Najwyższe budynki w Makowie Podhalańskim i okolicy

Najwyższe budynki w
Makowie Podhalańskim i
okolicy!
Autorzy:
Mateusz Kubasiak
Marcin Kopczyński
Darek Kaszkowiak
Wojtek Polak
1
2
Wysokość (z uwzględnieniem
najwyższej wieży):
ok. 22 metry
Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego swój
obecny wygląd zawdzięcza przebudowie dokonanej w latach
1828-1833. Budowla o korpusie trzynawowym, halowym jest utrzymana w stylu
późnoklacystycznym. Jedynie opięte z zewnątrz szkarpami prezbiterium oraz kaplica,
będące pozostałościami po dawnej świątyni, są barokowe. Nawy boczne oddzielają
od nawy głównej arkady, sklepienie kościoła ma konstrukcję żagielkową. W wieży
zegarowej, nakrytej hełmem z 1891 r., znajdują się dwa dzwony z 1547 i 1663 r.
Frontowa fasada kościoła jest ozdobiona szerokim ryzalitem, zakończonym
trójkątnym frontonem.
Usytuowana na zboczu Makowskiej
Góry, dominująca nad miastem świątynia,
jest miejscem otoczonym szczególną czcią
zarówno przez miejscową ludność, jak i
liczne rzesze pielgrzymów. W ołtarzu
głównym znajduje się tu bowiem XVIwieczny łaskami słynący obraz Matki Bożej
Opiekunki Rodzin. Poświęcenie obrazu miało
miejsce w 1602 r., a jeszcze z tego samego
stulecia pochodzą pierwsze wzmianki o
łaskach otrzymanych za przyczyną Matki Bożej Makowskiej. 10.06.1979 r. podczas
swojej pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny, Ojciec Święty Jan Paweł II dokonał
uroczystej koronacji obrazu w czasie Mszy Świętej na krakowskich Błoniach.
We wnętrzu kościoła warto również zwrócić uwagę na
drewniany barokowy krucyfiks z XVII w. w bocznym ołtarzu
Bractwa Cierniowej Korony, a także klasycystyczną ambonę.
Interesujący jest też chór muzyczny, wsparty na trzech
arkadach, a zwłaszcza jego drewniany, klasycystyczny
parapet, datowany na 1830 r.
3
Wysokość(z uwzględnieniem
najwyższej wieży):
ok. 30 metrów
Te piękne pod względem architektonicznym i stylistycznym
budowle wraz z budynkiem klasztornym oraz czterema kaplicami
tworzą zespół klasztorno - kościelny.
Stary kościół o typowo gotyckiej bryle i renesansowych elementach
dekoracyjnych wraz z budynkiem klasztornym, który obecnie pełni funkcję plebani,
wzniesiony został z fundacji byłego właściciela Suchej - Piotra Komorowskiego, w
latach 1613 -1614. Konsekracji świątyni, która przyjęła wezwanie Nawiedzenia
Najświętszej Maryi Panny dokonał w 1624 roku ks. biskup Tomasz Oborski. Fundator
osadził w niej księży Kanoników Regularnych Lateraneńskich z kościoła Bożego
Ciała w Krakowie, co wiązało się z cudownym uzdrowieniem jakiego doznał za
przyczyną św. Stanisława Kazimierczyka, patrona konwentu. Bryła kościoła ujawnia
tradycje gotyckie, natomiast szczegóły architektoniczne i dekoracyjne są
charakterystyczne dla okresu renesansu. Tę jednonawową budowlę od zewnętrznej
strony opinają szkarpy.
Na szkarpie od strony zachodniej usytuowany został kartusz herbowy Korczak
fundatora Piotra Komorowskiego, zdobiony renesansowym ornamentem. Z
najstarszego wystroju kościoła zachowały się fragmenty polichromii oraz barokowe
malowidło na sklepieniu prezbiterium przedstawiające Wniebowzięcie Maryi wraz z
fryzem sgraffitowym na ścianach. Pod prezbiterium znajduje się krypta grobowa
Komorowskich - Piora Komorowskiego i jego drugiej żony Marianny z Bnińskich.
