje stosunkowo dobrze w swoim obecnym formacie.
Przegląd wieloletnich ram finansowych i poszczególnych dziedzin polityki pozwala jednak na
dokonanie oceny sposobu dalszej poprawy bieżącej sytuacji, a także skuteczniejszego
powiązania pomocy finansowej z celami Komisji i UE, w tym celami strategii „Europa 2020”.
Bieżąca polityka i ramy finansowe
6. Podstawą prawną dla znacznej większości współfinansowanych przez UE działań jest jeden z
następujących aktów prawnych: decyzja Rady 2009/470/WE, dyrektywa 2000/29/WE oraz
rozporządzenie 882/2004.
7. W 2011 r. budżet przewidziany na bezpieczeństwo żywności wyniósł nieco poniżej 314,6 mln
EUR. Środki z budżetu zostały przydzielone w następujący sposób: programy weterynaryjne: 75
%; zdrowie roślin: 6,1 %; inicjatywa „Lepsze szkolenia na rzecz bezpieczniejszej żywności”: 4,5
%; laboratoria referencyjne UE: 4,5 %; środki nadzwyczajne dotyczące zdrowia zwierząt: 3,2 %.
Określenie problemów
8. Problem nr 1: Obecne ramy prawne są zbyt skomplikowane i czasem nieaktualne.

Problemy:
o Brak zgodności z niedawno zaproponowanymi wieloletnimi ramami finansowymi
na lata 2014-2020.
o Potencjalne obciążenia administracyjne dla państw członkowskich w odniesieniu
do aktualizacji i pełnego spełniania wymogów administracyjnych i finansowych.
9. W ramach nowych wieloletnich ram finansowych pozycja budżetu dotycząca bezpieczeństwa
żywności zostanie przeniesiona z działu 2 ogólnego budżetu UE do działu 3, który zostanie
zatytułowany „Bezpieczeństwo i obywatelstwo”. Oznacza to, że obecna podstawa prawna dla
kontroli finansowych i zarządzania finansowego (rozporządzenie 1290/2005) nie będzie już
obejmowała wydatków związanych z żywnością i paszą. Ponadto jeżeli pojawią się
nieprzewidziane okoliczności, które będą wymagały wsparcia finansowego UE, z prawnego
punktu widzenia nie będzie dostępu do „Rezerwy przeznaczonej na sytuacje kryzysowe w
sektorze rolnym”.
10. Poszczególne przepisy finansowe zawarte są obecnie w wielu różnych aktach prawnych.
Może to samo w sobie powodować nieporozumienia i utrudnienia dla państw członkowskich
dążących do zrozumienia prawodawstwa, a także związane z tym obciążenie administracyjne.
2
11. Istnieje również problem zmieniającego się prawodawstwa sektorowego. Jeżeli do przepisów
finansowych nie zostaną wprowadzone zmiany, pozostaną one niezgodne z nowymi celami i
środkami.
12. Obecny brak jasności w stawkach finansowania powoduje dużą niepewność państw
członkowskich podczas planowania.
13. Problem nr 2: Istniejące narzędzia zarządzania finansami nie są optymalne.

Problemy:
o Brak jasności co do środków kwalifikujących się do finansowania i ich
kosztów.
o Skomplikowane porozumienia administracyjne.
o Nieefektywne przydzielanie dostępnych środków.
14. Obecnie wiele porozumień administracyjnych dotyczących
programu i zwrotu finansowania jest zbyt skomplikowanych.
otrzymania
zatwierdzenia
15. Istniejące przepisy finansowe nie określają jasnych i spójnych celów i wskaźników, a zatem
programy nie zawsze mogą być spójnie ocenione i udoskonalone.
16. Definicja kwalifikujących się środków i powiązanych kosztów nie jest tak jasna i prosta, jak to
byłoby możliwe. Przepisy dotyczące kwalifikujących się środków i stawek finansowania znajdują
się w różnych regulacjach.
17. Problem nr 3: Istniejące narzędzia nie są w wystarczający sposób ukierunkowane na
zagwarantowanie osiągnięcia celów w zakresie bezpieczeństwa żywności.

