Podstawowe kategorie gospodarki rynkowej

PODSTAWOWE KATEGORIE GOSPODARKI RYNKOWEJ.RynekRynek- to proces
wymiany w trakcie którego negocjuje się warunki wymiany (lub miejsce wymiany dóbr
i usług).RODZAJE RYNKÓW:Ze względu na konkurencje:Rynek konkurencji
doskonalej wielu konsumentów i producentów, produkt homogeniczny-jednorodny,
brak barier ograniczających dostęp do rynku, istnieje doskonała informacja o rynku,
występuje konkurencja cenowaRynek konkurencji niedoskonałej:konkurencja
monopolistyczna- wielu producentów, konkurują produktem, jakością, gwarancją i
marką, występuje konkurencja produktem. Oligopol- występuje kilku dużych
producentów danego towaru, istnieją bariery ograniczające dostęp do rynku (bariera:
techniczna ,finansowa ,surowcowa ,rynku zbytu, znaku firmowego ,prawna).monopol
pełny- jeden producent towaru, produkt jednorodny lub zróżnicowany ale nie
posiadający na rynku innych bliskich substytutów, istnieje doskonała informacja o
rynku.Ze względu na przedmiot transakcji: dóbr konsumpcyjnych,dóbr
produkcyjnych,pracy,tytułów prawnych od dóbr pierwotnych (ziemi),dóbr
kapitałowych,pieniężny ( waluta krajowa ,waluty obce),kapitału finansowego,tytułów
prawnych (wartości niematerialnych: patenty, licencje).Inne klasyfikacje:Ze względu
na zakres przestrzenny transakcji:lokalny-regionalny.światowy-zagraniczny. Ze
względu na stopień legalności:legalne (biały),półlegalne (szary),nielegalne
(czarny).Ze względu na decyzję na rynku:rynek sprzedawcyrynek nabywcyRynki o
dostępie:wolnym,ograniczonym - przetarg. Aby uczestniczyć w przetargach należy
opłacić wadium.Rynki różnią się sposobem ustalania ceny, sposobami,
konkurowania i możliwością wejścia na rynek.Poza rynkiem powstaje CENA
ADMINISTRACYJNA -może ją ustalić monopol, państwo, oligoplol w wyniku
porozumienia.CENA MONOPOLOWA-cena kształtowana przez
producenta.PieniądzPieniądz-to taki towar, który w długim okresie czasu pełni
funkcję powszechnego ekwiwalentu (nazwa pochodzi od łacińskiego słowa
"PEKUNIA" -BYDŁO.Rozwój form wymiany:pojedyncza (prosta ,przypadkowa) -brak
stałej relacji ,wymienia się to co się ma do wymiany).ekwiwalentna (ogólna)-jest to
towar który pełni funkcję ekwiwalentu (sól, bydło, bursztyny),gospodarka rynkowa jest to wymiana barterowa ,towar za towar, (T-T),gospodarka towarowo-pieniężna jest to forma wymiany towarowo-pieniężnej, towar -pieniądz -towar,(T-P-T).Cechy
pieniądza: jednorodność, trwałość.Podstawowe teorie pieniądza:klasyczna -cena
razy ilość towaru przez ilość obiegu pieniądza. M= (P*T)twórca
Fishermonetarystyczna -powinno przyrastać tyle pieniądza w obiegu jaki jest wzrost
produktu krajowego brutto M*V=P*T gdzie M- ilość pieniądza P- ceny towarów, Tilość towarów, V- szybkość obiegu pieniądza,keysowska - M=M1+M2=L1(V)+L2(r) tzn. ilość pieniądza,M jaka występuje składu się z pieniądza oszczędzanego,
spekulacyjnego, M2 pieniądz transakcyjnego ,M1 a to się równa płynności, L1 razy
dochód ,Y dodać płynność, L2 razy stopa procentowa r.Pieniądz służy do
oszczędzania i zarabiania na tym pieniądzu.Systemy pieniężne: system waluty
złote- 1870-1914 każdy wyemitowany pieniądz mógł być w pełni wymieniany na
złoto.M*V=M*T-K+Zgdzie: K- kredyt, Z- spłata zobowiązań, V -szybkość obiegu
pieniądza, MT- suma cen towarów.system dewizowo (dolarowo)-złoty -1944-1970
jedynym pieniądzem wymienialnym na złoto był dolarsystem wielowalutowy
(wielodewizowy) -1971 waluty wiciu krajów są w wymienialne na świecie.SDR- jest to