W kościele znajduje się również chór muzyczny, który osadzony został na czterech
kolumnach jońskich oraz ołtarze - główny i sześć bocznych o rokokowym wystroju.
Stary Kościół z budynkiem klasztornym łączy przejście, na
którym widnieją unikatowe majolikowe tafle w stylu
renesansowym. Stary kościół połączony został z nowym
kościołem za pomocą parterowej przewiązki, która pełni również
rolę zakrystii. Zaprojektowany przez Teodora Talowskiego został
wzniesiony w latach 1897 - 1908. Głównymi fundatorami świątyni
byli Braniccy oraz suscy kolejarze. Bryła kościoła łącząca w sobie
elementy malowniczego eklektyzmu, zwłaszcza gotyku i stylu
romańskiego jest jednym z najwspanialszych dzieł polskiego
architekta.
4
Wysokość(z uwzględnieniem wieży):
ok. 12 metrów
Operacyjne zabezpieczenie powiatu stanowi JRG KP PSP Sucha Beskidzka,
która liczy 34 strażaków, co daje jeden z najniższy współczynników zatrudnienia w
woj. małopolskim. Ilość strażaków jest niewystarczająca i nie zapewnia prawidłowej
realizacji zadań operacyjnych. Powyższe jest bardzo odczuwalne w czasie dużej
liczby zdarzeń np. powódź w 1999, czy 2001 roku. Przy tak małym stanie
zatrudnienia JRG nie jest w stanie prowadzić prawidłowo nawet dwóch akcji
ratowniczych w tym samym czasie. Czas dojazdu do 11 miejscowości na terenie
powiatu przekracza 20 min.
Budynek, w którym zlokalizowana była JRG był
dzierżawiony od Ochotniczej Straży Pożarnej w
Suchej Beskidzkiej przez 27 lat. Budynek wybudowany
w latach 30 - tych, wielokrotnie remontowany nie
odpowiadał wymogom dla tego typu jednostki. W 1999
r zakończono prace dokumentacyjno - przetargowe i w
listopadzie przekazano teren budowy typowego
obiektu dla Komendy Powiatowej i Jednostki
Ratowniczo-Gaśniczej Wykonawcy - Przedsiębiorstwu
Budownictwa Ogólnego " SKOBUD " z Żywca. W I kwartale 2000 roku zakończono
prace ziemne i wzniesiono mury I kondygnacji, a końcem tegoż roku wykonano stan
surowy i wykonano dach.
W 2001 roku zostały wykonane instalacje
wewnętrzne i zewnętrzne bez " białego montażu
".Lokalizacja ta wpłynęła na poprawę funkcjonowania PSP
oraz na poprawę bezpieczeństwa mieszkańców miasta i
powiatu.
W nowej strażnicy, która została częściowo oddana
do częściowego użytku w grudniu 2002 roku utworzono
Centrum Powiadamiania Ratunkowego wraz z zespołem
wyjazdowym karetki Pogotowia Ratunkowego " W".
Uroczystego przekazania strażnicy dokonano 24 maja w obecności Pana
Krzysztofa Janika Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Pana Marka Siwca
Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, generałów Teofila Jankowskiego Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej - Szefa Obrony Cywilnej Kraju i
Feliksa Deli - Dyrektora Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Myślenicach,
Wojewody Małopolskiego Jerzego Adamita, kadry kierowniczej województwa
małopolskiego i częściowo śląskiego.
W chwili obecnej KP PSP i JRG Sucha Beskidzka dysponuje: trzema
samochodami gaśniczymi, sześcioma specjalnymi w
większości terenowymi.
Ponadto na terenie powiatu suskiego działa 17 jednostek
OSP włączonych do KSRG.
5
Numer bloku:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
12.
13.
14.
15.
16.
Rok budowy:
1959
1960
1977
1977
1977
1964
1974
1965
1974
1967
1973
1973
wysokość:
???
???
???
8m.
12,5m.
9m.
12,5m.
???
13m.
???
???
12,5m.