Problemy:
o Niewystarczające wdrożenie polityki w poszczególnych dziedzinach oraz
ryzyko niepełnej realizacji ogólnych celów polityki.
18. W wyniku wewnętrznych kontroli i sprawozdań Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i
Konsumentów, a także ocen skutków w odniesieniu do poszczególnych obszarów polityki
zidentyfikowano szereg kwestii, które można poprawić w celu lepszego wspierania realizacji
celów polityki (np. ustalanie priorytetów odnośnie do chorób i ich klasyfikacja).
Prawo UE do podjęcia działania i uzasadnienie
19. UE posiada prawo do podjęcia działania we wszystkich z przedstawionych obszarów, ale nie
posiada wyłącznej kompetencji. Państwa członkowskie mogą również przyjmować własne
środki, pod warunkiem że nie są one sprzeczne z innymi regulacjami UE.
Kryterium konieczności – dlaczego cele nie mogą zostać osiągnięte przez same państwa
członkowskie
20. Dobre zdrowie zwierząt, zdrowie roślin oraz bezpieczeństwo żywności i paszy są dobrem
publicznym przynoszącym korzyści całemu społeczeństwu. Państwa członkowskie muszą
działać wspólnie, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób i agrofagów oraz sprawować
kontrolę w tym zakresie z wykorzystaniem identycznych środków kontroli i zarządzania.
Koordynacja na poziomie UE umożliwia tańsze i skuteczniejsze działania w odniesieniu do
priorytetów UE. Partnerzy handlowi z państw trzecich mogą również nakładać ograniczenia na
przywóz z całej UE, jeśli problem dotyczący bezpieczeństwa występujący w jednym z państw
członkowskich nie zostanie odpowiednio zwalczony.
Kryterium wartości dodanej – dlaczego cele nie mogą zostać osiągnięte przez same państwa
członkowskie
21. Konkretna wartość dodana finansowania lub współfinansowania przez UE polega na tym, że
zapewnia ono zachęty dla państw członkowskich do wprowadzania i wspierania działań w
zakresie zwalczania i nadzoru, leżących w długoterminowym interesie Unii jako całości. Istnieje
szereg powodów, dla których UE podejmuje działania, aby wspierać jakość i bezpieczeństwo
żywności i paszy: bezpośrednie straty gospodarcze dla podmiotów, pośredni wpływ na handel,
zagrożenie dla zdrowia publicznego.
3
3: Cele
Cel ogólny
22. Wydatki objęte niniejszym rozporządzeniem mają na celu zapewnienie wysokiego poziomu
zdrowia człowieka, zwierząt i roślin na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego i w
dziedzinach powiązanych oraz wysokiego poziomu ochrony konsumentów i środowiska, a
jednocześnie umożliwienie unijnemu przemysłowi żywnościowemu prowadzenie działalności w
otoczeniu sprzyjającym konkurencyjności i tworzeniu miejsc pracy.
Cele szczegółowe
23. Ustanowienie prostych, jasnych, przejrzystych i nowoczesnych ram prawnych w
odniesieniu do żywności i paszy.
24. Optymalizacja wdrażania i funkcjonowania instrumentów zarządzania finansami.
25. Wspieranie realizacji celów polityki określonych w prawodawstwie dotyczącym
żywności i paszy poprzez skuteczne i wydajne przydzielanie środków z budżetu.
Cele operacyjne
26. Są one wspierane przez dalsze bardziej szczegółowe cele operacyjne.
4: Warianty strategiczne
Wariant 1: Scenariusz odniesienia: brak zmian
27. Brak zmian oznaczałby dalsze obowiązywanie istniejącego zestawu instrumentów prawnych
regulujących ramy finansowe. Oznaczałoby to przede wszystkim, że programy byłyby
kontynuowane jak dotychczas, ale od 2014 r. nie byłoby podstawy prawnej dla zarządzania
wydatkami i ich kontroli.
Wariant 2: zebranie istniejących przepisów w jeden instrument prawny.
28. W ramach wariantu 2 zbadano, czy byłoby możliwe utrzymanie wszystkich przepisów
istniejących w obecnym prawodawstwie i zebranie ich w jeden instrument prawny.
Wariant 3: Jeden spójny program finansowy
29. Wersja 3a: stworzenie jednego spójnego programu finansowego, głównie z wykorzystaniem
istniejących przepisów finansowych, ale z pewnymi ulepszeniami, polegającymi zwłaszcza na
uproszczeniu.
30. Wersja 3b: podobnie jak w wersji 3a, ale z wprowadzeniem do rozporządzenia finansowego
aspektów podziału kosztów i obowiązków.
Wariant 4: wstrzymanie wszelkich działań UE.
31. Teoretycznie byłoby możliwe zniesienie wszystkich przepisów finansowych UE, które
przyczyniają się do bezpieczeństwa żywności i paszy, oraz nałożenie na państwa członkowskie
wymogu samodzielnego finansowania ich programów i działań.
5: Analiza skutków
32. Ponieważ jest to rozporządzenie stricte finansowe, każdy wariant zostanie przeanalizowany
zgodnie z jego wpływem związanym z głównymi problemami i konkretnymi celami określonymi
w ocenie skutków.