pieniądz emitowany przez międzynarodowy fundusz walutowy -jest to pieniądz w
postaci zapisów na kontach Banków Centralnych. Jego wartość opiera się na 5-iu
walutach: USD, DM, FRF, YEN,Ł (funt brytyjski).Euro- jest to jednostka
rozrachunkowa 11 krajów. Uczestniczy w systemie wyrównywania walut. Funkcje
pieniądza:funkcja miernika wartości - polega ona na określeniu jednostki pieniężnej i
nazwaniu jej (np.: 0,222 168g złota nazywa się złotówką).funkcja środka cyrkulacji pieniądz pośredniczy w akcie zakupu i wymiany towarów.funkcja środka płatniczego występuje w odniesieniu do wszelkich płatności (pojawienie się pieniądza
kredytowego jak weksel, banknot, czek).funkcja środka tezauryzacji - tworzenie
skarbu, np.: oszczędzanie w jakimkolwiek banku ,ale należy uwzględnić inflację w
skali roku.funkcja pieniądza światowego- pieniądz pośredniczy w wymianie towarów
między podmiotami należącymi do różnych państw, służy do zwolnienia od
zobowiązań w stosunkach międzynarodowych.Cena Cena-to wartość towarów
wyrażona w pieniądzu.Rodzaje cen:rynkowa -jest ustalona przez rynek, zależy od
podaży i popytu,administracyjna - ustalona przez państwo minimalna- ustalona przez
państwo (minimalna cena płodów rolnych), maksymalna - ustalona przez państwo
(maksymalna cena zboża)relatywna -jest to cena towaru wyrażona w innym
towarzedampingowa -cena towaru niższa niż koszty produkcji,detalicznahurtowa
absolutna- cena towaru wyrażona w jednostkach pieniężnych.równowagi porównawczaFunkcje cen:informacyjna -informuje o rzadkości danego
dobra,bodźcowa (stymulacyjna) -jest to obniżanie kosztów produkcji,dystrybucyjna poprzez cenę następuje podział dochodów, którymi dysponuje
społeczeństwo,społeczna- dotyczy interwencyjnej polityki rządu np.: rząd nakazuje
sprzedawać towary nawet po cenie niższej niż koszt wytworzenia tego
produktu.PopytPopyt-jest to chęć nabycia towarów przy danych ich cenach.Czynniki
wpływające na kształtowanie się popytu:cena danego dobra,wysokość dochodu,ceny
innych dóbr,ocena przyszłości. Rodzaje popytu:
popyt komplementarny- popyt
na jedno dobro wywołuje popyt na inne (np.; samochód i benzyna),popyt złożony
(łączny)- to popyt na dobro zależny od popytu na wszystkie dobra, które z niego
mogą być wytworzone (np.: popyt na stal zależy od popytu na samochody, statki,
konstrukcje stalowe),popyt ograniczony-jest to zależność popytu na jedno dobro od
popytu na inne dobre (np.: popyt na maszyny włókiennicze zależy od popytu na
materiały włókiennicze),popyt substytucyjny-jedno dobro może być zastąpione innym
dobrem (np.: masło i margaryna),popyt efektywny (pieniężny)- zwiększenie
zainteresowania danym dobrem,popyt potencjalny - wystąpi gdy siła nabywcza
(dochody) jest dostatecznie wielka.popyt spekulacyjny- przewidujemy, iż wzrostowi
ceny może towarzyszyć wzrost popytu lub odwrotnie.PodażPodaż-to ilość dobra jaką
sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny.Czynniki warunkujące
rozmiary podaży:Podaż zależy od:czynników produkcji (wzrost cen powoduje wzrost
podaży), kosztów produkcji (im lepsza technologia tym większa podaż)czasu,liczby
przedsiębiorstw na rynku,warunków klimatycznych (wpływ na rolnictwo
,budownictwo).cen innych dóbrRodzaje podaży:Łączna- dobra nie mogą być
produkowane oddzielnie (np.: wełna i baranina ,koks i gaz),podaż zastępowalna
(substytucyjna)-wzrost produkcji jednego dobra wymaga ograniczenia produkcji
innego dobra.Podstawowe kategorie gospodarki rynkowej1PODSTAWOWE