Ilość mieszkań:
18
18
30
18
60
33
26
24
30
45
45
45
Najwięcej mieszkań: 45
Najmniej: 18
12%
18%
18%
20%
18%
14%
blok numer 4
blok numer 5
blok numer 6
blok numer 7
blok numer 13
blok numer 16
6
Najwyższe budynki
30
25
20
15
10
5
0
Kościół w
Makowie
Kościół w
Suchej
Blok
(najwyższy)
Straż Pożarna
WNIOSKI:
Jasnym i oczywistym wydaje się stwierdzenie, że w Makowie i okolicy
góruje kościół w Suchej Beskidzkiej. Dodatkowo jego położenie na stoku
potęguje takie wrażenie. Jednakże w samym Makowie imponującą wysokość
posiada również kościół – podobnie jak ten w Suchej – usytuowany na
Makowskiej Górze.
Bloki mieszkalne nie sięgają chmur, ale zabezpieczają byt wielu
mieszkańców Makowa. Standardem są bloki kilku piętrowe.
Korzystając z naszego położenia geograficznego zobaczmy, jak układają się
wysokości gór okalających nasze miasteczko.
7
8
1725 m. n.p.m.
Babia Góra wyróżnia się majestatyczną
sylwetką spośród innych grzbietów położonych
wokoło niej. Ludzie zdobywają jej szczyt, od co
najmniej 500 lat, lecz dopiero w XVIII wieku została
odkryta przez turystów i badaczy. Nazywana jest
Babią Górą (łac., Mons Vetula), Wielką Magurą,
czy też Królową Beskidów oraz Matką Niepogód.
Mimo wielu lat badań Babia Góra nie została
do końca poznana, a to z powodu "wielu
niedogodności terenowych". Mimo wszystko turystyka na niej rozwija się bardzo
szybko: w latach 20-tych XX-stulecia odwiedzało ją 10tys turystów na rok, w latach
70-tych już około 200tys.
Babia Góra słynie z wspaniałych widoków, pięter roślinnych, wielu
unikatowych gatunków zwierząt i roślin chronionych przez Babiogórski Park
Narodowy (BPN) oraz z wspaniałych wschodów i zachodów słońca.
Mimo wszystko słoneczna pogoda może tu zmienić się w burzę w przeciągu
pół godziny, a dla niedoświadczonych turystów odszukanie znakowanego szlaku w
mgle czy w deszczu może być bardzo trudne, więc trzeba uważać, bo Babia Góra nie
raz już pokazała zęby...
Spis wszystkich szlaków pieszych w
okolicy Babiej Góry:
Szlaki piesze oznaczone kolorem
czerwonym:
1) Z Jordanowa - Hala Krupowa Kiczorka - Przełącz Krowiarki - Babia
Góra - Mała Babia Góra - przełęcz
Jałowiecka - do przełęczy Glinne.
2) Zawoja Centrum - Przysłop - do
Suchej Beskidzkiej.
Szlaki piesze oznaczone kolorem niebieskim:
1) Schronisko na Markowych Szczawinach - Przełęcz Krowiarki - Zawoja Policzne Zawoja Markowa - Zawoja Czatoża.
2) Zawoja Mosorne - wodospad Na Mosorczyku - do zielonego szlaku.
3) Skawica - Hala Krupowa.
4) Zawoja Wełcza - Jałowiec - Lachowice PKP.
5) Polica - do przeł. Bory.
Szlaki piesze oznaczone kolorem zielonym:
1) z PKP Hucisko - Siwcówka - Zawoja Centrum - Hala Krupowa - do Sidziny.
9
2) Zawoja Widły - Schronisko Markowe Szczawiny.
3) Perć Przyrodników (pomiędzy niebieskim a czerwonym).
4) Stańcowa Polana - Babia Góra - Przełęcz Kelkociny - do PKP Hucisko.
Szlaki piesze oznaczone kolorem czarnym:
1) Schronisko Na Hali Krupowej - do Sidziny.
2) Zawoja Dolna Przysłop - do Suchej Beskidzkiej.
3) Zawoja Składy - Zawoja Wełcza.
4) Przełęcz Jałowiecka - Nad Czatożą - do Korbielowa
Szlaki piesze oznaczone kolorem żółtym:
1) Babia Góra - Schronisko Markowe Szczawiny - Zawoja Czatoża
2) Zawoja Podryzowana - Mosorny Groń - Kiczorka
3) Przysłop Toczki - Przełęcz Opaczne - jałowiec - do Koszarawy.