Skutki administracyjne i prawne.

Skutki finansowe i w zakresie zarządzania.

Skutki dla celów bezpieczeństwa żywności.
4
Wariant 1: Scenariusz odniesienia: brak zmian
33. Począwszy od 2014 r. obecne ramy prawne nie będą zgodne z wieloletnimi ramami
finansowymi. System nie będzie miał konkretnej podstawy prawnej dla zarządzania lub kontroli
finansowych.
34. Bez dostępu do rezerwy kryzysowej państwa członkowskie musiałyby radzić sobie same w
przypadku wyjątkowo poważnych sytuacji nadzwyczajnych, a także powiązanych problemów
dotyczących bezpieczeństwa żywności, zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywnościowego.
W panującym obecnie klimacie gospodarczym państwa członkowskie miałyby z tym jeszcze
większe problemy niż zazwyczaj.
35. Kontynuacja obecnego systemu oznaczałaby brak reformy wymagań dotyczących poprawy
oceny i zdolności do zmiany programów, aby uczynić je bardziej skutecznymi, a zatem
prowadziłaby nieuchronnie do kontynuowania nieoptymalnych i prawdopodobnie
nieskutecznych programów. Nasilenie zarówno chorób zwierząt, jak i roślin oraz związany z tym
wpływ na bezpieczeństwo żywności, zdrowie publiczne i bezpieczeństwo żywnościowe może
ostatecznie kosztować budżety publiczne znacznie więcej.
36. Zmiany przepisów prawa wymagane na postawie zmian polityki sektorowej nie zostałyby
wprowadzone. Miałoby to wpływ na możliwość realizacji celów tych zmian, grożąc znacznym
wzrostem problemów związanych ze zdrowiem roślin i zwierząt.
Wariant 2: zebranie istniejących przepisów w jeden instrument prawny
37. Wariant ten mógłby potencjalnie umożliwić osiągnięcie celu 1 określonego w sekcji 3 poprzez
promowanie zachowania prostoty i zachęcanie do lepszego zrozumienia prawodawstwa, ale nie
doprowadziłby do realizacji żadnego z pozostałych dwóch określonych celów. Nie stanowi on
również rozwiązania dla zidentyfikowanych luk w polityce lub problemów.
Wariant 3a: stworzenie jednego spójnego programu finansowego, głównie z wykorzystaniem
istniejących przepisów finansowych, ale z pewnymi ulepszeniami
38. Stawki finansowania zostałyby uproszczone do jedynie trzech różnych stawek podstawowych.
Zapewniłoby to większą przejrzystość i spójność wszystkich działań UE. Zniesienie możliwości
finansowania środków o wartości poniżej 50 000 EUR spowodowałoby usunięcie
nieproporcjonalnych obciążeń administracyjnych zarówno dla Komisji, jak i dla państw
członkowskich.
39. Proponuje się, by wsparcie finansowe dla zdrowia roślin było w większym stopniu
dostosowane do analogicznego wsparcia dla zdrowia zwierząt w odniesieniu do procedur i
procesów. Ma to także umożliwić usprawnienie zarządzania zarówno dla Komisji, jak i dla
państw członkowskich.
40. Zostaną uproszczone wymogi prawne dotyczące procesów zatwierdzania programów i zwrotu
wydatków w zakresie programów weterynaryjnych i środków nadzwyczajnych. Doprowadzi to
do znacznego ograniczenia obciążenia administracyjnego pod względem nakładu pracy w
Komisji i w państwach członkowskich, a prawdopodobnie przyczyni się również do
przyspieszenia płatności dla państw członkowskich.
41. W ramach tej reformy zostaną również usprawnione narzędzia zarządzania finansowego.
Dzięki określeniu bardziej wyraźnych celów i wskaźników dla programów oraz bardziej
szczegółowych ocen ich realizacji środki weterynaryjne oraz dotyczące roślin prawdopodobnie
będą znacznie bardziej skuteczne.
42. Przegląd rozporządzenia w sprawie urzędowych kontroli żywności i pasz wzmocni podstawę
prawną inicjatywy „Lepsze szkolenia na rzecz bezpieczniejszej żywności”, sprawi, że jej zakres