KATEGORIE GOSPODARKI RYNKOWEJ.RynekRynek- to proces wymiany w
trakcie którego negocjuje się warunki wymiany (lub miejsce wymiany dóbr i
usług).RODZAJE RYNKÓW:Ze względu na konkurencje:Rynek konkurencji
doskonalej wielu konsumentów i producentów, produkt homogeniczny-jednorodny,
brak barier ograniczających dostęp do rynku, istnieje doskonała informacja o rynku,
występuje konkurencja cenowaRynek konkurencji niedoskonałej:konkurencja
monopolistyczna- wielu producentów, konkurują produktem, jakością, gwarancją i
marką, występuje konkurencja produktem. Oligopol- występuje kilku dużych
producentów danego towaru, istnieją bariery ograniczające dostęp do rynku (bariera:
techniczna ,finansowa ,surowcowa ,rynku zbytu, znaku firmowego ,prawna).monopol
pełny- jeden producent towaru, produkt jednorodny lub zróżnicowany ale nie
posiadający na rynku innych bliskich substytutów, istnieje doskonała informacja o
rynku.Ze względu na przedmiot transakcji: dóbr konsumpcyjnych,dóbr
produkcyjnych,pracy,tytułów prawnych od dóbr pierwotnych (ziemi),dóbr
kapitałowych,pieniężny ( waluta krajowa ,waluty obce),kapitału finansowego,tytułów
prawnych (wartości niematerialnych: patenty, licencje).Inne klasyfikacje:Ze względu
na zakres przestrzenny transakcji:lokalny-regionalny.światowy-zagraniczny. Ze
względu na stopień legalności:legalne (biały),półlegalne (szary),nielegalne
(czarny).Ze względu na decyzję na rynku:rynek sprzedawcyrynek nabywcyRynki o
dostępie:wolnym,ograniczonym - przetarg. Aby uczestniczyć w przetargach należy
opłacić wadium.Rynki różnią się sposobem ustalania ceny, sposobami,
konkurowania i możliwością wejścia na rynek.Poza rynkiem powstaje CENA
ADMINISTRACYJNA -może ją ustalić monopol, państwo, oligoplol w wyniku
porozumienia.CENA MONOPOLOWA-cena kształtowana przez
producenta.PieniądzPieniądz-to taki towar, który w długim okresie czasu pełni
funkcję powszechnego ekwiwalentu (nazwa pochodzi od łacińskiego słowa
"PEKUNIA" -BYDŁO.Rozwój form wymiany:pojedyncza (prosta ,przypadkowa) -brak
stałej relacji ,wymienia się to co się ma do wymiany).ekwiwalentna (ogólna)-jest to
towar który pełni funkcję ekwiwalentu (sól, bydło, bursztyny),gospodarka rynkowa jest to wymiana barterowa ,towar za towar, (T-T),gospodarka towarowo-pieniężna jest to forma wymiany towarowo-pieniężnej, towar -pieniądz -towar,(T-P-T).Cechy
pieniądza: jednorodność, trwałość.Podstawowe teorie pieniądza:klasyczna -cena
razy ilość towaru przez ilość obiegu pieniądza. M= (P*T)twórca
Fishermonetarystyczna -powinno przyrastać tyle pieniądza w obiegu jaki jest wzrost
produktu krajowego brutto M*V=P*T gdzie M- ilość pieniądza P- ceny towarów, Tilość towarów, V- szybkość obiegu pieniądza,keysowska - M=M1+M2=L1(V)+L2(r) tzn. ilość pieniądza,M jaka występuje składu się z pieniądza oszczędzanego,
spekulacyjnego, M2 pieniądz transakcyjnego ,M1 a to się równa płynności, L1 razy
dochód ,Y dodać płynność, L2 razy stopa procentowa r.Pieniądz służy do
oszczędzania i zarabiania na tym pieniądzu.Systemy pieniężne: system waluty
złote- 1870-1914 każdy wyemitowany pieniądz mógł być w pełni wymieniany na
złoto.M*V=M*T-K+Zgdzie: K- kredyt, Z- spłata zobowiązań, V -szybkość obiegu
pieniądza, MT- suma cen towarów.system dewizowo (dolarowo)-złoty -1944-1970
jedynym pieniądzem wymienialnym na złoto był dolarsystem wielowalutowy
(wielodewizowy) -1971 waluty wiciu krajów są w wymienialne na świecie.SDR- jest to