874 m n.p.m.
Koskowa Góra (874 m n.p.m.) - szczyt w Beskidzie Makowskim, położony na
północny-wschód od Makowa Podhalańskiego. Stanowi kulminację Pasma Koskowej
Góry.
Niemal każde z wyższych
wzniesień stanowi doskonały punkt
widokowy, z
którego rozpościera się szeroka
panorama.
Grupa Koskowej Góry stanowi
większa, zachodnia część Beskidu
Makowskiego. Składa się z trzech
pasm, z których głównym i
największym jest Pasmo Koskowej
Góry (866 m).
Obok niej wznoszą się Parszywka (849 m) i Kotoń (857 m). Na północ od
pasma ciągnie się łańcuch wzniesień rozdzielonych przełęczą Sanguszki, jego
wschodnią część stanowi małe pasmo Chełmu (603 m), a zachodnią - Babicy (727
m). Na południe od pasma Koskowej jest jeszcze niewielkie pasmo Stołowej Góry
(841 m), grupa Przykrzca (741 m) oraz samodzielny masyw Klimasa i Zębalowej
(858 m).
Grupa Koskowej Góry oddzielona jest od Beskidu Małego i Pasma
10
Babiogórskiego doliną Skawy, natomiast od Pasma Lubomira i Łysiny - środkowym
biegiem Raby i doliną Krzeszowskiego Potoku.
Podobnie jak cały Beskid Makowski, jest to region typowo rolniczy. Szczyty
górskie, nawet te najwyższe (np. Koskowa Góra), są słabo zalesione i w większości
pokryte szachownicą pól uprawnych, co ma też swoje zalety. Niemal każde z
wyższych wzniesień stanowi doskonały punkt widokowy, z którego rozpościera się
szeroka panorama, obejmująca przy dobrej widoczności Tatry, Babią Górę, Pasmo
Policy,
część
Beskidu
Wyspowego,
Gorców
i
Beskidu
Małego.
Koskowa Góra (866 m) jest największym wypiętrzeniem rozległego masywu.
Na wschodnich stokach jej bezleśnej, spłaszczonej na wierzchołku kopuły szczytowej
leżą przysiółki Bogdanówki. Łagodne, choć mocno pofałdowane zbocza opadają
równomiernie we wszystkich kierunkach. Nazwa Koskowej pochodzi od nazwiska
właściciela tego obszaru - Koska, podobnie jak podszczytowe osiedle U Koska.
Niedaleko na wschód od Koskowej Góry wznosi się również niezalesiona
Parszywka z osiedlem o podobnie wdzięcznej nazwie. W Paśmie Koskowej Góry
znajduje się wiele świetnych punktów widokowych, najciekawsze na wierzchołku
Koskowej Góry. We wszystkie strony roztacza się stąd wyjątkowa panorama,
obejmująca wszystkie sąsiednie pasma i grupy górskie. Na zachodzie widać Beskid
Mały i Babią Górę, na południu Stołową Górę, nieco w prawo pasmo Polic, a na
horyzoncie łańcuch Tatr. Na wschodzie natomiast Gorce, Beskid Wyspowy i pasmo
Lubomira i Łysiny za doliną Raby, a od północy Babicę oraz pobliską Parszywkę.
Rysy - 2499m
Tatry - najwyższe góry Polski są także najwyższym
masywem górskim w całych Karpatach Zachodnich.
Możemy je podzielić na 3 części: Tatry Zachodnie (Polska i
Słowacja) - zajmują obszar od Przełęczy Huciańskiej do
Przełęczy Liliowe, następnie Tatry Wysokie (Polska i
Słowacja) - obszar od Przełęczy Liliowe do Przełęczy pod
Kopą, oraz Tatry Bielskie (Słowacja) - obszar od Przełęczy
pod Kopą do Przełęczy Ździarskiej. Łącznie jest to teren o
powierzchni około 785 km2, z czego w granicach Polski
znajduje się 175 km2. Tatry mają charakter typowo
wysokogórski, a dodatkowym niezwykle atrakcyjnym
walorem widokowym jest bardzo duża ilość stawów. O ile
większość znajduje się po stronie Słowackiej, to te
największe i najgłębsze znajdują się w Polsce. Najgłębszym
11
stawem Tatr jest Wielki Staw w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (79 m).