będzie bardziej spójny, a także poprawi jej efektywność i skuteczność.
43. Wariant 3a pozwoli lepiej wspierać realizację celów w zakresie zdrowia roślin w porównaniu
ze scenariuszem odniesienia. Na przykład zdrowie roślin nie jest obecnie objęte działalnością
laboratoriów referencyjnych Unii Europejskiej, a laboratoria zajmujące się zdrowiem roślin nie
podlegają obecnie akredytacji.
Wariant 3b: wprowadzenie aspektów podziału kosztów i obowiązków
5
44. Ponieważ wariant ten stanowi rozwinięcie wariantu 3a, skutki opisane w odniesieniu do
powyższego wariantu polityki mogą być zasadniczo powtórzone przy ocenie wariantu 3b.
Dodatkowy element podziału kosztów i obowiązków wprowadzony w tym wariancie oznacza
dodatkowe skutki lub zmienia przewidywane wyniki wariantu 3a.
45. Prawdopodobieństwo, że podział kosztów i obowiązków zostanie zaakceptowany przez
państwa członkowskie i zainteresowane strony, jest niewielkie. Wprowadzenie systemu
podziału kosztów i obowiązków uniemożliwiłoby realizację celów jasności i zachowania
prostoty. Dodatkowo obecny klimat finansowy sprawia, że państwom członkowskim i
zainteresowanym stronom trudniej byłoby zaakceptować – z politycznego i kulturowego punktu
widzenia – większy udział w obciążeniu finansowym, nawet jeżeli w perspektywie
długoterminowej ogólne obciążenie finansowe związane z ogniskami występowania chorób i
agrofagów obniżyłoby się.
Wariant 4: zatrzymanie wszelkich działań UE
46. Wariant ten został odrzucony bez poddawania go głębszej analizie. Oczywiste jest, że
wprowadzając go, nie zrealizowano by żadnego z celów określonych w sekcji 3.
47. Jest mało prawdopodobne, by państwa członkowskie we własnym zakresie kontynuowały
finansowanie programów zwalczania, zwłaszcza w obecnym klimacie gospodarczym.
Stanowiłoby to zagrożenie dla osiągnięć wynikających z inwestycji, które zostały już
przeprowadzone.
6: Porównanie wariantów
48. Wariant 3a jest preferowanym wariantem realizacji polityki. Jest to jedyny wariant, który
umożliwi realizację trzech celów i jest związany z bardzo nielicznymi (jeżeli w ogóle)
negatywnymi skutkami.
49. Wariant 3b został na chwilę obecną odrzucony. Jednakże w przyszłości w zmienionym
otoczeniu może on stanowić najlepsze rozwiązanie dla wielu poważniejszych i zmieniających
się problemów dotyczących zdrowia zwierząt i roślin i mógłby zostać ponownie poddany pod
rozwagę.
6
Analiza porównawcza ocen skutków
Optymalizacja narzędzi
zarządzania finansowego
+
Zwiększona efektywność:

jasne cele i wskaźniki

długoterminowa stabilność
Wspieranie realizacji
celów w zakresie
bezpieczeństwa
żywności i paszy
+
Zwiększona skuteczność:
Wariant 3b
Dodatkowe obciążenie administracyjne dla
państw członkowskich i sektora
prywatnego (w perspektywie
krótkoterminowej)
-/+
W perspektywie krótkoterminowej:
(możliwa) zmniejszona efektywność:

czas konieczny na zapoznanie się z
nowym systemem
 brak akceptacji zarówno w państwach
członkowskich, jak i w sektorze
prywatnym
+
W perspektywie długoterminowej: poprawa
efektywności
++
Zwiększona skuteczność:


Osiągnięcie celów
prawnych i
administracyjnych
Wariant 3a
+
Zmniejszenie obciążeń dla
administracji publicznej i sektora
prywatnego
zwiększona spójność między
dziedzinami polityki UE i ze
zobowiązaniami
międzynarodowymi
dodatkowe zachęty na rzecz
zapobiegania i zwalczania
7: Monitorowanie i ocena
50. Przewiduje się sprawozdania z oceny i z oceny ex post; opracowano także wskaźniki
realizacji celów. Wyniki ocen zostaną w odpowiedni sposób upublicznione.
7