pieniądz emitowany przez międzynarodowy fundusz walutowy -jest to pieniądz w
postaci zapisów na kontach Banków Centralnych. Jego wartość opiera się na 5-iu
walutach: USD, DM, FRF, YEN,Ł (funt brytyjski).Euro- jest to jednostka
rozrachunkowa 11 krajów. Uczestniczy w systemie wyrównywania walut. Funkcje
pieniądza:funkcja miernika wartości - polega ona na określeniu jednostki pieniężnej i
nazwaniu jej (np.: 0,222 168g złota nazywa się złotówką).funkcja środka cyrkulacji pieniądz pośredniczy w akcie zakupu i wymiany towarów.funkcja środka płatniczego występuje w odniesieniu do wszelkich płatności (pojawienie się pieniądza
kredytowego jak weksel, banknot, czek).funkcja środka tezauryzacji - tworzenie
skarbu, np.: oszczędzanie w jakimkolwiek banku ,ale należy uwzględnić inflację w
skali roku.funkcja pieniądza światowego- pieniądz pośredniczy w wymianie towarów
między podmiotami należącymi do różnych państw, służy do zwolnienia od
zobowiązań w stosunkach międzynarodowych.Cena Cena-to wartość towarów
wyrażona w pieniądzu.Rodzaje cen:rynkowa -jest ustalona przez rynek, zależy od
podaży i popytu,administracyjna - ustalona przez państwo minimalna- ustalona przez
państwo (minimalna cena płodów rolnych), maksymalna - ustalona przez państwo
(maksymalna cena zboża)relatywna -jest to cena towaru wyrażona w innym
towarzedampingowa -cena towaru niższa niż koszty produkcji,detalicznahurtowa
absolutna- cena towaru wyrażona w jednostkach pieniężnych.równowagi -
porównawczaFunkcje cen:informacyjna -informuje o rzadkości danego
dobra,bodźcowa (stymulacyjna) -jest to obniżanie kosztów produkcji,dystrybucyjna poprzez cenę następuje podział dochodów, którymi dysponuje
społeczeństwo,społeczna- dotyczy interwencyjnej polityki rządu np.: rząd nakazuje
sprzedawać towary nawet po cenie niższej niż koszt wytworzenia tego
produktu.PopytPopyt-jest to chęć nabycia towarów przy danych ich cenach.Czynniki
wpływające na kształtowanie się popytu:cena danego dobra,wysokość dochodu,ceny
innych dóbr,ocena przyszłości. Rodzaje popytu:
popyt komplementarny- popyt
na jedno dobro wywołuje popyt na inne (np.; samochód i benzyna),popyt złożony
(łączny)- to popyt na dobro zależny od popytu na wszystkie dobra, które z niego
mogą być wytworzone (np.: popyt na stal zależy od popytu na samochody, statki,
konstrukcje stalowe),popyt ograniczony-jest to zależność popytu na jedno dobro od
popytu na inne dobre (np.: popyt na maszyny włókiennicze zależy od popytu na
materiały włókiennicze),popyt substytucyjny-jedno dobro może być zastąpione innym
dobrem (np.: masło i margaryna),popyt efektywny (pieniężny)- zwiększenie
zainteresowania danym dobrem,popyt potencjalny - wystąpi gdy siła nabywcza
(dochody) jest dostatecznie wielka.popyt spekulacyjny- przewidujemy, iż wzrostowi
ceny może towarzyszyć wzrost popytu lub odwrotnie.PodażPodaż-to ilość dobra jaką
sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny.Czynniki warunkujące
rozmiary podaży:Podaż zależy od:czynników produkcji (wzrost cen powoduje wzrost
podaży), kosztów produkcji (im lepsza technologia tym większa podaż)czasu,liczby
przedsiębiorstw na rynku,warunków klimatycznych (wpływ na rolnictwo
,budownictwo).cen innych dóbrRodzaje podaży:Łączna- dobra nie mogą być
produkowane oddzielnie (np.: wełna i baranina ,koks i gaz),podaż zastępowalna
(substytucyjna)-wzrost produkcji jednego dobra wymaga ograniczenia produkcji
innego dobra.Podstawowe kategorie gospodarki rynkowej1