Największymi jeziorami w Tatrach są:
1.Morskie Oko 34,5 ha (Polska)
2.Wielki Staw 34,1 ha (Polska)
3.Czarny Staw pod Rysami 20,1 ha (Polska)
4.Wielki Hińczowy Staw 20,1 ha (Słowacja)
5.Szczyrbskie Jezioro 19,7 ha (Słowacja)
Najwyższym szczytem Tatr jest Gerlach (2655 m npm) leżący w Tatrach
Wysokich, w Tatrach Zachodnich jest to Bystra (2248 m npm), a w Bielskich Hawrań
(2152 m npm). W Polsce najwyższe są Rysy (2499 m npm), jednak jest to szczyt
graniczny - a w rzeczywistości najwyższym całkowicie położonym w granicach Polski
szczytem jest Kozi Wierch (2291 m npm), a w Tatrach Zachodnich Starobociański
Wierch (2176 m npm).
Fauna i flora - to kolejny atut tatrzańskich pejzaży. Lasy regla dolnego
rozciagające się od około 1000 m npm siegają 1250 m npm, natomiast wyżej do
wysokoći 1550 m npm występuje pasmo regla górnego. Na większej wysokości
napotykamy na kosodrzewinę, która wraz ze zwrostem wysokości karłowacieje
zanikając całkowicie na wysokości około 1800 m npm. Jeszcze wyżej rozciąga się
pasmo
hal.
Z
pośród
zwierząt
niespotykanych lub mało spotykanych w
innych rejonach Polski należy wymienić
niedźwiedzie, kozice i świstaki. Poza tym
możemy napotkać tu także dziki, sarny,
wilki czy żbiki. Gnieżdżą się tu również
ptaki takie jak: orlik krzykliwy, kania ruda,
myszołów, kobuz, kilka gatunków sów,
głuszce i jarząbki.
Turystycznie - Tatry są bardzo
atrakcyjne ze względu na dość dużą ilość
szlaków znakowanych, a także klimat stosunkowo łagodny jak na wysokie góry. Letni
sezon turystyczny trwa przez kilka miesięcy - trudno precyzować dokładny okres,
gdyż jest to zależne od danego roku. Na Słowacji pamiętajmy jednak, że oficjalny
okres turystyczny trwa od 15 czerwca do 31 października i jest rygorystycznie
przestrzegany przez służby TANAP-u. Pamiętajmy o tym, że Tatry nawet w lecie
mogą być górami niebezpiecznymi w związku z czym niezbędne jest odpowiednie
ubranie, a także umiejętność dostosowania trasy do swojego doświadczenia oraz
kondycji fizycznej.
Najwyższe szczyty:
Tatry Bielskie
Tatry Wysokie
Tatry Zachodnie
Słowacja:
Hawrań - 2152m
Gerlach - 2655m
Bystra - 2248m
Polska:
brak
Rysy - 2499m
Starobociański Wierch - 2176m
12
Góry
2500
2000
1500
1000
500
0
Babia Góra
Tatry
Koskowa Góra
13
Nie wchodząc na drzewo chcemy się dowiedzieć, jakie jest wysokie. Dysponujemy tyczką o
długości 1m. Co musimy jeszcze zmierzyć, aby móc obliczyć wysokość tego drzewa?
Rozwiązanie:
Nietrudno będzie nam to uczynić w słoneczny dzień. Wtedy drzewo rzuca na płaskim terenie
cień (CO) Wbijamy naszą tyczkę pionowo na linii cienia (odcinek AB). Mierzymy odcinki
AO i OC. Niech na przykład OA = 1,5m a OC = 6m
Wówczas na mocy twierdzenia Talesa otrzymujemy proporcje:
, skąd h = .
Po przedstawieniu uzyskanych wyników pomiaru
h=
=4
Nasze drzewo ma zatem 4 metry wysokości.
14